Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 19 stycznia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Artur Fornal (sprawozdawca)

Sędziowie: SO Elżbieta Kala

SO Marek Tauer

po rozpoznaniu w dniu 19 stycznia 2018 r. w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

w sprawie z wniosku dłużnika P. P.

o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej

na skutek zażalenia dłużnika na postanowienie Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 9 listopada 2017 r. w przedmiocie odrzucenia wniosku (sygn. akt XV GU 442/17)

p o s t a n a w i a:

oddalić zażalenie.

Marek Tauer Artur Fornal Elżbieta Kala

Sygn. akt VIII Gz 227/17

UZASADNIENIE

Dłużnik P. P. złożył wniosek o ogłoszenie upadłości, jako osoba nieprowadząca działalności gospodarczej.

Postanowieniem z dnia 9 listopada 2017 r. Sąd Rejonowy odrzucił wniosek dłużnika w oparciu o przepis art. 1099 § 1 k.p.c., z powodu stwierdzenia braku jurysdykcji krajowej. Sąd ten wskazał, że zgodnie z art. 382 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe, do wyłącznej jurysdykcji sądów (...) należą sprawy upadłościowe, jeżeli w (...) znajduje się główny ośrodek podstawowej działalności dłużnika, przysługuje też jurysdykcja jeżeli dłużnik prowadzi w (...) działalność gospodarczą albo ma miejsce zamieszkania lub siedzibę albo majątek.

Sąd Rejonowy powołując się na treść wniosku przyjął, że dłużnik od dnia 10 grudnia 2016 r. zamieszkuje na terenie (...), a w (...) nie prowadzi działalności, ani też nie posiada na jej terytorium żadnego majątku. Skoro więc główny ośrodek podstawowej działalności dłużnika i miejsce jego zamieszkania (zwykłego pobytu - art. 19 ust 1c p.u.), podobnie jak jego majątek, znajduje się poza terytorium (...), to okoliczności te świadczą o braku jurysdykcji sądów (...) do wszczęcia i prowadzenia postępowania upadłościowego.

Zażalenie na powyższe postanowienie złożył dłużnik, który – powołując się na zasady słuszności i współżycia społecznego – wniósł o stwierdzenie, że w (...) znajduje się główny ośrodek jego podstawowej działalności. Skarżący podkreślił, że jego emigracja ma charakter tymczasowy, tutaj też powstało jego zadłużenia, prowadzona jest dokumentacja, a także w dalszym ciągu mieszka tu jego rodzina.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie dłużnika nie mogło zostać uwzględnione.

W pierwszej kolejności należały wyjaśnić, że wniosek dłużnika został skutecznie złożony w dniu 12 września 2017 r. ( zob. k. 2 akt), co oznacza, że do jego rozpoznania zastosowanie znajdują postanowienia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/848 z dnia 20 maja 2015 r. w sprawie postępowania upadłościowego (Dz.U. UE.L Nr 141, str. 19), co uszło uwadze Sądu upadłościowego. Na podstawie art. 84 ust. 1 ww. rozporządzenia należy stosować je do postępowań, które zostały wszczęte od dnia 26 czerwca 2017 r. Nie znajdowały natomiast w tym przypadku zastosowania przepisy zawarte w Części drugiej („Przepisy z zakresu międzynarodowego postępowania upadłościowego”) ustawy z dn. 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (tekst jedn. Dz.U. z 2017 poz. 2344), a to z uwagi na wyłączenie przewidziane w art. 378 ust. 1 ww. ustawy. Według zawartej tam regulacji powyższych przepisów nie stosuje się, jeżeli umowa międzynarodowa, której (...) jest stroną, albo prawo organizacji międzynarodowej, której (...) jest członkiem, stanowi inaczej.

Należy w związku z tym uznać, że ww. rozporządzenie musi być bezpośrednio stosowane z pierwszeństwem przed prawem krajowym. Rozporządzenie nie wprowadza co do zasady rozwiązań odmiennych od przyjętych w ustawie – Prawo upadłościowe, jednak zawarte tam przepisy dotyczące międzynarodowego postępowania upadłościowego nie będą miały zastosowania do postępowań upadłościowych prowadzonych na terenie państw Unii Europejskiej (P. Janda, Prawo upadłościowe. Komentarz WKP, 2017). Należy zgodzić się z poglądem, że postanowienia rozporządzeń unijnych (poprzednio 1346/2000, zastąpionego obecnie przez rozporządzenie 2015/848) w stosunku do unormowań polskiego międzynarodowego prawa upadłościowego stanowią lex specialis (zob. A. Hrycaj [w:] Europejskie prawo upadłościowe. Komentarz, red. F. Zedler, Warszawa 2011, s. 35).

