Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 grudnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Tomasz Pawlik

Sędzia SO Leszek Dąbek (spr.)

Sędzia SR del. Ewa Buczek – Fidyka

Protokolant Małgorzata Gorczyńska - Zawada

po rozpoznaniu w dniu 30 listopada 2017 r. w Gliwicach

na rozprawie sprawy z powództwa (...) spółki komandytowej

w W.

przeciwko J. O.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Zabrzu

z dnia 24 listopada 2016 r., sygn. akt VIII C 162/16

1)  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a)  zasądza od pozwanego J. O. na rzecz powódki (...) spółki komandytowej w W. kwotę 47.000 zł (czterdzieści siedem tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 30 czerwca 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r.,

b)  oddala powództwo w pozostałej części,

c)  ustala, że koszty procesu ponosi powódka w 19 % (dziewiętnaście procent), a pozwany w 81% (osiemdziesiąt jeden procent), pozostawiając ich szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu w Sądzie Rejonowym w Zabrzu,

2)  oddala apelację w pozostałej części;

3)  ustala, że koszty postępowania odwoławczego ponosi powódka w 19 % (dziewiętnaście procent), a pozwany w 81% (osiemdziesiąt jeden procent), pozostawiając ich szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu w Sądzie Rejonowym w Zabrzu.

SSR del. Ewa Buczek-Fidyka SSO Tomasz Pawlik SSO Leszek Dąbek

Sygn. akt III Ca 481/17

UZASADNIENIE

Powód (...) spółka komandytowa z siedzibą
w W. domagał się zasądzenia od pozwanego J. O. kwoty 57.810,00 złotych wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 30 06 2015r. oraz kosztami procesu.

Uzasadniając żądanie twierdził, że w dniu 12 06 2014r. zawarł z pozwanym, który działał w imieniu (...) spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Z., umowę zlecenia
na wykonanie usług doradztwa podatkowego. Na podstawie umowy powodowi przysługiwało wynagrodzenie stałe w wysokości 47.000,00 zł netto oraz wynagrodzenie za sukces. Powód wskazał, iż w ramach umowy wykonał dla Spółki usługi doradztwa podatkowego, tj. sporządził i przesłał raport podatkowy i wnioski o interpretacje indywidualne za cenę ustaloną w umowie, tj. 57.810,00 zł, a stwierdzoną fakturą VAT nr (...). Powód podał, iż poniósł szkodę w wysokości 57.810,00 zł
na skutek zawarcia i wykonania umowy, którą pozwany zawarł z powodem w cudzym imieniu i bez umocowania oraz na skutek niewypłacenia powodowi wynagrodzenia
za wykonaną pracę. Wskazał przy tym, iż zgodnie z obowiązującym prawem odprowadził podatek VAT od kwoty 57.810,00 zł. Jako podstawę dochodzenia roszczenia objętego niniejszym pozwem wskazał art. 103 § 3 k.c. oraz art. 415 k.c.

Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym w Lublin- Zachód w Lublinie sporządził w dniu 25 08 2015r. nakaz zapłaty, w którym polecił pozwanemu zapłacić powodowi dochodzone należności.

Pozwany J. O. wniósł sprzeciw od nakazu zapłaty, w którym wnosił o oddalenie powództwa i zasądzenie na jego rzecz zwrotu kosztów procesu.

