Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 stycznia 2018 r.

Sąd Rejonowy w Chełmnie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 17 stycznia 2018 r. w Chełmnie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą w B.

przeciwko T. M.

o zapłatę

I.  Zasądza od pozwanej T. M. na rzecz powoda (...) S.A. z siedzibą w B. z weksla kwotę 2.545,37 zł (dwa tysiące pięćset czterdzieści pięć złotych i trzydzieści siedem groszy),

II.  Należność zasądzoną w pkt I wyroku rozkłada na 17 (siedemnaście) miesięcznych rat, w tym szesnaście rat w kwocie po 150 zł (sto pięćdziesiąt złotych), a ostatnia siedemnasta rata w kwocie 145,37 zł (sto czterdzieści pięć złotych i trzydzieści siedem groszy) płatne do dnia 15 - tego każdego miesiąca, poczynając od miesiąca następnego od tego w którym wyrok się uprawomocnił, z tym zastrzeżeniem, że w przypadku uchybienia przez pozwaną w spłacie którejkolwiek z rat, wymagalna stanie się cała pozostała do spłaty należność, o której mowa w punkcie I orzeczenia

III.  Umarza postępowanie co do kwoty 635 zł (sześćset trzydzieści pięć złotych),

IV.  Oddala powództwo w pozostałym zakresie,

V.  Zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1.017 zł (tysiąc siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 937/17 upr

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 25 sierpnia 2017r., powódka (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w B. reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, wniosła o zasądzenie w postępowaniu nakazowym od pozwanej T. M. kwoty 3.180,37 zł wraz z umownymi odsetkami za opóźnienie równymi dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 3 sierpnia 2017r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, iż pozwana podpisała weksel własny z dnia 20.09.2016r, do zapłaty w dniu 02.08.2017r. na kwotę wskazaną w wekslu w wysokości 3.294,37 zł. W dniu 03.07.2017r. powód wezwał pozwaną do wykupu weksla. Pozwana wpłaciła na konto powoda kwotę 114 zł, a następnie zaprzestała spłaty. Pozwana podpisując własnoręcznie kalendarz spłat rat znała doskonale wysokość zobowiązania i termin spłaty.

Zarządzeniem z dnia 11 września 2017r. stwierdzono brak podstaw do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym i sprawę skierowano do rozpoznania w trybie postępowania zwykłego, o czym poinformowano pełnomocnika powódki.

Pismem procesowym z dnia 20.12.2017r. w związku z uiszczeniem przez pozwaną po dniu wniesienia pozwu kwoty 635 zł, powódka cofnęła pozew w zakresie tej kwoty wraz ze zrzeczeniem się roszczenia, za przyznaniem kosztów procesu. Powódka wyraziła zgodę na rozłożenie dochodzonej pozwem należności głównej wraz z odsetkami i należnymi powódce kosztami procesu, na raty w minimalnej wysokości 150 zł, miesięcznie, płatnymi do 15 – tego dnia każdego miesiąca, z zastrzeżeniem, iż niezapłacenie dwóch rat w terminie spowoduje natychmiastową wymagalność całego zobowiązania.

Sąd ustalił co następuje.

W dniu 20 września 2016r. T. M. zawarła z powódką (...) S.A. z siedzibą w B. umowę pożyczki gotówkowej nr (...). Na zabezpieczenie przedmiotowej pożyczki pozwana wystawiła weksel własny in blanco wraz z deklaracją wekslową.

/okoliczność bezsporna, weksel k. 9/

Z uwagi na zaległość w płatności rat pożyczki, powódka w dniu 03.07.2017r. sporządziła wypowiedzenie umowy pożyczki z zachowaniem 30 dniowego terminu wypowiedzenia oraz zawiadomiła pozwaną o wypełnieniu wystawionego przez pozwanego weksla in blanco na kwotę 3.294,37 zł. Pozwana uiściła kwotę 114 zł, a następnie zaprzestała spłat.

