Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 października 2016 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 31 października 2016 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa (...) (...)z siedzibą w W.

przeciwko K. K.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim

z dnia 9 czerwca 2016 roku, sygn. akt I C 152/16

oddala apelację i zasądza od powoda (...) (...)z siedzibą w W. na rzecz pozwanej K. K. kwotę 5.400 (pięć tysięcy czterysta) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

SSO Paweł Hochman

SSA w SO Grzegorz Ślęzak SSO Beata Grochulska

Sygn. akt II Ca 665/16

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 9 czerwca 2016 r. Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim po rozpoznaniu w dniu 9 czerwca 2016 roku w Tomaszowie Mazowieckim sprawy z powództwa (...) (...) w W. przeciwko K. K. o zapłatę oddalił powództwo.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

Roszczenie pierwotne wynikało z umowy bankowej, o numerze (...) zawartej w dniu 23 marca 2009 roku pomiędzy (...) Bank S.A. przekształconym następnie w (...) Bank S.A., a pozwaną. W dniu 22 kwietnia 2015 r. (...) Bank Spółka Akcyjna w W. podpisał z powodem umowę rozporządzającą przelewu wierzytelności. Nie wymieniono w niej kwot wierzytelności, źródła ich powstania, ani też żadnych elementów, pozwalających zindywidualizować wierzytelności. Integralną częścią w/w umowy był załącznik zawierający listę wierzytelności. Załącznika tego powód nie przedłożył w całości, ograniczając się do kserokopii wyciągu z elektronicznego załącznika.

Przedłożona kserokopia umowy cesji stanowiła więc jedynie ramowe postanowienia, rodzaj wzorca umownego, bowiem wszystkie istotne szczegóły - w tym zestawienie sprzedawanych wierzytelności - zawarte były w załącznikach. Załączniki do umowy przelewu, stanowiące jej integralną część nie zostały przez powoda przedłożone w formie, umożliwiającej ich przypisanie umowie głównej oraz sądową weryfikację.

Szczątkowa umowa przelewu wierzytelności, która w ogóle nie wymieniała wierzytelności, będących jej przedmiotem, odwołując się do załączników, których przed sądem nie przedłożono w całości nie stanowiła dowodu na istnienie zobowiązania po stronie pozwanej.

Dokumenty te, niepełne i w sposób dowolny zmodyfikowane poprzez wykreślenie z nich niektórych elementów nie poświadczały faktu zawarcia umowy cesji, która to umowa, określona w przepisach art. 509 i nast. kodeksu cywilnego wymaga dla swej ważności, jako elementu essentialia negotii podania wierzytelności, będącej jej przedmiotem.

Przedłożone przez powoda kserokopie dokumentów tego elementu nie zawierały, gdyż nie konkretyzowały wierzytelności w sposób możliwy dla jej identyfikacji /np. poprzez podanie nazwiska lub nazwy dłużnika, stosunku prawnego, z którego wynikała oraz kwoty wierzytelności/. Bez znaczenia był załączony wyciąg z elektronicznego załącznika do umowy wierzytelności, skoro brak było dowodu jakiegokolwiek powiązania tego wydruku z powołanymi umowami. Również zawiadomienie o sprzedaży i wezwanie do zapłaty nie mogło stanowić dowodu na okoliczność istnienia wierzytelności pierwotnej. Nie wykazano, że którykolwiek z przedłożonych przez powoda dokumentów został pozwanej doręczony.

Tym samym roszczenie powód nie wykazał przejścia wierzytelności na obecnego wierzyciela.

Pozwana wnosząc o oddalenie powództwa powołała się na zarzut przedawnienia roszczenia.

Zarzut był zasadny. Umowa pierwotna została zawarta z (...) Bank S.A. dnia 23 marca 2009 roku. Wierzytelność z tego tytułu stała się wymagalna najpóźniej w dacie wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego, co miało miejsce w dniu 24 grudnia