Zarzucił, iż powód dochodzi roszczenia nieistniejącego, a także iż nie wykazał żadnej z przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego, ani co do zasady, ani co do wysokości. Podniósł, że odpowiedzialność odszkodowawcza osoby działającej bez pełnomocnictwa ma charakter pozaumowny. Przyznał, iż nie jest,
ani w dacie zawarcia umowy nie był członkiem zarządu spółki (...),
ani jej pełnomocnikiem i w tych okolicznościach podpisanie przez niego umowy
z powodem w imieniu spółki uznać należy za działanie bez umocowania. Podniósł jednakże, iż sprawą zasadniczą jest, że powód wiedział o braku po stronie pozwanego umocowania do reprezentowania spółki (...). Podał, iż powód to podmiot profesjonalnie świadczący pomoc prawną, miał dostęp do danych rejestrowych spółki (...) i wiedział od początku, iż pozwany jest tylko jej wspólnikiem,
a nie reprezentantem. Podał, iż to powód był autorem zlecenia i nie wprowadził żadnego zapisu odnoszącego się do posiadania przez pozwanego pełnomocnictwa,
a to z uwagi na wiedzę, iż pozwany takowego nie posiada.

Sąd Rejonowy w Zabrzu w wyroku z dnia 24 11 2016r. oddalił powództwo oraz orzekł o kosztach procesu.

W ustalonym stanie faktycznym w motywach orzeczenia wskazując na regulacje:
art. 232 k.p.c. i art. 6 k.c. uznał, iż powód nie wykazał, że przy zawieraniu umowy zlecenia z pozwanym nie posiadał wiedzy o jego braku umocowania do działania w imieniu Spółki, na rzecz której umowa była zwierana, a także nie wykazał, że na skutek działania pozwanego poniósł szkodę i w jakiej wysokości. Następnie wskazując na treść regulacji art. 8, art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (j.t. Dz. U. 2016, poz. 687) stwierdził, iż powód jest jedną z największych firm świadczących usługi profesjonalne na polskim rynku w zakresie m.in. doradztwa podatkowego, jak i prawnego, a dane rejestrowe każdej spółki są ogólnie dostępnie
i nie stanowi żadnej trudności sprawdzenie, kto w danej spółce jest umocowany
do jej reprezentowania. Zatem powód jako profesjonalista działał na własne ryzyko,
nie dochował należytej staranności przy zawieraniu umowy. Zgodnie z przeciętnym miernikiem staranności, powinien wiedzieć, iż pozwany nie ma umocowania
do działania w imieniu spółki (...). Wskazał także, iż powód po uzyskaniu informacji o braku umocowania pozwanego nie podjął żadnych czynności aby umowę podpisaną przez osobę nieposiadająca pełnomocnictwa do podpisania rzeczonego zlecenia potwierdzić. Skoro zatem powód nie wykazał braku wiedzy o nieposiadaniu
przez pozwanego pełnomocnictwa do podpisania zlecenia, żądanie odszkodowania
na podstawie art. 103 § 3 w zw. z art. 415 k.c. okazało się bezzasadne, w konsekwencji powództwo podlegało oddaleniu.

O kosztach procesu orzekł na mocy regulacji art. 98 k.p.c.

Orzeczenie zaskarżyła powód (...) spółka komandytowa
z siedzibą w W. . Wnosiła o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie
w całości jej powództwa oraz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

Zarzucił, że przy ferowaniu wyroku naruszono prawo materialne i procesowego, regulacje:

-

art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. poprzez nieuwzględnienie dowodów przemawiających jednoznacznie za tym, że pozwany konsekwentnie zachował się wobec powoda jako osoba upoważniona do zawarcia i wykonywania umowy w imieniu Spółki;

-

art. 233 § 2 k.p.c. poprzez nie nadanie właściwego znaczenia odmowie
przez pozwanego złożenia zeznań w sprawie;

-

art. 328 § 2 k.p.c. poprzez brak wskazania przez Sąd I instancji dowodów
na podstawie, których Sąd uznał, że powód powinien wiedzieć, iż pozwany
nie miał pełnomocnictwa do zawarcia umowy w imieniu Spółki;

-

art. 187 § 1 k.p.c. poprzez zawężenie podstawy prawnej wyroku jedynie
do art. 103 k.c. w sytuacji gdy opisany w uzasadnieniu wyroku, bezsporny
stan faktyczny przemawia za intencjonalny,, bezprawnym działaniem pozwanego, które spowodowało konkretnie zdefiniowaną szkodę u powoda;

