Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 grudnia 2013 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSR del. Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 18 grudnia 2013 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z wniosku B. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania B. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 9 kwietnia 2013 r. sygn. (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawczyni B. G. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od dnia 1 maja 2013 roku do dnia 30 listopada 2013 roku.

Sygn. akt VU 708/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 9 kwietnia 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w T. odmówił B. G. prawa do renty od dnia 1 maja 2013r. uznając, że wnioskodawczyni jest zdolna do pracy.

W odwołaniu od powyższej decyzji złożonym w dniu 6 maja 2013 roku wnioskodawczyni wniosła o przyznanie jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy .

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił następujący stan faktyczny:

B. G. urodziła się w dniu (...). Posiada wykształcenie średnie techniczne – ukończyła technikum odzieżowe z zawodu jest technikiem odzieżowym. W okresie aktywności zawodowej pracowała jako szwaczka do 2011r.

(dowód: kwestionariusz – 2-3 akt rentowych, świadectwa pracy – k. 6 – 9, 11-12 akt rentowych )

Od dnia 16 listopada 2011 r. do 9 listopada 2012 roku wnioskodawczyni pobierała świadczenie rehabilitacyjne z powodu zespołu dysfunkcyjno-bólowego kręgosłupa lędźwiowego oraz stanu po leczeniu operacyjnym z powodu pjm L4/L5 (okoliczność bezsporna).

W dniu 5 października 2012r. B. G. złożyła wniosek o przyznanie jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

(dowód: wniosek – k. 1-2 akt rentowych)

Orzeczeniem z dnia 8 listopada 2012 r. lekarz orzecznik ZUS stwierdził, iż wnioskodawczyni jest częściowo niezdolna do pracy zarobkowej na okres 1 roku. Taki wniosek wywiódł ze stopnia zaawansowania rozpoznanych u niej schorzeń w postaci: przewlekłego zespołu dysfunkcyjno-bólowego kręgosłupa lędźwiowego z rwą kulszową prawostronną oraz stanu po leczeniu operacyjnym w styczniu 2012r. z powodu pjm L4/L5.

(dowód; orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z dnia 8.11.2012 r. - dokumentacja medyczna w aktach ZUS)

Decyzją z dnia 30 listopada 2012r. oraz 29 stycznia 2013r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika ZUS przyznał B. G. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od dnia 10 listopada 2012r. do dnia 30 listopada 2013r.

(dowód: decyzja z dnia 30.11.2012 r. - k. 53 akt ZUS, decyzja z dnia 29.01.2013r. – k. 59 akt ZUS)

W dniu 12 marca 2013r. Naczelny Lekarz ZUS na podstawie art. 14 ust 5 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS przekazał sprawę B. G. do rozpatrzenia przez komisję lekarską wobec zastrzeżeń co do zgodności orzeczenia lekarza orzecznika ZUS z dnia 8 listopada 2012r. z zasadami orzecznictwa lekarskiego.

(dowód: pismo z 12.03.2013r. – k. 60 akt ZUS)

Orzeczeniem z dnia 22 marca 2013r. wydanym w trybie nadzoru komisja lekarska ZUS po rozpoznaniu u wnioskodawczyni zmian zwyrodnieniowo-dyskopatycznych kręgosłupa LS w wywiadzie, bez istotnego ograniczenia sprawności , bez objawów korzeniowych, przebytego leczenia operacyjnego pjm L4/L5 w styczniu 2012r., stwierdziła, że B. G. nie jest niezdolna do pracy zgodnej z poziomem kwalifikacji zawodowych.

(dowód: orzeczenie komisji lekarskiej ZUS – k. 62 akt ZUS, opinia lekarska – dokumentacja medyczna w aktach ZUS)

Aktualnie u wnioskodawczyni występują następujące schorzenia:

⚫

choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego z wielopoziomową dyskopatią ;

⚫

stan po operacji przepukliny jądra miażdżystego L4/L5 (31 stycznia 2012r.);

⚫

objawowa rwa kulszowa prawostronna

⚫

zespół depresyjny;

Wnioskodawczyni z powodu schorzeń neurologicznych nie odzyskała zdolności do pracy po dniu 22 marca 2013r., nadal była częściowo niezdolna do pracy okresowo do dnia 30 listopada 2013r. Wykonany w styczniu 2012r. zabieg neurochirurgiczny nie przyniósł spodziewanej poprawy. Wnioskodawczyni wymaga kontynuacji leczenia neurologicznego i rehabilitacyjnego. Nadal utrzymuje się u niej bólowy zespół korzeniowy prawostronny odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa.

(dowód: opinia biegłego neurologa A. N. (1) – k. 15-16 akt, opinia uzupełniająca – 31-31 odwrót akt)

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z przepisem art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227) niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Z kolei przepisy art. 12 ust. 2 i 3 stanowią, że całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, zaś częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się po pierwsze stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji oraz po drugie możliwości wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (art. 13 ust. 1).

