Pełny tekst orzeczenia

WYROK ŁĄCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 stycznia 2018 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu II Wydział Karny w składzie:

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej Toruń Centrum Zachód Doroty Wysińskiej-Tycińskiej

po rozpoznaniu w dniu 29 stycznia 2018 r.

sprawy:

P. R. (1) s. B. i A. z domu W. urodz. (...) w T.

skazanego wyrokami:

1.  Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 27 maja 1999r. sygn.. akt VIIIK 383/99 za czyn z art. 209 § 1 kk popełniony w okresie od października 1998r. do lutego 1999r. na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 2 lat tytułem próby; Postanowieniem Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 20.01.2001r. zarządzono wykonanie w/w kary pozbawienia wolności;

2.  Sądu Rejonowego w Toruniu z 29 sierpnia 2003r. sygn.. akt VIIIK 329/03 za czyn z art. 209§1kk popełniony w okresie od listopada 2000r. do lipca 2001r. i od października 2001r. do grudnia 2001r. na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności, za czyn z art. 209§1kk w zw. z art. 64§1kk popełniony w okresie od października 2002r. do stycznia 2003r. na karę 1 roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności, w miejsce w/w kar orzeczono karę łączną 1 roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 5 lat tytułem próby; postanowieniem z 28.05.2008r. zarządzono wykonanie w/w kary pozbawienia wolności;

3.  Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 18 marca 2004r. w sprawie VIII K 162/04 za przestępstwa z art. 278 § 1 i 3 kk na karę 4 miesięcy ograniczenia wolności w formie nieodpłatnej. kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin w stosunku miesięcznym; postanowieniem z 7.09.2007r. zamieniono w/w karę na 20 dni zastępczej kary pozbawienia wolności. Postanowieniem z dnia 28.04.2017r. stwierdzono, iż w/w czyn stanowi wykroczenie i umorzono postępowanie wykonawcze;

4.  Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 28 kwietnia 2004r. sygn.. akt VIIIK 125/04 za czyn z art. 271§1kk popełniony 15.03.1999r. na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności, za czyn z art. 286§1kk popełniony 29.03.2000r. i 31.03.2000r. na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności, w miejsce w/w kar orzeczono karę łączną 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 4 lat tytułem próby; postanowieniem z dnia 26.05.2006r. zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności

orzeka

5.  na mocy art. 569 § 1 kpk w zw. z art. 85kk i art. 86 § 1 kk w zw. z art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r ( Dz. U. z 2015 r., poz.396 ) o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych ustaw w miejsce kar pozbawienia wolności orzeczonych wyrokami Sądu Rejonowego w Toruniu w sprawach o sygn.. akt VIII K 329/03 i VIIIK 125/04 orzeka karę łączną 2 ( dwóch) lat pozbawienia wolności;

6.  na podstawie art. 577kpk zalicza na poczet orzeczonej w punkcie I wyroku kary łącznej okres odbytej dotychczas kary pozbawienia wolności orzeczonej w sprawie VIIIK 125/04 od dnia 6.04.2017r. godz. 00.00;

7.  w pozostałym zakresie połączone wyroki podlegają odrębnemu wykonaniu;

8.  na podstawie art. 572 kpk umarza postępowanie w przedmiocie objęcia wyrokiem łącznym kar orzeczonych na mocy wyroków Sądu Rejonowego w Toruniu sygn.. akt VIIIK 383/99 i VIII K 162/04;

9.  wydatkami poniesionymi w toku postępowania w przedmiocie wydania wyroku łącznego obciąża Skarb Państwa;

10.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. O. K. kwotę 144 ( sto czterdzieści cztery) złote powiększoną o należną stawkę podatku VAT tytułem zwrotu kosztów obrony udzielonej skazanemu z urzędu.