-

art. 415 k.c. poprzez jego niezastosowanie;

-

art. 355 § 2 k.c. w zw. z art. 6 k.c. poprzez jego nieprawidłowe zastosowanie,
a w konsekwencji przyjęcie, że od powoda należy wymagać wyższej miary staranności niż od pozwanego przy ustaleniu braku umocowania pozwanego;

-

art. 8 w zw. z art. 8a ustawy z dnia 20 08 1997r. o KRS poprzez
jego nieprawidłowa wykładnię polegającą na uznaniu, że powód mógł ustalić w aktach rejestrowych spółki (...) Sp. z o.o, w Z. tak braku pełnomocnictwa udzielonego pozwanemu.

Pozwany J. O. wnosił o oddalenie apelacji oraz zasądzenie
na jej rzecz od powoda zwrotu kosztów postępowania odwoławczego według norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu między innymi podniósł, iż powód nie udowodnił wysokości doznanej szkody błędnie utożsamiając ją z wysokością faktury wystawioną na spółkę (...). Wskazał, iż powód wiedział o działaniu pozwanego bez umocowania,
ale lekceważył tą kwestię licząc na późniejsze zaakceptowanie umowy - z uwagi
na rodziny charakter spółki (...), 90% udziału w niej jest pozwanego, a pozostałych 10% jego żony, a także współpracę z pozwanym przy innym projekcie.

W toku postępowania odwoławczego na podstawie regulacji art. 59 k.p.c. zawiadomiono o sprawie Prokuratora Okręgowego w Gliwicach, który przystąpił

do sprawy i poparł apelację co do zasady.

Sąd Odwoławczy ustalił i zważył co następuje:

Sąd pierwszej instancji prawidłowo rozpoznał sprawę.

Ustalenia faktyczne składające się na podstawę faktyczną orzeczenia nie były kwestionowane w apelacji, mają podstawę w informacjach zawartych w przywołanych w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia źródłach dowodowych, które są logiczne, nawzajem się uzupełniają oraz potwierdzają i jako takie są w pełni wiarygodne.

Dokonana przez Sąd Rejonowy ocena materiału dowodowego sprawy - jakkolwiek lakoniczna - jest logiczna, mieści się w granicach swobodnej oceny dowodów i Sąd odwoławczy ją podziela.

Z tych też względów Sąd odwoławczy przyjął za własne ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji, uzupełniając je w sposób podany poniżej o dodatkowe ustalenia dotyczące faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.

Powództwo zostało w istocie oparte na twierdzeniu, że na skutek nie posiada-nia przez pozwanego umocowania do zawarcia w imieniu (...) spółka z o.o. w Z. z powódką umowy o usługi doradztwa podatkowego, ta ostatnia poniosła z winy pozwanego szkodę w wysokości nieotrzymanego wynagrodzenia za wykonaną przez nią usługę w wysokości 57.810zł.

W konsekwencji tego jego zasadność może być oceniana nie tylko w konte-kście regulacji art. 103 § 3 k.c. – tak jak to uczynił Sąd Rejonowy - ale także na co słusznie zwraca uwagę skarżąca również w kontekście regulacji art. 415 k.c.

Legalność postanowień powyższej umowy nie była w toku postępowania kwestionowana.

W sprawie bezspornym jest, że pozwany w chwili zawarcia umowy w dniu 12 06 2014r. nie był umocowany do składania oświadczeń w imieniu wskazanej powyżej spółki, czego miał pełną świadomość, nie podjął żadnych działań w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom swego zachowania i co należy podkreślić

co najmniej godził się tym, iż skarżąca nie uzyska ustalonego wynagrodzenia

za wykonane prace przez co dozna ona uszczerbku majątkowego.

Z tych powodów ponosi on - w rozumieniu regulacji art. 415 k.c. - winę

za powstałą w następstwie tego szkodę w majątku powódki, co rodzi po jej stronie

względem niego skuteczne roszczenie o jej naprawienie.