Stosownie do treści art. 57 ust. 1 powyższej ustawy renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1)  jest niezdolny do pracy,

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3)  niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b), pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a), pkt 10 lit. a), pkt 11-12, 13 lit. a), pkt 14 lit. a) i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-4, 5 lit. a), pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Częściowa niezdolność do pracy polega na utracie w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. „Doniosłe znaczenie w konstrukcji częściowej niezdolności do pracy (której definicję zawiera art. 12 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS) ma podkreślenie, że chodzi o ocenę zachowania zdolności do wykonywania nie jakiejkolwiek pracy, lecz pracy „zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji”. Ratio legis wyodrębnienia tej przesłanki stanowi wyeliminowanie sytuacji, w których ubezpieczeni o wyższych kwalifikacjach po utracie zdolności do ich zarobkowego wykorzystania zmuszeni byliby podjąć pracę niżej kwalifikowaną, do której zachowali zdolność, wobec braku środków do życia. Inaczej mówiąc, ubezpieczony może być uznany za częściowo niezdolnego do pracy, gdy zachował zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (na przykład pracy wymagającej niższych albo niewymagającej w ogóle jakichkolwiek kwalifikacji), lecz jednocześnie utracił w znacznym stopniu zdolność do pracy, do której posiada kwalifikacje. Wyjaśnienie treści pojęcia „pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji” wymaga uwzględnienia zarówno kwalifikacji formalnych (czyli zakresu i rodzaju przygotowania zawodowego udokumentowanego świadectwami, dyplomami, zaświadczeniami), jak i kwalifikacji rzeczywistych (czyli wiedzy i umiejętności faktycznych, wynikających ze zdobytego doświadczenia zawodowego), (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 września 2006 roku, I UK 103/06 OSNP 2007/17-18/261).

Biorąc pod uwagę, iż wnioskodawczyni ma wykształcenie średnie techniczne i ukończyła technikum odzieżowe, a w okresie aktywności zawodowej pracowała jako ocenę jej zdolności do pracy, w ocenie Sądu Okręgowego należało odnieść przede wszystkim do pracy zgodnej z kwalifikacjami formalnymi i rzeczywistymi.

Tak więc dla ustalenia, czy wnioskodawczyni jest niezdolna do pracy w rozumieniu przepisów cytowanej ustawy, Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego neurologa A. N. (2), w ramach specjalności którego mieszczą się rozpoznane u niej schorzenia. Z jednoznacznej w swej treści opinii biegłego, którą Sąd w całości podzielił, wynika że wnioskodawczyni była w ciągłości nadal częściowo niezdolna do pracy do dnia 30 listopada 2013r.

Biegły A. N. (2) sporządził opinię po zapoznaniu się z dokumentacją medyczną wnioskodawczyni, wynikami dodatkowych badań oraz po przeprowadzeniu jej osobistego badania. Biegły rozpoznał i stwierdził u wnioskodawczyni utrzymujący się w dacie orzekania o niezdolności do pracy przez organ rentowy zespół zwyrodnieniowy kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego z wielopoziomową dyskopatią, stan po operacji przepukliny jądra miażdżystego L4/L5 (31 stycznia 2012r.), objawową rwę kulszową prawostronną oraz zespół depresyjny.

Biegły podniósł, że zabieg neurochirurgiczny, któremu poddała się wnioskodawczyni w styczniu 2012r. nie przyniósł spodziewanej poprawy. Nadal bowiem utrzymuje się u niej bólowy zespół korzeniowy prawostronny odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa, który uniemożliwia jej zarówno dłuższe stanie jak i siedzenie. Co więcej ból nasila się przy zmianie pozycji ciała, przy poruszaniu się. Dolegliwości te znacznie ograniczają nie tylko możliwość wykonywania przez ubezpieczoną dotychczasowego zawodu szwaczki, ale także pracy w charakterze osoby nadzorującej prace szwaczki, do której ubezpieczona jako technik odzieżowy posiada kwalifikacje formalne. Każda z tych prac wiąże się bowiem z poruszaniem, siedzeniem i staniem, co przy utrzymującej się u wnioskodawczyni rwie kulszowej wiąże się ze znacznym nasileniem bólu. W dokumentacji z Poradni (...) za okres od 6 czerwca 2011r. do 19 maja 2012r. oraz od dnia 9 lipca 2013r. opisywane są zarówno objawy korzeniowe jak i ograniczenie kręgosłupa lędźwiowego oraz objawy korzeniowe i ubytkowe, co przekonuje o braku poprawy stanu zdrowia wnioskodawczyni.

