Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 stycznia 2017 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie VIII Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący SSO Patrycja Baranowska

Protokolant stażysta Edyta Osińska

po rozpoznaniu w dniu 8 stycznia 2017 roku w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki akcyjnej w W.

przeciwko B. Ś.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej B. Ś. na rzecz powódki (...) spółki akcyjnej w W. kwotę 7.476,16 zł (siedem tysięcy czterysta siedemdziesiąt sześć złotych szesnaście groszy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wymagalności do dnia 31 grudnia 2015 roku, a od dnia 1 stycznia 2016 roku z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych, przy czym wymagalność należy liczyć od następujących kwot i dat:

- 430,63 zł od dnia 5 marca 2014 roku,

- 430,63 zł od dnia 4 kwietnia 2014 roku,

- 430,63 zł od dnia 5 maja 2014 roku,

- 430,63 zł od dnia 3 czerwca 2014 roku,

- 430,63 zł od dnia 3 lipca 2014 roku,

- 430,63 zł od dnia 2 sierpnia 2014 roku,

- 430,63 zł od dnia 2 września 2014 roku,

- 430,63 zł od dnia 1 października 2014 roku,

- 430,63 zł od dnia 31 października 2014 roku,

- 430,63 zł od dnia 30 listopada 2014 roku,

- 430,63 zł od dnia 30 grudnia 2014 roku,

- 430,63 zł od dnia 29 stycznia 2015 roku,

- 430,63 zł od dnia 28 lutego 2015 roku,

- 430,63 zł od dnia 31 marca 2015 roku,

- 430,63 zł od dnia 30 kwietnia 2015 roku,

- 430,63 zł od dnia 31 maja 2015 roku,

- 587,08 zł od dnia 30 czerwca 2015 roku

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

III.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 1.350,00 zł (jeden tysiąc trzysta pięćdziesiąt złotych) tytułem kosztów procesu.

Sygn. akt VIII GC 513/17

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 16 lutego 2017 r. powódka (...) spółka akcyjna w W. wniosła o zasądzenie od pozwanej B. Ś. kwoty 8.312,63 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 405,84 zł od dnia 4 stycznia 2014 roku oraz od kwot 430,63 zł od dnia 3 lutego 2014 r., 5 marca 2014 r., 4 kwietnia 2014 r., 4 maja 2014 r., 3 czerwca 2014 r., 3 lipca 2014 r., 2 sierpnia 2014 r., 1 września 2014 r., 1 października 2014 r., 31 października 2014 r., 30 listopada 2014 r., 30 grudnia 2014 r., 29 stycznia 2015 r., 28 lutego 2015 r., 31 marca 2015 r., 30 kwietnia 2015 r., 31 maja 2015 r. i od kwoty 587,08 zł od dnia 30 czerwca 2015 r. Powódka wniosła również o zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazała, że pozwana zamówiła i uzyskała od powódki licencję na program (...) wraz z dodatkowymi modułami (...) i (...). W związku z prawidłowo wykonywanym zobowiązaniem powódka wystawiła na rzecz pozwanej faktury VAT. Pomimo uregulowania części należności wynikających z faktur i tym samym uznania roszczenia, do zapłaty pozostały należności dochodzone pozwem.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym, sygn. akt XVI GNc 1540/17 Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym dla miasta stołecznego Warszawy uwzględnił żądanie pozwu.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu podnosząc zarzut braku wykazania podstawy i zasadności żądania pozwu oraz zarzut przedawnienia przynajmniej w zakresie części rat objętych dwuletnim przedawnianiem. W uzasadnieniu, potwierdzając fakt złożenia zamówienia na zakup produktu oferowanego przez powódkę, pozwana wskazała, że na skutek zdarzeń losowych zaprzestała spłaty należności, zaś powódka zgodnie z warunkami zamówienia zaprzestała realizacji świadczenia. Zdaniem pozwanej, wobec wezwania jej do zapłaty wybranych nierozliczonych należności, powódka ukrywa dla potrzeb niniejszego postępowania fakt zakończenia realizacji umowy. Stanowisko w zakresie przedawnienia roszczenia oparła na podstawie art.108 k.c. w zw. z art. 554 k.c.

W odpowiedzi na sprzeciw, podtrzymując dochodzone roszczenia, powódka wskazała, że do końca trwania umowy pozwana korzystała ze świadczeń powódki, zaś przedawnienie roszczeń jako, że strony łączyła umowa licencji mogłoby nastąpić z upływem trzech lat, dokonanie zapłaty części raty w 2014 r. przerwało bieg przedawnienia całego roszczenia.