2009 roku. Umowa kredytowa, która łączyła pozwaną z pierwotnym wierzycielem przedawnia się zgodnie z art. 118 k.c. z upływem 3 lat od dnia wymagalności. Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznania spraw lub egzekwowania roszczeń następuje przerwa biegu przedawnienia, zaś po każdym przerwaniu przedawnienie biegnie od nowa /vide: art. 123 i 124 kodeksu cywilnego/. Powództwo wniesione zostało do Sądu w 2 grudnia 2015 roku. Bezpodstawne były twierdzenia powoda, zawarte w piśmie procesowym, zgodnie z którymi postanowienie Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim z dnia 27 kwietnia 2010 roku o nadaniu klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu przerwało bieg terminu przedawnienia. Do przerwy biegu przedawnienia roszczenia konieczna jest bowiem tożsamość podmiotu, w stosunku do którego termin biegnie, podczas gdy w/w postanowienie dotyczyło poprzedniego wierzyciela (...) Banku Spółki Akcyjnej w W.. Stanowisko to zostało przesądzone w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 2014 roku, sygn. II CSK196/14. Sygn. akt IICSK196/14

/Cyt.: "Art. 123 § 1 pkt 1 k.c. stanowi, że bieg terminu przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sadem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Powołany przepis nie określa przesłanek jakim powinna odpowiadać dana czynność, aby mogła skutecznie przerwać bieg terminu przedawnienia. Nie ulega jednak wątpliwości, że chodzi tu o przedsięwziętą bezpośrednio we wskazanym w przepisie celu czynność nie kogokolwiek i przeciwko komukolwiek, ale czynność podjętą przez strony stosunku prawnego, leżącego u podstaw przedawniającego się roszczenia.

Do przerwania biegu przedawnienia nie wystarczy identyczność wierzytelności, niezbędna jest identyczność osób na rzecz których/przeciwko którym dana czynność, obiektywnie zdolna do przerwania przedawnienia, została dokonana."/.

W tej sytuacji, ani wydanie postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności, ani wniosek egzekucyjny nie doprowadziło do przerwy biegu przedawnienia roszczenia, czyli należność główna oraz ewentualne należności uboczne - nawet gdyby były właściwie wykazane, co do zasady i kwoty - uległy łącznemu przedawnieniu przed dniem wniesienia powództwa, najpóźniej w dniu 25 grudnia 2012 roku. /dzień po dacie wydania bankowego tytułu wykonawczego/.

Na stronie powodowej spoczywał obowiązek udowodnienia zasadności całego roszczenia, a nadto obalenie zgłoszonego zarzutu przedawnienia, zgodnie z ogólną zasadą dowodową, opisaną w art. 6 kodeksu cywilnego /"Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne "/. Powód nie wykazał swojego roszczenia, co do kwoty i skutecznego nabycia od poprzednika prawnego, jak również nie wykazał, że doszło do przerwy biegu terminu przedawnienia. W tej sytuacji roszczenie pozwu, jako nie udowodnione w myśl art. 6 k.c. oraz przedawnione podlegało oddaleniu.

Powyższy wyrok zaskarżył w całości powód.

Apelacja zaskarżonemu wyrokowi zarzuca:

1. naruszenie przepisów prawa materialnego w postaci art. 123 § 1 k.c. w zw iązku z art. 118 k.c. w zw iązku z art. 509 k.c. poprzez przyjęcie, iż złożenie przez (...) Bank S.A. S.A. wniosku o wszczęcie egzekucji komorniczej na podstawcie tytułu wykonawczego - bankow-ego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności nie przerwało biegu dochodzonego roszczenia, albowiem nie jest to czynność podjęta bezpośrednio przez Powoda w celu zaspokojenia roszczenia, podczas gdy Powód w oparciu o art. 509 k.c. nabył przedmiotową wierzytelność na podstawie umowy cesji z 22.04.2015r. ze wszystkimi uprawnieniami i obciążeniami. 

2. naruszenie przepisów postępowania cywilnego w postaci art. 233 § 1 k.p.c.

polegającego na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów poprzez wyprowadzenie wniosków sprzecznych z zasadami prawidłowego rozumowania i doświadczenia życiowego przy dokonaniu oceny wiarygodności i mocy materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie, które miało zasadniczy wpływ na wynik sprawy poprzez przyjęcie, iż strona powodowa nie udowodniła swojego roszczenia, przy czym sąd zupełnie pominął, iż w zasadzie pozwany przyznał zawarcie umowy pożyczki, nie kwestionując faktu jej podpisania i otrzymania objętej nią kwoty kapitału, zatem niezasadne było oddalenie powództwa odnośnie kwoty niespłaconego kapitału, którego zasadność dochodzenia, jak i wysokość nie była faktem spornym.

