Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 listopada 2017 roku

Sąd Rejonowy w Słupsku I Wydział Cywilny

w składzie następującym :

Przewodniczący: SSR Barbara Nowicka

Protokolant: st.sekr.sądowy E. B.

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 listopada 2017 r. w S. sprawy

z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. (poprzednio Telewizji (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.)

przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej „S. – A. 19, A. 21” w S.

o zapłatę kwoty 7.653,- zł wraz z ustawowymi odsetkami

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz pozwanej Wspólnoty Mieszkaniowej „S. – A. 19, A. 21” w S. kwotę 2.417,- zł (dwa tysiące czterysta siedemnaście złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 1557/17

UZASADNIENIE

Powód Telewizja (...) Spółka z o.o. w S. (obecnie (...) Spółka z o.o. w W.) wniósł w pozwie w dniu 10.06.2016 r. o zasądzenie od pozwanej Wspólnoty Mieszkaniowej „S. A. 19-21” w S. kwoty 7.652,05 zł wraz z ustawowymi odsetkami od poszczególnych kwoty, stwierdzonych fakturami do dnia zapłaty. Powód wniósł także o zasądzenie zwrotu kosztów procesu wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazał, że poprzednik prawny powoda zawarł z pozwaną wspólnotą umowę, której przedmiotem jest świadczenie usług telekomunikacyjnych, polegających m.in. na dostarczaniu sygnału telewizji kablowej i internetu odbiorcom indywidualnym. Za dostarczanie pakietu podstawowego do lokali mieszkalnych powódka wystawiła pozwanej faktury załączone do pozwu za okres od czerwca 2013r. do maja 2016, na kwoty po 218,63 zł każda, których to faktur pozwana Wspólnota nie uregulowała.

W dniu 11.07.2016 r. Sąd Rejonowy w Słupsku wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym w całości uwzględniono żądanie pozwu, w sprawie I Nc 2065/16.

Od nakazu powyższego pozwana Wspólnota Mieszkaniowa S. – A. 19, A. 21 w S. wywiodła sprzeciw, zaskarżając nakaz w całości i żądając oddalenia powództwa oraz zasądzenia kosztów procesu według norm przepisanych.

Pozwana zarzuciła, iż pismem z dnia 11.05.2013r., doręczonym powodowi dnia 26.03.2013r., wypowiedziała umowę, z której powód wywodzi swe roszczenie, ze skutkiem na koniec maja 2013r.

W odpowiedzi na zarzuty pozwanej strona powodowa podniosła, iż umowa z dnia 01.06.1998r. zawierała klauzulę o możliwości jej wypowiedzenia przez każdą ze stron tylko i wyłącznie w przypadku naruszenia któregokolwiek z warunków przez drugą stronę. Strona chcąca skorzystać z prawa do wypowiedzenia umowy winna zawiadomić drugą stronę o powstaniu naruszenia, wezwać ją do zaprzestania naruszeń oraz usunięcia skutków w terminie 30 dni. Umowa nie zawierała możliwości częściowego jej wypowiedzenia, jak to przedstawia strona pozwana, a zatem oświadczenie o częściowym wypowiedzeniu umowy należało uznać za bezskuteczne.

Strona pozwana powołała zarzut sprzeczności regulacji umownej z treścią art., 365 ind. 1 kc, jak i właściwością stosunku prawnego łączącego strony oraz zasadami współżycia społecznego. Podniosła także, że umowę podpisały osoby, które nie wchodziły w skład zarządu pozwanej wspólnoty i nie dysponowały umocowaniem do reprezentowania wspólnoty, powołując się na treść art. 20 ust. 1 zd. 2 ustawy o własności lokali, zgodnie z którym członkiem zarządu może być wyłącznie osoba fizyczna. Tym samym WAM OT w S. nie mógł zostać skutecznie powołany do pełnienia zarządu wspólnotą.

Strona powodowa argumentowała, że nawet w takim przypadku umowa była kontynuowana, a zatem doszło do konwersji czynności prawnej.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 01.06.1998 roku pomiędzy Telewizją (...) S.C. w S. reprezentowaną przez współwłaścicieli M. K. i J. S. a Wspólnotą Mieszkaniową w S. ul. (...), reprezentowaną przez Dyrektora Oddziału Terenowego WAM w S., została zawarta umowa w formie pisemnej. Wspólnota wyraziła zgodę na budowę i eksploatację sieci telewizji kablowej w budynku wspólnoty, jako inwestycji własnej (...), wyrażając zgodę na eksploatowanie wybudowanej sieci kablowej i pobieranie opłat. Strony ustaliły, że wszystkie urządzenia zainstalowane w związku z realizacją umowy pozostaną własnością (...), który zobowiązał się do zapewnienia ciągłości dostawy sygnału radiowo – telewizyjnego, do wybudowania sieci kablowej do zbiorowego rozprowadzania programów, umożliwiającej rozgraniczenie sygnału TV na pakiet Podstawowy oraz pakiet (...). Pakiet Podstawowy miał być dostarczany wszystkim lokatorom, a rozliczenie za dostarczanie pakietu Podstawowego odbywać się miało ryczałtem przez (...) na konto (...).

