Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 lutego 2017 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 17 lutego 2017 roku w Piotrkowie Tryb.

na posiedzeniu niejawnym w postępowaniu uproszczonym

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko S. T.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 14 grudnia 2016 roku, sygn. akt I Cupr 2425/16

oddala apelację.

Sygn. akt II Ca 86/17

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem zaocznym z dnia 14 grudnia 2016 roku, wydanym w sprawie I Cupr 2425/16, Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. oddalił powództwo (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. o zapłatę kwoty 1.326,81 złotych wraz z odsetkami i kosztami procesu.

Sąd Rejonowy ustalił, że S. T. zawarł w dniu 23 kwietnia 2014 roku umowę pożyczki gotówkowej nr (...) z pożyczkodawcą (...) Spółką z o.o. z siedzibą w W. na kwotę 800 złotych. Całkowita kwota do spłaty wynosiła łącznie 1.391,78 złotych przy oprocentowaniu pożyczki 15%. Spłata pożyczki według tej umowy miała nastąpić w 26 tygodniowych ratach.

W dniu 7 stycznia 2016 roku powód zawarł z (...) Spółką z o.o. (...) z siedzibą w G.. Przedmiotem umowy były wierzytelności przysługujące cedentowi, nabyte przez niego w drodze umowy przelewu od spółki (...) Sp. z o.o. W dniu 21 stycznia 2016 roku przez (...) Spółkę z o.o. (...)z siedzibą w G. zostało sporządzone pismo zawierające zawiadomienie dłużnika S. T. o przelewie wierzytelności wynikającej z umowy pożyczki. W piśmie wskazana była wierzytelność na kwotę 1.414,75 złotych. W dniu 21 stycznia 2016 roku powód (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 1.414,75 złotych.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał, że powództwo nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż zgłoszone przez powoda dowody nie pozwalają na ustalenie istnienia wierzytelności.

W tym zakresie wskazał, że podstawową zasadą w procesie dowodzenia w postępowaniu cywilnym jest zasada określona w art. 6 k.c., zgodnie z którą ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Reguła ta ma również swój aspekt formalnoprawny i zawarta jest w przepisie art. 232 k.p.c., który stanowi, że strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Inaczej mówiąc, jeśli strona coś twierdzi to musi to udowodnić, czyli przedstawić sądowi dowody na tą okoliczność, albowiem samo twierdzenie nie jest wystarczające.

W niniejszym procesie powód twierdził, że pożyczkodawca (...) Spółka z o.o. z siedzibą w W. zbył przysługujące mu wierzytelności wynikające z umów pożyczek na rzecz (...) Spółki z o.o. (...) z siedzibą w G., która to spółka następnie cedowała nabyte wierzytelności na powoda.

Pełnomocnik będący profesjonalistą, załączył do pozwu umowę pożyczki, którą zawarł pozwany z pierwotnym wierzycielem spółką (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. oraz umowę przelewu wierzytelności z dnia 7 stycznia 2016 roku pomiędzy powodem a (...) Sp. z o.o. (...) z siedzibą w G.. Załącznikami do przedmiotowej umowy potwierdzającymi nabycie wierzytelności przez zbywcę były odpisy dwóch umów cesji – stanowiący załącznik nr 4 odpis umowy cesji z dnia 2 stycznia 2015 roku oraz stanowiący załącznik nr 5 odpis umowy cesji z dnia 10 marca 2015 roku. Pełnomocnik powoda nie dołączył do pozwu żadnego z załączników wskazanych pod treścią umowy. Dołączona została jedynie kserokopia fragmentu wykazu wierzytelności.

W aktach sprawy brak jest dowodu na potwierdzenie okoliczności wskazanej w pozwie, że umowa cesji wierzytelności pomiędzy pożyczkodawcą a (...)Spółką z o.o. (...) w G. faktycznie została zawarta, albowiem w aktach znajduje się jedynie umowa, którą zawarł powód z rzekomym poprzednim wierzycielem.

Podkreślić należy, że dowodzenie własnych twierdzeń nie jest obowiązkiem strony, a tylko spoczywającym na niej ciężarem procesowym. Nie istnieje zatem żadna możliwość egzekwowania od strony aktywności w sferze dowodowej. Tylko od woli strony zależy, jakie dowody Sąd będzie prowadził. Przeciwko stronie natomiast, jak wynika z art. 6 k.c., skierują się ujemne następstwa jej pasywnej postawy. Fakty nieudowodnione zostaną pominięte i nie wywołają skutków prawnych z nimi związanych, co ostatecznie może oznaczać przegranie procesu, co miało miejsce w niniejszej sprawie.

