Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący: SSA Dorota Rzeźniowiecka

Sędziowie: SSA Jolanta Wolska (spr.)

SSA Beata Michalska

Protokolant: sekretarz sądowy Monika Nagy

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 grudnia 2017 r. w Ł.

sprawy A. K. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w Z.

o emeryturę górniczą

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w Z.

od wyroku Sądu Okręgowego w Sieradzu

z dnia 1 lutego 2017 r. sygn. akt IV U 2364/16

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w Z. na rzecz A. K. (1) kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za drugą instancję.

Sygn. akt: III AUa 390/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 31 sierpnia 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił A. K. (1) prawa do emerytury górniczej, wskazując, że ubezpieczony nie udowodnił żadnego okresu pracy górniczej. Organ rentowy wywiódł, iż stosownie do art. 50a pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j.: Dz.U. z 2016 r., poz.887 ze zm.), warunkiem nabycia prawa do emerytury górniczej jest posiadanie przez ubezpieczonego okresu pracy górniczej, wynoszącego łącznie z okresami pracy równorzędnej co najmniej 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 15 lat pracy określonej w art. 50c ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

W dniu 20 września 2016 r. - działający poprzez profesjonalnego pełnomocnika - A. K. (1) złożył odwołanie od decyzji, w którym wniósł o jej zmianę i przyznanie prawa do emerytury górniczej, po zaliczeniu do pracy górniczej okresu pracy od dnia 11 maja 1988 roku do nadal. W uzasadnieniu odwołujący wskazał, iż w spornym okresie wykonywał prace górnicze na stanowisku kierowcy-operatora samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce, wymienione w załączniku nr 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku, pod poz. 6.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podnosząc, że ubezpieczony nie udowodnił żadnego okresu pracy górniczej, a zatem brak jest podstaw do przyznania dochodzonej emerytury. ZUS podniósł nadto, że stanowiska, które zajmował wnioskodawca od dnia 11 maja 1988 r., tj.: kierowca, kierowca mechanik, kierowca prowadzący stale samochody ciężarowe, kierowca samochodu ciężarowego członowego, kierowca – operator samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce, nie figurują w załączniku nr 2 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 grudnia 1994 roku, a po dniu 17 listopada 2006 roku skarżący wykonywał niezmiennie taką samą pracę.

Wyrokiem z dnia 1 lutego 2017 r. Sąd Okręgowy w Sieradzu, IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał A. K. (1) prawo do emerytury górniczej od 4 czerwca 2016 r. ( pkt 1 ) oraz zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. na rzecz wnioskodawcy kwotę 360 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego ( pkt 2 ).

Powyższe orzeczenie Sąd Okręgowy oparł na następujących ustaleniach faktycznych i ocenie prawnej:

A. K. (1), urodzony (...), w dniu 7 czerwca 2016 r. wystąpił do organu rentowego z wnioskiem o przyznanie prawa do emerytury górniczej. Wnioskodawca, będąc członkiem otwartego funduszu emerytalnego, wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. Do wniosku zostało załączone wystawione w dniu 31 maja 2016 r. przez (...) w R. świadectwo wykonywania pracy górniczej, stwierdzające, iż ubezpieczony jest zatrudniony w tym zakładzie pracy od 11 maja 1988 r. do nadal i w tym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę górniczą na stanowisku kierowca-operator samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce - rozp. (...) z dnia 23 grudnia 1994 r., załącznik nr 2 poz. 6. Decyzją z dnia 31 sierpnia 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił A. K. (1) prawa do emerytury górniczej, wskazując, że nie udokumentował on żadnego okresu pracy górniczej, mimo wymogu 25-letniego okresu pracy górniczej, w tym co najmniej 15 lat pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

W dniu 11 maja 1988 r. między A. K. (1) i (...) została zawarta umowa o pracę na czas nieokreślony, w której pracownikowi powierzono obowiązki kierowcy. Z dniem 1 września 1992 r. A. K. (1) powierzono obowiązki kierowcy-mechanika, zaś w dniu 7 sierpnia 1993 r. powierzono wykonywanie od dnia 1 sierpnia 1993 r. dodatkowych czynności – obsługę podnośnika montażowego oraz żurawia 10 t. Poczynając od dnia 1 marca 1999 r. nazwa stanowiska pracy A. K. (1) to kierowca stale prowadzący samochody ciężarowe; stanowisko to uległo zmianie z dniem 1 lipca 2004 r., od kiedy to było określane jako kierowca samochodów ciężarowych (członowych) pow. 20 t. Uwzględniając wniosek o zmianę nazwy stanowiska pracy, oparty o zarządzenie nr 29/062 Prezesa Zarządu – Dyrektora Generalnego (...) SA z 11 grudnia 2006 r., pracodawca z dniem 17 listopada 2006 r. powierzył A. K. (1) stanowisko kierowcy – operatora samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce. Pracodawca z dniem 12 stycznia 2007 r. dokonał zgłoszenia rozpoczęcia wykonywania pracy górniczej, według którego A. K. (1) rozpoczął wykonywanie pracy górniczej na stanowisku robotniczym zgodnie z rozporządzeniem (...) z dnia 23 grudnia 1994 r. (Dz.U. z 1995 r. Nr 2 poz. 8), na stanowisku wg. rozporządzenia: kierowca – operator samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce – zał. nr 2 poz. 6. We wniosku o nadanie stopnia górniczego z 12 sierpnia 2009 r., pracodawca podał, iż A. K. (1) jest zatrudniony z (...) SA, jako kierowca – operator samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce od 11 maja 1988 r., w 1993 r. nabył uprawnienia do obsługi żurawi przenośnych, a w 2002 r. podestów ruchomych.