Pakiet (...) dostarczany miał być lokatorowi i rozliczany po zawarciu oddzielnej umowy z lokatorem bez udziału Wspólnoty.

Umowę zawarto na czas nieokreślony. Przewidziano, że każdej ze stron przysługuje prawo rozwiązania umowy za trzymiesięcznym okresem wypowiedzenia, tylko i wyłącznie w przypadku naruszenia któregokolwiek warunku z postanowień niniejszej umowy przez drugą stronę. Jednakże takie wypowiedzenie może nastąpić tylko i wyłącznie wtedy, gdy strona naruszająca postanowienia niniejszej umowy nie zaprzestanie ich naruszania oraz nie usunie skutków w okresie 30 dni licząc od daty otrzymania pisemnego zawiadomienia o powstaniu takiego naruszenia.

W przypadku rozwiązania w którymkolwiek momencie umowy z winy Wspólnoty, Wspólnota zobowiązuje się do odkupienia od (...) sieci zbiorowego odbioru programów telewizyjnych i radiowych oraz pokrycia wszelkich kosztów poniesionych przez (...) od momentu rozpoczęcia inwestycji do momentu rozwiązania umowy wraz z należnymi odsetkami.

Umową cesji z dnia 01.02.2001r. (...) za zgodą Wspólnoty przeniósł na Telewizję (...) Spółkę z o.o. w S. wszelkie prawa i obowiązki wynikające z w/w umowy.

W toku procesu cesjonariusz (powód) zmienił nazwę i siedzibę na (...) Spółka z o.o. w W..

dowód: umowa zawarta w dniu 01.06.1998r. /k. 7/, umowa cesji /k.8 akt, aktualny odpis z KRS powoda /k. 93-94 akt/.

Zawarta umowa była realizowana przez obie strony do końca maja 2013r. Na zebraniu ogółu członków Wspólnoty Mieszkaniowej w dniu 06.03.2013r. właściciele lokali podjęli uchwałę nr 7/2013 o rozwiązaniu umowy z dnia 01.06.1998r. w zakresie dostarczania pakietu podstawowego wszystkim właścicielom oraz odpłatności za tę usługę. Jednocześnie wyrazili zgodę na pozostawienie infrastruktury technicznej na dostarczanie sygnału do indywidualnych lokali na podstawie odrębnych umów zawartych z właścicielami. Upoważnili zarząd wspólnoty do podjęcia wszelkich czynności zmierzających do wykonania uchwały.

Pismem z dnia 11.03.2013r., podpisanym przez członków zarządu pozwanej wspólnoty, doręczonym powodowi dnia 26.03.2013r., Wspólnota wypowiedziała umowę zawartą w dniu 01.06.1998r. w części dotyczącej dostarczania przez Telewizję (...) pakietu podstawowego oraz płatności za tę usługę informując, że od dnia 01.06.2013r. zaprzestanie płatności za tę usługę, a Telewizja (...) nie będzie od tego dnia zobowiązana do dostarczania pakietu podstawowego. Jednocześnie poinformowano, że aktualna pozostaje zgoda na pozostawienie w nieruchomości Wspólnoty infrastruktury technicznej, służącej dostarczaniu sygnału do indywidualnych lokali na podstawie umów zawartych odrębnie z właścicielami lokali.

dowód: uchwała nr 7/2013 /k. 54-57/, pismo z 11.03.2013r. wraz z potwierdzeniem odbioru /k. 52 – 53 akt/.

Pomimo powyższego powód wystawił 35 faktur VAT na kwoty po 218,63 zł każda, za okres od czerwca 2013r. do maja 2016r., za dostarczenie pakietu podstawowego, żądając ich zapłaty przez Wspólnotę.

dowód: faktury VAT na k. 10-44 akt.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu.

W ocenie Sądu nie było trafnym stanowisko strony powodowej zarzucającej bezskuteczność dokonanego przez wspólnotę wypowiedzenia umowy w części dotyczącej dostarczania sygnału podstawowego.

