Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Poznań, dnia 6 grudnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu XII Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący:SSO Zofia Lehmann

Protokolant:Starszy sekretarz sądowy Elżbieta Witaszczyk

po rozpoznaniu w dniu 25 października 2017 r. w Poznaniu na rozprawie sprawy z powództwa

M. U., zam. ul. (...), (...)-(...) P.

przeciwko Ubezpieczeniowemu Funduszowi Gwarancyjnemu, ul. (...), (...)-(...) W.

przy uczestnictwie interwenienta ubocznego D. K., zam. ul. (...), (...)-(...) K.

- odszkodowania z tytułu wypadków komunikacyjnych, z wyłączeniem spraw o symbolu 325, 014oc i 014 pz

I.  Zasądza od pozwanego na rzecz powoda następujące sumy pieniężne:

a.  w wysokości 480.000,-zł z tytułu zadośćuczynienia związanego ze skutkami zdarzenia z jego udziałem z dnia 18 kwietnia 1999 roku - z ustawowymi odsetkami płatnymi od dnia 22 stycznia 2015 roku do dnia zapłaty;

b.  w wysokości 187.755,-zł z tytułu wydatków poniesionych przez niego na opiekę ze strony osób trzecich w okresie od dnia 18 kwietnia 1999 roku do dnia 31 grudnia 2014 roku - z ustawowymi odsetkami płatnymi od dnia 22 stycznia 2015 roku do dnia zapłaty;

c.  w wysokości 8.000,-zł z tytułu poniesionych przez niego wydatków na nabycie wózka inwalidzkiego z ustawowymi odsetkami od dnia 8 kwietnia 2015 roku do dnia zapłaty;;

d.  w wysokości 85.329,-zł z tytułu renty na zwiększone jego potrzeby w okresie od dnia 1 stycznia 2015 roku do dnia 31 grudnia 2016 roku z ustawowymi odsetkami od dnia 11 maja 2015 roku do dnia zapłaty;

e.  w wysokości 16.000,-zł z tytułu zwiększonych jego potrzeb w okresie od dnia 9 kwietnia 2012 roku do dnia 31 grudnia 2014 roku z ustawowymi odsetkami od dnia 22 stycznia 2015 roku do dnia zapłaty;

f.  w wysokości po 4.235,-zł z tytułu renty na zwiększone jego potrzeby poczynając od dnia 1 stycznia 2017 roku płatnej do 10-tego dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w jej płatności.

II.  W pozostałym zakresie powództwo oddala.

III.  Kosztami niniejszego postępowania obciąża każdą ze stron w ½ części i związku z tym:

a.  zasądza od powoda z zasądzonego roszczenia i od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Poznaniu kwoty po 34.591,-zł z tytułu nie uiszczonej opłaty sądowej oraz od powoda kwotę 5.819,12,-zł – także z zasądzonego roszczenia, a od pozwanego kwotę 3.819,12,-zł z tytułu pozostałej części wydatków poniesionych na przeprowadzone w niniejszej sprawie dowody z opinii biegłych.

IV.  Kosztem procesowego zastępstwa stron obciąża je we własnym zakresie.

SSO Zofia Lehmann

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 8 kwietnia 2015 roku powód M. U. , reprezentowany przez pełnomocnika procesowego w osobie adwokata, wniósł o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym nakaże się pozwanemu Ubezpieczeniowemu Funduszowi Gwarancyjnemu z siedzibą w W. zapłatę na jego rzecz:

1) kwoty 1.326.760,- zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 22 stycznia 2015 roku do dnia zapłaty, na którą składają się:

- kwota 760.000,- zł z tytułu pozostałej części zadośćuczynienia za krzywdę doznaną przez niego w wyniku jego partycypacji w wypadku komunikacyjnym w dniu 18 kwietnia 1999 roku ( art. 445 § 1 k.c w zw. z art. 444 k.c ),

- kwota 378.510,- zł z tytułu kosztów opieki sprawowanej nad nim przez osoby trzecie w okresie od 18 kwietnia 1999 roku do 31 grudnia 2014 roku,

- kwota 188.250,- zł z tytułu odszkodowania za jego zwiększone potrzeby od 18 kwietnia 1999 roku do 31 grudnia 2014 roku,

2) kwoty 4.740,- zł miesięcznie tytułem renty na zwiększone jego potrzeby, płatnej do 10 dnia każdego miesiąca począwszy od dnia 1 stycznia 2015 roku ( art. 444 § 2 k.c ) wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku opóźnienia w jej zapłacie,

3) zwrotu na jego rzecz kosztów niniejszego procesu, w tym kosztu jego zastępstwa procesowego - według norm przepisanych oraz kwoty 34,- zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictw.

Jednocześnie - w przypadku skutecznego wniesienia przez niego sprzeciwu od ww nakazu zapłaty lub w przypadku skierowania tej sprawy do rozpoznania na rozprawie - wniósł o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz powyższych kwot z powyższych tytułów.

W ich uzasadnieniu wskazał, że uległ wypadkowi drogowemu, w wyniku którego doznał porażenia czterokończynowego oraz, że do dziś odczuwa tego skutki i wymaga stałej opieki – jego sprawca nie posiadał obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego (k. 1 - 22 akt).

Postanowieniem z dnia 29 kwietnia 2015 roku został on zwolniony od kosztów sądowych tego postępowania w całości. (k. 256 akt).

W odpowiedzi na pozew z dnia 1 czerwca 2015 roku pozwany Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny z siedzibą w W., reprezentowany przez pełnomocnika procesowego w osobie radcy prawnego, wniósł o oddalenie powództwa powoda w całości, w tym o oddalenie jego roszczenia w zakresie odsetek ustawowych od dnia wcześniejszego, niż dzień uprawomocnienia się wyroku w tej sprawie; nadto o zasądzenie od niego na jego rzecz zwrotu kosztów tego postępowania, w tym kosztu jego zastępstwa procesowego - według norm przepisanych oraz o zawiadomienie o niniejszym procesie D. K. i wezwanie go do wzięcia udziału w nim na zasadzie art. 84 k.p.c.

Na tego poparcie wskazał, że wypłacił powodowi kwotę 40.000,- zł tytułem zadośćuczynienia oraz przyznał mu miesięczną rentę z tytułu zwiększonych potrzeb w wysokości 1.333,- zł płatną od 6 lutego 2014 roku. W jego ocenie przyczynił się on w 50% do powstania poniesionej przez niego szkody, albowiem (sam będąc w stanie nietrzeźwości) jechał z nietrzeźwym kierowcą - nie posiadając zapiętych pasów bezpieczeństwa.

Nadto podniósł on zarzut przedawnienia jego roszczenia z tytułu zwiększonych potrzeb za okres od 18 kwietnia 1999 roku do dnia 8 kwietnia 2012 roku (k. 263 - 279 akt)

Pismem procesowym z dnia 1 lipca 2015 roku cyt. D. K. zgłosił swój udział w tej sprawie jako interwenient uboczny po stronie pozwanego. (k. 290 akt) - postanowieniem z dnia 1 lipca 2015 roku wezwano go do udziału w niniejszym postępowaniu w tym charakterze (k. 295 akt).

Interwenient uboczny D. K. , reprezentowany przez pełnomocnika procesowego w osobie adwokata, w piśmie procesowym z dnia 28 lipca 2015 roku wniósł o oddalenie powództwa powoda w całości oraz o zasądzenie od niego na jego rzecz zwrotu kosztów tego postępowania, w tym kosztu jego zastępstwa adwokackiego - według norm przepisanych, w tym kwoty 17,- zł tytułem opłaty od pełnomocnictwa.

W motywacji zaprezentowanego stanowiska zakwestionował on fakt, jakoby powód obudził się w samochodzie kierowanym przez niego; nadto, podkreślił, że powód wyraził zgodę na to, aby - mimo, iż był on pod wpływem alkoholu - prowadził ten pojazd.. (k. 298 - 303 akt).