Zakres jego odpowiedzialności wyznacza regulacja art. 361 § 1 k.c., zgodnie

z którą jest on zobowiązana do zrekompensowania powódce szkody (w rozumieniu art. 361 § 2 k.c.), będącej normalnym następstwem zdarzenia z którego ona wynikła.

Stosownie do regulacji art. 361 § 2 k.c. ciążący na nim obowiązek jej naprawienia obejmuje zarówno straty powódki jak i korzyści, ktore mógłaby ona osiągnąć, gdyby doszło do zawarcia powyższej umowy.

Zgodnie z poczynionymi z pozwanym uzgodnieniami usługi powódki miały być świadczone w dwóch etapach.

W ramach pierwszego etapy powódka zobowiązała sie do “Przygotowania koncepcji polegającej na wykreowaniu w Spółce straty (wyłącznie podatkowej oraz opracowanie projektu/ów o wydanie interpretacji prawa podatkowego”, natomiast

w ramach drugiego etapu zobowiązała sie ona do “wykonania w imieniu Zleceniodawcy wszelkich działań prawnych niezbędnych dla wdrożenia efektywnego podatkowego rozwiazania opisanego w raporcie” (dowód: “Zlecenie świadczenia usług doradztwa podatkowego”, k - 7 8 akt).

W materiale sprawy bezspornym jest, że powódka dokonała czynności wchodzącyc w zakres czynności objętych pierwszym etapem i tym samym w tym zakresie wywiązał się ona z przyjętych na siebie obowiązków.

Za ich wykonanie przysługiwało jej wynagrodzenie w wysokości 47.000zł netto, które miało być podwyższone o podatek VAT według właściwej stawki (dowód: “Zlecenie świadczenia usług doradztwa podatkowego”, k - 7 8 akt).

Powódka pomimo wykonania wskazanych czynności nie otrzymała tego wynagrodzenia, a jej niedoszły kontrahent oraz pozwany odmówili jego wypłacenia (okoliczność bezsporna).

W następstwie tego poniosła ona szkodę w rozumieniu przywołanej powyżej regulacji, przez co powództwo co do zasady jest uzasadnione.

Skarżąca nie uzyskując tego wynogrodzenia nie jest jednak zobowiązana odprowadzić od niego podatku VAT i tym samym wysokość poniesionej przez nią szkody jest równoważna uzgodnionemu wynagrodzeniu w wymiarze netto,

tj. w kwocie 47.000zł.

Pozwany pozostaje od dnia 30 06 2015r w opóźnieniu w zapłacie powódce tej należności, wobec czego z mocy regulacji art. 481 § 1 k.c. przysługuje jej także skuteczne względem niego roszczenie o zapłatę odsetek ustawowych od wskaznej kwoty za okres od tej daty do czasu jej zapłaty.

Z tych względów powództwo i apelacja we wskazanej części są uzasadnione, co równocześnie miało wpływ na ocenę prawidłowości rozstrzygnięcia

o zwrocie kosztów procesu, o których orzeczono przy zastosowaniu regulacji art. 108 § 1 zd. 2 k.p.c. w związku z art. 100 zd. 1 k.p.c.

Reasumując z podanych względów zaskarżony wyrok jest w części wadliwi i dlatego w tym zakresie apelacje powódki jako uzasadnioną uwzględniono zmieniając wyrok w sposób wskazany w sentencji w oparciu o regulację art. 386 § 1 k.p.c., a w pozostałej części apelację jako bezzasadną oddalono w oparciu
o regulację art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania odwoławczego orzekano stosując regulację

art. 108 § 1 zd. 1 k.p.c. w art. 100 zd. 1 k.p.c. pozostawiając ich szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu.

SSR del. Ewa Buczek-Fidyka SSO Tomasz Pawlik SSO Leszek Dąbek