W piśmie z dnia 25 października 2017 r. pozwana z ostrożności procesowej podniosła, że nawet przy założeniu, że termin przedawnienia wynosi trzy lata kwota objęta pozwem winna być pomniejszona o 861,26 zł, wskazała też na brak podstaw do stwierdzenia, że aktywnie korzystała z dostępu do programu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka (...) spółka akcyjna w W. prowadzi działalność gospodarczą polegającą na udostępnianiu, poprzez przekazywanie indywidualnego dostępu do portalu, systemu informacji prawnej.

W dniu 6 lipca 2012 r. pozwana B. Ś. w ramach prowadzonej działalności gospodarczej pod firmą (...), Kancelaria Radcy Prawnego B. Ś. korzystając z oferty handlowej powódki - wydawnictwa (...) spółka akcyjna w W. złożyła zamówienie nr (...). Na skutek przyjęcia zamówienia strony zawarły umowę, której przedmiotem były produkty określone jako LEX OMEGA, Lex Komentarze i Lex Monografie udostępniane za pomocą nośnika OnLine. Abonament miał być uiszczany od 1 sierpnia 2012 r. Łączna wartość zamówienia ustalona została na kwotę 15.658,64 zł brutto płatną w 36 miesięcznych ratach. Zgodnie z zapisami zamówienia w przypadku opóźnienia się przez zamawiającego z uiszczeniem uzgodnionej ceny lub jej części, jeżeli okres przekroczy 30 dni, wydawnictwu przyznano prawo do powstrzymania się ze świadczeniem na rzecz zamawiającego i prawo do rozwiązania umowy ze skutkiem natychmiastowym z zaznaczeniem, że zamawiający jest zobowiązany do zapłaty wynagrodzenia za świadczenie zrealizowane przez wydawnictwo do dnia rozwiązania umowy.

W dniu 12 lipca 2012 r. spółka (...) wystawiła na rzecz B. Ś. fakturę VAT nr (...) na kwotę 15.659,13 zł tytułem aktywacji systemu (...), dostępu do tego systemu oraz modułów Lex Komentarze i Lex Monografie. Jako sposób płatności wskazano przelew zaś jako termin płatność ratalna z następującym oznaczeniem rat:

