Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie VI Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Andrzej Borucki

Sędziowie: SO Beata Hass – Kloc (spr.)

SR del. Marek Rajchert

Protokolant: st. sekr. sądowy Joanna Mikulska

po rozpoznaniu w dniu 19 grudnia 2013 r. w Rzeszowie

na rozprawie

sprawy z powództwa: P. R.

przeciwko: (...) S.A.
w S.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda co do punktu II i III wyroku Sądu Rejonowego
w Krośnie V Wydziału Gospodarczego z dnia 3 września 2013 r., sygn. akt
V GC 291/13

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

I.  zasądza od pozwanego (...) S.A. w S. na rzecz powoda P. R. kwotę 10.289,03 zł (dziesięć tysięcy dwieście osiemdziesiąt dziewięć złotych trzy grosze),

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

III.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.427,87 zł
(dwa tysiące czterysta dwadzieścia siedem złotych osiemdziesiąt siedem groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu,

2.  oddala apelację w pozostałej części,

3.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.427,58 zł (jeden tysiąc czterysta dwadzieścia siedem złotych pięćdziesiąt osiem groszy) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt VI Ga 254/13

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 19 grudnia 2013r.

W pozwie wniesionym w sprawie powód P. R. domagał się zasądzenia w sumie kwoty 11.521,46 zł na którą się składały : kwota 1.285,04 zł tytułem odsetek od wypłaconego z opóźnieniem odszkodowania za okres od 24.03.2012r do 22.01.2013r po myśli art. 817 par 2 kc oraz art. 481 kc i 482 kc, kwota 9.869,52 zł jako koszty naprawy uszkodzeń spowodowanych przez ładunek , a także kwota 419,17 zł jako koszty holowania i kwota 0,34 zł jako niewypłaconego bezspornego odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami

od w/w kwot w terminach tam konkretnie wskazanych.

Pozwany (...) S.A. w S. w sprzeciwie od nakazu zapłaty wniósł o oddalenie powództwa

w całości powołując się na zapisy par 51 ust 1 owu – w zakresie żądanych odsetek z uwagi na brak przedłożenia oryginałów rachunków dotyczących kosztów naprawy , zaś w zakresie naprawienia szkody za przewożony ładunek – na treści par 13 pkt. 4 .1 owu , który stanowi ,że z zakresu ochrony wyłączone są szkody spowodowane przez przewożony ładunek.

Sąd Rejonowy w Krośnie wyrokiem z dnia 3.09.2013r , sygn. akt V GC 291/13 zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 419,51 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 2 maja 2013r do dnia zapłaty ( w pkt. I ) ;oddalając powództwo w pozostałym zakresie ( pkt. II) i zasądzając od powoda na rzecz pozwanego kwotę 2.417,00 zł tytułem kosztów procesu.

W uzasadnieniu wydanego orzeczenia Sąd Rejonowy podał ,że powód udowodnił roszczenie tylko co kwoty 366,60 zł jako kosztów holowania wraz z skapitalizowanymi odsetkami na dzień wniesienia pozwu oraz kwotę 0,30 zł wraz z skapitalizowanymi odsetkami na dzień wniesienia pozwu – co do których pozwany w ogóle się nie odniósł ; w tej sytuacji powyższą kwotę jako udokumentowaną i nie zapłaconą przez pozwanego Sąd Rejonowy uwzględnił.

Co do pozostałych należności o bezzasadności roszczenia świadczy treść zapisu par 13 .4.1 owu , który został w swej treści przytoczony i zdaniem Sądu

I instancji powód jako przedsiębiorca winien się z nim zapoznać w momencie podpisywania umowy ubezpieczenia . Jeśli chodzi o należności odsetkowe to zdaniem Sądu Rejonowego pozwany zachował ustawowy termin do spełnienia świadczenia o czym świadczy treść pism pozwanego z dnia: 22.03.2013r

k- 87,88, z dnia 22.01.2013r k- 108 i z dnia 31.07.2012r k- 171-173 , argumentując to m.in. koniecznością weryfikacji kosztorysu, brakiem faktur potwierdzających naprawę pojazdu i korzystanie z pojazdu zastępczego.

W świetle powyższego Sąd Rejonowy przyjął ,że nie można mówić

o opóźnieniu w wypłacie odszkodowania, a co za tym idzie powództwo podlegało w tej części oddaleniu ; o kosztach procesu Sąd ten orzekł zgodnie

z treścią art. 100 kpc.

Powyższy wyrok został zaskarżony w pkt. II i III przez powoda.

