Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 grudnia 2017 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Grzesik

po rozpoznaniu w dniu 29 grudnia 2017 roku w Szczecinie na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa Z. D.

przeciwko Gminie M. S.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 4 lipca 2017r., sygn. akt III C 247/17

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że

a.  w punkcie I zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1610 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 4 lipca 2017r. i oddala powództwo w pozostałym zakresie;

b.  w punkcie II zasądza od pozwanej Gminy M. S. na rzecz powoda Z. D. kwotę 345 zł (trzysta czterdzieści pięć złotych) tytułem kosztów procesu;

2.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od powoda Z. D. na rzecz pozwanej Gminy M. S. kwotę 154 zł tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSO Małgorzata Grzesik

Sygn. akt II Ca 1262/17

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 4 lipca 2017 r. Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie zasądził od pozwanej Gminy M. S. na rzecz powoda Z. D. kwotę 2258,97 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 18 maja 2017 r. do dnia zapłaty (pkt I); zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1030 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt II).

Sąd Rejonowy uznał za uzasadnione żądnie waloryzacji kaucji mieszkaniowej wpłaconej przy zawarciu umowy najmu lokalu mieszkalnego w oparciu o treść art. 358 1 § 1 k.c. i przy odwołaniu do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, jako miernika obiektywnego, precyzyjnego, i pozwalającego na przywrócenie właściwej relacji miedzy stronami, naruszonej przez procesy inflacyjne i uwzgledniający interes ich obu.

Apelację od powyższego orzeczenia wywiodła pozwana Gmina M. S. zaskarżając go w części, w zakresie orzeczeń zawartych w pkt I ponad kwotę 1581,28 zł oraz zasądzonych odsetek i pkt II wyroku i wnosząc o:

1) zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa ponad kwotę 1581,28 zł i zasądzenie odsetek od daty wyrokowania, oddalając powództwo w pozostałym zakresie co do żądania zasądzenia odsetek;

2) zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu za obie instancje wraz z kosztami zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przepisanych.

Zaskarżonemu wyrokowi apelująca zarzuciła:

I. naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicie art. 358 ¹ § 3 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i dokonanie waloryzacji kaucji mieszkaniowej w oparciu o średnie miesięczne wynagrodzenie w styczniu 2017 r., ale w oparciu o kwotę brutto, nie zaś kwotę netto, a tym samym dokonanie błędnej waloryzacji kaucji i zasądzenie na rzecz powoda kwoty 2.258,97 zł zamiast kwoty 1581,28 zł;

II. naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicie art. 481 §1 k.c. w zw. z art. 358 ¹ § 3 k.c. poprzez błędną wykładnie i uznanie, że pozwany opóźniał się ze spełnieniem swojego świadczenia wobec powoda od dnia 18 maja 2017 r., podczas gdy w przypadku waloryzacji świadczenia w trybie art. 3581 § 3 k.c. opóźnienie takie winno być liczone od dnia wyrokowania, tj. od dnia 4 lipca 2017 r.

W odpowiedzi na apelację pełnomocnik strony powodowej wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego za II instancję według aktualnej stawki i norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej okazała się o tyle zasadna, że doprowadziła do zmiany zaskarżonego wyroku poprzez obniżenie kwoty zasądzonej od pozwanej do wysokości 1610 zł.

W pierwszej kolejności stwierdzić należy, iż Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, które Sąd Okręgowy w pełni podziela i przyjmuje je jako własne. W oparciu o nie Sąd Rejonowy zastosował także właściwe przepisy prawa, jednakże dokonując waloryzacji na podstawie art. 358 ¹ § 3 k.c. w sposób nieprawidłowy przyjął miernik średniego miesięcznego wynagrodzenia, z 2017 r. w kwocie brutto, nie zaś netto.

Przede wszystkim jednak wskazać należy, iż zgodnie z treścią przepisu art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, kaucja wpłacona przez najemcę przed dniem 12 listopada 1994r., jak to miało niewątpliwe miejsce w niniejszej sprawie, pomniejszona o ewentualne należności wynajmującego podlega zwrotowi w ciągu miesiąca od dnia opróżnienia lokalu lub nabycia jego własności przez najemcę. Z powyższego wynika, że uprawnienie do zwrotu wpłaconej kaucji przysługuje byłemu najemcy, który wyprowadził się z danego lokalu lub stał się jego właścicielem. Nadto nie ulega wątpliwości, iż wpłacone przed dniem 12 listopada 1994 roku kaucje mieszkaniowe podlegają waloryzacji, a przy obliczaniu wysokości (zwaloryzowanego) świadczenia pieniężnego należy stosować reguły wskazane w art. 358 ¹ § 3 k.c.

W myśl przepisu art. 358 ¹ § 3 k.c., w razie istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza po powstaniu zobowiązania, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, zmienić wysokość świadczenia pieniężnego, chociażby były ustalone w orzeczeniu lub umowie.

Przytoczony przepis jest wyjątkiem od zasady nominalizmu wyrażonej w art. 358 ¹ § 1 k.c., zgodnie z którą, jeżeli przedmiotem zobowiązania od chwili jego powstania jest suma pieniężna, spełnienie świadczenia ma nastąpić przez zapłatę sumy nominalnej, chyba, że przepisy szczególne stanowią inaczej.