1.  do dnia 11 sierpnia 2012 r. 430,63 zł płatne w terminie 30 dni,

2.  do dnia 10 września 2012 r. 430,63 zł płatne w terminie 60 dni,

3.  do dnia 10 października 2012 r. 430,63 zł płatne w terminie 90 dni,

4.  do dnia 9 listopada 2012 r. 430,63 zł płatne w terminie 120 dni,

5.  do dnia 9 grudnia 2012 r. 430,63 zł płatne w terminie 150 dni,

6.  do dnia 8 stycznia 2013 r. 430,63 zł płatne w terminie 180 dni,

7.  do dnia 7 lutego2013 r. 430,63 zł płatne w terminie 210 dni,

8.  do dnia 9 marca 2013 r. 430,63 zł płatne w terminie 240 dni,

9.  do dnia 8 kwietnia 2013 r. 430,63 zł płatne w terminie 270 dni,

10.  do dnia 8 maja 2013 r. 430,63 zł płatne w terminie 300 dni,

11.  do dnia 7 czerwca 2013 r. 430,63 zł płatne w terminie 330 dni,

12.  do dnia 7 lipca 2013 r. 430,63 zł płatne w terminie 360 dni,

13.  do dnia 6 sierpnia 2013 r. 430,63 zł płatne w terminie 390 dni,

14.  do dnia 5 września 2013 r. 430,63 zł płatne w terminie 420 dni,

15.  do dnia 5 października 2013 r. 430,63 zł płatne w terminie 450 dni,

16.  do dnia 4 listopada 2013 r. 430,63 zł płatne w terminie 480 dni,

17.  do dnia 4 grudnia 2013 r. 430,63 zł płatne w terminie 510 dni,

18.  do dnia 3 stycznia 2014 r. 430,63 zł płatne w terminie 540 dni,

19.  do dnia 2 lutego 2014 r. 430,63 zł płatne w terminie 570 dni,

20.  do dnia 4 marca 2014 r. 430,63 zł płatne w terminie 600 dni,

21.  do dnia 3 kwietnia 2014 r. 430,63 zł płatne w terminie 630 dni,

22.  do dnia 3 maja 2014 r. 430,63 zł płatne w terminie 660 dni,

23.  do dnia 2 czerwca 2014 r. 430,63 zł płatne w terminie 690 dni,

24.  do dnia 2 lipca 2014 r. 430,63 zł płatne w terminie 720 dni,

25.  do dnia 1 sierpnia 2014 r. 430,63 zł płatne w terminie 750 dni,

26.  do dnia 31 sierpnia 2014 r. 430,63 zł płatne w terminie 780 dni,

27.  do dnia 30 września 2014 r. 430,63 zł płatne w terminie 810 dni,

28.  do dnia 30 października 2014 r. 430,63 zł płatne w terminie 840 dni,

29.  do dnia 29 listopada 2014 r. 430,63 zł płatne w terminie 870 dni,

30.  do dnia 29 grudnia 2014 r. 430,63 zł płatne w terminie 900 dni,

31.  do dnia 28 stycznia 2015 r. 430,63 zł płatne w terminie 930 dni,

32.  do dnia 27 lutego2015 r. 430,63 zł płatne w terminie 960 dni,

33.  do dnia 29 marca 2015 r. 430,63 zł płatne w terminie 990 dni,

34.  do dnia 29 kwietnia 2015 r. 430,63 zł płatne w terminie 1020 dni,

35.  do dnia 30 maja 2015 r. 430,63 zł płatne w terminie 1050 dni,

36.  do dnia 29 czerwca 2015 r. 587,08 zł płatne w terminie 1080 dni.

W związku z zawarciem umowy B. Ś. uiściła na rzecz spółki (...) należności z tytułu 17 rat, których termin płatności przypadał do końca 2013 r. W dniu 23 maja 2014 r. tytułem spłaty raty umowy nr (...) uiściła na rzecz spółki (...) kwotę 441,20 zł jako część należności z tytułu kolejnej 18 raty, której termin płatać wyznaczony był na dzień 3 stycznia 2014 r. Z tytułu tej raty do zapłaty pozostała kwota 405,84 zł.

bezsporne, nadto dowód : zlecenie z dnia 06.07.2012 r. - karta 9,

faktura VAT z dnia 12.07.2012 r. - karta 10-11

B. Ś. wykazywała aktywność OnLine w pełnym zakresie korzystania z programów objętych zamówieniem do dnia 30 lipca 2015 r.

dowód: wydruk historii logowań k. 46

W piśmie z dnia 24 stycznia 2017 r. spółka (...) wezwała B. Ś. do zapłaty kwoty 8.312,63 zł wraz odsetkami tytułem należności wskazanych w załączniku w nieprzekraczalnym terminie 3 dni do rygorem skierowania sprawy o zapłatę do właściwego sądu.

dowód : wezwanie do zapłaty z dnia 24 stycznia 2017 r. wraz z załącznikiem i potwierdzeniem nadania k. 13-15,

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej części.