Zarzucił mu niezasadne pominięcie przy interpretacji par 13.4.1 owu zawartych w nim definicji użytych pojęć ( par 3 owu) , jak i nie uwzględnienie

zgodnego zamiaru stron i celu umowy ( par 5 owu) ponad dosłowne jego brzmienie, przez co Sąd Rejonowy nie wywiązał się z zadania odtworzenia treści stosunku prawnego łączącego strony ( art. 65 kc), które po pominięciu okoliczności wiadomych z drugiego równoległego postępowania ( art. 228 kpc)

- spowodowało nie wyjaśnienie sprawy w jej istocie wobec braku ustaleń o zdarzeniu szkodowym ( art. 386 par 4 kpc) , przy jednoczesnym niewłaściwym zastosowaniu prawa materialnego poprzez przyjęcie ,że bezsporna część odszkodowania może być wypłacona później ,niż w terminie 30 dni ( art. 871 par 2 kc) , jeśli istnieje potrzeba prowadzenia czynności wyjaśniających z czym wiąże się naruszenie przepisów procedury poprzez wadliwą interpretację zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego przybierającą postać sprzeczności wyprowadzonych wniosków z zasadami rozumienia tekstu

i doświadczeniem życiowym ( art. 233 kpc).

Opierając się na tych zarzutach wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku

i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania ; ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części i zasądzenie kosztów procesu za obie instancje.

W uzasadnieniu powyższego skarżący dokonał interpretacji treści par 13.4.1 i par 3 i par 5.1 owu w aspekcie okoliczności niniejszej sprawy oraz wskazał ,że równolegle toczy się sprawa pod sygn. akt V GC 288/13 upr między tymi samymi stronami i Sąd Rejonowy nie uwzględnił materiałów dowodowych z nich co spowodowało nie rozpoznanie przebiegu wypadku i przełożenia niniejszego na ustalenia w tej sprawie.

W dalszej części apelacji skarżący stwierdził ,że z treści pisma pozwanej z stycznia 2013r wynika ,że pozwana dopiero wówczas określa bezsporną część

świadczenia z odwołaniem się na kosztorys jeszcze z lutego 2012r.

Pozwany w pisemnej odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie

i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego ( k- 345-346) odnosząc się

w niej do poszczególnych zarzutów wniesionej apelacji.

Sąd Okręgowy mając na uwadze powyższe zważył co następuje:

Oceniając zarzuty apelacji należy podnieść ,że zasługują one na częściowe uwzględnienie.

Na wstępie należy podnieść ,że dokonując analizy spornej treści zapisów OWU tj. par 13 ust 4 pkt. 1 Sąd Okręgowy miał na uwadze fakt, że postanowienia ogólnych warunków umów ubezpieczenia podlegają wykładni według reguł określonych w art. 65 § 2 k.c., a wykładnia taka nie może pomijać celu, w jakim umowa została zawarta, a także natury i funkcji zobowiązania(tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia14 lipca 2006 r., II CSK 60/06, LEX nr 450174).

W realiach niniejszej sprawy między stronami nie była kwestionowana okoliczność, że przewożony przez pojazd powoda ładunek był prawidłowo zabezpieczony, zaś uszkodzony pojazd jest przeznaczony do przewożenia ładunków ( k- 187,309). Pozwany nie kwestionował również ,że wskutek zaistniałego zderzenia z pojazdem sprawcy pojazd powoda został zepchnięty do rowu co skutkowało przemieszczeniem przewożonego ładunku i uszkodzeniem w ten sposób przedniej ściany skrzyni ładunkowej i burty prawej; a więc

w ocenie Sądu Okręgowego są to uszkodzenia , które powstały w bezpośrednim skutku w wyniku zdarzenia objętego ochroną ubezpieczeniową; i które by nie nastąpiły w przypadku bezkolizyjnej jazdy pojazdu powoda. Należy tu mieć na uwadze definicję pojęć :„ szkoda” i „wypadek” zawartych w par 3 ust. 17 i 23 owu, które należy interpretować na korzyść ubezpieczonego w przypadku wątpliwości ( por. wyrok SN z dnia 2.09.1998r, III CKN 605/97, z dnia 18.03.2003r, IV CKN 1858/00 i z dnia 31.03.2000r , II CKN 783/98, uchwała TK z dnia 15.06.1994r W 2/93, OTK 1994/1/27) . W ocenie Sądu Okręgowego przy dokonywaniu interpretacji zapisu par 13 ust.4 pkt. 1 owu nie można brać pod uwagę treści par 3 pkt. ust 23 pkt. 4 owu , albowiem ten ostatni odnosi się do definicji pod pojęciem , którego przyjmuje się , jedynie znaczenie słowa „wypadek” w świetle tychże zapisów owu ; natomiast par 13 ust 4 pkt. 1 owu mówi o szkodach , które zostały spowodowane przez przewożony ładunek lub bagaż ; a więc o takich , których wyłączną i jedyną przyczyną jest przewożony ładunek lub bagaż ( owu k- 41-43).

