Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 listopada 2017 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Janusz Madej

Protokolant st. sekr. sądowy Dorota Hańc

po rozpoznaniu w dniu 30 listopada 2017 r. w Bydgoszczy na rozprawie

odwołania: E. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

- z dnia 5 lipca 2017 r., znak: (...);

- z dnia 5 lipca 2017 r. znak : (...)

w sprawie: E. M.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o ponowne ustalenie kapitału początkowego i przeliczenie emerytury

zmienia zaskarżone decyzje w ten sposób, że zobowiązuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. do uwzględnienia od dnia 1 lipca 2017 r. przy ponownym ustalaniu kapitału początkowego i przeliczeniu emerytury ubezpieczonej E. M., jako okresu składkowego, okresu od 1 sierpnia 1972 r. do 31 stycznia 1974 r.

Na oryginale właściwy podpis.

VI U 1393/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5 lipca 2017r. znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. – po rozpatrzeniu wniosku E. M. o doliczenie stażu – odmówił ponownego ustalenia wartości kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999r., ponieważ okres pracy w (...) w B. od 1 września 1970r. do 28 stycznia 1983r. został uwzględniony uprzedni. Ponadto Zakład wskazał, że na podstawie wyjaśnień z zakładu pracy tj. (...) zaliczono:

1)  od 1 września 1970r. do 31 lipca 1972r. – okres składkowy,

2)  od 1 sierpnia 1972r. do 31 stycznia 1974r. – okres niezaliczony, umowa zlecenie, nie odprowadzano składek na ubezpieczenie społeczne,

3)  od 1 lutego 1974r. do 24 listopada 1974r. okres składkowy,

4)  od 25 listopada 1974r. do 24 listopada 1977r. – urlop wychowawczy,

5)  od 25 listopada 1977r. do 28 stycznia 1980r. – okres składkowy,

6)  od 29 stycznia 1980r. do 27 stycznia 1983r. – urlop wychowawczy.

Odrębną decyzją z dnia 5 lipca 2017r. znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. – po rozpatrzeniu wniosku E. M. z dnia 3 lipca 2017r. – odmówił wnioskodawczyni przeliczenia emerytury. W uzasadnieniu tej decyzji Zakład podał, iż w związku ze złożonym przez E. M. wnioskiem o przeliczenie kapitału początkowego i tym samym pobieranej przez nią emerytury, odmówił przeliczenia świadczenia z uwagi na brak zmian w wysokości kapitału początkowego (zgodnie z decyzją o odmowie przeliczenia kapitału początkowego).

Powyższe decyzje zaskarżyła ubezpieczona, zarzucając organowi rentowemu bezzasadną odmowę przeliczenia świadczenia z uwagi na brak zmian w wysokości kapitału początkowego oraz błędne ustalenie, iż nie posiada ona wymaganego okresu pracy tj. 22 lat stażu pracy wymaganego w art.87 ustawy emerytalnej.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczona domagała się doliczenia do jej stażu ubezpieczeniowego okresu zatrudnienia w (...) w B. od 1 sierpnia 1972r. do 31 stycznia 1974r. na stanowisku fryzjerki. Twierdziła ona, że w okresie tym wykonywała taką samą pracę, jak w późniejszym okresie zatrudnienia u tego samego pracodawcy, jak również w okresie nauki w szkole zawodowej, w której trzy razy w tygodniu odbywała praktyczną naukę zawodu.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania, wskazując, iż we wniosku z dnia 3 lipca 2017r. o przeliczenie emerytury ubezpieczona zwróciła się o zaliczenie okresu pracy w (...) od 1 sierpnia 1972r. do 31 stycznia 1974r. na podstawie świadectwa pracy, z którego wynika, że w okresie od 1 września 1970r. do 28 stycznia 1983r. była ona zatrudniona początkowo jako uczeń praktycznej nauki zawodu, a następnie fryzjerka w wymiarze ½ i ¾ etatu.

W związku z tym organ rentowy wyjaśnił, że zgodnie z zaświadczeniem z dnia 5 marca 2007r. – wystawionym przez (...) Spółdzielnię (...) (k.34 – 35 akt kapitału początkowego) ubezpieczona była zatrudniona od 1 sierpnia 1972r. do 31 stycznia 1974r. na podstawie umowy zlecenia i za ten okres pracy nie były odprowadzane składki na ubezpieczenie społeczne. Wobec tego – zdaniem organu – okres ten nie może być zaliczony do stażu pracy. Zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 9 kwietnia 2004r. (k.30 akt KPU) również potwierdza wykonywanie w okresie od 1 sierpnia 1972r. do 31 stycznia 1974r. pracy fryzjerki na podstawie umowy zlecenia.

W konsekwencji nieudowodnienia przez ubezpieczoną 22-letniego okresu składkowego i nieskładkowego (wymaganego zgodnie z art.87 ust.1, ust.1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – Dz. U. z 2016r., poz.887) brak – w ocenie Zakładu – możliwości podwyższenia ubezpieczonej emerytury do kwoty najniższej emerytury (od 1 marca 2017r. jest to kwota 1.000 zł).

