Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący: SSO Jacek Matusik

Protokolant: sekretarz sądowy Monika Oleksy

przy udziale oskarżyciela publicznego - starszego rachmistrza J. Z. działającej z upoważnienia Naczelnika (...) Urzędu Celno-Skarbowego w W.

po rozpoznaniu dnia 6 lutego 2018 r. w Warszawie

sprawy J. R., syn J. i J. ur. (...) w O.

oskarżonego o przestępstwo skarbowe z art. 54 § 1 i 2 kks

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Północ w Warszawie

z dnia 6 marca 2017 r. sygn. akt VIII K 602/15

uchyla zaskarżony wyrok i na podstawie art. 17 § 1 pkt 9 kpk w zw. z art. 113 § 1 kks postępowanie przeciwko J. R. umarza; wydatkami za postępowanie w sprawie obciąża Skarb Państwa; zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. D. F. kwotę 516,60 zł obejmującą wynagrodzenie za obronę z urzędu oraz podatek VAT.

Sygn. akt VI Ka 813/17

UZASADNIENIE

Niezależnie od zarzutów podniesionych w apelacji obrońcy oskarżonego, stwierdzić należy, iż w sprawie niniejszej zaistniała tzw. bezwzględna przyczyna odwoławcza określona w art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k. w zw. z art. art. 17 § 1 pkt 9 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s., które to uchybienie, podlegające uwzględnieniu z urzędu przez Sąd Odwoławczy skutkowało koniecznością uchylenia zaskarżonego wyroku i umorzenia postępowania przeciwko J. R..

W związku z powyższym, na wstępie przypomnieć należy, że od 1 lipca 2015 roku finansowy organ postępowania przygotowawczego (a takim jest m.in. Urząd Celny) nie jest już uprawniony samodzielnie wnosić akt oskarżenia w każdej sprawie, w której prowadził dochodzenie, tak jak to przewidywał do 30 czerwca 2015 roku w brzmieniu obowiązującym do tej daty art. 155 § 1 k.k.s. Zgodnie bowiem z art. 155 § 1 i 2 k.k.s. w brzmieniu obowiązującym od 1 lipca 2015 roku w sprawie o przestępstwo skarbowe, w której finansowy organ postępowania przygotowawczego prowadził dochodzenie objęte nadzorem prokuratora, akt oskarżenia sporządzony przez ten organ zatwierdza i wnosi do sądu prokurator. Jedynie w pozostałych sprawach, w których finansowy organ postępowania przygotowawczego prowadził dochodzenie, sporządza on akt oskarżenia i wnosi go do właściwego sądu oraz popiera przed tym sądem (por. art. 155 § 4 k.k.s. w brzmieniu obowiązującym od 1 lipca 2015 roku). Jednocześnie, zgodnie z art. 153 § 1 k.k.s. postępowanie przygotowawcze w sprawie o przestępstwo skarbowe powinno być zakończone w ciągu 3 miesięcy. W razie niezakończenia postępowania w tym terminie organ nadrzędny nad finansowym organem postępowania przygotowawczego, a gdy postępowanie prowadzi lub nadzoruje prokurator – prokurator bezpośrednio przełożony, mogą przedłużyć je na okres do 6 miesięcy. W realiach niniejszej sprawy, prowadzone przez organ finansowy dochodzenie trwało dłużej niż 3 miesiące i było dwukrotnie przedłużane – przez Izbę Celną w W. (k.61) oraz przez prokuratora (k.75). W tym wypadku formalnie zatem prokurator winien objąć nadzorem owo dochodzenie, zwłaszcza, że również podejmował on decyzje o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłych lekarzy psychiatrów (k.103). Przypomnieć bowiem należy, iż objęcie dochodzenia nadzorem przez prokuratora następuje nie tylko w wypadkach określonych w przepisie art. 151c § 2 k.k.s., ale również, jako równoznaczne, traktować należy przedłużenie przez właściwego prokuratora, na podstawie art. 153 § 1 zd. 3 k.k.s., na okres powyżej 6 miesięcy, dochodzenia w sprawie o przestępstwo skarbowe, prowadzone przez finansowy organ postępowania przygotowawczego i nadzorowane przez organ nadrzędny nad tym organem. Wyraźnie takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w uchwale 7 sędziów z dnia 28 stycznia 2016 roku w sprawie I KZP 13/15. W uzasadnieniu tej uchwały Sąd Najwyższy wskazał, że określone w obowiązującym od 1 lipca 2015 roku art. 151c § 2 k.k.s. przypadki, w jakich prokurator przejmuje nadzór nad dochodzeniem organów finansowych, nie są jedynymi, w których nadzór ów się realizuje i to pomimo, że jednocześnie w art. 151a § 3 k.k.s. wskazano, iż w wypadkach innych niż wymienione w jego § 2, nadzór nad dochodzeniem prowadzonym przez organy finansowe w sprawach o przestępstwa skarbowe należy do finansowych organów nadrzędnych. Zdaniem Sądu Najwyższego, które Sąd Okręgowy w pełni podziela, nie oznacza to, że z innych przepisów kodeksu karnego skarbowego nie wynikają dodatkowe sytuacje, w których organ ów traci swoje uprawnienia nadzorcze. Przewidują one również, i odrębnie, prokuratorski nadzór w określonych w nich okolicznościach. Do takich przepisów zaliczył Sąd Najwyższy właśnie m.in. art. 153 § 1 zd. 3 k.k.s., który ze swej istoty, jako regulujący kwestię przedłużania przez właściwego prokuratora dochodzenia prowadzonego przez podmioty inne niż ten organ, a więc podejmowania czynności nadzorczej, powoduje tym samym – podobnie jak to ma miejsce na gruncie powszechnej procedury karnej – że podmiot przedłużający postępowanie obejmuje je jednocześnie przez tą decyzję swoim nadzorem. Nadzór ten, mający swą podstawę we wskazanym art. 153 § 1 zd. 3 k.k.s., jest zatem też nadzorem z mocy prawa. Oczywiście pojawi się tylko i wyłącznie wówczas, gdy do przedłużenia tego dojdzie. Gdyby bowiem prokurator odmówił dalszego przedłużenia dochodzenia, to owa czynność nadzorcza prokuratora musi w konsekwencji doprowadzić do zakończenia dochodzenia przez organ finansowy, co oznacza, że owo dochodzenie nie było prowadzone pod jego nadzorem, a czynność nadzorcza prokuratora doprowadziła jedynie do jego zakończenia. W konsekwencji przedłużenie przez prokuratora czasu trwania dochodzenia, jako powodujące, że jest ono kontynuowane już pod jego nadzorem, oznacza także, iż obecnie – stosownie do art. 155 § 1-3 k.k.s. – to do niego wówczas, a nie do organu finansowego prowadzącego postępowanie przygotowawcze, należy również wnoszenie aktu oskarżenia, jak i jego surogatów wskazanych w tych przepisach.