Pismem procesowym z dnia 17 marca 2017 roku powód zmienił żądanie pozwu i wniósł o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz:

- kwoty 960.000,- zł tytułem pozostałej części zadośćuczynienia za doznaną przez niego w wyniku powyższego krzywdę - wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie jej płatności od dnia 27 maja 2004 roku do dnia zapłaty,

- kwoty 378.510,- zł tytułem kosztów opieki sprawowanej na jego rzecz przez osoby trzecie w okresie od 18 kwietnia 1999 roku do 31 grudnia 2014 roku - wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 22 stycznia 2015 roku do dnia zapłaty,

- kwoty 188.250,- zł tytułem odszkodowania za dalsze zwiększone jego potrzeby od 18 kwietnia 1999 roku do 31 grudnia 2014 roku - wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 22 stycznia 2015 roku do dnia zapłaty,

- kwoty 4.740,- zł miesięcznie tytułem renty na zwiększone jego potrzeby, płatnej do 10 dnia każdego miesiąca począwszy od dnia 1 stycznia 2015 roku do dnia 31 grudnia 2016 roku - wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku opóźnienia w jej płatności,

- kwoty 8.740,- zł tytułem renty za zwiększone jego potrzeby płatnej do 10 dnia każdego miesiąca począwszy od dnia 1 stycznia 2017 roku - wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w przypadku opóźnienia w jej zapłacie,

- kwoty 16.000,- zł tytułem kosztów zakupu przez niego wózka elektrycznego sterowanego joystickiem - wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie jej płatności od dnia wytoczenia powództwa w tej sprawie do dnia zapłaty,

- zasądzenie od pozwanego na jego rzecz zwrotu kosztów tego procesu, w tym kosztu jego zastępstwa procesowego - według norm przepisanych oraz kwoty w wysokości 34,-zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. (k. 632 - 634 akt).

W piśmie procesowym z dnia 5 kwietnia 2017 roku pozwany wniósł o oddalenie powództwa powoda, także rozszerzonego. Podniósł poza tym, że odsetki od żądanej przez niego kwoty zadośćuczynienia – za okres od dnia 27 maja 2004 roku są przedawnione. Nadto - zakwestionował jego roszczenia zarówno co do zasady, jak i co do wysokości. (k. 647 - 549 akt).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód M. U. w kwietniu 1999 roku miał 17 lat, uczył się w szkole zawodowej, planował zdobyć zawód blacharza samochodowego - był osobą aktywną, otwartą, często grał w piłkę nożną, jeździł na rowerze; pływał.

dowód: zeznania świadka A. U. (k. 294 akt), zeznania świadka E. U. (k. 352 akt), zeznania powoda (k. 352 akt).

W dniu 17 kwietnia 1999 roku brał on udział w uroczystości weselnej brata interwenienta ubocznego D. K. wraz z innymi jej uczestnikami w ilości ok. 80 - 90. Nie siedzieli oni w jej trakcie obok siebie, niemniej wypili razem toast wzniesiony na cześć młodej pary; miało to miejsce w sali, przy której nie było pokoi gościnnych.

Już w dniu 18 kwietnia 1994 roku - po zakończeniu tej imprezy interwenient uboczny D. K. postanowił odwieść swoim samochodem swoją koleżankę do jej miejsca zamieszkania; pojechał z nimi powód zajmując miejsce na jego tylnym siedzeniu; kierowcą był ww. Nie mieli oni zapiętych pasów bezpieczeństwa; byli pod wpływem alkoholu (powód - 1,4‰, zaś interwenient uboczny - 1,43 ‰).

W drodze powrotnej doszło do wypadku drogowego polegającego na tym, że cyt. D. K. kierując w stanie nietrzeźwości (1,43‰) wskazanym samochodem osobowym naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że nie dostosował prędkości jazdy na łuku drogi i uderzył w przydrożny słup energetyczny
w wyniku czego powód doznał obrażeń ciała w postaci uszkodzenia rdzenia kręgowego w odcinku szyjnym z porażeniem czterech kończyn; urazu wielonarządowego i stłuczenia płuca lewego z niewydolnością oddechową; stracił też przytomność.

Interwenient uboczny nie posiadał obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego.

dowód: postanowienie o zamknięciu dochodzenia (k. 48 akt), wyrok Sądu Rejonowego w J.z dnia 10 września 1999 r. (k. 49 akt), zeznania świadka A. U. (k. 294 akt), zeznania świadka E. U. (k. 352 akt), zeznania interwenienta ubocznego D. K. (k. 353 akt), zeznania powoda (k. 352 akt).

W następstwie powyższego powód był sparaliżowany, ruszał tylko głową - przez 40 dni był hospitalizowany najpierw w K. , a potem w P. . Wymagał on całodobowej opieki, zamknął się w sobie, ograniczył kontakty ze znajomymi – opiekę tę świadczyła wobec niego jego mama świadek E. U. , która w tym celu zrezygnowała ze swojej pracy zawodowej.,

dowód: zeznania świadka E. U. (k. 352 akt), zeznania powoda (k. 352 akt).

Wyrokiem z dnia 10 września 1999 roku Sąd Rejonowy w J. uznał cyt. D. K. winnym tego, że w dniu 18 kwietnia 1999 roku w miejscowości R. kierując w stanie nietrzeźwości ( 1,43‰) samochodem osobowym marki s. (...) naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że nie dostosował prędkości jazdy na łuku drogi i uderzył w przydrożny słup energetyczny, w wyniku czego jego pasażer M. U. doznał obrażeń ciała w postaci uszkodzenia rdzenia kręgowego w odcinku szyjnym z porażeniem czterech kończyn, co spowodowało naruszenie czynności narządu ciała powyżej siedmiu dni.

dowód: wyrok Sądu Rejonowego w J. z dnia 18 września 1999 r. (k. 91 i 91v akt Sądu Rejonowego w J. o sygnaturze(...)i k. 49 akt).

Po upływie dwóch lat rehabilitacji powód zaczął poruszać rękoma.

dowód: zeznania świadka E. U. (k. 352 akt), zeznania powoda (k. 352 akt).

Pismem z dnia 16 stycznia 2004 roku zwrócił się on – w związku z tym - do pozwanego z żądaniem wypłaty przez niego na jego rzecz kwoty 80.000,- zł tytułem odszkodowania oraz kwoty 1.500,- zł miesięcznie tytułem renty. Przyznał mu on kwotę 40.000,- zł tytułem zadośćuczynienia oraz kwotę 750,- zł miesięcznie tytułem renty.

dowód: korespondencja stron (k. 160-167 akt).

W 2010 roku poznał on świadka A. U. , z którą w 2012 roku zawarł związek małżeński.

dowód: zeznania świadka A. U. (k. 294 akt).

Obecnie jest on nadal osobą wymagającą opieki przy wszystkich czynnościach dnia codziennego oraz czynnościach higienicznych; ma nadal niesprawne dłonie i palce; jedyną czynnością, którą potrafi wykonać samodzielnie jest umycie zębów. WW świadek zrezygnowała z pracy zawodowej, aby się nim zajmować; wykonuje ona przy nim czynności pielęgnacyjne zajmujące ok. 6 godzin dziennie; w nocy co dwie godziny przewraca go, aby uniknąć powstania u niego odleżyn.

Jego relacje towarzyskie są znikome; utrzymuje kontakty w zasadzie wyłącznie z członkami jego rodziny.

dowód: oświadczenie (k. 245 akt), zeznania świadka A. U. (k. 294 akt),

Mieszka on wraz z ww świadkiem, ich 2 - letnim synem oraz jego rodzicami, którzy pomagają w opiece nad nim. Prowadzą jednak osobne gospodarstwa domowe.

Mieszkanie, które zajmują znajduje się na 1 piętrze budynku mieszkalnego wyposażonego w windę; nie jest w stanie samodzielnie go opuścić.

Łączne dochody powoda i świadka A. U. wynoszą w skali miesiąca 3.320,- zł , w tym: 1.500,- zł tytułem renty uzyskiwanej przez niego z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, 1.333,- zł tytułem renty otrzymywanej przez niego od pozwanego oraz 520,- zł tytułem zasiłku opiekuńczego na niego.