/dowód: wypowiedzenie umowy pożyczki k. 4, okoliczność bezsporna/

Po dniu sporządzenia pozwu, pozwana zapłaciła na rzecz powódki łączną kwotę 635 zł. obejmującą następujące wpłaty: 200 zł w dniu 18 sierpnia 2017r., 145 zł w dniu 27 września 2017r., 145 zł w dniu 11 października 2017r. i 145 zł w dniu 15 listopada 2017r.

/dowód: zestawienie wpłat k. 25 /

Sąd zważył, co następuje.

Powyższy stan faktyczny ustalono w oparciu o zaoferowany przez strony materiał dowodowy w postaci przedłożonych dokumentów, w szczególności weksla. Generalnie za wiarygodne uznano zgromadzone w sprawie dokumenty, gdyż były jasne i kompletne. Ponadto ich prawdziwość nie została zakwestionowana przez strony, a i Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania ich prawdziwości.

Okoliczności faktyczne niniejszej sprawy były w zasadzie pomiędzy stronami bezsporne. Pozwana stawiła się na rozprawę i oświadczyła, iż nie kwestionuje faktu zawarcia umowy pożyczki z powódką i wystawienia weksla in blanco na zabezpieczenie wierzytelności wynikających z umowy. Pozwana przyznała, iż zdarzało się tak, iż nie miała zapłaconych rat w terminie, ale teraz ma zapłacone już za miesiąc listopad i w grudniu też będzie płacić. Jednocześnie przyznała, iż mogło być tak, że miała zaległości za trzy miesiące, tj. zapłacone z opóźnieniem. Powódka została pouczona o treści art. 232 kpc, mimo to nie przedłożyła żadnych dowodów na tę okoliczność. Sąd przyjął więc stan spłaty według zestawienia nadesłanego przez powoda w dniu 29 grudnia 2017r.

Na wstępie zauważyć należało, iż postępowanie cywilne jest kontradyktoryjne i zgodnie z dyspozycją art. 6 kc oraz art. 232 kpc, ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.

Zgodnie z art. 9 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. prawo wekslowe (...)), wystawca odpowiada za przyjęcie i za zapłatę wekslu.

W niniejszej sprawie podstawą żądania pozwu był wystawiony przez pozwaną weksel in blanco, wypełniony przez pożyczkodawcę. Wekslem in blanco jest dokument zawierający co najmniej podpis wystawcy bądź akceptanta złożony w zamiarze zaciągnięcia zobowiązania wekslowego, któremu świadomie brak niektórych istotnych elementów. Jednocześnie co do tego dokumentu istnieje porozumienie między wystawcą, a osobą której wystawca wręczył weksel, dotyczące warunków późniejszego uzupełnienia brakujących elementów, mogących po uzupełnieniu stać się wekslem zupełnym. Zobowiązanie z weksla ma charakter abstrakcyjny. Zatem w sytuacji, w której powód dysponuje wekslem, ciężar dowodu w zakresie nieistnienia roszczenia spoczywa na stronie pozwanej. W orzecznictwie utrwalone jest stanowisko, iż w postępowaniu nakazowym, w jego fazie zapoczątkowanej wniesieniem zarzutów od nakazu zapłaty, dochodzi do przerzucenia ciężaru dowodu na stronę pozwaną. Jeżeli dłużnik podnosi zarzuty przeciwko wekslowi gwarancyjnemu, w szczególności odnoszące się do stosunku podstawowego, to na nim, a nie na wierzycielu, spoczywa ciężar ich wykazania. Pozwany twierdząc, że weksel został uzupełniony niezgodnie z deklaracją wekslową, zobligowany jest okoliczności te po pierwsze powołać w formie twierdzeń i zarzutów w zarzutach od nakazu zapłaty, a po wtóre udowodnić (art. 493 § 1 k.p.c.) (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 16 marca 2016 r., sygn. akt(...), Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 28 października 1963,(...) 21 października 2010 r., sygn. akt(...)