Polemika organu rentowego z opinią biegłego neurologa A. N. (2) wydaną na podstawie osobistego badania ubezpieczonej i mającą oparcie w faktach medycznych płynących z dokumentacji neurologicznej, którą dysponuje wnioskodawczyni, w oparciu li tylko o orzeczenie komisji lekarskiej ZUS wydane w trybie zwierzchniego nadzoru, jest mało przekonującym argumentem na poprawę stanu zdrowia wnioskodawczyni z dniem 1 maja 2013r. Sąd rozpoznając sprawę – wobec zakwestionowania tego orzeczenia przez wnioskodawczynię- nie może się na nim opierać przy wydawaniu rozstrzygnięcia. Przeciwstawia się temu obowiązująca w postępowaniu sądowym zasada bezpośredniości przeprowadzania dowodów. Oznacza to, że w procesie orzeczenie lekarskie ZUS nie może podważyć wiarygodności opinii sporządzonej przez biegłego sądowego. To opinia biegłego sądowego, a nie orzeczenie komisji lekarskiej ZUS, jest dla Sądu podstawą do stwierdzenia bądź nie niezdolności do pracy ubezpieczonego. W przedmiotowej sprawie organ rentowy nie przedstawił natomiast jakichkolwiek innych poza orzeczeniem komisji lekarskiej ZUS dowodów na to, iż wnioskodawczynie jest zdolna do pracy.

Jak słusznie podnosi biegły A. N. (2) komisja lekarska ZUS nie wyjaśniła dlaczego odmiennie niż lekarz orzecznik ZUS w listopadzie 2012r. oceniła stan zdrowia wnioskodawczyni. Wszak komisja lekarska ZUS dysponowała tą samą dokumentacją medyczną co lekarz orzecznik ZUS. Organ rentowy zdaje się zapominać, że wnioskodawczyni na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika ZUS zostało przyznane prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 10 listopada 2012r. do dnia 30 listopada 2013r. prawomocną decyzją z dnia 29 stycznia 2013r. Podstawą przyznania renty były te same schorzenia, których występowanie stwierdził także obecnie u ubezpieczonej biegły A. N. (2).

Przepis art. 14 ust 5 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, na podstawie którego Naczelny Lekarz Orzecznik ZUS przekazał sprawę do ponownego rozpoznania przez komisję lekarską ZUS, nie stanowi podstawy prawnej do weryfikacji prawomocnych decyzji rentowych. Na podstawie w/w przepisu Prezes ZUS, który przez głównego lekarza orzecznika uzyskuje informacje o wykonywaniu orzekania o niezdolności do pracy przez lekarzy orzeczników w oddziale Zakładu, zwłaszcza orzeczeń, co do których istnieje uzasadnione podejrzenie braku ich zgodności ze stanem faktycznym lub zasadami orzecznictwa o niezdolności do pracy (§ 13 Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej w sprawie orzekania o niezdolności do pracy z dnia 14 grudnia 2004 r. (Dz.U. Nr 273, poz. 2711) może zgłosić zarzut wadliwości orzeczenia i przekazać sprawę do rozpatrzenia komisji lekarskiej, ale jedynie w terminie 14 dni od dnia wydania orzeczenia przez lekarza orzecznika.

W przedmiotowej sprawie Naczelny Lekarz Orzecznik ZUS zgłosił zarzut wadliwości orzeczenia lekarza orzecznika ZUS z dnia 8 listopada 2012r. dopiero w dniu 12 marca 2013r., a zatem po upływie przepisanego prawem terminu, a co więcej po uprawomocnieniu się decyzji przyznającej wnioskodawczyni prawo do renty z dnia 29 stycznia 2013r. Takie działanie Naczelnego Lekarza Orzecznika ZUS nie ma oparcia w treści art. 14 ust 5 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ani w żadnym innym przepisie prawa. Nie ma możliwości wersyfikacji ustalonego prawa do renty na podstawie odmiennej od poprzedniej oceny stanu niezdolności do pracy, choćby po uprawomocnieniu się decyzji przedłożone dowody nie dawały podstaw do jej ustalenia. A do tego zmierza orzeczenie komisji lekarskiej ZUS, która odmiennie oceniła zdolność wnioskodawczyni do pracy od lekarza orzecznika ZUS. Podstawę do takiego postępowania dawał art. 114a ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Organ rentowy zapomniał jednak, że przepis ten został wyeliminowany z porządku prawnego z dniem 8 marca 2012r. Organ rentowy nie miał zatem prawnych możliwości zmiany prawomocnej decyzji, mocą której przyznał wnioskodawczyni prawo do renty do dnia 30 listopada 2013r.

Tym bardziej, że jak wynika z podzielonej przez Sąd opinii biegłego neurologa, wnioskodawczyni nie odzyskała zdolności do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami zawodowymi po wydaniu orzeczenia przez lekarza orzecznika ZUS i nadal była częściowo niezdolna do pracy okresowo do dnia 30 listopada 2013r. A zatem dokumentacja medyczna, którą dysponował lekarz orzecznik ZUS dawała podstawę do stwierdzenia niezdolności do pracy wnioskodawczyni.

Mając to na uwadze Sąd oddalił wniosek organu rentowego o dopuszczenie dowodu z opinii kolejnego biegłego neurologa, jako zmierzający do przedłużenia postępowania sądowego.

Uwzględniając powyższe Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych przywrócił wnioskodawczyni prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od 1 maja 2013 roku do 30 listopada 2013 roku i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.