Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

dnia 18 grudnia 2017 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi w VIII Wydziale Cywilnym

w składzie: przewodniczący: SSR Bartek Męcina

protokolant: Przemysław Staszczyk

po rozpoznaniu w dniu 18 grudnia 2017 roku w Łodzi

sprawy z powództwa Kancelarii (...) S.A. w K.

przeciwko J. J.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej J. J. na rzecz powoda Kancelarii (...) S.A. w K. kwotę 1.800 zł. (jeden tysiąc osiemset złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 26 maja 2015 r. do dnia zapłaty, przy czym od dnia 1 stycznia 2016 r. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie,

2.  oddala powództwo w pozostałej części,

3.  przyznaje na rzecz K. Z. kwotę 300 zł. (trzysta złotych) tytułem wynagrodzenia kuratora dla pozwanej nieznanej z miejsca pobytu, którą nakazuje wypłacić z zaliczki uiszczonej przez powoda w dniu 12 czerwca 2017 r.,

4.  zasądza od pozwanej J. J. na rzecz powoda Kancelarii (...) S.A. w K. kwotę 848 zł. (osiemset czterdzieści osiem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu,

5.  nadaje wyrokowi w punkcie 1 a) rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt VIII C 2230/16

UZASADNIENIE

W dniu 30 marca 2016 roku powód Kancelaria (...) S.A. z siedzibą w K., reprezentowana przez pełnomocnika będącego radcą prawnym, wytoczył w elektronicznym postępowaniu upominawczym przeciwko J. J. powództwo o zapłatę kwoty 3.395,79 zł. wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 26 maja 2015 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie zwrotu kosztów procesu. W uzasadnieniu powód wskazał, że w dniu 18 grudnia 2015 r. nabył od (...) spółka z o.o. (wcześniej (...) spółka z o.o.) wierzytelność przysługującą wobec pozwanej, wynikającą z zawartej w dniu 30 kwietnia 2015 r. umowy pożyczki kwoty 1.800 zł. Całkowity koszt pożyczki, którą pozwana zobowiązała się zwrócić wynosi 3.395,79 zł. Na powyższą kwotę składa się 1.800 zł. tytułem kapitału, 1.475,79 zł. tytułem prowizji za udzielenie pożyczki i 120 zł tytułem opłat dodatkowych za monity telefoniczne i pisemne. Pozwana zobowiązała się do zwrotu powyższej kwoty do dnia 25 maja 2015 r.

(pozew k. 3- 5)

W dniu 4 kwietnia 2016 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie przekazał sprawę tutejszemu Sądowi do rozpoznania z uwagi na brak podstaw do wydania nakazu zapłaty.

(postanowienie k. 6).

Nakazem zapłaty wydanym w dniu 18 maja 2016 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi- Widzewa w Łodzi zasądził od pozwanej na rzecz powoda dochodzoną pozwem kwotę wraz z kosztami procesu.

(nakaz zapłaty k. 22)

Postanowieniem wydanym w dniu 15 lipca 2016 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi- Widzewa w Łodzi uchylił powyższy nakaz zapłaty z uwagi na brak możliwości doręczenia jego odpisu pozwanej.

(postanowienie k. 30)

Postanowieniem wydanym w dniu 23 sierpnia 2016 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi- Widzewa w Łodzi zawiesił postępowanie w sprawie z uwagi na niewskazanie adresu zamieszkania pozwanej.

(postanowienie k. 32)

Postanowieniem wydanym w dniu 4 lipca 2017 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi- Widzewa w Łodzi ustanowił kuratora dla pozwanej, której miejsce pobytu nie było znane.

(postanowienie k. 46)

Postanowieniem wydanym w dniu 10 lipca 2017 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi- Widzewa w Łodzi podjął zawieszone postępowanie w sprawie.

(postanowienie k. 50)

Do zamknięcia rozprawy stanowisko powoda nie uległo już zmianie. Pozwana, po ustaleniu przez kuratora jej aktualnego miejsca zamieszkania, zawiadomiona o terminie rozprawy, nie stawiła się, nie zajęła także stanowiska w sprawie.

(protokół rozprawy k. 72)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 30 kwietnia 2015 r. (...) spółka z o.o. w W. zawarła z J. J. za pośrednictwem internetu umowę pożyczki w kwocie 1.800 zł.

(umowa ramowa pożyczki k. 15- 16)

W dniu 18 grudnia 2015 r. Kancelaria (...) S.A. z siedzibą w K. zawarła z (...) spółka z o.o. w W. umowę przelewu wierzytelności, w tym wierzytelności przysługującej wobec J. J..

