Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący: SSO Małgorzata Bańkowska

Sędziowie: SR del. Małgorzata Nowak - Januchta (spr.)

SO Remigiusz Pawłowski

protokolant: sekretarz sądowy Monika Oleksy

przy udziale prokuratora Wojciecha Groszyka

po rozpoznaniu dnia 12 października 2017 r. w Warszawie

sprawy B. C. córki T. i E. ur. (...) w W.

oskarżonej o przestępstwo z art. 157 § 2 k.k., art. 189 § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę

od wyroku Sądu Rejonowego w Wołominie

z dnia 13 października 2016 r. sygn. akt V K 362/14

wyrok w zaskarżonej części tj. dotyczący oskarżonej B. C. uchyla i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Wołominie do ponownego rozpoznania.

SSO Remigiusz Pawłowski SSO Małgorzata Bańkowska SSR del. Małgorzata Nowak - Januchta

Sygn. akt VI Ka 146/17

UZASADNIENIE

B. C. została oskarżona o to, iż w dniu 3 listopada 2013 roku na terenie masywu leśnego w miejscowości Ł., woj. (...) poprzez uderzanie rurką co najmniej 10 razy po ciele E. P. spowodowała u niej obrażenia ciała w postaci miejscowego obrzęku tkanek miękkich głowy w kształcie guza - bez określenia anatomicznego umiejscowienia zmiany, otarcie naskórka - zadrapania podłużnego o długości 7 cm na tylnej powierzchni szyi, nieregularnych dwóch zasinień, podłużnych o długości 3 cm, zasinienia o średnicy 4 cm na tylnej bocznej powierzchni ramienia prawego, nieregularnych zasinień o wymiarach 10 cm x 4 cm w lewym podbrzuszu oraz poniżej prawego, głębokich otarć naskórka - zadrapań podłużnych o długości 3 cm, zasinienia o wymiarach 9 cm x 7 cm na tylnej powierzchni uda prawego, zasinienie nieregularnie obejmującego kolano prawe o wymiarach 8x8 cm, nieregularnego zasinienia o średnicy 5 cm z otarciem naskórka w obrębie naskórka o wymiarach 2 cm x 2 cm na powierzchni podudzia prawego, zasinienia obejmującego lewe kolano o wymiarach 8 cm x 8 cm, zasinienia podłużnego o wymiarach 12 cm x 4 cm na bocznej powierzchni podudzia lewego, które stanowiły naruszenie czynności narządów ciała na okres poniżej 7 dni, tj. o czyn z art. 157 § 2 k.k. (opisany w pkt III aktu oskarżenia), a nadto o to, iż w dniu 3 listopada 2013 roku na terenie masywu leśnego w miejscowości Ł., woj. (...) pozbawiła wolności E. P. poprzez wepchnięcie siłą do bagażnika pojazdu marki R. (...), a następnie przetrzymywanie i przewożenie w bagażniku tego pojazdu, tj. o czyn z art. 189 § 1 k.k. (opisany w pkt IV aktu oskarżenia).

Sąd Rejonowy w Wołominie w V Wydziale Karnym wyrokiem z dnia 13 października 2014 r., w sprawie o sygn. akt V K 362/14, uznał oskarżoną B. C. za winną popełnienia zarzucanych jej czynów i za to, za każdy z nich wymierzył jej kary po 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Na podstawie art. 85 § 1 k.k. i art. 86 § 1 k.k. Sąd Rejonowy połączył orzeczone w stosunku do oskarżonej kary jednostkowe pozbawienia wolności i wymierzył jej karę łączną 10 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k., art. 70 § 1 pkt. 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. warunkowo zawiesił na okres próby 3 lat.

Rozstrzygając w przedmiocie kosztów, Sąd zasądził od oskarżonej na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w kwocie 276,66 zł, w tym kwotę 120 zł tytułem opłaty.

Powyższy wyrok został zaskarżony przez obrońcę ww., adw. A. P. w części dotyczącej oskarżonej B. C. – w całości. Obrońca oskarżonej zarzucił wyrokowi:

1.  obrazę przepisów postępowania, mogącą mieć wpływ na jego treść, tj. obrazę art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. w zakresie dowolnej, a nie swobodnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, na podstawie którego Sąd ustalił, że oskarżona swym działaniem spowodowała naruszenie czynności narządów ciała na okres poniżej 7 dni ze skutkiem określonym w art. 157 § 2 k.k. oraz popełniła przestępstwo z art. 189 § 1 k.k., podczas gdy Sąd powinien w sposób wnikliwy rozważyć całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego;

2.  obrazę art. 201 k.p.k. poprzez jego niezastosowanie i uznanie, że opinia biegłego sądowego lekarza medycyny, specjalisty chirurga M. R. jest wewnętrznie spójna i pomimo jej nieścisłości i wyjątkowej skromności może stanowić podstawę do przyjęcia, że opisane obrażenia mogły powstać na skutek zdarzenia, na które powołuje się pokrzywdzona, tj. E. P.;