Stan faktyczny w niniejszej sprawie ustalony został na podstawie dokumentów przedłożonych przez powódkę, a w szczególności zamówienia z dnia 6 lipca 2012 r. stanowiącego potwierdzenie zawarcia przez strony umowy umożliwiającej dostęp do portalu systemu informacji prawnej i faktury VAT wraz z harmonogramem spłat wystawionej przez stronę powodową na rzecz pozwanej, z której wynikają opisane w pozwie kwoty, składające się na sumę dochodzonego roszczenia oraz daty płatności, stanowiące podstawę żądania w zakresie odsetek. Sąd nie powziął wątpliwości co do ich prawdziwości, prawdziwość i rzetelność powyższych dokumentów nie była kwestionowana również przez stronę pozwaną. Poza sporem pozostawał zresztą sam fakt zawarcia umowy o określonej w zamówieniu treści odzwierciedlonej następnie w fakturze VAT oraz fakt rzeczywistego zaprzestania spłacania poszczególnych rat zgodnie z załączonym do faktury harmonogramem. Dla zniweczenia powództwa w pierwszym rzędzie pozwana wskazała, że wobec zaprzestania spłat rat, które nastąpiło na skutek zdarzeń lasowych powódka również zaprzestała realizacji umówionego świadczenia. Pozwana pozostawała bowiem w przekonaniu, że skoro zwłoka w płatnościach poszczególnych rat przekraczała 30 dni to zgodnie z warunkami zamówienia powódka rozwiązała umowę i dalsze wynagrodzenie nie jest jej już należne. W tym kontekście zaznaczenia jednak wymaga, że wprawdzie z treści zamówienia rzeczywiście wynika, że w przypadku opóźnienia się przez pozwaną z uiszczeniem uzgodnionej ceny lub jej części, jeżeli okres przekroczy 30 dni, powódce przyznano określone uprawnienia, niemniej zapis ten przewidywał jedynie możliwość powstrzymania się ze świadczeniem na rzecz pozwanej czy rozwiązania umowy w określonej sytuacji, rozwiązanie nie następowało więc automatycznie. Będąc na przekonaniu, że umowa przestała obowiązywań pozwana nie wskazała przy tym nawet kiedy rzekome rozwiązanie miało miejsce, w jakich okolicznościach nastąpiło i jaką formę przyjęło. Ponadto wbrew zarzutom pozwanej, z przedłożonego przez powódkę dowodu w postaci wydruku logowania z systemu autoryzacji dla użytkownika w osobie pozwanej wynika, że umowa była realizowana. Wydruk obrazuje ilość i daty logowań w okresie od 15 lipca 2013 r. do 30 lipca 2015 r. Pozwana wprawdzie podważała rzetelność i wartość dowodową wydruku, niemniej nie przedstawiła ani jakiegokolwiek dowodu przeciwnego, ani przekonywujących argumentów dla poparcia swojego stanowiska, nadto w zasadzie nie twierdziła, że podejmowane przez nią próby logowania faktycznie nie były udane. W kontekście tego zrzutu ekranu nie zaprzeczyła też wyraźnie, że aktywnie korzystała z dostępu do programu poprzestając na kwestionowaniu stanowiska strony powodowej. O nierzetelności dowodu nie może przesądzać przy tym fakt - jak dowodzi pozwana - trzykrotnego logowania w lipcu 2015 r. tj. w dniu 6, 27 i 30 lipca bowiem nie ulega wątpliwości, że licencja została udzielona na 36 miesięcy, a faktura została wystawiona w dniu 12 lipca 2012 r. jednak w treści zamówienia jako datę uruchomienie abonamentu wskazano 1 sierpnia 2012 r., a zatem dzień 12 lipca 2015 r. nie wyznaczał końcowego terminu obowiązywania umowy i korzystania z licencji. Wydruk zawiera datę i godzinę wygenerowania z systemu i dane osoby, która go wygenerowała. W świetle treści wezwania do zapłaty nie sposób też przyjąć za pozwaną, że powódka ukrywając fakt zakończenia realizacji umowy kilka lat temu usiłuje aktualnie uzyskać nienależne jej świadczenie. Wbrew zarzutom pozwanej w wezwaniu wskazano, że zawiera ono wybrane nierozliczone należności; w załączniku do wezwania jasno wskazano jednak poszczególne kwoty wynagrodzenia wraz z datami płatności składające się żądaną należność w wysokości 8.312,63 zł dochodzoną obecnie pozwem. Niezależnie od braku potwierdzenia kserokopii wezwania za zgodność z oryginałem może ono stanowić dowód podlegający ocenie, jako „inny środek dowodowy” (art. 309 k.p.c.) z uwzględnieniem, że pozwana ostatecznie nie kwestionowała jego prawdziwości.

Reasumując pozwana - co bezsporne - złożyła zamówienie na dostęp do systemu Lex (...) wraz z modułami, a za udzielenie takiego dostępu stronie powodowej należało się miesięczne wynagrodzenie. Strony przystąpiły do realizacji umowy i początkowo pozwana regulowała należne powódce wynagrodzenie. Umowa zawarta przez strony w drodze zamówienia z dnia 6 lipca 2012 r. nie została rozwiązana. Licencja udzielona na czas oznaczony wygasa więc po upływie tego czasu. Pozwana korzystała z dostępu do systemu w umówionym czasie, wykazanym w wystawionej na jej rzecz fakturze, a zatem roszczenie powódki o zasądzenie pozostałego do zapłaty wynagrodzenia co do zasady jest usprawiedliwione.