(umowa przelewu wierzytelności k. 10- 11, załącznik do umowy cesji k. 12)

Pismem z dnia 18 grudnia 2015 r. Kancelaria (...) S.A. z siedzibą w K. zawiadomiła pozwaną o dokonaniu tego dnia cesji wierzytelności.

(zawiadomienie k. 13, dowód nadania k. 14)

Pomimo wezwania do zapłaty, pozwana do dnia wyrokowania nie zapłaciła powodowi dochodzonej przedmiotowym powództwem kwoty.

( okoliczność bezsporna)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił bądź jako bezsporny, bądź na podstawie dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, których prawdziwości nie kwestionowała żadna ze stron procesu.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne w części.

Sąd przyjął, że pierwotny wierzyciel - (...) spółka z o.o. w W. i J. J. zawarli umowę pożyczki kwoty 1.800 zł. Zgodnie z art. 720 § 1 kc przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej wielkości. Powód udokumentował swoje roszczenie w stosunku do pozwanej załączając do pozwu umowę ramową pożyczki. Natomiast należy zauważyć, że strona powodowa złożyła dowód dokonania przelewu, ale na rzecz innej osoby- J. Ś. i na inna kwotę 4.000 zł., przekazaną przelewem w dniu 1 lutego 2015 r.

Zupełnie inaczej należało ocenić zasadność roszczenia w pozostałej części, a mianowicie w zakresie kwoty 1.475,79 zł. tytułem prowizji za udzielenie pożyczki i 120 zł tytułem opłat dodatkowych za monity telefoniczne i pisemne. W ocenie Sądu zapisy zawartej przez strony umowy pozwalające naliczyć prowizję za udzielenie pożyczki oraz opłatę dodatkową w powyższej wysokości, należy uznać za niedozwolone postanowienia umowne, które w świetle przepisu art. 385 ¹ § 1 k.c. nie wiążą pozwanej. Zgodnie z treścią przepisu art. 353 ¹ k.c., strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Cytowany przepis jednoznacznie zakreśla granicę swobody umów wskazując, że ta jest ograniczona w szczególności przepisami ustawy. Takim przepisem ograniczającym swobodę umów jest między innymi przepis art. 385 ¹ § 1 k.c., który znajduje zastosowanie do wszystkich umów konsumenckich.

Zgodnie z jego treścią, postanowienia umowy zawartej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki
w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Przepis ten stanowi nadto, iż nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta (art. 385 ¹ § 3 k.c.).

Okoliczności niniejszej sprawy wskazują na to, że w odniesieniu do zastrzeżonych w umowie należności za czynności pierwotnego wierzyciela w postaci prowizji za udzielenie pożyczki oraz opłat za czynności upominawczo-windykacyjne, należy przyjąć, że postanowienia umowne odnośnie dopuszczalności naliczenia takich prowizji i opłat nie były z pozwaną jako konsumentem indywidualnie uzgadniane, a niewątpliwie kształtują jej obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając interesy konsumenta. Należy zatem uznać, że postanowienia te nie wiążą pozwanej, gdyż w tym zakresie spełnione są przesłanki z art. 385 ¹ § 1 k.c. Przedmiotowa umowa pożyczki została zawarta pomiędzy przedsiębiorcą a konsumentem. Pozwana jako pożyczkobiorca nie miała rzeczywistego wpływu na treść postanowień umownych, które zostały jej narzucone przez pożyczkodawcę. Pierwotny wierzyciel posługiwał się wzorcem umowy, zaś kwestionowane postanowienia umowne o opłatach za działania windykacyjne zostały przejęte z wzorca umowy zaproponowanej pozwanej jako konsumentowi przez kontrahenta. Postanowienia umowne dotyczące prowizji za udzielenie pożyczki oraz opłat dodatkowych za monity telefoniczne i pisemne kształtują określone obowiązki konsumenta, w sposób niezgodny z dobrymi obyczajami, gdyż zastrzegają w przypadku prowizji za udzielnie pożyczki kwotę nieproporcjonalnie wysoką w stosunku do kwoty udzielonej pożyczki, a w przypadku opłat dodatkowych na wypadek uchybienia zasadom i terminowi spłat, dodatkowe opłaty w stałej wygórowanej wysokości.