3.  obrazę art. 5 § 2 k.p.k. poprzez jego niezastosowanie, podczas gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwala jednoznacznie stwierdzić, w jakich okolicznościach doszło do naruszenia czynności narządów ciała, bowiem obrażenia doznane przez pokrzywdzoną prawdopodobnie w dniu 10.10.2013 r. częściowo pokrywają się z tymi powstałymi rzekomo w dniu 3 listopada 2013 r.;

4.  obrazę art. 192 § 2 k.p.k. poprzez zaniechanie przesłuchania w charakterze świadka E. P. w obecności biegłego lekarza lub biegłego psychologa, podczas gdy taki wniosek był już sporządzony na etapie postępowania przygotowawczego, lecz nie doszło do jego realizacji co uzasadnia tezę, że pokrzywdzona z powodu głębokiego uzależnienia od narkotyków (amfetamina, mefedron, marihuana) i alkoholu oraz częstego bicia jej przez inne, bliżej nieokreślone osoby może mieć zaburzoną zdolność postrzegania lub odtwarzania przez nią spostrzeżeń. Również zeznania samej pokrzywdzonej przed Sądem wskazują, że ma ona zaniki pamięci począwszy od dnia 10.10.2013 r., tj. kiedy prawdopodobnie pobił ją M. S. (vide zeznania pokrzywdzonej - k. 642 v).

Skarżący wskazał jednocześnie, iż konsekwencją powyższych naruszeń jest błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, polegający na nieuzasadnionym przyjęciu, że oskarżona dopuściła się zarzucanych przestępstw, podczas gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że E. P. jest bezwzględnie uzależniona od narkotyków i alkoholu co sprawia, że jej zeznania nie mogą być uznane za prawdziwe i tym samym wiarygodne. Nadto obrońca wskazał, iż zgodnie z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego nie jest możliwym, aby pokrzywdzona została wrzucona do bagażnika samochodu marki R. (...) i tam mogła być przewożona w pozycji siedzącej skulonej (vide zeznania E. P. - k. 642 i n.) bowiem konstrukcja bagażnika i jego ukształtowanie oraz mała pojemność wykluczają taką możliwość.

W konkluzji obrońca oskarżonej wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonej od zarzucanych jej czynów, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Rejonowy w Wołominie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja obrońcy oskarżonej zasługuje na uwzględnienie.

Kontrola instancyjna zaskarżonego wyroku potwierdziła trafność podniesionego przez skarżącego zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych, będącego skutkiem wadliwej, bo nieuwzględniającej dyrektyw określonych w art. 7 kpk, oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, jak również nie wyjaśnienia wszystkich okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy, w szczególności niejasności w zeznaniach pokrzywdzonej E. P. i nie wyjaśnienia wątpliwości co do stanu psychicznego, zdolności postrzegania i odtwarzania spostrzeżeń przez tego świadka.

Przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną reguły z art. 7 k.p.k., jeżeli jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy, stanowi wyraz rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego oraz jest zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a nadto zostało wyczerpująco i logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (tak m. in.: SN w postanowieniu z dnia 18 grudnia 2012 r., III KK 298/12, LEX nr 1232292).

W przedmiotowej sprawie pokrzywdzona E. P. jest jedynym osobowym źródłem dowodowym i jej zeznania wobec nie przyznawania się do winy przez oskarżoną, wymagają szczególnie wnikliwej analizy. Zdaniem sądu okręgowego dla prawidłowej i pełnej oceny zeznań pokrzywdzonej E. P. niezbędne jest zasięgnięcie opinii biegłego psychologa na okoliczność ustalenia stanu psychicznego pokrzywdzonej, stanu rozwoju umysłowego oraz zdolności postrzegania i odtwarzania przez nią spostrzeżeń. Jak wynika bowiem z zeznań świadków przesłuchanych w sprawie na okoliczność zarzutów przedstawionych innym oskarżonym, wobec których postępowanie przed sądem I instancji toczyło się równocześnie, ale co istotne także z zeznań samej E. P., która przyznała przed sądem meriti, że w okresie objętym zarzutem nadużywała alkoholu zażywała także narkotyki w postaci mefedronu i amfetaminy, zaś w dniu zdarzenia, tj. 03 listopada 2013r. wypiła pół litra wódki i 10 piw. Powyższe okoliczności związane z trybem życia pokrzywdzonej powodują istotne i wymagające wyjaśnienia wątpliwości co do stanu psychicznego pokrzywdzonej, stanu rozwoju umysłowego oraz zdolności postrzegania i odtwarzania przez nią spostrzeżeń. Co istotne potrzeba ich wyjaśnienia została dostrzeżona już na etapie postępowania przygotowawczego i wyrażona przez dopuszczenie dowodu z opinii biegłego psychologa oraz zarządzenie przesłuchania E. P. z udziałem psychologa. Dowód ten jednak nie został w postępowaniu przygotowawczym pozyskany, co niewątpliwie stanowi jego istotny brak, wymagający uzupełnienia przez sąd I instancji. Tym bardziej, że jak wskazano powyżej, w zakresie czynów zarzucanych oskarżonej B. C. E. P. była jedynym świadkiem i ustalenie czy stan w jakim się wówczas znajdowała miał wpływ na jej zdolność postrzegania i odtwarzania spostrzeżeń ma zasadnicze znaczenie.