Powyższy wyrok zaskarżył w całości apelacją pełnomocnik strony powodowej. Apelujący zarzucił wyrokowi:

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, a w szczególności art. 6 k.c. poprzez oparcie się jedynie na części dowodów objętych wnioskami dowodowymi powoda oraz przyjęcie, że dowody powołane w uzasadnieniu pozwu nie pozwalają na wykazanie twierdzeń pozwu, chociaż nie przeprowadzono w całości postępowania dowodowego;

2.  naruszenie prawa procesowego, które miało wpływ na wynik sprawy, w szczególności:

a)  art. 339 k.p.c. poprzez:

⚫

przyjęcie, że w stanie faktycznym wynikającym z twierdzeń pozwu i późniejszych pism procesowych powoda nie jest zasadny wyrok zasądzający w całości dochodzone roszczenia i oddalenie powództwa;

⚫

zastosowanie instytucji wyroku zaocznego, podczas gdy sąd orzekający nie przyjął w całości za prawdziwe zawartych w pozwie twierdzeń powoda o okolicznościach faktycznych będących podstawą żądania;

b)  przepisów o postępowaniu dowodowym, a w szczególności art. 233 § 1 k.p.c. poprzez nieprzeprowadzenie wszystkich dowodów objętych wnioskami dowodowymi i wydanie orzeczenia w oparciu o niekompletny materiał dowodowy;

c)  art. 244 k.p.c. i art. 245 k.p.c. poprzez przyjęcie, że załączone poświadczone za zgodność z oryginałem kopie dokumentów, nie zakwestionowane przez pozwanego nie mogą stanowić podstawy do zasądzenia zgodnego z żądaniem pozwu.

Wskazując na powyższe apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie roszczeń w pełnej wysokości oraz zasądzenie kosztów procesu wraz z kosztami zastępstwa procesowego za I i II instancję według norm przepisanych, bądź ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania z pozostawieniem rozstrzygnięcia o kosztach procesu i zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

Ponadto apelujący wniósł o dopuszczenie dowodu z załączonych do apelacji umowy przelewu z dnia 2 stycznia 2015 roku i wyciągu z załącznika do tej umowy dotyczącego wierzytelności wobec pozwanego oraz umowy przelewu z dnia 7 stycznia 2016 roku (załączonej także do pozwu) i załączonego wyciągu z załącznika do tej umowy dotyczącego wierzytelności wobec pozwanego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie wskazać należy, że to na powodzie jako podmiocie inicjującym postępowanie cywilne, ciąży obowiązek przedstawienia podstawy faktycznej dochodzonych roszczeń (art. 187 § 1 pkt 2 k.p.c.) oraz dowodów na ich poparcie (art. 232 k.p.c.).

Zaniechania na tej płaszczyźnie mogą prowadzić do stwierdzenia nieudowodnienia podnoszonych roszczeń i oddalenia powództwa, co miało miejsce w niniejszej sprawie.

Sąd Rejonowy w sposób prawidłowo ocenił zebrany w sprawie materiał dowodowy i zasadnie przyjął, że nie daje on podstaw do przyjęcia, że powód udowodnił dochodzone przez siebie roszczenie. Tym samym nie ma podstaw do przyjęcia, że Sąd I instancji naruszył art. 233 § 1 k.p.c., ani też art. 6 k.c.

Wbrew zarzutom apelującego, nie ma również podstaw do przyjęcia, że wydając zaskarżony wyrok zaoczny Sąd I instancji dopuścił się naruszenia art. 339 k.p.c.

Niewątpliwie w niniejszej sprawie zachodziły podstawy do wydania wyroku zaocznego, albowiem zostały przesłanki wskazane w art. 339 § 1 k.p.c., tj. pozwany nie stawił się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę, a równocześnie nie zaszła żadna z okoliczności wymienionych w art. 340 § 1 k.p.c., mianowicie pozwany nie żądał przeprowadzenia rozprawy w swej nieobecności i nie składał też w sprawie ustnych ani pisemnych wyjaśnień.

Z treści apelacji wynika, że zarzucanego w apelacji naruszenia art. 339 § 2 k.p.c. powód upatruje w tym, że pomimo zaistnienia przesłanek do wydania wyroku zaocznego Sąd I instancji oddalił powództwo.

Zarzut ten należało uznać za chybiony. Formułując ten zarzut, skarżący pomija w zupełności okoliczność, że domniemanie prawdziwości twierdzeń powoda nie obowiązuje, jeżeli budzą one uzasadnione wątpliwości lub zostały przytoczone w celu obejścia prawa.

W ocenie Sądu Okręgowego twierdzenia powoda zawarte w pozwie mogły budzić uzasadnione wątpliwości Sądu Rejonowego, albowiem do pozwu nie została załączona poświadczona umowa cesji wierzytelności z dnia 2 stycznia 2015 roku zawarta między (...) Spółką z o.o. w W., a więc podmiotem, z którym to pozwany zawarł w dniu 23 kwietnia 2014 roku będącą przedmiotem dochodzonych roszczeń umowę pożyczki oraz (...) Spółką z o.o. (...) z siedzibą w G., czyli podmiotem, od którego strona powodowa nabyła sporną wierzytelność.