W okolicznościach niniejszej sprawy jak wskazano powyżej tą przyczyną był wyłącznie zaistniały wypadek drogowy , w którym nie z swej winy uczestniczył pojazd powoda.

Oceniając powyższe należy podkreślić, że umowa ubezpieczenia pełni funkcję ochronną i przy wykładni jej postanowień nie może tracić z pola widzenia tego jej zasadniczego celu. Poszukiwanie przez zakład ubezpieczeń per fas et nefas możliwości uchylenia się od świadczenia na rzecz ubezpieczonego jest nie tylko niezgodne z celem ubezpieczenia, lecz także stanowi akt nielojalności i złej wiary, który nie zasługuje na ochronę prawną (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2006 r., V CSK 90/05, LEX nr 195430).

Z tych też względów Sąd Okręgowy uwzględnił powództwo w zakresie

zapłaty kwoty 9.869,52 zł – dotyczącej naprawy uszkodzeń spowodowanych przez przewożony ładunek , przyjmując ,że powód wykazał nie tylko zasadność roszczenia w tym zakresie , ale i jej wysokość fakturą nr (...)

(k-12), której pozwany – jako dowodu na wysokość poniesionych przez powoda kosztów naprawy - w trakcie procesu nie kwestionował.

Oceniając zaś zarzut apelacji odnoszący się do odsetek należy na wstępie

podnieść ,że zgodnie z treścią par 57 ust 1 owu pozwany wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni od daty otrzymania zawiadomienia

o wypadku ; natomiast w oparciu o treść par 57 ust 2 owu , jeżeli w terminie określonym powyżej wyjaśnienie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie powinno być wypłacane w ciągu 14 dni od dnia w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe. Bezsporną część odszkodowania pozwany wypłaca jednakże w terminie określonym
w ust 1.

W związku z powyższym należy podnieść ,że kalkulacja naprawy uszkodzonego pojazdu została sporządzona w dniu 22.02.2012 r ( k- 312-316). Kosztorys naprawy został wykonany w dniu 29.02.2012r ( k- 221- 222)

i przesłany pozwanemu w dniu 2.03.2012r ( k- 223- 225). W dniu 6.03.2012r powód przesłał pozwanemu brakujące dokumenty ( k- 213-222). Pozwany

w dniu 7.03.2012r zlecił zweryfikowanie kosztorysu ( k- 212). W dniu 14.03.2012r pozwany zwrócił się do powoda o przesłanie brakujących dokumentów m.in. faktury dotyczącej kosztów poniesionej naprawy ( k- 207). W dniu 12.03.2012r dokonano weryfikacji kosztorysu poprzez nie objęcie nim prac nie ujętych w owu ( k- 197-200) i do pozwanego zostało złożone w tym dniu drogą e-mailową odwołanie co do tej weryfikacji ( k- 194) . Pozwany

w dniu 23.03.2012r podtrzymał swoje stanowisko co do weryfikacji kosztorysu

( k- 192). W dniu 08.05.2012r ( k- 184) pozwany poinformował powoda

o niemożności zakończenia postępowania likwidacyjnego z uwagi na brak dokumentów w postaci faktury dokumentującej koszty naprawy oraz dyspozycji wypłaty odszkodowania. W dniu 31.07.2012r ( k- 171) pozwany poinformował powoda pismem o wykazanie kosztów pojazdu zastępczego, których dotychczas powód nie żądał oraz braku w/w, a wskazanych powyżej dokumentów ( k- 154). Pismem z dnia 12.12.2012r pozwany poinformował powoda, że nadal wyjaśniana jest kwestia holowania i została zaakceptowana stawka roboczogodziny wskazana w kosztorysie (k- 148-149). Pismem z dnia 28.01.2013r ( k-101) pozwany wskazuje ,że do tego dnia powód nadal nie dostarczył faktury w zakresie naprawy pojazdu co jest- w ocenie Sądu Okręgowego - jego obowiązkiem zgodnie z treścią par 51 ust1 pkt. 1 owu tj. dostarczenia oryginałów rachunków dotyczących kosztów objętych zakresem ubezpieczenia ( k- 49) – par 51 ust 1 pkt. 4,6, ust 2,3 owu. Zdaniem Sądu powyższe okoliczności nie wskazują ,że do dnia 23.01.2013r była ustalona kwota bezsporna w zakresie żądanego odszkodowania; zresztą pozwany w tymże piśmie wskazuje ,że kwota 11.345,50 zł jest jedynie 50% kosztów naprawy pojazdu wskazanych w zweryfikowanym kosztorysie serwisu, a pozostała kwota zostanie wypłacona po dostarczeniu dokumentów potwierdzających poniesione koszty naprawy. Poza tym umyka skarżącemu ,że dopiero w piśmie z dnia 12.12.2012r pozwany zaakceptował podważoną przez serwis stawkę roboczogodziny ( k-194). Ponadto nie można pominąć okoliczności ,że faktura obejmująca koszt naprawy za kwotę 9.869,52 zł została sporządzona w dniu 25.03.2013r ( k- 12) , a z treści pisma pozwanego z dnia 22.03.2013r ( k- 17)