Kolejną istotną kwestią dla rozstrzygnięcia odpowiedzialności oskarżonej za zarzucane jej czyny jest ustalenie ewentualnego motywu działania oskarżonej. Jak wynika z zeznań E. P. złożonych w postępowaniu przygotowawczym, nie wiedziała dlaczego została pobita i nie wskazała jakichkolwiek przyczyn takiego zachowania oskarżonej, zaś przed sądem meriti wskazała jako powód dla którego została pobita - przekazanie rolek naklejek o dużej wartości „chłopakom”, nie wskazując jakim. W realiach przedmiotowej sprawy ustalenie powyższej okoliczności może mieć wpływ na jej rozstrzygnięcie. Kolejno należy wskazać, że sąd I instancji nie poczynił jakichkolwiek ustaleń dotyczących pozbawienia pokrzywdzonej wolności, czyli w zakresie czynu II. Już same wskazania wiedzy, doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania wskazują, że zwykłe popchnięcie nie wystarczy aby umieścić osobę wbrew jej woli w bagażniku i przewozić w pozycji siedzącej skulonej, jak to wynika z zeznań E. P. na k. 642 v akt sprawy. Sąd I instancji mimo możliwości jakie miał wobec bezpośredniego przesłuchania świadka nie wyjaśnił powyższych kwestii w sposób, który rozwiałby istotne wątpliwości z tym związane. Wskazując, że zeznania pokrzywdzonej są wiarygodne albowiem zawierają „ogromną liczbę szczegółów” sąd meriti nie dostrzegł jednak, że odnośnie czynów zarzucanych oskarżonej B. C. brak nie tylko szczegółów, co brak wyjaśnienia zasadniczych okoliczności sprawy. Taki brak dotyczy także, jak słusznie wskazał obrońca w apelacji, ustalenia czy i ewentualnie które z obrażeń przypisanych jako spowodowane przez oskarżoną nie powstały w wyniku pobicia E. P. w dniu 10.10.2013r. przez, jak ustalił sąd, innych oskarżonych. Sąd I instancji całkowicie pominął kwestię, że w świetle opinii biegłego, obrażenia jakich miała doznać pokrzywdzona w dniu 10.10.2013r. i 03.11.2013 r. częściowo dotyczą tych samych partii ciała, jak udo prawe i lewe i rodzajowo takich samych obrażeń w postaci zasinień. Istotne jest ponadto, że obrażenia jakich pokrzywdzona miała doznać w dniu 03.11.2013r. nie zostały stwierdzone żadną obdukcją lekarską, ani inną dokumentacją medyczną ale wyłącznie oględzinami ciała dokonanymi przez funkcjonariuszkę Policji. Koniecznym zatem jest ustalenie, które z tych obrażeń mogły postawać w okolicznościach wskazanych przez pokrzywdzoną w dniu 03.11.2013 r., a które w dniu 10.10.2013 r. i mogły być jeszcze widoczne w trakcie oględzin.

Uwzględniając powyższe sąd odwoławczy uchylił zaskarżone orzeczenie i sprawę przekazał sądowi I instancji do ponownego rozpoznania albowiem wydanie orzeczenia merytorycznie kończącego postępowanie wymaga wyjaśnienia wskazanych powyżej kwestii.

Rozpoznając ponownie sprawę sąd rejonowy usunie, zatem wskazane braki w materiale dowodowym. Przesłucha pokrzywdzoną z udziałem biegłego psychologa wyjaśniając, w jaki sposób znalazła się i była przewożona w bagażniku, przy ustaleniu modelu pojazdu i wymiarów tego bagażnika oraz dopuści dowód z opinii biegłego psychologa na okoliczność stanu psychicznego pokrzywdzonej, stanu rozwoju umysłowego oraz zdolności postrzegania i odtwarzania przez nią spostrzeżeń. W drodze uzupełniającej opinii biegłego ustali czy, a jeżeli tak, to które z obrażeń jakich pokrzywdzona miała doznać w dniu 03.11.2013r. mogły powstać wcześniej, a konkretnie w dniu 10.10.2013r. W razie potrzeby sąd rejonowy przeprowadzi inne czynności dowodowe, o ile okażą się one niezbędne do rozstrzygnięcia sprawy i ustali stan faktyczny na podstawie dowodów ocenionych zgodnie z treścią art. 7 kpk, ewentualne nie dające się usunąć wątpliwości rozstrzygając na korzyść oskarżonej zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 5 § 2 kpk. W wypadku zaś stosownego wniosku Sąd I instancji uzasadnienie sporządzi zgodnie z wymogami art. 424 kpk.

Z powyższych względów sąd okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.

SSR (del) Małgorzata Nowak –Januchta SSO Małgorzata Bańkowska SSO Remigiusz Pawłowski