Strony nie kwestionowały tego, że w rozpoznawanej sprawie po powstaniu stosunku zobowiązaniowego doszło do istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza. Istotna zmiana siły nabywczej pieniądza, która nastąpiła wskutek przemian społeczno-gospodarczych przełomu lat 80-tych i 90-tych jest zresztą okolicznością powszechnie znaną. Zakres zaskarżenia wyroku Sądu I instancji wskazuje również, iż nie było pomiędzy stronami sporne, iż miarodajnym kryterium pozwalającym przywrócić zbliżoną choć wartość – było sięgnięcie do wskaźnika przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

Również w ocenie Sądu Odwoławczego, uwzględniając cel waloryzacji, jakim jest przywrócenie przynajmniej w przybliżeniu początkowej wartości długu, to odniesienie wartości kaucji do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej jest najbardziej miarodajnym wskaźnikiem. Taki sposób waloryzacji zabezpiecza interesy stron, ponadto jest zgodny z zasadami współżycia społecznego oraz z charakterem waloryzowanego świadczenia. Tym samym, aby właściwie dokonać waloryzacji należało ustalić wartość odzwierciedlającą stosunek świadczenia przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w chwili wpłacenia kaucji ( 1988 r.) i w chwili zamknięcia rozprawy przed Sądem I instancji.

Prawidłowo zatem Sąd Rejonowy ustalił, iż przeciętne miesięczne wynagrodzenie w roku 1988 r. wynosiło 53 090 zł. Słusznie nadto Sąd ten przyjął, iż wpłacona kaucja w wysokości 56 080 zł stanowił 105,63 % przeciętnego wynagrodzenia w roku 1988 r. W zakresie zaś średniego miesięcznego wynagrodzenia z roku 2017 to rację przyznać należy apelującej, iż prawidłowym było sięgnięcie do kwot netto. Zaznaczyć bowiem należy, iż do 1991 r. włącznie wynagrodzenie było wyrażane w kwocie netto, natomiast od 1992 r. jest ono wyrażane w kwocie brutto. Dlatego też należało uwzględnić wartość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w 2017 r. w kwocie netto, a więc po pomniejszeniu wartości wynagrodzenia brutto o składki na ubezpieczenie społeczne obciążające ubezpieczonego, składki na ubezpieczenie zdrowotne i zaliczkę na podatek dochodowy. Co dało kwotę 3214,66 zł netto, jako że wynagrodzenie w pierwszym kwartale 2017 r. wynosiło 4353,55 zł (Komunikat Prezesa GUS z dnia 11 maja 2017 r.). W tym stanie rzeczy skoro sama zasada i równy stosunek obciążenia stron skutkami inflacji dokonany przez Sąd I instancji nie był kwestionowany przez apelującą Sąd Okręgowy przyjął, iż należna powodowi zwaloryzowana kaucja winna odpowiadać wartości 1610 zł.

Również za uzasadniony uznać należało zarzut naruszenia art. 481 §1 k.c. w zw. z art. 358 ¹ § 3 k.c. Odsetki należą się zgodnie z art. 481 § 1 k.c. w przypadku opóźnienia w spełnieniu świadczenia. Roszczenie jest wymagalne w dacie wyrokowania w niniejszej sprawie z uwagi na konstytutywny charakter orzeczenia waloryzującego świadczenie pieniężne (tak m. in. Sąd Najwyższy w wyrokach: z dnia 23 stycznia 1998 roku, II CKU 129/97, Prokuratura i Prawo 1998/7-8, str. 31; z dnia 22 lutego 2001 roku, II CKN 404/00, LEX nr 52633; z dnia 25 lipca 2001 roku, I CKN 127/01, LEX nr 52479). Odsetki za opóźnienie należą się, zatem od dnia 04 lipca 2017 roku, nie zaś od dnia 18 maja 2017 roku, jak wskazał Sąd Rejonowy.

Mając zatem na uwadze powyższe na mocy art. 386 § 1 k.p.c. należało orzec jak w sentencji. W pozostałym zakresie apelacja podlegała oddaleniu na mocy art. 385 k.p.c.

Konsekwencją zmiany zaskarżonego wyroku była modyfikacja orzeczenia o kosztach procesu po myśli art. 100 k.p.c.

Powód wygrał postępowanie przed sądem I instancji w 71 %. Na koszty postępowania przed sądem rejonowym po jego stronie złożyła się : opłata od pozwu 113 zł, wynagrodzenie pełnomocnika 900 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa. Razem 1030 zł

Pozwany wygrał postępowanie przed sądem I instancji w 29 %. Na koszty postępowania przed sądem rejonowym po jego stronie złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika 900 zł.

W tym stanie rzeczy Sad Okręgowy nałożył na pozwaną obowiązek zwrotu powodowi kwoty 345 zł tytułem kosztów postępowania pierwszoinstancyjnego. Orzeczenie zawarto w pkt 1 b sentencji wyroku.

Ponieważ apelująca uległa tylko w nieznacznym zakresie ( 5%) odnośnie rozliczenia kosztów postępowania odwoławczego, Sąd po myśli art. 98 k.p.c. zasądził zwrotu od powoda na rzecz pozwanej kwotę 154 zł. Na koszty te złożyło się wynagrodzenie reprezentującego stronę radcy prawnego w wysokości 120 zł oraz opłata od apelacji w wysokości 34 zł.

Stawkę wynagrodzenia dla reprezentujących strony radców prawnych ustalono w oparciu o rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz. U. z 2015 r. poz. 1804).

SSO Małgorzata Grzesik