W myśl art. 720§ 1 kc przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych, co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

W niniejszej sprawie pozwana nie podniósł żadnych zarzutów, co do weksla, wskazując jedynie, iż spłaciła część należności objętej pozwem. W związku z powyższym Sąd zobowiązał powódkę do złożenia pisma procesowego (postanowienie z dnia 5 grudnia 2017r. k. 21), w którym wskaże, czy pozwana od dnia wniesienia pozwu spłaciła powodowi jakąś część zadłużenia. Powódka oświadczyła, iż pozwana spłacił część należności - kwotę 650 zł co do której cofnęła pozew wraz ze zrzeczeniem się roszczenia.

Mając na uwadze powyższe, w szczególności, iż podstawą żądania pozwy był weksel własny zawierający wszystkie istotne elementy ważności weksla określone w art. 101 ustawy prawo wekslowe, Sąd uznał, iż roszczenie powódki co do kwoty 2.545,37 zł było zasadne zgodnie z art. 720§ 1 kc w zw. z art. 9 i 38 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. - Prawo wekslowe (...) o czym orzeczono jak w punkcie I sentencji wyroku.

W punkcie II sentencji wyroku, rozłożono zasądzoną należność na raty w minimalnej wysokości na którą zgodziła się powódka.

W myśl art. 320 kpc w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie, a w sprawach o wydanie nieruchomości lub o opróżnienie pomieszczenia - wyznaczyć odpowiedni termin do spełnienia tego świadczenia.

W przepisie tym uregulowane jest tzw. "moratorium sędziego". Jego zastosowanie pozwala na oznaczenie sposobu spełnienia świadczenia w sposób odmienny niż to wynika z odpowiednich przepisów prawa materialnego. Instytucja ta ma służyć urzeczywistnieniu dobrowolnego spełnienia świadczenia przez dłużnika, co jest korzystne nie tylko dla dłużnika, ale również dla wierzyciela, który w ten sposób unika konieczności wszczynania często długotrwałego i żmudnego postępowania egzekucyjnego. (tak. Komentarz do art. 320 kpc, pod red. Marszałkowska-Krześ 2017, wyd. 18/E. Rudkowska-Ząbczyk, system Legalis)

W orzecznictwie i judykaturze przyjmuje się, iż na wypadek szczególnie uzasadniony umożliwiający zastosowanie tej instytucji mają wpływ okoliczności konkretnej sprawy, wynikające z szeroko rozumianego stanu majątkowego i rodzinnego pozwanego jego sytuacji osobistej, majątkowej, finansowej, rodzinnej, które powodują, że nierealne jest spełnienie przez niego od razu i w pełnej wysokości zasądzonego świadczenia (tak np. w wyroku Sąd Najwyższy z dnia 9 kwietnia 2015 r., (...).).Przy czym nie mają znaczenia przyczyny, dla których dłużnik nie może spełnić świadczenia od razu, w szczególności fakt, czy sam dłużnik przyczynił się do ich powstania: trudności w spełnieniu świadczenia mogą być spowodowane czynnikami zewnętrznymi niezależnymi od dłużnika, lub mogą być spowodowane jego własnym działaniem.

Wskazany przepis umożliwia Sądowi wzięcie pod uwagę przy wydawaniu wyroku, czy orzeczenie będzie mogło być wykonane bez potrzeby przeprowadzania egzekucji, a zwłaszcza, czy pozwany będzie w stanie spełnić zasądzone świadczenie jednorazowo. Przyjmuje się, iż skorzystanie z tego prawa ma na celu uchronienie pozwanego od postępowania egzekucyjnego ma bowiem na celu umożliwienie mu wykonania wyroku w sposób dobrowolny.