Stosownie do treści art. 3651 kc zobowiązanie bezterminowe o charakterze ciągłym wygasa po wypowiedzeniu przez dłużnika lub wierzyciela z zachowaniem terminów umownych, ustawowych lub zwyczajowych, a w razie braku takich terminów niezwłocznie po wypowiedzeniu.

Jak podkreśla się w doktrynie, ratio legis art. 3651 k.c. polega na wyraźnym przesądzeniu przez ustawodawcę, że zobowiązania bezterminowe o charakterze ciągłym nie mogą zobowiązywać stron „wieczyście" (zob. M. Romanowski, Dopuszczalność wypowiedzenia umowy zawartej na czas oznaczony w świetle zasady swobody umów, PPH 2002, nr 11, s. 47). Artykuł 3651 k.c. ma charakter bezwzględnie wiążący w odniesieniu do każdego zobowiązania bezterminowego o charakterze ciągłym, w zakresie, w jakim przewiduje możliwość zakończenia każdego takiego zobowiązania w drodze wypowiedzenia (M. Safjan (w:) Kodeks..., s. 753). Konsekwencją tego jest przyjęcie, że każdy bezterminowy stosunek zobowiązaniowy o charakterze ciągłym może wygasnąć przez wypowiedzenie, a odmienne w tym względzie umowne zastrzeżenie stron dotknięte będzie sankcją nieważności zgodnie z art. 58 § 1 k.c. Jednak zastrzeżenie takie, stosownie do art. 58 § 3 k.c., z reguły nie będzie skutkować nieważnością całego zobowiązania, lecz jedynie co do tego zastrzeżenia (tak: A. G., (...) Prawnej LEX 2011, Komentarz).

Słusznie zwraca się przy tym uwagę w piśmiennictwie, że wprawdzie strony nie mogą ograniczyć lub wyłączyć prawa do wypowiedzenia zobowiązania bezterminowego o charakterze ciągłym, lecz nic nie stoi na przeszkodzie, by zobowiązały się do jego niewypowiadania bądź w ogóle, bądź bez ważnych powodów, pod rygorem odpowiedzialności odszkodowawczej (P. Machnikowski (w:) System..., s. 590).

Następnie Sąd zważył, że w dacie zawierania umowy z 01.06.1998r. cytowany wyżej przepis nie obowiązywał, art. 3651 kc został bowiem dodany przez art. 26 pkt 2 ustawy z dnia 21.06.2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. 2001.71.733) z dniem 10.07.2001r., jednakże ustawa ta w art. 27 ust. 1 przewidywała, że znajduje zastosowanie również do stosunków prawnych powstałych przed dniem jej wejścia w życie.

Wzgląd na powyższe uzasadniał przyjęcie, iż wyprowadzona z art. 353 1 i 3651 kc norma iuris cogentis, zakazującą pozbawiania którejkolwiek ze stron stosunków bezterminowych o charakterze ciągłym prawa do wypowiedzenia takich stosunków, znajdzie również zastosowanie w przypadku analizowanego stosunku prawnego.

Treść zawartej pomiędzy stronami umowy pisemnej uzasadniała stwierdzenie, iż przewidziano w niej dwojakiego rodzaju świadczenia stron: jednorazowe (w postaci wybudowania i instalacji sieci kablowej przez powoda oraz zezwolenia na to przez Wspólnotę) oraz ciągłe bezterminowe , w których jedna ze stron jest obciążona obowiązkiem spełnienia świadczenia ciągłego (dostarczanie sygnału), a druga okresowego (regulowania co miesiąc płatności za tę usługę). Obydwa te rodzaje świadczeń cechuje z kolei to, że globalny rozmiar świadczenia zależy od czasu trwania stosunku prawnego i nie da się go z góry określić bez nawiązania do czynnika czasu.

W orzecznictwie zaprezentowano stanowisko, że artykuł 3651 k.c. nie wyłącza możliwości określenia w umowie bezterminowej o charakterze ciągłym najwcześniejszego terminu złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy. Jedynie ustalenie, że ze względu na zastrzeżoną w umowie długość okresu, w którym nie można jej wypowiedzieć lub inne okoliczności, postanowienie to narusza zasadę rozwiązywalności takich umów w drodze wypowiedzenia, można je uznać za nieważne, jako naruszające art. 3651 w zw. z art. 58 § 1 lub 3 k.c. (LEX nr 1425331, Biul.SN 2013/10/11.