Apelujący wnosił o zmianę wyroku w całości i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda:

- kwoty 73555,08 PLN wraz z ustawowymi oraz umownymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty,

- kwoty 7295,00 PLN tytułem zwrotu kosztów procesu za postępowanie przed Sądem I instancji.

- zwrotu kosztów procesu za postępowanie przed Sądem II instancji według norm przepisanych, w tym opłaty od apelacji i kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym, względnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I Instancji oraz pozostawienie temu Sądowi orzeczenia o kosztach postępowania odwoławczego.

Pełnomocnik pozwanej wnosił o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów procesu za II instancję.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest nieuzasadniona, albowiem podniesione w niej zarzuty: uchybień procesowych, tj. naruszenia przepisu art. 233 § 1 kpc oraz obrazy prawa materialnego, tj. przepisów art. 123 § 1 w zw. z art. 118 i 509 kpc, są chybione.

Ocenę zarzutów apelacji rozpocząć należy od stwierdzenia, że lektura materiału aktowego wskazuje, iż Sąd Rejonowy rozpoznał sprawę w sposób wnikliwy, poddając zaoferowany mu przez strony materiał dowodowy wszechstronnej, zgodnej z doświadczeniem życiowym i zasadami logicznego rozumowania ocenie, odpowiadającej wymogom, jakie stawiają jej przepisy art. 233 i 328 § 2 k.p.c. Oceny tej nie można zatem uznać za dowolną i wykraczającą poza granice swobodnej oceny dowodów.

Powyższe stwierdzenie ma jednak w sprawie znaczenie jedynie drugorzędne z uwagi na podniesiony w sprawie przez pozwaną zarzut przedawnienia dochodzonego roszczenia, który to zarzut Sąd Rejonowy słusznie uznał za zasadny.

Nie można wprawdzie zgodzić się ze stanowiskiem Sądu Rejonowego, że złożenie przez bank wniosku do Sądu o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nie spowodowało przerwy biegu terminu przedawnienia roszczenia stwierdzonego tym tytułem, bo wręcz przeciwnie czynność ta wywołała właśnie ten skutek, jednakże nie zmienia to oceny w zakresie słusznego stanowiska Sądu, iż w sprawie niniejszej doszło ostatecznie do przedawnienia dochłodzonego przez powoda roszczenia.

Wniosek bowiem banku do komornika o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, które zostało umorzone, a na co powołuje się apelujący, nie wskazując nawet postanowienia o umorzeniu tejże egzekucji, nie wywołuje dla powoda jako nabywcy wierzytelności od banku – wbrew odmiennemu stanowisku apelującego – skutku w postaci przerwy biegu terminu przedawnienia.

W przypadku bowiem wierzytelności objętej bankowym tytułem wykonawczym sytuacja prawna cesjonariusza kształtuje się odmiennie od sytuacji prawnej nabywcy wierzytelności objętej innym tytułem wykonawczym, co trafnie wywodzi Sąd I instancji.

Uprawnienie do wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego przysługiwało jedynie bankom i tylko na ich rzecz mogła być nadana klauzula wykonalności. Nadanie takiej klauzuli na rzecz cesjonariusza nie będącego bankiem nie była możliwa.

Cesjonariusz nie mógł więc kontynuować egzekucji wszczętej przez bank, bo w postępowaniu egzekucyjnym nie ma zastosowania art. 192 pkt. 3 kpc, a więc fundusz, który nie mógł się powołać na bankowy tytuł egzekucyjny, przejście uprawnień i uzyskać klauzuli wykonalności na podstawie art. 788 § 1 kpc, musiał ustalić istnienie roszczenia w drodze procesu sądowego, a zatem uzyskać nowy tytuł wykonawczy i dopiero na jego podstawie egzekwować roszczenie.

Przerwanie biegu przedawnienia na podstawie art. 123 § 1 pkt 1 k.p.c. następuje, co do zasady, tylko pomiędzy stronami postępowania, jeżeli z istoty łączącego je stosunku prawnego wynika, że są materialnie zobowiązane lub uprawnione, a więc skutek przerwania zachodzi tylko w podmiotowych i przedmiotowych granicach czynności podjętej przez wierzyciela.