W realiach niniejszej sprawy, dochodzenie przedłużane przez prokuratora, zakończyło się skierowaniem aktu oskarżenia w dniu 02.11.2015 roku (a zatem po dniu 1 lipca 2015 r.) dlatego też nawet pomimo tego, iż dochodzenie to wszczętego przed tą datą, wniesienie aktu oskarżenia musiało być dokonane na podstawie nowego brzmienia art. 155 k.k.s. Czynność ta poprzedzona nawet sporządzeniem tej skargi przez finansowy organ postępowania przygotowawczego oraz jej zatwierdzeniem przez prokuratora, dokonywała się bowiem już po zakończeniu dochodzenia. Zatem nie miałby w takie sytuacji zastosowania art. 30 stawy z dnia 27 września 2013 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r. poz. 1247 z późn. zm), a zgodnie z art. 27 tej ustawy należało do sprawy wszczętej przed dniem 1 lipca 2015 r. stosować przepis art. 155 k.k.s. w brzmieniu obowiązującym od tej daty.

Reasumując, w niniejszej sprawie, jedynym organem właściwym do wniesienia aktu oskarżenia był prokurator, co skutkuje stwierdzeniem, że brak jest skargi uprawnionego oskarżyciela, skoro akt oskarżenia wniesiony został przez finansowy organ dochodzenia, to jest Urząd Celny. Stwierdzenie tej okoliczności obligowało Sąd Okręgowy do uchylenia zaskarżonego wyroku i umorzenia postępowania karnego przeciwko oskarżonemu zgodnie z art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k. w zw. z art. art. 17 § 1 pkt 9 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s.,

O kosztach postępowania orzeczona na podstawie art. 632 pkt 2 k.p.k.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy orzekł, jak w wyroku.