Sąd Okręgowy ustalił i rozważył, co następuje:

Spór w niniejszej sprawie dotyczył tego czy okres zatrudnienia ubezpieczonej E. M. w (...) Oddziale w B. na podstawie umowy o wykonywanie usług od 1 sierpnia 1972r. do 31 stycznia 1974r. może być zaliczony do jej stażu ubezpieczeniowego jako okres składkowy.

W treści jednej z dwóch zaskarżonych decyzji z dnia 5 lipca 2017r. (dotyczącej odmowy ponownego ustalenia kapitału początkowego ubezpieczonej) organ rentowy wyjaśnił, iż powyższego okresu nie zaliczył z powodu nieodprowadzenia składek na ubezpieczenie społeczne. Jednak organ nie podał szczegółowej podstawy prawnej takiego rozstrzygnięcia, powołują się jedynie na ustawę z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy nie potwierdził zasadności stanowiska organu rentowego, a zaskarżone przez ubezpieczoną decyzje naruszały przepisy powyższej ustawy.

Na podstawie dowodów z dokumentów z akt osobowych ubezpieczonej (nadesłanych do akt sprawy przez (...) Spółdzielnię (...) w B.) - dotyczących m.in. powyższego okresu zatrudnienia ubezpieczonej - Sąd Okręgowy ustalił, iż ubezpieczona w okresie od 1 sierpnia 1972r. do 31 stycznia 1974r. świadczyła usługi fryzjerskie na rzecz (...) Oddziału w B.. W dniu 1 sierpnia 1972r. zarząd tej Spółdzielni oraz ubezpieczona zawarli umowę na wykonanie usług fryzjerskich w zakładzie usługowym położonym w B. przy ul. (...). W poszczególnych miesiącach powyższego okresu zatrudnienia ubezpieczona uzyskiwała następujące wynagrodzenia: sierpień 1972r. – 268 zł, wrzesień 1972r. – 793 zł, październik 1972r. – 726 zł, listopad 1972r. – 456 zł, grudzień 1972r. – 476 zł, styczeń 1973r. – 523 zł, luty 1973r. – 493 zł, marzec 1973r. – 494 zł, kwiecień – 1973r. – 742 zł, maj 1973r. – 759 zł, czerwiec 1973r. – 820 zł, lipiec 1973r. – 871 zł, sierpień 1973r. – 1.175 zł, wrzesień 1973r. – 967 zł, październik 1973r. – 991 zł, listopad 1973r. – 666 zł, grudzień 1973r. – 909 zł oraz styczeń 1974r. – 876 zł.

(dowody: umowa na wykonanie usługi z dnia 1 sierpnia 1972r.; oryginalne karty wynagrodzeń – dokumenty w aktach osobowych powódki)

Powyższe ustalenia mają dla rozstrzygnięcia sporu istotne znaczenie w kontekście unormowania z art.6 ust.2 pkt 13 lit.b ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2017r. poz.1383), zgodnie z którym za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 1 listopada 1991r. okresy, za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, w tym m. in. pracy na obszarze Państwa Polskiego wykonywanej na rzecz jednostek gospodarki uspołecznionej na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia oraz współpracy przy wykonywaniu takiej umowy wykonywanej przed dniem 1 stycznia 1976r., jeżeli umowa odpowiadała warunkom ubezpieczenia obowiązującym w tym dniu. Art.6 ust.2 pkt 1 lit.b odwołuje się do przepisów ustawy z dnia 19 grudnia 1975r. o ubezpieczeniu społecznym osób wykonujących pracę na rzecz jednostek gospodarki uspołecznionej na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia (Dz. U. z 1975r. Nr 45, poz.232), która weszła w życie właśnie w dniu 1 stycznia 1976r. (art.51 tej ustawy).

Zgodnie z art.1:

-

ust.1 ustawy z 19 grudnia 1975r. obowiązkowe ubezpieczenie społeczne określone ustawą, obejmuje osoby wykonujące stale i odpłatnie pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, zawartej z jednostkami gospodarki uspołecznionej;

-

ust.2 tej ustawy, umową agencyjną lub umową zlecenia w rozumieniu ustawy jest umowa, na podstawie której osoba ją zawierająca zobowiązuje się do wykonywania określonych czynności w imieniu jednostki gospodarki uspołecznionej lub na rzecz tej jednostki;

-

ust.3 tej ustawy, pracę uważa się za wykonywaną stale jeżeli trwa nieprzerwanie co najmniej 6 miesięcy.

W myśl art.4 i art.5 ust.1 tej ustawy:

-

obowiązek ubezpieczenia powstaje z dniem oznaczonym w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania,

-

obowiązek ubezpieczenia ustaje z dniem rozwiązania lub wygaśnięcia umowy.