Zgodnie z art. 3 rozporządzania 2015/848, sądy państwa członkowskiego – a więc zarówno (...), jak i (...)(pozostającej w dalszy ciągu członkiem Unii Europejskiej) – na którego terytorium znajduje się główny ośrodek podstawowej działalności dłużnika, posiadają jurysdykcję do wszczęcia postępowania upadłościowego („główne postępowanie upadłościowe”). Głównym ośrodkiem podstawowej działalności jest miejsce, w którym dłużnik regularnie zarządza swoją działalnością o charakterze ekonomicznym i które jako takie jest rozpoznawalne dla osób trzecich. W dalszej części powołanego przepisu przyjmuje się, że w przypadku każdej innej osoby fizycznej niż osoba fizyczna prowadząca niezależną działalność gospodarczą lub zawodową, domniemywa się, wobec braku dowodu przeciwnego, że głównym ośrodkiem jej podstawowej działalności jest miejsce zwykłego pobytu tej osoby. Domniemanie takie ma zastosowanie tylko wtedy, gdy miejsce zwykłego pobytu nie zostało przeniesione do innego państwa członkowskiego w okresie sześciu miesięcy poprzedzających złożenie wniosku o wszczęcie postępowania upadłościowego.

Stosownie do art. 4 ust. 1 rozporządzania 2015/848 sąd, do którego wpłynął wniosek o wszczęcie postępowania upadłościowego, ustala z urzędu, czy posiada jurysdykcję zgodnie z art. 3 ww. rozporządzenia.

W przedmiotowej sprawie przyjęta przez Sąd Rejonowy ocena braku podstaw jurysdykcji sądów (...) znajduje oparcie w treści samego wniosku oraz załączonych do niego dokumentów. W szczególności jako „miejsce zamieszkania” dłużnika wniosek określa miejscowość: E. (S.) na terenie(...) ( k. 2 akt), a adres w (...) wskazany został jedynie jako adres do doręczeń, a także do korespondencji jego pełnomocnika ( k. 3 i 4 akt). W uzasadnieniu wniosku dłużnik podniósł, iż wyjechał za granicę wraz z żoną, a na terenie (...) nie posiada żadnego majątku ( k. 6 akt). Fakt zamieszkiwania dłużnika wraz z żoną M. P. na terenie (...)potwierdza pisemne oświadczenia tej ostatniej z dnia 23 sierpnia 2017 r. ( k. 13 akt), a także M. K. wynajmującego im mieszkanie w E. ( k. 51 akt). Ostatecznie świadczą o tym również dokumenty w języku angielskim – według wykazu na karcie 64 akt – obejmujące nadanie dłużnikowi (jeszcze w roku 2011 - k. 28 akt) i jego małżonce (w dniu 4 stycznia 2017 r. - k. 50 akt) numerów ubezpieczenia społecznego ( (...); tzw. (...)), jak również rachunki i potwierdzenia bankowe - datowane na rok 2017 ( zob. k. 29- 48, 52-57 akt).

Z wyjaśnień udzielonych na wezwanie Sądu – w piśmie z dnia 17 października 2017 r. ( k. 288-289 akt) – wynika, że dłużnik wraz z żoną zamieszkuje na terenie (...) w E. (S.) od dnia 10 grudnia 2016 r. i oboje tam pracują. Na podstawie zatem treści wniosku, załączonych dokumentów oraz dodatkowych wyjaśnień dłużnika przyjąć należy, że od tego właśnie momentu dłużnik przeniósł tam główny ośrodek swojej podstawowej działalności (tzw. COMI - skrót od ang. centre of main interests). Skoro bowiem zwykłe miejsce pobytu dłużnika znajduje się obecnie na terenie (...), a przeniesienie się tam nastąpiło wcześniej niż w okresie sześciu miesięcy poprzedzających złożenie wniosku o wszczęcie postępowania upadłościowego (tj. po upływie 9 miesięcy), to uzasadnione jest przyjęcie domniemania z art. 3 rozporządzania 2015/848, że głównym ośrodkiem jego podstawowej działalności jest miejsce zwykłego pobytu na terenie (...) (E., S.). Odmiennej oceny nie może uzasadniać, w ocenie Sądu drugiej instancji, deklarowany przez dłużnika zamiar powrotu do kraju po spłacie długów (oddłużeniu w trybie upadłości konsumenckiej), skoro za decydujące dla ustalenia miejsca położenia głównego ośrodka podstawowej działalności dłużnika uznaje się kryteria obiektywne, oparte na analizie codziennej, ekonomicznej jego aktywności ( day to day business), możliwe do zweryfikowania przez osoby trzecie (por. A. Hrycaj, Jurysdykcja krajowa w sprawach o ogłoszenie upadłości objętych zakresem zastosowania rozporządzenia Rady (WE) Nr 1346/2000 w sprawie postępowania upadłościowego, teza 1.1.5.3 i 1.2.1, Wolters Kluwer 2011, str. 213-215). Nie budzi wątpliwości, że dłużnik wraz z żoną przebywa i pracuje na terenie (...), sam zaś fakt zamieszkiwania w (...) jedynie jego rodziców ( zob. k. 292 i 316-316 v.) nie może przesądzać jeszcze o podważeniu domniemania z art. 3 rozporządzania 2015/848. Podnieść ponadto trzeba, że w przypadku wszczęcia postępowania upadłościowego przez właściwy sąd innego kraju członkowskiego Unii Europejskiej prawa wierzycieli zagranicznych (w tym przypadku mających siedzibę w (...)) podlegają ochronie poprzez procedurę zawiadomienia wierzycieli i zgłoszenia wierzytelności – uregulowaną w art. 53-55 ww. rozporządzenia.

Mając na uwadze przytoczone okoliczności Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c., a także w zw. z art. 35 i art. 491 ² ust. 1 ustawy – Prawo upadłościowe.

Marek Tauer Artur Fornal Elżbieta Kala