Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 05 stycznia 2018 r.

Sąd Rejonowy w O. IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 05 stycznia 2018 r. w O.

sprawy J. K.

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

o odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy w gospodarstwie rolnym

na skutek odwołania J. K.

od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

z dnia 18 sierpnia 2017 r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje odwołującemu prawo do odszkodowania z tytułu trwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 2 % (dwóch procent) powstałego na skutek wypadku przy pracy w gospodarstwie rolnym z dnia 05 czerwca 2017 r.

Sygn. akt IV U 585/17

UZASADNIENIE

Decyzją dnia 18.08.2017r. Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Oddział w O. (znak (...) (...)) odmówił osobie ubezpieczonej J. K. prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy rolniczej z dnia 05.06.2017r., z uwagi na powstanie wypadku przy pracy rolniczej na skutek rażącego niedbalstwa.

W odwołaniu od tejże decyzji, J. K. wniósł o jej zmianę decyzji i przyznanie mu odszkodowania, gdyż wypadek nie nastąpił na skutek niedbalstwa odwołującego, a na skutek uderzenia kamieniem wylatującym spod kosiarki w kolano.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując dotychczasową argumentację

Sąd ustalił, następujący stan faktyczny:

J. K. prowadzi gospodarstwo rolne w S.. Posługuje się kosiarką spalinową (...), którą kosił trawę. Kosiarka, zakupiona została 18.05.2013r. przez Gminę S. i stanowiła własność S. J.. Była zaopatrzona w systemy zabezpieczeń, puszczenie jej uchwytów powodowało, że kosiarka zatrzymywała się. I9nstrukcja obsługi zabraniała podnoszenia kosiarki do góry, była ona jednocześnie na tyle ciężka, że jedna osoba kosząc i trzymając za uchwyty nie mogła tego zrobić. W instrukcji obsługi było wskazane, że nie powinno się pochylać kosiarki w trakcie uruchamiania, ani jej nie podnosić. W zamian za jej konserwację i przechowywanie oraz wykaszanie terenów S. J. K. mógł używać przedmiotowej kosiarki do własnych celów. Kosiarka używana przez odwołującego miała zdemontowany kosz. Wykaszał na swoim gruncie trawę kosiarką rotacyjną pozostawiając nieskoszony pas w pobliżu warzywniaka.

W dniu 05.06.2017r., J. K. odwołujący zanim przystąpił do pracy naostrzył noże kosiarki, wyregulował ją, nalał do niej paliwa. O godzinie 18 ³⁰ odwołujący kosiarką spalinową kosił trawę na swojej łące, która przylega do ogródka warzywnego. Trawa była wysoka. Podczas koszenia kosiarka zwolniła obroty drugiego pasa. Odwołujący nieco odchylił kosiarkę po zakręcie, gdyż była tam wysoka trawa. Odwołujący nie wyłączał kosiarki. Nie unosił jej znacznie do góry, bo była zbyt ciężka. W tym czasie spod kosiarki wyprysnął kamień rozpędzony mechanizmem obrotowym i uderzył J. K. w lewe kolano. Odwołujący zgłosił się na pogotowie. Leczony był następnie w Poradni chirurgicznej i ortopedycznej z wieloma punkcjami stawu, uzyskując znaczne ilości mazi krwawej w początkowym okresie leczeni, w posiewie wyhodowano gronkowca. Był hospitalizowany z zastosowaniem antybiotykoterapii. Odwołujący doznał urazu lewego kolana w postaci: pourazowego zapalenia stawu kolanowego lewego, które spowodowało zaniki mięśniowe uda ok 2 cm. Obecnie zarysy stawu są zwarte, a staw suchy, zwarty o pełnej ruchomości, stabilny. Chód odwołującego wydolny. W następstwie wypadku przy pracy rolniczej w dniu 05.06.2017r. J. K. doznał trwałego 2 % uszczerbku na zdrowiu. (dowód: opinia biegłego - k.27-27v, dokumentacja medyczna - k.12-22, przesłuchanie odwołującego –k. 33-34, dokumenty w aktach KRUS O/O.)

Odwołujący stwierdził w trakcie oględzin miejsca i przedmiotów związanych z wypadkiem (k. 24 akt KRUS) posiada instrukcję obsługi kosiarki spalinowej i zapoznał się z nią. Podkreślił, że maszyna ta „była mu znana w obsłudze", co wskazał w odwołaniu od skarżonej decyzji.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie J. K. zasługuje na uwzględnienie.