Powód nie korzysta z odpłatnej rehabilitacji z uwagi na jego sytuację finansową.
dużo czyta, samodzielne korzystanie przez niego z komputera jest dla niego męczące, w miarę możliwości bawi się ze swoim małoletnim synem. Nie pracuje on zawodowo, skończył liceum ogólnokształcące, nie posiada zawodu.

dowód: zeznania świadka A. U. (k. 294 akt), zeznania świadka E. U. (k. 352 akt), zeznania powoda (k. 352 akt).

Koszt rehabilitacji powoda w warunkach domowych wynosi kwotę ok. 2.000,- zł miesięcznie; miesięczne koszty zakupu leków i materiałów higienicznych dla niego w tej samej skali wynoszą ok. 600,- zł.

dowód: oświadczenie powoda (k. 31 akt), faktury (k. 32 37 akt), oświadczenie (k. 246 akt), faktury i rachunki (k. 247 - 252 akt), zaświadczenie (k. 253 akt), zeznania powoda (k. 352 akt), korespondencja stron (k. 242 i 244 akt).

W piśmie z dnia 28 października 2013 roku pozwany poinformował go o podwyższeniu mu ww renty do kwoty 2.000,- zł miesięcznie; uznając, że w 50% przyczynił się on do powstania poniesionej przez niego szkody wypłacając mu w związku z tym z tego tytułu kwotę 1.000,- zł miesięcznie.

Pismem z dnia 19 grudnia 2014 roku powód zgłosił pozwanemu dochodzone niniejszym pozwem roszczenia; zgłoszenie to odebrał on w dniu 22 grudnia 2014 roku.

W kolejnym piśmie – z dnia 6 lutego 2015 roku pozwany poinformował powoda o podwyższeniu przyznanej mu przez niego renty do kwoty 1.333,- zł miesięcznie.

dowód: zgłoszenie roszczenia (k. 169-175 akt), korespondencja stron (k. 176-179 akt).

-Powód w chwili wypadku jechał bez zapiętych pasów bezpieczeństwa.

W sytuacji ich zapięcia nie powinien on, bowiem, doznać obrażeń kręgosłupa szyjnego, będących skutkiem urazu pośredniego w mechanizmie kompresyjnym. Podczas wypadku przemieścił się on w sposób niekontrolowany do przodu uderzając w oparcie i zagłówek fotela przedniego pasażera, a następnie w okolicę szyby czołowej. Trudno jest jednoznacznie ocenić, którą dokładnie jego częścią ciała doszło do uderzenia w elementy pojazdu, ale rozpoznanie u niego złamań kręgosłupa szyjnego o charakterze kompresyjnym wskazało na oddziaływanie sił dominująco w jego osi. Warto podkreślić, że w przypadku zabezpieczenia pasami bezpieczeństwa - z uwagi na zajmowanie miejsca z tyłu opisanego pojazdu - byłby osobą znacznie mniej narażoną na powstanie obrażeń ciała, w porównaniu do znajdującego się z przodu pojazdu kierującego nim, a więc mógłby on w ogóle nie odnieść poważnych obrażeń ciała lub też doznane przez niego nie byłyby związane z nieodwracalnymi następstwami neurologicznymi wynikającymi z uszkodzenia rdzenia kręgowego.

dowód: opinia biegłego z dziedziny medycyny sądowej S. M. oraz biegłego z dziedziny rekonstrukcji wypadków drogowych M. S. (1) (k. 387 - 399 akt), opinie uzupełniające biegłego z dziedziny medycyny sądowej S. M. oraz biegłego z dziedziny rekonstrukcji wypadków drogowych M. S. (1) (k. 430 - 442 akt) i (k. 509 - 522 akt).

Powód w wyniku uczestnictwa w opisanym wypadku komunikacyjnym doznał m.in. złamania kręgów szyjnych C5 i C6 z kompresją rdzenia kręgowego oraz stłuczenia płuc, czego następstwem jest porażenie czterokończynowe. Z uwagi na obecne ograniczenia lokomocyjne, narażony jest on również na narastające infekcje dróg moczowych i układu oddechowego, a także na powstawanie odleżyn.

Biegli wydający opinie w niniejszej sprawie jednogłośnie ocenili stopień jego niepełnosprawności jako znaczny; rokowania co do poprawy wydolności jego narządu ruchu przy obecnym stanie wiedzy medycznej jako złe.

Winien on poddawać się rehabilitacji w warunkach domowych przez 6 dni w tygodniu przez 2 godziny; ceny tego wahają się do 60,- zł do 80,- zł za godzinę. W ramach środków publicznych możliwa jest ona, ale cykl takich zabiegów to 2 tygodnie, a okres oczekiwania to średnio 6 - 12 miesięcy. Wskazana jest też u niego okresowa kontrola neurologiczna, urologiczna, psychologiczna; te świadczenia – zaś - mogą być realizowane w ramach gwarantowanych świadczeń finansowych przez NFZ. Nadto – wymaga on stałej pomocy i opieki osób trzecich przy wykonywaniu najprostszych czynności życia codziennego, w tym ubierania się, mycia, przygotowywania posiłków, jedzenia i picia, przemieszczania się (nawet w obrębie mieszkania). Obecnie ma on wsparcie ze strony świadka A. U. i jego rodziców - wskazane jest jednak, aby w wymiarze 2 - 3 godzin dziennie mogła taką opiekę sprawować nad nim osoba zajmująca się profesjonalnie pacjentami z niepełnosprawnością narządów ruchu; ceny pracy takiej osoby wahają się od 25,- zł - 50,- zł za godzinę.

Dla poprawienia jego relacji społecznych oraz ułatwienia jego kontaktów ze środowiskiem, a także możliwości poruszania się w terenie, wskazany jest zakup dla niego wózka inwalidzkiego z napędem elektrycznym, sterowanego joystickiem; ceny takich urządzań mobilnych wahają się od 12.000,- zł – 20.000,- zł i są częściowo refundowane.

dowód: opinia biegłych z dziedziny chirurgii urazowo-ortopedycznej i rehabilitacji medycznej, dyplomowanego psychoterapeuty, specjalisty neurochirurga, specjalisty neurologa (k. 481-500 akt), dokumentacja medyczna powoda (k. 50-241 i 253 akt),

Powód cierpi także w związku z powyższym na dysfunkcję neurogenną pęcherza moczowego; stopień jego niepełnosprawności jest znaczny i trwały; uszczerbek na jego zdrowiu sięga 100%. Rokowania co do jej wyleczenia są złe; dysfunkcja ta wymaga stałej specjalistycznej opieki i rehabilitacji ze względu na nawracające stany zapalne dróg moczowych, i to pomimo stosowania profilaktyki i zasad aseptyki; przyczyną tego jest trwałe zaleganie moczu w pęcherzu moczowym. Zapalenia i istniejące warunki sprzyjają także powstawaniu kamieni w jego drogach moczowych, które utrudniają odpływ moczu i podtrzymują istniejące infekcje. Pomimo specjalistycznego leczenia, w przyszłości może to doprowadzić do upośledzenia czynności nerek, a nawet do ich niewydolności. Przy zakładaniu cewnika i ewentualnym okresowym cewnikowaniu konieczna jest mu pomoc specjalistyczna kilka razy na dobę. Powoduje to ponoszenie dodatkowych wydatków.

Wymaga to stosowania leków i zaopatrzenia w sprzęt medyczny/cewniki, worki na mocz oraz środki higieny osobistej (pieluchy).

dowód: opinia biegłego z dziedziny urologii J. A. (1) (k. 588-590 akt), opinia uzupełniająca biegłego urologa J. A. (1) (k. 629-630 akt).

Doznał on też stłuczenia płuc, odmy śródpiersia, przejściowej niewydolności oddechowej wymagającej wentylacji zastępczej przez kilka dni; zmiany pourazowe w płucu przy pogorszonej wentylacji zastępczej zwiększały, bowiem, ryzyko zatorowości płucnej; sprzyjały infekcjom z zakresu układu oddechowego, co przy upośledzonym odruchu kaszlowym niewątpliwie przyczyniało się do rozwinięcia prawostronnego zapalenia płuc i ostrej niewydolności oddechowej wymagającej kilkudniowej wentylacji mechanicznej. Nadal, więc, wymaga on konsultacji pulmonologa i diagnostyki w postaci tomografii komputerowej płuc i badań bodypletyzmograficznych w celu dokładniejszej oceny tych zaburzeń.