Sąd winien również uwzględnić okoliczności dotyczące powoda, w tym także jego uzasadniony interes, a ochrona jaką zapewnia pozwanemu dłużnikowi art. 320 kpc, nie może być stawiana ponad ochronę wierzyciela w procesie cywilnym. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 31 maja 2012 r. , sygn.(...) Uznaje się, że interes wierzyciela jest należycie chroniony tylko wówczas, gdy w zamian za odroczenie terminów płatności poszczególnych rat wierzyciel uzyska realną nadzieję na stopniowe i dobrowolne wywiązywania się przez dłużnika z jego obowiązków w zakresie uiszczania świadczenia rozłożonego na raty. Zatem Sąd w każdej sprawie winien mieć na uwadze, czy wydanie orzeczenia o rozłożeniu na raty ułatwi zobowiązanemu spłatę długu stwierdzonego wyrokiem, a jednocześnie czy nadmiernie nie naruszy uzasadnionego interesu wierzyciela.

W ocenie Sądu okoliczności niniejszej sprawy w szczególności stan majątkowy pozwanej wskazują, iż spełnienie przez pozwaną niezwłocznie lub jednorazowe zasądzonego świadczenia jest niemożliwe i narażać ją będzie na niepowetowane szkody. Kwota 2.545,37 zł dla pozwanej – osoby starszej, emerytki jest znaczną kwotą. Ustalone spłaty w wysokości po 150 zł i ostatnia spłata w kwocie 145,37 zł są realne do uiszczanie przez pozwaną. Sądowi znane jest z urzędu, iż powódka prowadzi działalność gospodarczą o ogólnopolskim zasięgu, związaną z udzielaniem pożyczek osobom o niewielkich dochodach. Pożyczki te rozkładane są na stosunkowo niskie raty miesięczne. Ustalając wysokość rat Sąd miał także na uwadze interes powódki, która jest dużym podmiotem gospodarczym, prowadzącym działalność o zasięgu ogólnopolskim. Zatem rozłożenie zasądzonej należności na teki raty nie spowoduje ujemnych następstw, dla prowadzonej przez powódkę działalności gospodarczej. Ponadto Sąd umieścił w wyroku zastrzeżenie, iż w przypadku uchybienia przez pozwaną w spłacie którejkolwiek z rat, wymagalna stanie się cała pozostała do spłaty należność orzeczona w pkt I wyroku.

Ponieważ powódka cofnęła pozew wraz ze zrzeczeniem się roszczenia, co do kwoty 635 zł, a Sąd uznał, iż cofnięcie pozwu było dopuszczalne i nastąpiło ze skutkiem prawnym, w tej części postępowanie należało umorzyć na podstawie art. 203§ 1 kpc w zw. z art. 355§ 1 kpc o czym orzeczono jak w punkcie III wyroku.

W punkcie IV wyroku oddalono powództwo w pozostałym zakresie, to jest w zakresie żądania odsetek umownych za opóźnienie od kwoty dochodzonej na postawie weksla. Żądanie takie jest bezzasadne, gdyż zgodnie z art. 48 ust 2 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. prawo wekslowe ((...)), posiadacz wekslu może żądać od zobowiązanego zwrotnie: odsetek od wysokości sześć od sta, a przy wekslach, wystawionych i płatnych w Polsce, odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia płatności.

O kosztach procesu orzeczono w pkt V sentencji wyroku, na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności strony za wynik procesu. Pozwana jako strona przegrywająca winna zwrócić powódce koszty procesu w łącznej kwocie 1.017 zł, na którą składały się: 900 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika pozwanego – radcy prawnego zgodnie z § 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. 2015r. poz. 1800) w brzmieniu obowiązującym na dzień wniesienia pozwu, 17 zł tytułem opłaty skarbowej za przedłożenie dokumentu wykazującego udzielenie pełnomocnictwa oraz 100 zł tytułem opłaty od pozwu.

ZARZĄDZENIE

1.  (...) (...) adw. Ł. N.,

2.  (...) (...)

C. (...)