Zaskarżoną decyzją, wydaną z upoważnienia Prezesa Kasy przez Oddział Regionalny KRUS w O., odmówiono Panu J. K. prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku, jakiemu uległ on w dniu 05.06.2017 r., ponieważ wypadek został spowodowany na skutek rażącego niedbalstwa. Kwestią sporną w niniejszym procesie było zatem ustalenie czy doszło do zdarzenia na skutek rażącego niedbalstwa, a następnie jaka była wysokość procentowego uszczerbku na zdrowiu związanego z zaistniałym wypadkiem przy pracy rolniczej.

Sąd dał wiarę odwołującemu, gdyż wypowiadał się pewnie i konsekwentnie, a jego wypowiedzi zostały potwierdzone przez pozostały materiał dowodowy. Sąd nie dał wiary w zakresie sprzecznym z jego przesłuchaniem, że unosił kosiarkę do góry. Biorąc pod uwagę wagę i punkt ciężkości urządzenia, przy założeniu, że odwołujący trzymał ją za uchwyty, których puszczenie powodowało zatrzymanie pracy silnika, takie podniesienie do góry nie jest prawdopodobne. Tym bardziej , że kosiarka były obciążona dodatkowo wlanym paliwem. Wiarygodne jest, że raczej odwołujący nieznacznie odchylił urządzenie (przednie kółka). Z protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy rolniczej, sporządzonego przez Placówkę Terenową KRUS w M. wynika, iż odwołujący podniósł kosiarkę, odwołujący stanowczo temu na sali rozpraw zaprzeczył.

Okoliczności zdarzenia nie zostały opisane własnymi słowami przez odwołującego, trudno jest obecnie ustalić na ile odwołujący podał a na ile protokółujący pracownik KRUS zgodnie z zaistniała sytuacją opisał podniesienie czy też uchylenie kosiarki przez odwołującego. Nawet po przeczytaniu instrukcji używania kosiarki, brak jest podstaw do wysunięcia założenia, że odwołujący w stopniu graniczącym z pewnością przewidywał, że nieznaczne uchylenie kosiarki, o czym mówił podczas przesłuchania, w trakcie jej pracy może stanowić zagrożenie wyrzucenia przez urządzenie tnące przedmiotów znajdujących w jego zasięgu, które przed koszeniem nie zostały usunięte.

Zarzut nieuprzątnięcia terenu przed koszeniem też nie może się ostać. Z materiału dowodowego nie wynika, aby ponad trawą, były widoczne przedmioty, które wymagałyby uprzątnięcia. Opisany w protokole kamień 4cm, nie jest przedmiotem tak wielkim, aby mógł zawsze zostać zauważony nawet przy uprzątaniu miejsca koszenia przez odwołującego.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt. 1 i 11 ust. 1 ustawy z dnia 20.12. 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jednolity: Dz.U. z 2016r, poz. 277 z późn. zm.) jednorazowe odszkodowanie przysługuje ubezpieczonemu, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub choroby zawodowej. Za wypadek przy pracy rolniczej uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło podczas wykonywania czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej albo pozostających w związku z wykonywaniem tych czynności.

W świetle materiału dowodowego brak jest podstaw do odmowy wypłaty odszkodowania w myśl art. 10 ust. 2 pkt 1 powołanej wyżej ustaw, który stanowi, że jednorazowe odszkodowanie nie przysługuje, jeżeli poszkodowany spowodował wypadek wskutek rażącego niedbalstwa.

Z przesłuchania odwołującego nie wynika też, aby odwołujący podejmował jakiekolwiek zabiegi w celu czyszczenia kosiarki przed jej unieruchomieniem. Z przesłuchania odwołującego wynika, że odwołujący zanim przystąpił do pracy ostrzył noże kosiarki, wyregulował ją, nalał do niej paliwa. Nie czynił tego w trakcie jej pracy bez zwolnieniu obrotów kosiarki, w celu oczyszczenia urządzenia tnącego lub zmiany wysokości koszenia bez odłączenia zasilania. Odwołujący, gdy został uderzony kamieniem, zaprzestał pracy i odczekaniu wystarczająco długiego czasu wymaganego do całkowitego zatrzymania noża. Do tego czasu nie należy wykonywać żadnych zabiegów związanych z pracą kosiarki.