wynika ,że nie została ona przedstawiona pozwanemu w myśl wyżej przywołanych zapisów par 51 .1 owu. Z tych też względów brak jest podstaw,

aby żądanie odsetek od kwoty 9.869,52 zł od dnia 24.03.2012r uznać za zasadne.

Odsetki od tej kwoty można uwzględnić jedynie od dnia od dnia 8.06.2013r tj. po upływie 14 – dni od dnia doręczenia pozwanemu nakazu zapłaty co miało miejsce w dniu 24.05.2013r (k. 25) do dnia zapłaty ( por glosa M. Podreckiej do wyroku SN z dnia 5.10.2001r , III CKN 1373/00 , orzeczenie SN z dnia 10.01.2003r, III PZP 23/02).

Oceniając powyższe należy podnieść, że odsetki mają swoje źródło co do zasady w art. 481 kc i stanowią sankcję za niespełnienie świadczenia pieniężnego

w terminie. Odsetki są świadczeniem akcesoryjnym, zależnym od istnienia

i wymagalności długu podstawowego. Z chwilą powstania zyskują jednak byt samodzielny, niezależny od długu głównego. Odsetki za opóźnienie stają się wymagalne osobno w każdym dniu opóźnienia, i w takich terminach powinny być też spełnione bez potrzeby uprzedniego wezwania dłużnika do zapłaty tych odsetek. Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone

w wyroku z dnia 10.08.2005r., I CK 110/05, Lex nr 359467, iż fakt „zgłoszenia” lub „niezgłoszenia” roszczenia o odsetki za opóźnienie nie ma wpływu na jego powstanie, gdyż o tym, że wierzycielowi należą się odsetki, przesądza sam fakt opóźnienia się dłużnika ze spełnieniem świadczenia głównego.

Ponadto należy podkreślić, że obowiązek współdziałania przy wykonywaniu zobowiązania obciąża zarówno dłużnika, jak i wierzyciela. Każdy z nich powinien baczyć na uzasadniony interes kontrahenta i nie czynić nic takiego co by wykonanie zobowiązania komplikowało, hamowało lub udaremniało. Ten negatywny obowiązek spoczywa na wierzycielu zawsze. Pozytywnego działania należy wymagać od wierzyciela jedynie w sytuacji, gdy wynika to z właściwości świadczenia lub umowy. Nie ulega zatem wątpliwości, że obecnie współdziałanie wierzyciela z dłużnikiem przy wykonaniu zobowiązania obowiązuje nie tylko w obrocie powszechnym, ale i gospodarczym ( komentarz do art. 354 kc pod red. G. Bieniek, Warszawa 2008, str. 31 ). Dla oceny powinności wierzycielskiej odpowiednie są te same wskazówki, jakie dla dłużnika, zamieszczone w § 1 art. 354 kc tj. kryterium celu społeczno-gospodarczego, kryterium zasad współżycia społecznego, kryterium ustalonych zwyczajów oraz kryterium treści zobowiązania.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania Sąd Okręgowy oddalił żądanie pozwu w zakresie kwoty 1.285,04 zł z tytułu skapitalizowanych odsetek wraz

z ustawowymi odsetkami od tej kwoty od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz żądanie co do odsetek od kwoty 9.869,52 zł od dnia 24 marca 2012r – na podstawie powołanych wyżej przepisów oraz art. 817 par 2 kc ;oraz wniesioną co do tych należności apelację po myśli art. 385 kpc.

W zakresie kwoty 9.869,52 zł Sąd Okręgowy uwzględnił powództwo- ponad kwotę zasądzoną zaskarżonym wyrokiem - na podstawie art. 805 kc -
i wyrok Sądu

I instancji zmienił w tej części po myśli art. 386 par 1 kpc.

Orzeczenie o kosztach procesu za I i II instancję znajduje uzasadnienie
w art. 100 kpc oraz art. 108 kpc.

Zarządzenie:

- odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć:

- pełn. obu stron,

- po wykonaniu akta sprawy zwrócić SR w Krośnie.