Uszczerbek na zdrowiu związany z powyższym wynosi u niego 20%.

dowód: opinia biegłego z dziedziny pulmunologii M. R. (k. 668 - 670, 695 akt),

Aktualnie nie przejawia on zaburzeń w zakresie emocji, myślenia
i zachowania; nie stwierdzono u niego cech choroby psychicznej czy upośledzenia umysłowego; jest w wyrównanym stanie psychicznym; stara się być aktywny
w zakresie swojego życia osobistego oraz podejmowanych ról społecznych. Cechy jego osobowości charakteryzują się prawidłowym poziomem zintegrowania oraz efektywnymi mechanizmami obronnymi w kontekście radzenia sobie z trudnymi sytuacjami. W momencie cyt. zdarzenia stracił on przytomność; nie pamięta jego okoliczności - stąd nie pojawiła się u niego reakcja lękowa wynikająca z przeżywania w sposób podświadomy poczucia zagrożenia o własne życie, co warunkuje powstanie urazu psychicznego. Nie spełnia on nadto kryteriów zaburzeń stresowych pourazowych; w obrazie klinicznym nie pojawiają się u niego uporczywe, utrzymujące się uczucia odrętwienia, otępienia uczuciowego; stan stuporu; nie reagowanie na otoczenie; dezorganizacja działania; napady paniki; anhedonia; długotrwały stan nadmiernego pobudzenia układu autonomicznego. Zdarzenie to nie pozostawiło u niego skutków w postaci urazu psychicznego, bądź zaburzeń w rozwoju osobowości - stąd nie poniósł on trwałego, bądź długotrwałego uszczerbku na zdrowiu psychicznym.

dowód: opinia biegłego z dziedziny psychologii J. K. (k. 700-708 akt).

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie kserokopii dokumentów prywatnych i urzędowych zgromadzonych w aktach niniejszej sprawy, opinii biegłych oraz zeznań świadków, interwenienta ubocznego i powoda.

Wiarygodność kserokopii dokumentów nie budziła wątpliwości - mimo, że kserokopia nie jest dokumentem, a stanowi jedynie element twierdzenia strony o istnieniu dokumentu o treści jej odpowiadającej, to żadna ze stron nie podniosła zarzutów kwestionujących to. prawostronnego

O dokumentach urzędowych ustawodawca wypowiada się w normie art. 244 k.p.c. stanowiąc, że… sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania, stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone…( par.1 ), co odpowiednio stosuje się do… sporządzonych przez organizacje zawodowe, samorządowe, spółdzielcze i inne organy pozarządowe w zakresie zleconych im przez ustawę spraw z dziedziny administracji publicznej…( par.2 ).

-Z kolei art. 245 k.p.c. postanawia, że… dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała złożyła zawarte w nim oświadczenie….

Warunki zaprzeczenia ich prawdziwości określone zostały odpowiednio w normach art. 252 k.p.c. i art. 253 k.p.c. – żadna ze stron przy udziale art. 232 k.p.c z tego nie skorzystała; brak też było potrzeby wszczynania takiej inicjatywy z urzędu.

Biegły z dziedziny medycyny sądowej S. M. oraz biegły z dziedziny rekonstrukcji wypadków drogowych M. S. (1) (k. 387 - 399 akt) sporządzili opinię mającą ustalić czy w świetle doznanych przez powoda obrażeń w wyniku jego udziału w opisanym zdarzeniu z dnia 18 kwietnia 1999 roku można postawić było tezę, że gdyby korzystał z pasów bezpieczeństwa miałyby one inny zakres.

W piśmie z dnia 27 maja 2016 roku powód zakwestionował opracowana przez nich opinię podnosząc, że nie wskazali oni w niej pod jakim kątem samochód zderzył się ze słupem; zakwestionował, aby siły działające ma niego skierowane były z boku, a nie z przodu oraz, że gdyby był przypięty pasami to z uwagi na uszkodzenia samochodu mógłby odnieść nawet poważniejsze obrażenia; zakwestionował także, by w ogóle były w nim pasy bezpieczeństwa.

W opinii uzupełniającej z dnia 1 lipca 2016 roku biegli wskazali, że w opinii tej zawarli analizę mechanizmu zderzenia; wykazali, że pierwotnie powyższy pojazd uderzył w słup przednim lewym narożem, i że gdyby powód był przypięty pasami bezpieczeństwa, nie odniósł by tak poważnych obrażeń. Wskazali także, że z jego zdjęć zgromadzonych w toku postępowania przygotowawczego w prowadzonej na tym tle sprawie karnej wynika, że pojazd był wyposażony w pasy bezpieczeństwa.

W kolejnym piśmie - z dnia 11 sierpnia 2016 roku powód ponownie zakwestionował ją wskazując m.in. ,że nie zawiera ona dynamicznej symulacji wypadku W następnej opinii uzupełniającej - z dnia 10 października 2016 roku biegli szczegółowo odnieśli się do tych zarzutów wskazując, że symulacja wypadku została wykonana w systemie komputerowym, na który powoływał się.

Analiza tych opinii, w tym ich reakcji na stawiane jej zarzuty pozwoliła na uznanie jej za w pełni wiarygodną i przydatną dla odtworzenia jego przebiegu – była ona rozumiała, czytelna; przekonywująco ukazała też proces dochodzenia do jej końcowych wniosków; charakteryzowała się fachowością i stanowczością.

Biegły z dziedziny chirurgii urazowo-ortopedycznej oraz rehabilitacji medycznej R. K., biegły z dziedziny neurochirurgii Z. K. i biegła z dziedziny neurologii E. K. w dniu 11 sierpnia 2016 roku sporządzili opinię dotyczącą rodzaju i zakresu doznanych przez powoda ujemnych następstw w tym obszarze następstwie jego udziału w ww zdarzeniu, stopnia jego niepełnosprawności; jego perspektyw oraz zakresu konieczności korzystania przez niego z opieki lekarskiej i rehabilitacyjnej, także osób trzecich, ewentualnych niezbędnych w kontekście z tym wydatków.

Strony nie formułowały merytorycznych uwag do nich; ich lektura zasadniczo nie nasuwała zastrzeżeń - wobec czego uznano ją w całości za przydatną dla ustaleń stanu faktycznego w niniejszej sprawie. Posiadała ona cechy jak wyżej opisania – w relacji z czym i do niej należało zaprezentować taka samą ocenę.

Biegły z dziedziny urologii J. A. (2) w dniu 16 stycznia 2017 roku sporządził opinię z taka sama postawiona jej tezą. Zastrzeżenia do jej treści złożyły obie strony – w związku z tym ustosunkował się on do nich w uzupełniającej z dnia 13 marca 2017 roku.

Biorąc pod uwagę jego wiedzę i kwalifikacje oraz szczegółowe, logiczne wyjaśnienia zawarte niej należało skorzystać z niej przy rozstrzyganiu tego sporu – w tym z jego poglądu co do prawidłowości kosztorysu sporządzonego przez powoda odnośnie kosztów związanych z jego leczeniem i zakupem dla niego środków higienicznych.

Taki sam stosunek zaprezentować było trzeba do opinii opracowanej przez biegłego z dziedziny pulmonologii M. R. z dnia 11 czerwca 2017 roku - nie była ona kwestionowana przez strony; brak było też do niej zastrzeżeń z urzędu.

. Biegły psycholog J. K. w dniu 27 lipca 2017 r. sporządził opinię
dotycząca kondycji psychicznej powoda pozostającej w kontekście z jego partycypacją w zdarzeniu z dnia 18 kwietnia 1999 roku. Okazała się ona w pełni wiarygodną, szczególnie, że została sporządzona przez osobę kompetentną, dysponującą odpowiednim zasobem wiedzy i doświadczenia nabytym na polu teorii i praktyki. (biegły jest psychologiem klinicznym). Jest ponadto konsekwentna, jednoznaczna i stanowcza; została wydana z uwzględnieniem całokształtu zgromadzonego w tej sprawie materiału dowodowego i jego badań. Zaprezentowane w niej ustalenia poparte zostały rzeczową, logiczną i zgodną z zasadami poprawnego wnioskowania argumentacją, co pozwoliło na budowę przekonania, że ich autor dysponuje rzetelną wiedzą specjalistyczną w swojej dziedzinie i pozwala ją uznać za pełną i kompletną.