Zgodnie z kolei z art.28 ust.1 powołanej ustawy jeżeli po upływie roku kalendarzowego okaże się, że w ciągu tego roku przeciętny dochód z wykonywania umowy nie osiągnął połowy najniższego wynagrodzenia w gospodarce uspołecznionej, składki opłacone za ten rok podlegają zwrotowi, a tego roku nie wlicza się do okresu ubezpieczenia wymaganego do uzyskania świadczeń na podstawie ustawy. Kwotę składek podlegającą zwrotowi pomniejsza się o kwotę pobranych w ciągu tego roku zasiłków przewidzianych w art.6 ust.1 pkt 2 i 3.

Ponadto przy ustalaniu przeciętnego miesięcznego dochodu określonego w ust.1 nie bierze się pod uwagę miesięcy, w których nie istniał obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie w myśl art.27 ust.2 (tak w ust.2 art.28).

Wspomnieć w tym miejscu należy także o treści art.36 ust.1 i ust.2, zgodnie z którymi:

-

ilekroć przepisy ustawy uzależniają prawo do świadczeń od osiągnięcia dochodu z wykonywania umowy lub ze współpracy w wysokości co najmniej najniższego wynagrodzenia w gospodarce uspołecznionej – warunek ten uważa się za spełniony również wówczas, gdy czas pracy określony w umowie lub piśmie jednostki gospodarki uspołecznionej udzielającej zgody na współpracę odpowiada co najmniej pełnemu wymiarowi czasu pracy obowiązującemu pracowników jednostki gospodarki uspołecznionej, która zawarła umowę lub udzieliła zgody na współpracę – (tak ust.1 art.36);

-

przepis ust.1 stosuje się odpowiednio, jeżeli przepisy ustawy uzależniają prawo do świadczeń od osiągnięcia dochodu z wykonywania umowy lub ze współpracy z wysokości co najmniej połowy najniższego wynagrodzenia w gospodarce uspołecznionej (ust.2 art.36).

Należy zatem wyeksponować w tym miejscu, iż przepis art.6 ust.2 pkt 13 lit.b ustawy emerytalno – rentowej nie wymaga aby okres pracy na obszarze Państwa Polskiego wykonywanej na rzecz jednostek gospodarki uspołecznionej na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia oraz współpracy przy wykonywaniu takiej umowy, wykonywanej przed dniem 1 stycznia 1976r. był okresem opłacania składek, lecz wymaga aby umowa odpowiadała warunkom obowiązującym w tym dniu.

Umowa z dnia 1 sierpnia 1972r. zawarta przez E. M. (noszącą wówczas nazwisko S.) odpowiadała warunkom ubezpieczenia obowiązującym w dniu 1 stycznia 1976r., gdyż:

-

została zawarta bezterminowo i była wykonywana nieprzerwanie przez okres co najmniej sześciu miesięcy (a wiec stale w rozumieniu art.1 ust.1 ustawy z 19 grudnia 1975r.) oraz odpłatnie (zgodnie z punktem 9 umowy – za wynagrodzeniem prowizyjnym płatnym miesięcznie w wysokości 65% wartości wykonywanych usług);

-

ubezpieczona uzyskiwała przeciętny miesięczny dochód z wykonywania umowy w wysokości co najmniej połowy najniższego wynagrodzenia w gospodarce uspołecznionej (w okresie od 1 sierpnia 1972r. do 31 stycznia 1974r. najniższe miesięczne wynagrodzenie w gospodarce uspołecznionej wynosiło 1.000 zł, a E. M. w okresie od 1 sierpnia 1972r. do 31 grudnia 1972r. uzyskiwała wynagrodzenie 2.719 zł, a połowa najniższego wynagrodzenia w gospodarce uspołecznionej w tym okresie to kwota 2.500 zł; w całym roku 1973 ubezpieczona uzyskała wynagrodzenie w wysokości 9.310 zł, a połowa najniższego wynagrodzenia w gospodarce uspołecznionej za cały 1973r. to kwota 6.000 zł; w styczniu 1974r. ubezpieczona zarobiła 876 zł, a więc więcej niż połowę najniższego wynagrodzenia czyli więcej niż 500 zł).

Okoliczności te w sposób oczywisty wskazują, iż sporny między stronami okres zatrudnienia ubezpieczonej w (...) Oddziale w B. (będącej jednostką gospodarki uspołecznionej według ówcześnie obowiązujących przepisów ustrojowych) był okresem składkowym w rozumieniu art.6 ust.2 pkt 13 lit.b obowiązującej obecnie ustawy emerytalnej i powinien zostać zaliczony przez organ rentowy do stażu ubezpieczeniowego powódki zarówno przy ustalaniu kapitału początkowego, jak i przy przeliczeniu jej świadczenia emerytalnego od pierwszego dnia miesiąca, w którym złożyła o to wniosek.

Z powyższych motywów na podstawie art.477 ¹⁴ § 2 K.p.c. w związku z art.6 ust.2 pkt 13 lit.b ustawy emerytalno – rentowej Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.

SSO Janusz Madej