Sygn. akt II K 499/17

UZASADNIENIE

P. R. (1) został skazany prawomocnymi wyrokami:

1.  Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 27 maja 1999r. sygn.. akt VIIIK 383/99 za czyn z art. 209 § 1 kk popełniony w okresie od października 1998r. do lutego 1999r. na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 2 lat tytułem próby; Postanowieniem Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 20.01.2001r. zarządzono wykonanie w/w kary pozbawienia wolności;

2.  Sądu Rejonowego w Toruniu z 29 sierpnia 2003r. sygn.. akt VIIIK 329/03 za czyn z art. 209§1kk popełniony w okresie od listopada 2000r. do lipca 2001r. i od października 2001r. do grudnia 2001r. na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności, za czyn z art. 209§1kk w zw. z art. 64§1kk popełniony w okresie od października 2002r. do stycznia 2003r. na karę 1 roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności, w miejsce w/w kar orzeczono karę łączną 1 roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 5 lat tytułem próby; postanowieniem z 28.05.2008r. zarządzono wykonanie w/w kary pozbawienia wolności;

3.  Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 18 marca 2004r. w sprawie VIII K 162/04 za przestępstwa z art. 278 § 1 i 3 kk na karę 4 miesięcy ograniczenia wolności w formie nieodpłatnej. kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin w stosunku miesięcznym; postanowieniem z 7.09.2007r. zamieniono w/w karę na 20 dni zastępczej kary pozbawienia wolności. Postanowieniem z dnia 28.04.2017r. stwierdzono, iż w/w czyn stanowi wykroczenie i umorzono postępowanie wykonawcze;

4.  Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 28 kwietnia 2004r. sygn.. akt VIIIK 125/04 za czyn z art. 271§1kk popełniony 15.03.1999r. na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności, za czyn z art. 286§1kk popełniony 29.03.2000r. i 31.03.2000r. na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności, w miejsce w/w kar orzeczono karę łączną 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 4 lat tytułem próby; postanowieniem z dnia 26.05.2006r. zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności.

/ dowody: karta karna-k.31-34v., 83-84;

odpisy wyroków-k. 107-113,120-124/

Zgodnie z treścią art. 569 § 1 kpk właściwym do wydania wyroku łącznego jest sąd, który wydał ostatni wyrok skazujący w pierwszej instancji, w sytuacji gdy zachodzą warunki do orzeczenia kary łącznej w stosunku do osoby prawomocnie skazanej wyrokami różnych sądów. Ze względu na to, że ostatni wyrok skazujący w I instancji wydał Sąd Rejonowy w Toruniu właściwym do orzekania w przedmiocie wydania wyroku łącznego będzie właśnie ten sąd.

W tym miejscu należy wskazać, iż w realiach przedmiotowej sprawy nie miały zastosowania przepisy obowiązujące od 1 lipca 2015r., albowiem wszystkie wyroki skazujące P. R. (1) zapadły przed tą datą. Zgodnie z treścią art. 19 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r ( Dz. U. z 2015 r., poz.396 ) o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych ustaw przepisów rozdziału IX ustawy o karze łącznej, nie stosuje się do kar prawomocnie orzeczonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, chyba że zachodzi potrzeba orzeczenia kary łącznej w związku z prawomocnym skazaniem po dniu wejścia tej ustawy.

Z przytoczonych wyżej względów sąd wydając rozstrzygnięcie w przedmiotowej sprawie bazował na przepisach obowiązujących przed w/w nowelizacją kodeksu karnego.

Zgodnie z przepisem art. 569 § 1 k.p.k. przesłanki wydania wyroku łącznego są spełnione wtedy gdy zachodzą warunki orzeczenia kary łącznej określone w art. 85 k.k. a oskarżony został już prawomocnie skazany co najmniej dwoma prawomocnymi wyrokami.

Przepis art. 85 k.k. ( w brzmieniu obowiązującym przed 1.07.2015r.) wskazywał, że karę łączną sąd orzeka, jeżeli sprawca popełnił dwa lub więcej przestępstw, zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby nieprawomocny co do któregokolwiek z tych przestępstw i wymierzono za nie kary tego samego rodzaju albo inne podlegające łączeniu. Potrzeba wydania wyroku łącznego zachodzi wówczas, gdy sprawca przed datą pierwszego wyroku skazującego popełnił wiele przestępstw, ale – z różnego rodzaju przyczyn – nie został za nie skazany jednym wyrokiem, lecz wieloma wyrokami. Rodzi to konieczność takiego łączenia w wyroku łącznym kar orzeczonych za poszczególne przestępstwa, jakie miałoby miejsce, gdyby sprawy o te przestępstwa były rozpoznawane w jednym postępowaniu, a więc łączenia ich w taki sposób, w jaki zostałyby połączone w pierwszym wyroku skazującym. Oznacza to, że granicą wyznaczającą możliwość łączenia kar w wyroku łącznym jest data wydania pierwszego wyroku skazującego. Przestępstwa popełnione po tej dacie mogą tworzyć odrębny zbieg, skutkujący orzeczeniem odrębnej kary łącznej (wyrok SA we Wrocławiu z 23 grudnia 2002 r., II AKa 556/02, OSA 2003, nr 4, poz. 31). Warunki wskazane w art. 85 k.k. muszą być spełnione łącznie.