W kontekście z jej wnioskami zauważyć należało, że - mimo ogromnych dolegliwości fizycznych, jakich doznał i doznaje powód - udało mu się ukończyć liceum, założyć rodzinę i wychowwywać syna.

Za odzwierciedlające rzeczywistość przyjęto zeznania świadka A. U. – przedstawiony przez nią zakresu opieki, jakiej wymaga powód, ich sytuacja finansowej, obszar doznanej przez niego krzywdy korespondowały w całej rozciągłości ze pozostałym zgromadzonym w tej sprawie materiałem dowodowym.

Zeznania świadka E. U. co do stanu zdrowia powoda przed wypadkiem, doznanych przez niego jego w cyt. wypadku obrażeń; zakresu opieki, jakiej wymaga, jego sytuacji finansowej i rodzinnej oraz zakresu doznanej przez niego krzywdy były logiczne, spójne oraz korespondowały ze zgromadzonym w tej sprawie materiałem dowodowym, w tym z opiniami biegłych oraz zeznaniami świadka A. U. . Nie zasługiwały na taką ocenę jej słowa odnoszące się do zdarzeń poprzedzających zdarzenie z dnia 18 kwietnia 1999 roku, w szczególności
co do tego, że pod koniec wesela z ich udziałem w celu odpoczynku zastał na parkingu przed salą weselną otwarty samochód, w którym położył się spać. Pozostają one w sprzeczności z zasadami doświadczenia życiowego pozostają, aby w celu znalezienia miejsca do odpoczynku sprawdzał, że czy na parkingu przed salą jest otwarty samochód, szczególnie, że część zaparkowanych samochodów mogła należeć do osób, których nie znał. Nadto w treści opinii biegłego z dziedziny medycyny sądowej S. M. oraz biegłego z dziedziny rekonstrukcji wypadków drogowych M. S. (1) (k. 396 akt) przytoczono zeznania powoda złożone przez niego w postępowaniu przygotowawczym w sprawie karnej, z których wynika, że „… kiedy wesele się skończyło wspólnie z moim kuzynem D. K. pojechaliśmy odwieźć jego dziewczynę o imieniu K...”, co wzmacnia takie stanowisko.

Zeznania powoda odnośnie stanu jego zdrowia przed wypadkiem, skutków wypadku, zakresu opieki jakiej wymaga powód, sytuacji finansowej i rodzinnej powoda, oraz zakresu doznanej przez powoda krzywdy uznano w całości za wiarygodne, bowiem były logiczne, spójne oraz pozostawały w zgodzie ze zgromadzonym w tej sprawie materiałem dowodowym, w szczególności z opiniami biegłych oraz zeznaniami świadków E. U. i A. U. .

Wiarygodne okazały się także zeznania powoda, że podczas ww wesela zarówno on, jak i interwenient uboczny D. K. spożywali alkohol oraz, że jechał bez zapiętych pasów, bowiem znalazło to potwierdzenie zarówno w jego zeznaniach, jak w i pozostałym materiale dowodowym zebranym w sprawie.

Niewiarygodne okazały się natomiast jego zeznania co do zdarzeń poprzedzających rozważany wypadek – i to z takich samych przyczyn, z jakich odmówiono zaufania twierdzeniom ww świadka.

Zeznania interwenienta ubocznego D. K. należało obdarzyć zaufaniem w tej części w której opisywał, że powód wraz z nim odwoził jego dziewczynę; że siedział na tylnej kanapie i nie miał zapiętych pasów bezpieczeństwa, co jest spójne ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodnym.

Sąd zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie powód - po ostatecznym sprecyzowaniu powództwa - domagał się zasądzenia od pozwanego na jego rzecz kwot:

-960.000,- zł tytułem pozostałej części zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 27 maja 2004 roku do dnia zapłaty,

-378.510,- zł tytułem kosztów opieki osoby trzeciej w okresie od 18 kwietnia 1999 roku do 31 grudnia 2014 roku wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 22 stycznia 2015 roku do dnia zapłaty,

- 188.250,- zł tytułem odszkodowania z tytułu dalszych zwiększonych potrzeb powoda od 18 kwietnia 1999 roku do 31 grudnia 2014 roku wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 22 stycznia 2015 roku do dnia zapłaty,

- kwoty 4.740,- zł miesięcznie tytułem renty na zwiększone potrzeby, płatnej do 10-tego dnia każdego miesiąca począwszy od 1 stycznia 2015 roku do dnia 31 grudnia 2016 roku wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku opóźnienia w jej zapłacie,

- kwoty 8.740,- zł tytułem renty za zwiększone potrzeby, płatnej do 10 dnia każdego miesiąca począwszy od dnia 1 stycznia 2017 roku wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w przypadku opóźnienia jej w zapłacie,

- kwoty 16.000,- zł tytułem kosztów zakupu wózka elektrycznego sterowanego joystickiem wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty,

- zasądzenie od pozwanego na jego rzecz zwrotu kosztów tego procesu, w tym kosztów jego zastępstwa procesowego - według norm przepisanych.

Powództwo co do zasady okazało się zasadne.

Bezsporna między stronami była kwestia odpowiedzialności pozwanego, który przed wszczęciem postępowania sądowego uznał ją i wypłacił powodowi kwotę 40.000,- zł tytułem zadośćuczynienia oraz miesięczną rentę z tytułu zwiększonych potrzeb w wysokości 1.333,- zł. W niniejszej sprawie sprawca wypadku bezspornie nie posiadał obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych - zatem zgodnie z art. 98 ust. 1 pkt 3 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z dnia 22 maja 2003 r. (Dz.U. Nr 124, poz. 1152), odpowiedzialność względem powoda za zaistniałe w wyniku wypadku z dnia 18 kwietnia 1999 roku szkody na osobie ponosi Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. Zgodnie bowiem z powyższym przepisem do jego zadań Funduszu należy m.in… .zaspokajanie roszczeń z tytułu ubezpieczeń obowiązkowych odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów, w granicach określonych na podstawie przepisów rozdziałów 2 i 3, za szkody powstałe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na osobie, w mieniu, w mieniu i na osobie, gdy posiadacz zidentyfikowanego pojazdu mechanicznego, którego ruchem szkodę tę wyrządzono, nie był ubezpieczony obowiązkowym ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych…

Zgodnie z art. 444 § 1 k.c….w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty… na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu…jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty… ( § 2 ).

W doktrynie podnosi się, że szczególną formą naprawienia szkody polegającej na uszkodzeniu ciała lub rozstroju zdrowia jest renta. Zasadność jej domagania się występuje w ścisłe określonych w § 2 przywołanego przepisu przypadkach. Ma to miejsce wtedy, gdy nastąpiła całkowita lub częściowa utrata zdolności do pracy zarobkowej albo zwiększeniu uległy potrzeby poszkodowanego, ewentualnie gdy zmniejszyły się widoki powodzenia na przyszłość. Wskazane wyżej następstwa powinny mieć charakter relatywnie trwały, aczkolwiek niekoniecznie nieodwracalny (por. Z. Radwański, Zobowiązania, s. 216; zob. także G. Bieniek, w: G. Bieniek, Komentarz KC, t. 1, 2007, s. 453).