W myśl § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 12.01.1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze ciągników, maszyn, narzędzi i urządzeń technicznych stosowanych w rolnictwie (Dz. U. z 1998 r. Nr 12 poz. 51) przy obsłudze sprzętu rolniczego należy przestrzegać zasad określonych przez producentów w instrukcjach obsługi. Ponadto z samej instrukcji obsługi kosiarki spalinowej wynika, że przed każdym użyciem należy zaznajomić się z zaleceniami dotyczącymi bezpieczeństwa pracy i koniecznie przestrzegać ich w czasie eksploatacji maszyny. Zgodnie z zasadami bezpieczeństwa wskazanymi w instrukcji nie wolno pochylać kosiarki podczas uruchamiania, bowiem odsłonięte noże stanowią zagrożenie. Nie wolno również podnosić jej w czasie pracy silnika. Przed uruchomieniem kosiarki należy sprawdzić obszar, który będzie koszony i usunąć kamienie, kości, kawałki drewna i podobne przedmioty. Aby móc używać kosiarki z funkcją rozdrabniania ściętej trawy, trawa nie może mieć więcej niż 5-6 cm wysokości. Jeśli trawa do skoszenia jest zbyt wysoka, zabieg należy przeprowadzić w dwóch etapach, pierwszy raz przy maksymalnej wysokości koszenia, drugi raz przy żądanej wysokości. Nieprzestrzeganie tych norm może spowodować nawet utratę prędkości silnika (zob. k. 34 i 40 akt KRUS).

Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 23 października 1980 r. III URN 40/80 PiZS z 1982/7/55, w którym SN stwierdził, że: „Rażące niedbalstwo zachodzi wówczas, gdy poszkodowany pracownik podejmuje działania z naruszeniem przepisów o ochronie zdrowia i życia, chociaż mógł i powinien był przewidzieć grożące mu niebezpieczeństwo, które zwykle występuje w danych okolicznościach faktycznych, co dla każdego człowieka o przeciętnej przezorności jest oczywiste". Dla odwołującego porównanego do człowieka o przeciętnej przezorności nie było oczywiste, że uchylając nieznacznie kosiarkę spalinową przy uruchomionym silniku, dojdzie do uderzenia kamieniem w kolano. Odwołujący powinien zdawać sobie sprawę z grożącego mu niebezpieczeństwa, ale nie mógł przewidzieć następstwa swojego działania. Jego zachowanie nie było rażąco niedbałe.

Zachowanie odwołującego znajdowało się w ciągu zdarzeń składających się na związek przyczynowy, ale nie miało charakteru decydującego o powstaniu urazu. Główną przyczyną wypadku było uderzenie niewielkim kamieniem, trudnym do zauważenia nawet w niewysokiej trawie, ale w tak delikatne miejsce jakim jest kolano. Być może uderzenie takiego w inną część ciała znajdującą się w jego zasięgu czyli w obszarze nóg odwołującego, nie spowodowałoby urazu.

Nawet przy przyjęciu, że odwołujący nie zachował wszelkich wskazanych w instrukcji obsługi kosiarki spalinowej zasad bezpieczeństwa, nie może skutkować odmową prawa do jednorazowego odszkodowania w myśl cytowanego wyżej art. 10 ust. 2 pkt 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, gdyż brak jest podstaw do ustalenia, że odwołujący nie przestrzegał zasad bezpieczeństwa umyślnie , albo w sposób bliski umyślności.

W celu oceny wysokości procentowego uszczerbku na zdrowiu związanego z zaistniałym wypadkiem przy pracy rolniczej, Sąd powołał biegłego lekarza ortopedę traumatologa. Biegły w swojej jasnej, pełnej i logicznej opinii (k.27-27v ) wskazał iż następstwem zaistniałego wypadku było uderzenie kamieniem, które spowodowało przebyte pourazowe zapalenie stawu kolanowego lewego i trwały uszczerbek na zdrowiu w wysokości 2%, gdyż stłuczenie kolana lewego powikłane stanem zapalnym, które dzięki podjętemu leczeniu ustąpiło, pozostawiając zaniki mięśniowe uda lewego ok. 2cm. Biegły wskazał, że staw jest obecnie suchy o pełnej ruchomości, a chód wydolny.

Należy też zauważyć, iż orzekanie o procentowym uszczerbku na zdrowiu jest kwestią dosyć ocenną, gdyż biegły orzeka w ramach ustalonych widełek dla konkretnego uraz i przy wyborze wysokości procentowego uszczerbku w ramach tego przedziału musi brać pod uwagę „stopień nasilenia urazu”.

Podkreślić bowiem należy, iż Sąd nie dysponuje wiadomościami specjalnymi, które posiadają biegli. Zgodnie zaś z utrwalonym w tej mierze poglądem Sądu Najwyższego - opinie biegłych lekarzy mogą być oceniane przez Sąd wyłącznie przez pryzmat ich zgodności z zasadami logicznego myślenia, doświadczenia życiowego oraz wiedzy powszechnej, wystarczające dla uznania bądź nie uznania opinii biegłego za przekonywającą (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 2005 r., II CK 572/04, Lex nr 151656). W ocenie Sądu opinia precyzyjnie i wyczerpująco analizuje przedstawione zagadnienie.

Mając na uwadze powyższe Sąd zmienił zaskarżoną decyzję w oparciu o powołane wyżej przepisy oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.

SSR Barbara Kokoryn