W realiach rozpatrywanej sprawy zachodziły przesłanki do połączenia kar orzeczonych wyrokami Sądu Rejonowego w Toruniu w sprawach o sygn.. akt VIII K 329/03 i (...) 125/04. Wyrok z sprawie VIIIK 329/02 zapadł w dniu 29 sierpnia 2003r. , natomiast czyny, za które P. R. został skazany na mocy wyroku w sprawie VIIIK 125/04 zostały popełnione 15.03.1999r. oraz 29.03.2000r. i 31.03.2000r .

Pozostałe orzeczenia nie zostały poddane analizie pod kątem występowania materialnych przesłanek do wydania wyroku łącznego, gdyż nie były objęte Europejskim Nakazem Aresztowania, co stanowiło ujemną przesłankę procesową do wydania wyroku łącznego w tym zakresie.

Przepis art. 572 k.p.k. nakazuje wydanie postanowienia o umorzeniu postępowania w przedmiocie wydania wyroku łącznego, jeżeli nie zachodzą warunki do wydania takiego wyroku. Ponieważ brak było przesłanek do objęcia wyrokiem łącznym wyroków w sprawach o sygn.. akt VIIIK 383/99 i VIII K 162/04 postępowanie w tym zakresie zostało umorzone.

Kryteria łączenia kar w wyroku łącznym określa art. 86 kk. Zgodnie z tym przepisem kara łączna nie może być niższa od najwyższej z orzeczonych kar jednostkowych i nie może przekroczyć sumy orzeczonych kar jednostkowych. Jak zostało już uprzednio podniesione w realiach przedmiotowej sprawy zachodziły przesłanki do połączenia kary 10 miesięcy pozbawienia wolności i 1 roku i 2 miesięcy, orzeczonych wyrokiem Sądu Rejonowego w Toruniu o sygn. akt VIIIK 329/03 z karami 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz 8 miesięcy pozbawienia wolności, orzeczonymi w sprawie Sądu Rejonowego w Toruniu o sygn.. akt VIII K 125/04.

W związku z tym w realiach przedmiotowej sprawy zachodziły przesłanki do orzeczenia kary łącznej pozbawienia wolności w granicach od 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności przy zastosowaniu pełnej absorpcji (od najwyższej z jednostkowych kar wymierzonych) do ich sumy tj. 4 lat i 2 miesięcy pozbawienia wolności.

Orzekając karę łączną, sąd bierze pod uwagę przede wszystkim cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do skazanego a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Zgodnie z utrwalonym w tym względzie stanowiskiem doktryny i judykatury sąd wydając wyrok łączny może wymierzyć karę łączną stosując zasadę pełnej absorpcji jak i zasadę pełnej kumulacji biorąc dodatkowo pod uwagę „czy pomiędzy poszczególnymi czynami, za które wymierzono te kary, istnieje ścisły związek podmiotowy lub przedmiotowy, czy też związek ten jest dość odległy lub w ogóle go brak, a ponadto(…) czy okoliczności, które zaistniały już po wydaniu poprzednich wyroków( m.in. zachowanie się skazanego po wydaniu poszczególnych wyroków jednostkowych), przemawiają za korzystnym lub niekorzystnym ukształtowaniem kary łącznej [Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 14 września 2006 r. sygn. akt II AKa 244/06]. Związek przedmiotowy zbiegających się realnie przestępstw ocenia się według tożsamości lub podobieństwa dóbr naruszonych poszczególnymi z nich oraz zwartości czasowej i miejscowej ich popełnienia. Związek podmiotowy rozumie się natomiast jako podobieństwo rodzaju winy i zamiarów. ( wyrok SA w Krakowie z 14.03.2007r., IIAka 44/07,KZS 2007/4/27).