Natomiast stosownie do art. 445 § 1 k,c, w wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Zadośćuczynienie to forma rekompensaty pieniężnej z tytułu szkody niemajątkowej. Podstawą jego żądania jest krzywda niemajątkowa w postaci ujemnych przeżyć związanych z cierpieniami psychicznymi i fizycznymi, wynikająca z naruszenia wskazanych w tym przepisie dóbr osobistych. Wprawdzie szkody niemajątkowej nie sposób wyrównać za pomocą świadczeń pieniężnych, lecz świadczenia te mogą łagodzić ujemne przeżycia pokrzywdzonego poprzez dostarczenie mu środków pozwalających w szerszym stopniu zaspokoić jego potrzeby i pragnienia (por. A. Rzetecka –Gill, Komentarz do art. 445 kc). Zadośćuczynienie pieniężne ma na celu przede wszystkim złagodzenie tych cierpień. Obejmuje ono wszystkie cierpienia fizyczne i psychiczne, zarówno już doznane, jak i te, które zapewne wystąpią w przyszłości. Ma więc ono charakter całościowy i powinno stanowić rekompensatę pieniężną za całą krzywdę doznaną przez poszkodowanego, mowa jest bowiem o odpowiedniej sumie tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, przyznawanej jednorazowo.

Przepisy kodeksu cywilnego nie zawierają kryteriów, jakie należy uwzględniać przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia pieniężnego, wypracowało je natomiast orzecznictwo. Przy określaniu wysokości zadośćuczynienia należy mieć na uwadze, że jego celem jest wyłącznie złagodzenie doznanej przez poszkodowanego krzywdy, wobec czego utrata zdolności do pracy zarobkowej może mieć wpływ na wysokość zadośćuczynienia tylko o tyle, o ile łączy się z poczuciem krzywdy spowodowanej niemożnością wykonywania wybranego i wyuczonego zawodu. Sama zaś utrata zarobków i innych korzyści osiąganych z pracy znajduje rekompensatę w należnej na podstawie art. 444 § 2 k.c. rencie odszkodowawczej. Krzywdą w rozumieniu art. 445 § 1 k.c. będzie z reguły trwałe kalectwo poszkodowanego powodujące cierpienia fizyczne oraz ograniczenie ruchów i wykonywanie czynności życia codziennego. Przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia obowiązuje zasada umiarkowania wyrażająca się w uwzględnieniu wszystkich okoliczności oraz skutków doznanego kalectwa (wyrok SN z 3 maja 1972 r., I CR 106/72, LexPolonica nr 319827). Suma „odpowiednia” nie oznacza sumy dowolnej, a jej prawidłowe ustalenie wymaga uwzględnienia wszystkich okoliczności mogących mieć w danym przypadku znaczenie. Zarówno okoliczności wpływające na wysokość zadośćuczynienia, jak i kryteria ich oceny powinny być rozważane indywidualnie w związku z konkretną osobą pokrzywdzonego. Orzecznictwo opowiada się więc za zasadą wszechstronności i indywidualizacji, czyli z jednej strony oznacza to wymóg uwzględnienia wszystkich okoliczności sprawy, a z drugiej zaś indywidualnego podejścia do każdego przypadku.

Zadośćuczynienie z art. 445 § 1 k.c. ma przede wszystkim charakter kompensacyjny i tym samym jego wysokość musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość. We wcześniejszym orzecznictwie dodatkowo wyrażano stanowisko, iż „wysokość ta jednak nie może być nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy i aktualnych stosunków majątkowych społeczeństwa, a więc powinna być utrzymana w rozsądnych granicach” (tak SN w wyroku z 26 lutego 1962 r., 4 CR 902/61, LexPolonica nr 316013, OSNCP 1963, nr 5, poz. 107; w wyroku z 24 czerwca 1965 r., I PR 203/65, LexPolonica nr 322944, OSPiKA 1966, poz. 92; por. też wyrok z 22 marca 1978 r., IV CR 79/78, LexPolonica nr 321721). To stwierdzenie jednak wymaga pewnej aktualizacji, o czym będzie mowa niżej, a nacisk należy położyć na element „ekonomicznie odczuwalnej wartości”.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy należy zauważyć, że w wyniku wypadku komunikacyjnego powód, mający wówczas 17 lat, doznał obrażeń ciała w postaci uszkodzenia rdzenia kręgowego w odcinku szyjnym z porażeniem czterech kończyn. W wyniku wypadku doznał także urazu wielonarządowego i stłuczenia płuca lewego z niewydolnością oddechową. Wówczas uczył się on w szkole zawodowej, planował zostać blacharzem samochodowym; poza tym był osobą aktywną, otwartą, często grał w piłkę nożną, jeździł na rowerze i pływał. Tymczasem od chwili uczestnictwa w ww wypadku wymaga stałej opieki przy wszystkich czynnościach życia codziennego oraz czynnościach higienicznych. Cierpi też na dysfunkcję neurogenną pęcherza moczowego i nawracające zapalenia układu moczowego. Po dwóch latach rehabilitacji zaczął dopiero poruszać ramionami, nadal ma niesprawne dłonie i palce. Nie jest w stanie sam opuścić mieszkania, zaś w nocy świadek A. U. musi go przewracać co dwie godziny, w celu uniknięcia odleżyn. Jego relacje towarzyskie są znikome..

C.. biegli w sporządzonych dla potrzeb tej sprawy opiniach ocenili, że jego stopień niepełnosprawności jest znaczny, zaś rokowania poprawy wydolności narządu ruchu jest złe przy obecnym stanie wiedzy medycznej. restrykcji.

Wobec powyższego – bezsporne jest, że skutki te odczuwa w dotkliwy sposób nadal i jest uzależniony od pomocy najbliższych. Zatem w ustalonym wyżej stanie faktycznym jego wniosek o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz zadośćuczynienia co do zasady jest oczywisty.

Przeprowadzone postępowania dowodowe nakazało jednak ustalenie, że przyczynił się on do powyższego.

Zgodnie z art. 362 k.c,… jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron…

Przesłanką stosowania tego unormowania jest istnienie związku pomiędzy działaniem lub zaniechaniem poszkodowanego, a powstałą szkodą (zwiększeniem się jej rozmiarów); że tego bądź w ogóle nie doznałby on szkody, albo też wystąpiłaby ona w mniejszym rozmiarze. Związek ten musi być oceniany w kategoriach adekwatnej przyczynowości, bo chociaż w przepisie art. 361 § 1 k.c mowa jest tylko o zobowiązanym do naprawienia szkody, to dla oceny zachowania się poszkodowanego nie wprowadza się innego miernika.

W literaturze przedmiotu podnosi się, że przyczynienie się to kauzalny udział zachowania poszkodowanego w procesie przyczynowym prowadzącym do powstania szkody. Przyczynienie się to po prostu jedna ze współprzyczyn wywołujących taki rezultat. Kauzalne znaczenie zachowania poszkodowanego oceniać należy z punktu widzenia kryterium normalności następstw, zgodnie z koncepcją adekwatnego związku przyczynowego. Musi on zatem zachodzić między zdarzeniem – przyczyną przypisaną podmiotowi odpowiedzialnemu oddziaływującą łącznie z zachowaniem poszkodowanego a skutkiem szkodowym. Brak tej przesłanki przewidzianej w art. 361 § 1 k.c wyłączałby obowiązek odszkodowawczy. Związek przyczynowy normalny między zachowaniem poszkodowanego, a następstwem szkodzącym, zachodzić musi zgodnie z regułą obowiązującą w przypadkach wielości przyczyn. Oznacza to, że rozpatrywana przyczyna zwiększa prawdopodobieństwo wywołania skutku szkodowego – także w koincydencji z zachowaniem poszkodowanego. Jako współprzyczyna szkody pozostaje ono w adekwatnym związku przyczynowym z badanym skutkiem. Zachowanie poszkodowanego – w sferze kauzalnej – musi być współprzyczyną szkody jako składnik zespołu przyczyn prowadzących łącznie do wyrządzenia szkody (por. M. Kaliński, Szkoda na mieniu, s. 538 i n.; A. Koch, Związek przyczynowy, s. 260; A. Olejniczak, w: Kidyba, Komentarz KC, t. III, 2009, s. 94).

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy należy zauważyć, że bezspornie po weselu powód, będąc w stanie nietrzeźwości, jechał samochodem z interwenientem ubocznym D. K., który był nietrzeźwy. W czasie jazdy rozmawiał z nim; jechał na tylnym siedzeniu samochodu; nie miał zapiętych pasów bezpieczeństwa.