Wniosek o wszczęcie egzekucji wywołuje zatem skutek przerwy wtedy, gdy pochodzi od wierzyciela wskazanego w tytule egzekucyjnym, na rzecz którego została nadana klauzula wykonalności.

Skutki prawne postępowania egzekucyjnego wszczętego na podstawie bankowego tytułu wykonawczego związane są tylko z podmiotami w nim uczestniczącymi na podstawie tego tytułu w granicach podmiotowych i przedmiotowych ukształtowanych treścią klauzuli wykonalności. Nie może umknąć uwadze, że przerwa biegu przedawnienia została spowodowana czynnością banku zmierzającą do egzekwowania roszczenia, podczas gdy nabywcy nie będącemu bankiem miałaby służyć do jego dochodzenia. Nabywca wierzytelności nie będący bankiem nabywa wierzytelność w swej treści i przedmiocie tożsamą z wierzytelnością zbywającego banku, ale nie wchodzi w sytuację prawną zbywcy wywołaną przerwą biegu przedawnienia i rozpoczęciem biegu na nowo. Czynność wszczęcia postępowania egzekucyjnego przez bank wywołuje materialnoprawny skutek przerwy biegu przedawnienia jedynie w stosunku do wierzyciela objętego bankowym tytułem wykonawczym, natomiast nabywca wierzytelności nie będący bankiem, nawet jeżeli nabycie nastąpiło po umorzeniu postępowania egzekucyjnego na odstawie art. 824 § 1 pkt 3 kpc i rozpoczęciu biegu terminu przedawnienia w stosunku do banku na nowo, nie może się powołać na przerwę biegu przedawnienia wywołaną wszczęciem postępowania egzekucyjnego przez pierwotnego wierzyciela będącego bankiem.

Wyjątkowość przywileju wystawiania bankowego tytułu egzekucyjnego prowadzi do wniosku, że skoro nie może on być podstawą egzekucji na rzecz innych osób, niż w nim wskazane za wyjątkiem następstwa prawnego po stronie wierzyciela innego banku, to również materialnoprawne skutki wszczęcia postępowania egzekucyjnego jako czynności wierzyciela - banku prowadzącej do przerwy biegu przedawnienia dotyczą wyłącznie tego wierzyciela i nie dotyczą nabywcy nie będącego bankiem ( vide: uchwała Sadu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2016 r w sprawie III CZP 29/16 ).

Powyższe rozważania wskazują na trafność stanowiska Sądu Rejonowego, iż przedmiotowe roszczenie uległo przedawnieniu. Skoro bowiem nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nastąpiło postanowieniem Sadu w dniu 27 kwietnia 2010 r, to 3 – letni termin przedawnienia upłynął 27 kwietnia 2013 r, a zatem umową cesji z dnia 22 kwietnia 2015 r powód nabył od banku już wierzytelność przedawnioną i nie może jej skutecznie dochodzić od pozwanej przedmiotowym pozwem, który wpłynął do Sąd dopiero w dniu 2 grudnia 2015 r.

Powyższe wskazuje więc na niezasadność przytoczonego w apelacji zarzutu obrazy wskazanych w niej przepisów prawa materialnego.

Wobec powyższego nie ma potrzeby do dalszych rozważań w zakresie oceny czy powód udowodnił istnienie roszczenia, poza tym co już na wstępie przywołano odnośnie oceny zarzutu uchybień procesowych, skoro – jak wcześniej wskazano – roszczenie uległo przedawnieniu.

W świetle powyższego, uznać należy, iż zaskarżony wyrok odpowiada – wbrew zarzutom apelacji – powołanemu w jego uzasadnieniu prawu materialnemu.

W tych wszystkich okolicznościach uznać należy, że apelacja zmierza jedynie do nieskutecznej polemiki z trafnym stanowiskiem Sądu I instancji.

Z powyższych względów, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację powoda jako nieuzasadnioną.

O kosztach postępowania apelacyjnego między stronami orzeczono na podstawie art. 98 kpc, a składają się na nie koszty zastępstwa procesowego w sprawie strony pozwanej.

Mając na uwadze wszystkie powyższe rozważania oraz powołane w nich przepisy Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.

SSO Paweł Hochman

SSA w SO Grzegorz Ślęzak SSO Beata Grochulska