Same twierdzenia powoda, wobec braku dokumentów je potwierdzających, nie pozwalały zatem na przyjęcie, że strona powodowa skutecznie nabyła wierzytelność wynikającą z umowy pożyczki z dnia 23 kwietnia 2014 roku zawartej pomiędzy pozwanym i (...) Spółką z o.o. w W..

Wątpliwości mogło budzić także wyliczenie należności dochodzonych w pozwie. Świadczenie to pełnomocnik powoda określił na łączną kwotę 1.326,71 złotych w sytuacji, gdy w ww. umowie pożyczki łączne zobowiązanie pozwanego do spłaty określono na kwotę 1.391,78 złotych (23-24), a zgodnie z wyciągiem z wykazu wierzytelności przejętych przez (...) S.A. w W. od (...) z o.o. (...) w G., zobowiązanie pozwanego względem tego podmiotu wynosiło 1.116,71 złotych (k. 22). Nie wiadomo zatem, jakiej kwoty powód dochodzi od pozwanego tytułem należności głównej, a jakiej tytułem innych należności, w tym skapitalizowanych odsetek.

W wypadku zaistnienia uzasadnionych wątpliwości lub stwierdzenia, że okoliczności faktyczne przytoczone w pozwie zmierzają do obejścia prawa, sąd powinien przeprowadzić postępowanie dowodowe, o ile powód zgłosił dowody (art. 232 i 6 k.c.). Jeżeli powód dowodów nie zgłosił, sąd oddala powództwo.

W przedmiotowej sprawie powód nie zgłosił pozwie wniosku o dopuszczenie dowodu z umowy cesji wierzytelności z dnia 2 stycznia 2015 roku zawartej między (...) Spółką z o.o. w W. oraz (...) Spółką z o.o. (...) z siedzibą w G.. Umowa ta nie została także załączona do pozwu. Ponadto pełnomocnik powoda nie stawił się na rozprawę w dniu 14 grudnia 2016 roku i nie wnosił o przeprowadzenie innych dowodów poza wskazanymi w pozwie.

W odniesieniu do zarzutów podniesionych w apelacji wskazać należy wyrok zaoczny nie musi być wyłącznie wyrokiem uwzględniającym powództwo i to wydanym jedynie w oparciu o twierdzenia powoda zawarte w pozwie. Jeśli bowiem zachodzą wątpliwości co do prawdziwości twierdzeń powoda zawartych w pozwie, a przeprowadzone postępowanie dowodowe nie potwierdza prawdziwości tych twierdzeń, to sąd rozpoznający sprawę orzeka zgodnie z wynikiem tego postępowania, oddalając powództwo, tak jak to miało miejsce w przedmiotowej sprawie.

Zdaniem Sądu Okręgowego w przedmiotowej sprawie nie było podstaw do uzupełnienia postępowania dowodowego, poprzez przeprowadzenie dowodu z dokumentów załączonych przez skarżącego do apelacji, a w tym w szczególności umowy cesji wierzytelności z dnia 2 stycznia 2015 roku zawartej między (...) Spółką z o.o. w W. oraz (...) Spółką z o.o. (...) z siedzibą w G..

Specyfiką rozpoznawania apelacji w postępowaniu uproszczonym jest ograniczenie do minimum możliwości przeprowadzenia przez sąd odwoławczy postępowania dowodowego.

Stosownie do treści do art. 505 ¹¹ § 1 k.p.c. sąd drugiej instancji co do zasady nie przeprowadza postępowania dowodowego, a może je przeprowadzić wyjątkowo w odniesieniu do dowodu z dokumentu.

Nawet jednak w przypadku dowodu z dokumentu, powyższy przepis nie oznacza, że w każdym przypadku, gdy apelujący przedłoży nowe dokumenty na etapie postępowania przed sądem drugiej instancji będą one dopuszczone jako podstawa nowych ustaleń faktycznych. Zgodnie bowiem z art. 381 k.p.c. sąd drugiej instancji może pominąć nowe fakty i dowody, jeżeli strona mogła je powołać w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, chyba że potrzeba powołania się na nie wynikła później. Strona, która dopuszcza się zaniedbania w zakresie przysługującej jej inicjatywy dowodowej w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, musi się liczyć z tym, że sąd drugiej instancji jej wniosku dowodowego nie uwzględni (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 2002 roku, IV CKN 980/00, Legalis nr 156804).

Występujący w art. 381 k.p.c. zwrot potrzeba powołania się na nowe fakty i dowody wynikła później nie może być przy tym pojmowany w ten sposób, że potrzeba ich powołania może wynikać jedynie z tego, iż rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji jest dla strony niekorzystne, gdyż takie pojmowanie art. 381 k.p.c. przekreślałoby jego sens i rację istnienia.

Nie budzi wątpliwości, że pełnomocnik strony powodowej, już na etapie wniesienia pozwu dysponował dokumentami, które załączył dopiero do apelacji. W postępowaniu przed Sądem I instancji istniała zatem obiektywna możliwość powołania tych środków dowodowych, a strona tego nie uczyniła wyłącznie ze względu na swoje zaniedbanie.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

SSO Jarosław Gołębiowski