Wiążącą strony umowę w ocenie Sądu należało zakwalifikować jako umowę licencji, a podstawę powództwa stanowiły przepisy art. 17 w zw. z art. 41, 43 i 50 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U.2017.880 j.t. z późn. zm.). Jak słusznie wskazywała powódka charakter prawny zawartej przez strony umowy kwalifikuje ją w grupie tzw. pozakodeksowych umów dotyczących udostępnienia utworu (oprogramowania komputerowego w postaci elektronicznej bazy danych). W przypadku umowy licencyjnej podmiot praw autorskich (licencjodawca) pozostaje podmiotem uprawnionym, a licencjobiorca na podstawie umowy uzyskuje prawo do korzystania z utworu w określonym w niej zakresie. W wyniku zawarcia umowy licencyjnej nie następuje zmiana podmiotu praw autorskich jak w przyrównywanej przez pozwaną umowie sprzedaży. Ponadto umowa licencji niewyłącznej, jaka występuje w niniejszej sprawie, oznacza jedynie zezwolenie na korzystanie z utworu, licencjodawca może jednak udzielić równolegle lub następczo nieograniczonej liczby licencji o tożsamym lub podobnym zakresie. Licencja niewyłączna jest możliwa dzięki niematerialnemu charakterowi licencjonowanego dobra, które może być równocześnie przedmiotem korzystania przez dowolnie dużą liczbę osób. Trafnie powódka również zaznaczyła, czemu pozwana zresztą nie zaprzeczyła, że gdyby zawarta pomiędzy stronami umowa miała charakter umowy przeniesienia autorskich praw majątkowych (zbliżonej do umowy sprzedaży regulowanej przepisami k.c.), to wówczas powódka wyzbywałaby się na mocy takiej umowy autorskich praw majątkowych do utworu i nie mogłaby skutecznie udzielać upoważnienia do korzystania z tego utworu innym niż pozwana osobom trzecim. Tymczasem, powódka w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, udziela takich licencji do korzystania z utworu na rzecz szeregu innych osób trzecich. Przedmiotem zawartej przez strony umowy, nie było przeniesienie przez powódkę na rzecz pozwanej praw do utworu, ale udzielenie niewyłącznej licencji do korzystania z utworu, w określonym okresie abonamentowym. Podobna argumentacja przywołana została w orzecznictwie tak np. wyroku SA w Krakowie z 20.11.2016 r. I ACa 1027/16, SA w W. z 16.03.2017 r., I ACa 1070/16

Powyższą kwalifikację umowy, poza wyznaczeniem podstawy prawnej roszczenia, odnieść należy do kolejnego zarzutu pozwanej a mianowicie zarzutu przedawnienia. Jak przyjmuje się w orzecznictwie skoro ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych nie zawiera przepisów dotyczących przedawnienia roszczeń to w ich zakresie stosować trzeba zasady ogólne. Nie można zgodzić się więc z pozwaną, że do przedawnienia roszczeń objętych niniejszym pozwem winny mieć zastosowania przepisy art. 554 k.c. i 555 k.c., a z uwagi na związanie roszczenia z prowadzeniem przez strony działalności gospodarczej art. 118 k.c. Niezasadność żądania należało tym samym ocenić przez pryzmat trzyletniego nie dwuletniego okresu przedawnienia. W ocenie Sądu, jednocześnie wskazać należy, że uiszczenie części jednej z wymagalnych rat nie powodowało uznania całej należności i przerwania biegu przedawnienia co do wszystkich pozostały do zapłaty rat, zwłaszcza że pozwana kwestionowała ich zasadność nie tylko z uwagi na przedawnienie.

Przyjęcie za właściwy trzyletniego termin przedawnienia roszczenia powódki przy uwzględnieniu terminów wymagalności poszczególnych rat skutkowało uznaniem, że przedawnieniu uległo żądanie zapłaty dwóch pierwszych rat, kwot wymagalnych trzy lata przed datą złożenia pozwu, co miało miejsce w dniu 16 lutego 2017 r., a więc raty płatnej do 4 stycznia 2014 r. (430,63 zł) i do 3 lutego 2014 r. (430,63 zł).

W tym stanie rzeczy Sąd uznał powództwo za uzasadnione w 90% wraz z niemal wszystkimi odsetkami co znalazło odzwierciedlenie w pkt I wyroku, oddalając powództwo w pozostałej części (pkt II). Oddalenie powództwa obejmowało jak zaznaczono powyżej dwie pierwsze raty i zmodyfikowane żądanie w zakresie odsetek. Żądanie odsetek znajdowało uzasadnienie w treści art. 481 k.c. w przypadku jednak, gdy termin spłaty rat przypadał na dzień wolny od pracy, odsetki zasądzone zostały od dnia następnego po dniu wymagalności.

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zostało oparte na treści art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 108 k.p.c. i art. 100 k.p.c., zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Powództwo uwzględniono w 90% i w takiej części przyznano powódce poniesione przez nią koszty, na które składała się opłata od pozwu w kwocie 270 (90% z 300 zł) i wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 1.080 zł (90 % z 1.200 zł) ustalone zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.