Należy podkreślić,iż w judykaturze i piśmiennictwie wskazuje się, że absorpcję kar należy stosować bardzo ostrożnie biorąc pod uwagę negatywną – co do sprawcy- przesłankę prognostyczną, jaką jest popełnienie kilku przestępstw. Zasadę absorpcji stosuje się bowiem , gdy przestępstwa objęte realnym zbiegiem , wskazują na bliską więź podmiotową i przedmiotową, są jednorodzajowe i popełnione zostały w bliskim związku czasowym i miejscowym, stanowiąc jeden zespół zachowań sprawcy, objęty jednym planem działania, mimo godzenia w różne dobra osobiste.

W realiach przedmiotowej sprawy tylko pomiędzy niektórymi czynami zachodziła zbieżność czasowa, jednak większość przestępstw była skierowana przeciwko różnym dobrom prawnym, nie były związane z realizacją jednego szerszego zamiaru, ponadto były skierowane przeciwko różnym pokrzywdzonym. Sąd nie mógł również tracić z pola widzenia faktu, iż skazany przez długi okres nie zrealizował obowiązku naprawienia szkody oraz zobowiązań alimentacyjnych, mimo,iż zobowiązania wynikające z wyroków podlegających łączeniu nie były znaczne. Znamiennym również jest fakt, iż przez długi okres P. R. ukrywał się przed wymiarem sprawiedliwości, co skutkowało wdrożeniem procedury (...). Co więcej przebywając we(...), znajdując się w stanie nietrzeźwości dopuścił się przestępstwa z użyciem przemocy.

Z drugiej jednak strony sąd nie mógł bowiem tracić z pola widzenia faktu, iż orzeczenia podlegające łączeniu zapadły w 2004r..

Ponadto z opinii o skazanym z Zakładu Karnego wynika , iż od początku pobytu P. R. odbywa karę pozbawienia wolności w zakładzie karnym typu półotwartego. Jego zachowanie oceniono jako poprawne. Dotychczas nie był karany dyscyplinarnie, ani nagradzany regulaminowo . Raz przeprowadzono z nim rozmowę ostrzegawczą. W/w nie jest uczestnikiem podkultury przestępczej. W stosunku do przełożonych odnosi się regulaminowo, w grupie współosadzonych funkcjonuje bezkonfliktowo, z obowiązków wynikających z ustaleń porządku wewnętrznego i przepisów regulaminowych wywiązuje się właściwie. Jest zatrudniony nieodpłatnie wewnątrz jednostki w charakterze sprzątającego. Deklaruje krytyczny stosunek do popełnionych przestępstw i prowadzonego trybu życia. Aktów agresji nie ujawnia, zachowań autoagresywnych nie dokonuje, nie stosowano względem niego środków przymusu bezpośredniego. Karę odbywa w systemie programowego oddziaływania, zadania wynikające z indywidualnego programu oddziaływania realizuje w stopniu umiarkowanym.

Zdaniem sądu w realiach przedmiotowej sprawy nie zachodziły przesłanki do zastosowania całkowitej absorpcji. Redukowanie kar poprzez stosowanie całkowitej absorpcji stanowiłoby nadużycie instytucji kary łącznej, która ma służyć bynajmniej nie ograniczaniu odpowiedzialności karnej sprawcy, lecz rzeczywistemu oddaniu zawartości kryminalnej czynów, jakich się sprawca dopuścił, by nie została wypaczona przez prostą arytmetykę kar.