W tym miejscu podkreślić należy, że zgodnie z wyrokiem Sądu Okręgowego
w W. – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, zapadłym w sprawie o sygn. akt XVII AmC 624/09, za niedozwolone i zakazane do wykorzystywania w obrocie z konsumentami zostały uznane postanowienia wzorców umownych nakładających na kredytobiorcę obowiązki w postaci konieczności poniesienia kosztów związanych z monitorowaniem kredytobiorcy, w przypadku niewykonania zobowiązań wynikających z umowy – a dotyczyło to kosztów telefonicznych upomnień, korespondencji kierowanej do kredytobiorcy związanej z nieterminową spłatą kredytu w postaci zawiadomień, upomnień itp., wyjazdu interwencyjnego do kredytobiorcy. Poza tym powód nie udowodnił wysokości roszczenia z tytułu opłat za działania windykacyjne. Strona powodowa nie przedstawiła żadnych dowodów potwierdzających wykonanie czynności windykacyjnych, za które wniosła o zasądzenie kwoty 120 zł. Dlatego też Sąd oddalił powództwo w części dotyczącej 1.475,79 zł. tytułem prowizji za udzielenie pożyczki i 120 zł tytułem opłat dodatkowych za monity telefoniczne i pisemne.

Podkreślić należy, że strona powodowa miała prawo, oprócz żądania należności głównej, żądać odsetek za czas opóźnienia, jako że zgodnie z treścią przepisu art. 481 § 1 k.c., jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności, przy czym dłużnik jest w opóźnieniu jeżeli nie spełnia świadczenia w określonym terminie. Zgodnie z twierdzeniem powoda pożyczka powinna zostać zwrócona do dnia 25 maja 2015 r., zatem wierzytelność stała się wymagalna od następnego dnia. Dlatego też zgodnie z żądaniem pozwu Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1.800 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wskazanego w pozwie, czyli od 26 maja 2015 r. do dnia zapłaty.

W punkcie 3 wyroku Sąd przyznał kuratorowi ustanowionemu dla pozwanej, której miejsce pobytu przez pewien czas trwania postępowania sądowego nie było znane, kwotę 300 zł. tytułem wynagrodzenia. Powyższa kwota podlegała wypłaceniu z zaliczki uiszczonej przez powoda.

O kosztach postępowania rozstrzygnięto w oparciu art. 100 k.p.c.
w zw. z art. 98 k.p.c., gdyż strona powodowa wygrała sprawę w około 53 % i dlatego w takim stopniu należy się jej zwrot kosztów procesu. Na koszty poniesione przez stronę powodową w łącznej wysokości 1.600 zł. złożyły się: opłata od pozwu – 100 zł., wynagrodzenie kuratora ustanowionego dla pozwanej nieznanej z miejsca pobytu- 300 zł. oraz koszty zastępstwa radcy prawnego w kwocie 1.200 zł – § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Mając na uwadze powyższe należało zasądzić od pozwanej na rzecz powoda kwotę 848 zł (1.600 zł. x 53 %), stanowiącą różnicę pomiędzy kosztami faktycznie poniesionymi a kosztami, które powód powinien ponieść.

Ponieważ Sąd wydał w przedmiotowej sprawie wyrok zaoczny z uwagi na zaistnienie przesłanek wskazanych w art. 339 § 1 i 340 k.p.c., na podstawie art.
333 § 1 pkt 3 k.p.c. Sąd nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności w części uwzględniającej powództwo. Oczywiście, wydanie wyroku zaocznego nie przesądzało o uwzględnieniu powództwa w całości. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego, przewidziane w art. 339 § 2 k.p.c. domniemanie prawdziwości twierdzeń powoda dotyczy wyłącznie strony faktycznej wyroku i nie obowiązuje w zakresie prawa materialnego. Domniemanie to zastępuje jedynie postępowanie dowodowe i to tylko wówczas, gdy twierdzenia powoda nie budzą uzasadnionych wątpliwości (por. uzasadnienie SN z dnia 18 lutego 1972 r., III CRN 539/71, OSNCP 1972/7-8/150). Z uwagi na to, że działanie przepisu art. 339 § 2 k.p.c. nie rozciąga się na dziedzinę prawa materialnego, obowiązkiem sądu rozpoznającego sprawę w warunkach zaoczności jest rozważenie, czy w świetle przepisów prawa materialnego twierdzenie strony powodowej uzasadniają uwzględnienie żądania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 marca 1999 roku, I CKU 176/97, Prok. i Pr. 1999/9/30, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 1997 roku, I CKU 87/97, Prok. i Pr. 1997/10/44, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 czerwca 1972 roku, III CRN 30/72, LEX nr 7094).

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji wyroku.