W przebiegu tego procesu starał się on wykazać, że nie miał wpływu nato, że w chwili wypadku jechał z nietrzeźwym D. K. - przeprowadzone postępowanie dowodowe nie wykazało jednak, aby powód wbrew swojej woli znalazł się
w tych okolicznościach. Biorąc pod uwagę stężenie alkoholu w jego krwi oraz to, że podróż ta miała miejsce po zakończonym weselu prawdopodobne jest, że zasnął on. Jednocześnie bezsporne jest, że nie spał on przez cały jej czas. Wskazały na to zarówno jego zeznania, z których wynikało, że obudził się w czasie jazdy, jak również zeznania ww, z których wynikało, że rozmawiali w czasie jazdy. Wobec powyższego nie było przeszkód, aby powód domagał się zatrzymania pojazdu i , aby z niego wysiadł. Na marginesie wskazać należy, że u interwenienta ubocznego stężenie alkoholu we krwi wynosiło 1,43‰, przy którym następują zaburzenia kontroli mowy, kontroli zachowania i kontroli ruchu. Zatem biorąc powyższe pod uwagę oraz okoliczność, że razem uczestniczyli w weselu, na którym spożywano alkohol, trudno przypisać mu brak rozeznania co do nietrzeźwości ww. Zauważyć przy tym należy, że skoro powód sam był pod wpływem alkoholu to mógł mieć trudność w prawidłowym dokonaniu oceny sytuacji. Tym niemniej - skoro sam wprawił się w stan nietrzeźwości i zgodził się, nawet w dorozumiany sposób, na opisaną jazdę w żadnym razie nie mogło to stanowić usprawiedliwienia dla jego działania powoda czy umniejszenia zakresu przyczynienia się przez niego do powstania rozpatrywanej szkody.

Z utrwalonego już w orzecznictwie stanowiska wynika wprost, że osoba, która decyduje się na jazdę samochodem z kierowcą będącym w stanie po spożyciu alkoholu, przyczynia się do odniesionej szkody powstałej w wyniku wypadku komunikacyjnego, gdy stan nietrzeźwości kierowcy pozostaje w związku z tym wypadkiem. Spożywanie napoju alkoholowego z takim kierowcą przed jazdą uważać należy za przyczynienie się do powstania szkody w stopniu znacznym. Taki pogląd wyraził m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia
20 listopada 2003 r., III CKN 606/00 (LEX nr 550935), czy też z dnia 2 grudnia 1985 r., IV CR 412/85 (OSP 1986/4/87).

Niewątpliwie okoliczność, że interwenient uboczny w stanie nietrzeźwości kierował pojazdem, w którym jechał powód pozostaje w związku przyczyno-skutkowym z powstałą szkodą na osobie, jakiej podczas wypadku doznał powód. Tym samym skoro nie domagał się on zatrzymania pojazdu i nie wyraził chęci opuszczenia go, mimo, że przebudził się i rozmawiał z nim - stanowiło to dorozumianą zgodę na kontynuowanie podróży.

Nadto w chwili wypadku nie miał on zapiętych pasów bezpieczeństwa, a nic nie stało na przeszkodzie temu, by podczas jazdy zapiął je (nie jest wykluczone spanie w samochodzie, będąc zapiętym w pasy). Po pierwsze było to możliwe w czasie, gdy powód się przebudził; Nadto z fotografii zawartych w opinii biegłego z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowym wynika jednoznacznie, że tylne siedzenie samochodu wyposażona było w nie wyposażone. Z opinii tej wynika także, że w sytuacji hipotetycznego zapięcia pasów powód nie powinien doznać obrażeń kręgosłupa szyjnego, będących skutkiem urazu pośredniego w mechanizmie kompresyjnym. Biegli wskazali w jej treści także na to, że w przypadku zabezpieczenia pasami bezpieczeństwa z uwagi na zajmowanie miejsca z tyłu pojazdu byłby osobą znacznie mniej narażoną na powstanie obrażeń ciała, w porównaniu do znajdującego się z przodu pojazdu kierującego, a więc mógłby on w ogóle nie odnieść poważnych obrażeń ciała, lub też doznane przez niego nie byłyby związane z nieodwracalnymi następstwami neurologicznymi wynikającymi z uszkodzenia rdzenia kręgowego. Wobec powyższego także z tej przyczyny Sąd uznał, że powód przyczynił się powstania szkody.

Nadmienić w tym miejscu należy, że w orzecznictwie przyczynienie się do zwiększenia szkody wskutek niezapięcia pasów przez pokrzywdzonego również nie budzi wątpliwości i jest powszechnie przyjmowane, nierzadko nawet bez przeprowadzania opinii biegłego w tym zakresie, przy czym już wysokość tego przyczynienia jest odnoszona do konkretnych okoliczności (por. wyrok SA w Poznaniu z dnia 23.11.2006r. I ACa (...) LEX 298407, wyrok SA w Katowicach z dnia 20.09.2012r. (...) (...), LEX 1220476, wyrok SA w Gdańsku z dnia 15.11.2011r. IACa (...), LEX 1216271).

Wobec tego - w okolicznościach niniejszej sprawy należało przyjąć, że stopień przyczynienia się powoda do powstania poniesionej przez niego szkody ( jazda z nietrzeźwym kierowcą i niezapięcie pasów bezpieczeństwa) jest równy ze stopniem winy interwenienta ubocznego, który naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że nie dostosował prędkości jazdy na łuku drogi i uderzył w przydrożny słup energetyczny, w wyniku czego powód doznał obrażeń ciała w postaci uszkodzenia rdzenia kręgowego w odcinku szyjnym z porażeniem czterech kończyn. Z kolei uznanie przyczynienia się go do tego w większym stopniu prowadziłoby do błędnego uznania, że jego zachowanie miało większy wpływ na jej powstanie, aniżeli wina ww.

Powód wniósł o zasądzenie zadośćuczynienia w wysokości 960.000,- zł.

Biorąc zatem pod uwagę dotychczasowy styl życia powoda i jego wiek, a także rozmiar doznanych przez niego cierpień psychicznych i fizycznych, w tym ich długotrwałość, rozmiar kalectwa, trwałość następstw zdarzenia, za adekwatną kwotę z tego tytułu uznano kwotę 800.000,- zł – pomniejszona o jego 50 % przyczynienie się do doznanej szkody dała kwotę 400.000,-zł

O odsetkach ustawowych orzeczono w oparciu o treść art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 455 k.c., zasądzając je od dnia 22 stycznia 2015 roku do dnia zapłaty. Zgodnie bowiem z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych … zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie… Zważywszy na to, że pozwany zgłoszenie analizowanej szkody otrzymał w dniu 22 grudnia 2014 roku odsetki należało zasądzić od dnia 22 stycznia 2015 roku ( punkt I a sentencji wyroku).

Powód domagał się kwoty 378.510,- zł tytułem kosztów opieki osoby trzeciej w okresie od 18 kwietnia 1999 roku do 31 grudnia 2014 roku wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 22 stycznia 2015 roku do dnia zapłaty.

Materialnoprawną podstawę roszczenia powoda stanowił art. 444 § 1 k.c , zgodnie z którym, …w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu….

W orzecznictwie podnosi się, że jeżeli w wyniku doznanego uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia poszkodowanemu potrzebna jest opieka (stała lub tymczasowa – np. w czasie, gdy nie był w stanie samodzielnie funkcjonować), odszkodowanie obejmuje także koszty tej opieki. Poszkodowany może dochodzić zwrotu kosztów opieki, jeśli ze względu na stan zdrowia taka opieka jest potrzebna. Czynnikiem decydującym o możliwości żądania zwrotu tych kosztów nie jest natomiast fakt, że zostały lub nie zostały rzeczywiście poniesione. Nie jest konieczne, aby poszkodowany rzeczywiście opłacił koszty takiej opieki, stanowią one element należnego poszkodowanemu odszkodowania nawet wtedy, jeśli opieka sprawowana była przez członków rodziny poszkodowanego nieodpłatnie (tak trafnie SN w wyr. z 4.3.1969 r., I PR 28/69, OSNCP 1969, Nr 12, poz. 229; wyr. SN z 4.10.1973 r., II CR 365/73, OSNCP 1974, Nr 9, poz. 147; M. S. , w: P. , Komentarz, t. I, 2015, s. (...), Nb 25.