W judykaturze podkreśla się, iż na ogół nie ma powodu , by orzekać karę łączną w dolnych granicach, tj. w wysokości najsurowszej ze zbiegających się kar. Popełnienie więcej niż jednego przestępstwa powinno raczej skłaniać do odstąpienia od absorpcji kar, niż za nią przemawiać. Wymierzenie takiej kary prowadziłoby do premiowania sprawcy popełniającego nie jedno, a więcej przestępstw, zatem prowadziłoby do praktycznej bezkarności innych zachowań zabronionych. Zatem jak wskazano wyżej całkowitą zasadę absorpcji stosować należy wyjątkowo albo wtedy, gdy wszystkie czyny wskazują na bliską więź podmiotową i przedmiotową albo orzeczone za niektóre czyny kary są tak minimalne, że w żadnym stopniu nie mogłyby rzutować na karę łączną albo też istnieją jakieś szczególne okoliczności dotyczące osoby skazanego (wyrok SA w Katowicach z 20.05.2008r. IIAKa 129/08).

Jakkolwiek przy wymiarze kary łącznej dopuszczalne jest stosowanie zarówno zasady pełnej absorpcji, jak i zasady pełnej kumulacji, to jednak są to rozstrzygnięcia skrajne, które znajdują zastosowanie w zupełnie wyjątkowych , nietypowych sytuacjach. ( (...)).

Reasumując należy zatem podkreślić, iż wprawdzie opinia z zakładu karnego jest poprawna, jednakże zdaniem sądu nie daje ona podstaw do przyjęcia,iż można w stosunku do skazanego wysnuć pozytywną prognozę kryminologiczną, świadczy ona co najwyżej o tym,iż P. R. zaczął przystosowywać się do warunków izolacji penitencjarnej. Ponadto pomiędzy czynami objętymi wyrokami podlegającymi łączeniu zachodziła tylko częściowa zbieżność temporalna, były skierowane przeciwko różnym dobrom prawnym oraz pokrzywdzonym, ponadto skazany pomimo znacznego upływu czasu nie zrealizował zobowiązań finansowych nałożonych przez sąd, ukrywał się przed wymiarem sprawiedliwości i dopuścił się kolejnego czynu zabronionego o wysokim ładunku społecznej szkodliwości.

Z przytoczonych wyżej względów zdaniem sądu w realiach przedmiotowej sprawy nie zachodziły przesłanki do zastosowania zasady pełnej absorpcji. Zatem ostatecznie wymierzona skazanemu kara łączna w wysokości 2 lat pozbawienia wolności, jawi się, jako kara w wymiarze najbardziej racjonalnym. W tym miejscu należy bowiem ponownie zaakcentować ,iż wyrok łączny jest instytucją mająca racjonalizować wymiar kary, a nie służyć wyłącznie poprawie sytuacji skazanych. Dlatego też stosowanie absorpcji przy wymiarze kary łącznej nie może być sprzeczne z zapobiegawczymi i wychowawczymi celami kary i działać demoralizująco na sprawców przestępstw, służąc odbieraniu kary łącznej, jako instytucji będącej swoistym premiowaniem popełniania przestępstw, do czasu wydania wyroku, stanowiącego cezurę kolejnego realnego zbiegu przestępstw (postanowienie SN - Izba Karna z dnia 22-09-2016 III KK 140/16). . Zdaniem sądu orzeczony wymiar kary łącznej będzie z jednej strony stanowił dla skazanego wymierną dolegliwość i spełni cele zarówno w zakresie prewencji indywidualnej, jak i generalnej, nie będzie bowiem w odczuciu społecznym postrzegany jako bezzasadne premiowanie wielokrotnych sprawców przestępstw.

Sąd orzekł także, że pozostałe orzeczenia zawarte w łączonych wyrokach podlegają odrębnemu wykonaniu.

W myśl art. 577kpk sąd zaliczył na poczet kary łącznej okres odbytej dotychczas kary pozbawienia wolności orzeczonej w sprawie VIIIK 125/04 od dnia 6.04.2017r. godz. 00.00..

O kosztach sądowych orzeczono na podstawie z art. 624 § 1 kpk uznając, iż uiszczenie kosztów sądowych na rzecz Skarbu Państwa byłoby dla skazanego zbyt uciążliwe ze względu na jego sytuację finansową, albowiem przebywając w Zakładzie Karnym nie ma możliwości pozyskania środków na pokrycie tych należności sądowych.

O kosztach obrony udzielonej skazanemu z urzędu orzeczono na podstawie §17 ust. 5 w zw. z §20 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu ( Dz. U 2016r. poz. 1714) uwzględniając charakter sprawy oraz nakład pracy obrońcy.