Podzielając przytoczone stanowisko Sąd zważył, iż strony zawarły w umowie prawo jej wypowiedzenia, jednakże przyznały uprawnienie do rozwiązania umowy każdej ze stron tylko i wyłącznie w przypadku naruszenia postanowień umowy przez drugą stronę. Strona powodowa wywodziła z tego, iż w przypadku braku naruszenia przez nią warunków umowy, nie było możliwym jej wypowiedzenie.

W ocenie Sądu konsekwencją tego zapisu było uniemożliwienie Wspólnocie zakończenia zobowiązania w drodze wypowiedzenia w sytuacji, gdy wolą powoda będzie kontynuacja zobowiązania. W tej sytuacji Sąd uznał, że zapis § 7 ust. 2 umowy dotknięty był sankcją nieważności zgodnie z art. 58 § 1 k.c., bowiem jego celem było „wieczyste” związanie stron umową. Sąd przyjął, że strony w omawianym zakresie łączyła umowa o świadczenie usług, która – wobec braku terminów umownych – mogła być wypowiedziana w każdym czasie (por. art.750 kc w zw. z art. 746 § 1 kc). Nie było spornym, że pismo zawierające wypowiedzenie umowy dotarło do powoda w sposób umożliwiający zapoznanie się z jego treścią (art. 61 § 1 kc), a jego skutkiem było rozwiązanie umowy.

Analizując zarzut braku możliwości częściowego rozwiązania umowy Sąd zważył, że w dacie złożenia oświadczenia o jej wypowiedzeniu pozostałe świadczenia o charakterze jednorazowym, obejmujące wybudowanie i uruchomienie sieci kablowej, zostały już przez powoda spełnione, a zatem w tym zakresie zobowiązanie wygasło. Uprawnienie do eksploatacji sieci przez powoda pozostaje aktualnym w związku z zawarciem indywidualnych umów z lokatorami, co podkreślono w piśmie z 11.03.2013r. wskazującym, iż aktualna pozostaje zgoda Wspólnoty na pozostawienie infrastruktury technicznej. Strona powodowa wskazywała na niedopuszczalność częściowego wypowiedzenia umowy z uwagi na wykonane inwestycje, jednakże zdaniem Sądu kwestia ewentualnych rozliczeń pomiędzy stronami nie mogła mieć wpływu na dopuszczalność rozwiązania umowy o dostarczanie pakietu podstawowego tym bardziej, iż umowę realizowano przez blisko 15 lat, a zatem bardzo długi okres czasu.

Wzgląd na powyższe doprowadził Sąd do wniosku, iż w okresie objętym powództwem w niniejszej sprawie nie obowiązywała już umowa i brak było podstaw dla żądania zapłaty na podstawie wystawionych faktur.

Stwierdzenie tych okoliczności czyniło zbędnym badanie zarzutu pozwanej nieważności zawartej umowy oraz twierdzenia powoda o jej konwersji poprzez wieloletnie wykonywanie. Stanowczego podkreślenia wymagało, że w myśl ogólnej zasady wyrażonej w art. 6 kc ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Zgodnie z obowiązującą procedurą cywilną nie do sądu należy zarządzanie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie. Innymi słowy sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzania z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności spornych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 kpc). Obowiązek przedstawiania dowodów spoczywa bowiem na stronach (art. 3 kpc), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 kpc ) spoczywa na tej stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne.

Na podstawie dokumentów przedłożonych przez strony nie było możliwym jednoznaczne ustalenie, czy zawarta umowa poprzedzona była podjęciem wymaganej uchwały, ani czy działający w imieniu Wspólnoty WAM umocowany był do zawarcia tej umowy. Cytowany przez stronę pozwaną art. 20 ust. 1 ustawy o własności lokali w brzmieniu wskazującym na to, iż członkiem zarządu może być wyłącznie osoba fizyczna, wszedł w życie 19.05.2000 roku, a zatem po zawarciu umowy z 01.06.1998r. W dacie zaciągania zobowiązania przepis ten miał inne brzmienie aniżeli cytowane w sprawie. Wobec jednak stwierdzenia, że w okresie objętym żądaniem pozwu umowa nie istniała, zbędnym dla rozstrzygnięcia sprawy stało się analizowanie powyższego zarzutu pozwanej.

Wobec powyższego orzeczono jak w pkt I wyroku.

O kosztach procesu jak w pkt II wyroku orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., art. 99 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn. Dz. U. poz. 1804), bowiem powód przegrał sprawę w całości. Koszty poniesione przez stronę pozwaną wyniosły łącznie 2.417,00 zł, na które składały się wynagrodzenie należnego radcy prawnemu w wysokości 2.400,00 zł i kwota 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.