W niniejszej sprawie bezspornie powód od dnia wypadku czyli od dnia 18 kwietnia 1999 roku do dnia 31 grudnia 2014 roku wymagał ciągłej opieki z uwagi na stan zdrowia przez ok. 6 godzin dziennie. Biorąc zatem pod uwagę, że powyższy okres stanowi 5.735 dni x 6 godzin x 11 zł za godzinę zasądzono z tego tytułu kwotę 187.755,- zł (378.501 – 50%) mając na uwadze 50% przyczynienie się powoda do powstania szkody. O odsetkach orzeczono w oparciu o treść art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 455 k.c. w związku z art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych , zasądzając je od dnia 22 stycznia 2015 roku do dnia zapłaty. (punkt I b sentencji wyroku).

Powód domagał się także kwoty 16.000,- zł tytułem kosztów zakupu wózka elektrycznego sterowanego joystickiem wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty. Konieczność zakupu tego rodzaju wózka podniesiona została w opinii biegłych z dziedzin chirurgii urazowo-ortopedycznej i rehabilitacji medycznej, neurochirurgii i neurologii, z której wynika, że dla poprawienia jego relacji społecznych oraz ułatwienia mu kontaktów ze środowiskiem, a także możliwości poruszania się w terenie, wskazany jest jego zakup, Jednocześnie podali, że ceny tego rodzaju wózka wahają się od 12.000,- zł do 20.000,- zł. Wobec powyższego przyjęto, że zasadne jest przyznanie powodowi z tego tytułu kwoty 8.000,- zł, co z uwagi na 50% przyczynienie powoda do powstania szkody stanowi połowę z kwoty 16.000,- zł czyli średniej ceny wózka inwalidzkiego tej klasy. Odsetki zgodnie z wnioskiem zasądzono od dnia wniesienia powództwa czyli od dnia 8 kwietnia 2014 roku (punkt I c sentencji wyroku).

W punkcie I d sentencji wyroku zasądzono od pozwanego na rzecz powoda kwotę 85.329,-zł z tytułu renty na zwiększone jego potrzeby w okresie od 1 stycznia 2015 roku do dnia 31 grudnia 2016 roku z ustawowymi odsetkami od dnia 11 maja 2015 roku do dnia zapłaty ( 7110,-zł miesięcznie x 24 miesiące – 50 %). Rozliczenie to miało oparcie w wyliczeniach przedstawionych przez powoda i zweryfikowanych w opiniach biegłych, do czego ustosunkowano się w wyższej partii tego uzasadnienia. Odsetki zasądzono - w myśl żądania powoda - od dnia doręczenia pozwanemu pozwu tj. od dnia 11 maja 2015 roku.

W jego punkcie I e zasądzono od pozwanego na rzecz powoda kwotę 16.000,-zł z tytułu zwiększonych jego potrzeb w okresie od dnia 9 kwietnia 2012 roku do dnia 31 grudnia 2014 roku z ustawowymi odsetkami od dnia 22 stycznia 2015 roku do dnia zapłaty. Wskazać w tym miejscu należało, że powód domagał się zasądzenia kwoty 188.250,- zł tytułem odszkodowania z tytułu dalszych zwiększonych jego potrzeb od 18 kwietnia 1999 roku do 31 grudnia 2014 roku wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 22 stycznia 2015 roku do dnia zapłaty. Odnośnie powyższego roszczenia uwzględniono podniesiony przez pozwanego zarzut częściowego jego przedawnienia za okres od dnia 18 kwietnia 1999 roku do dnia 8 kwietnia 2012 roku ( 8 kwietnia 2015 roku powód wytoczył powództwo). Jest to, bowiem, roszczenie o świadczenie okresowe, zatem zastosowanie znajduje w tym przypadku 3 letni okres przedawnienia wynikający z art. 118 k.c. Powód za okres 188 miesięcy (od 18 kwietnia 1999 roku do 31 grudnia 2014 roku) domagał się zasądzenia kwoty 188.250,- zł czyli ok. 1.000,- zł na miesiąc. Biorąc pod uwagę realne potrzeby powoda oraz wysokość wypłacanej wówczas przez pozwanego renty ( 750,- zł miesięcznie) uznano, że renta przysługująca powodowi przez grudniem 2014 roku winna być w tym okresie zwiększona o 1.000,- zł miesięcznie. Wobec powyższego biorąc pod uwagę, że nieprzedawniony okres za jaki powód może domagać się zwiększenia renty z tytułu zwiększonych potrzeb wynosi 32 miesiące (od dnia 9 kwietnia 2012 roku do dnia 31 grudnia 2014 roku) należna z tego tytułu powodowi kwota wynosi 16.000,- zł ( 32 miesiące x 1.000,-zł – 50%).

O odsetkach orzeczono w oparciu o treść art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 455 k.c. w związku z art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych , zasądzając je od dnia 22 stycznia 2015 roku do dnia zapłaty.

W punkcie I f sentencji wyroku zasądzono od pozwanego na rzecz powoda kwotę w wysokości po 4.235,-zł z tytułu renty na zwiększone jego potrzeby poczynając od 1 stycznia 2017 roku płatnej do 10 - tego dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w jej płatności przy uwzględnieniu 50 % przyczynienia się przez niego do powstania szkody.

W pozostałym zakresie z powyższych względów powództwo podlegało oddaleniu – w tym w zakresie odsetek od roszczenia o zasądzenie zadośćuczynienia za okres od 27 maja 2004 roku do 21 stycznia 2015 roku, bowiem wymagalność roszczenia o zadośćuczynienie miała miejsce od 22 stycznia 2015 roku. Nadto żądane przez powoda kwoty podlegały umniejszeniu o 50% z powodu przyczynienia się przez niego do powyższej szkody. Z kolei roszczenie powoda tytułem odszkodowania z tytułu dalszych zwiększonych jego potrzeb okres od dnia 18 kwietnia 1999 roku do dnia 8 kwietnia 2012 roku okazało się przedawnione (punkt II sentencji wyroku).

O kosztach orzeczono w oparciu o ustawę z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sadowych w sprawach cywilnych, art. 108 par. 1 k.p.c.; art. 98 par. 1 i par. 2 k.p.c, art. 100 kpc , zgodnie z którym,… w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone…Żądania powoda z uwagi na 50% przyczynienie zostały oddalone w połowie, zatem kosztami postępowania obciążono każdą ze stron w ½ części.

Na koszty sądowe w niniejszej sprawie złożyły się kwoty: 69.182,- zł tytułem opłaty od pozwu i 11.638,24,- zł z tytułu wydatków na opinie biegłych; w tym: 3.250,98,-zł (kwoty: 1.492,31,-zł + 788,20,-zł + 970,47,-zł) tytułem wynagrodzenia za wydanie opinii przez biegłych z Akademii (...) Ruchu Drogowego (...) z siedzibą w S. , 5.768,53,-zł, tytułem wynagrodzenia za wydanie opinii przez biegłych z (...) Sp.z (...) z siedzibą w W. , 522,92,-zł i 136,89,- zł tytułem wynagrodzenia za wydanie opinii przez biegłego J. A. (2), 768,-zł (kwoty 672,-zł + 96,-zł) tytułem wynagrodzenia za wydanie opinii przez biegłego M. R. i 1.190,92-zł tytułem wynagrodzenia za wydanie opinii przez biegłego J. K. .

Wobec powyższego przysądzono od powoda z zasądzonego roszczenia i od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Poznaniu kwoty po 34.591,-zł z tytułu nie uiszczonej opłaty sądowej oraz od powoda kwotę 5.819,12,-zł – także z zasądzonego roszczenia, a od pozwanego kwotę 3.819,12,-zł z tytułu pozostałej części wydatków poniesionych na przeprowadzone w niniejszej sprawie dowody z opinii biegłych (pozwany uiścił zaliczkę na poczet opinii biegłych w wysokości 2.000,- zł).

Kosztem procesowego zastępstwa stron obciążono je strony we własnym zakresie.

SSO Zofia Lehmann