W dniu 14 maja 2014r. Komisja Weryfikacyjna, na podstawie angaży w aktach osobowych i potwierdzeń członków komisji, ustaliła, że odwołujący w okresie od 11 maja 1988 r. do 11 stycznia 2007 r. pracował jako kierowca – operator samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce, tj. stanowisku wymienionym w poz. 6 zał. nr 2 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 r. w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty (Dz.U. z 1995 r. Nr 2, poz.8).

W charakterystyce stanowisk pracy z dnia 25 lipca 2016 roku, pracodawca wskazał, że wnioskodawca jest zatrudniony od dnia 11 maja 1988 roku do nadal w Oddziale Eksploatacji Samochodów Ciężkich /rs-3/, na stanowisku kierowcy – operatora samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce. Ubezpieczony wykonuje prace jako kierowca – operator pojazdów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej pow. 3,5 t wraz z zamontowanymi na nich dodatkowymi urządzeniami w postaci skrzyń samowyładowczych i żurawi. Oddział rs-3 jest zaliczany do oddziałów utrzymania ruchu (...) B., a jego pracownicy sprzętem samochodowo - technologicznym świadczą usługi na rzecz oddziałów górniczych odkrywki i zwałowiska (ciągów (...)). Do zadań A. K. (1), poczynając od 11 maja 1988 r., należało wykonywanie następujących czynności: - przewożenie urobku po terenie Kopalni, - przewożenie i układanie materiałów podsypkowych w wyznaczone miejsca,

- budowa bądź likwidacja linii energetycznych napowietrznych lub kablowych w terenie górniczym, - prace żurawiami i podestami ruchomymi przy remontach głównych, bieżących i awariach urządzeń ciągów (...) ( koparka-taśmociąg-zwałowarka), - układanie kolektorów wodnych odwodnienia powierzchniowego wkopu, - wymiana agregatów pompowych w studniach odwodnieniowych terenu górniczego, - wymiana zużytych zestawów krążników taśmociągów, - praca przy czyszczeniu wózków zrzutowych koparek i zwałowarek, - praca przy wymianie lin napinających wysięgników koparek i zwałowarek, - przewożenie sprzętu gąsienicowego i ciężkich konstrukcji maszyn górniczych. Praca ta była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu na odkrywce, a pracownik otrzymywał z tego tytułu dodatek za jej wykonywanie. Zadania realizowane przez A. K. (1) wymagały od niego przebywania na terenie górniczym w wymiarze czasu przekraczającym co najmniej 4 godziny w ciągu dniówki roboczej.

W okresie od początku zatrudnienia w (...) do końca lipca 1993 r. A. K. (1) pracował jako kierowca samochodu ciężarowego typu wywrotka. Przewoził nim to, czego koparka nie mogła zabrać kołem czerpakowym, w postaci nakładu, węgla zmieszanego z innymi elementami, takimi jak glina, który pozostał przy koparce, pozostające na odkrywce kamienie i skałę. Był on najczęściej przewożony w wyznaczone miejsca do drugiej część wkopu, aby nie przeszkadzał dalszej pracy koparki. Wywózce podlegały też ucięte rury z odwonienia, jakie pozostały po likwidowanych studniach. Po zdobyciu uprawnień do obsługi żurawi samojezdnych, od 1 sierpnia 1993 r., charakter pracy A. K. (1) związany był z obsługą pojazdów zwanych (...). Pojazd typu (...) wyposażony jest w ramię umożliwiające podnoszenie ciężkich przedmiotów oraz część skrzyniową do przewozu materiałów. Pojazdy (...) wykorzystywane są do transportu słupów energetycznych, przewodów elektrycznych nawiniętych na bębny, używanych do budowy linii energetycznych we wkopie, służących do zasilania maszyn podstawowych. W razie awarii na koparce wielonaczyniowej, pojazd (...) używany jest do demontażu i montażu poszczególnych elementów koparki, typu silniki elektryczne, fartuchy, inne elementy uszkodzone przez kamień z urobku. Wnioskodawca po pobraniu określonego elementu, takiego jak krążnik, przekładnia, element gąsienicy, dowoził go do koparek, czy też stacji napędowych. Sprzed czoła koparki urządzeniem (...) odwożono rury pozostałe po likwidowanym odwodnieniu. Po przywiezieniu określonego elementu do urządzenia, w którym podlegał on wymianie, A. K. (1) rozpoczynał prace polegające na manewrowaniu urządzeniem dźwigowym, którego zadaniem było dostarczenie i przytrzymanie elementu w miejscu, gdzie mógł być on zdemontowany i następnie zamontowany przez zespół mechaników. Sporadycznie, w zastępstwie nieobecnych pracowników, A. K. (1) obsługiwał usytuowany na samochodzie ciężarowym podnośnik montażowy o zasięgu ok. 18 m., zakończonym koszem o udźwigu 300 kg. Tego rodzaju podnośnik najczęściej służył do podnoszenia grupy specjalistów zajmujących się naprawami na wysokościach, realizowanych na koparkach wielonaczyniowych. W okresie całego spornego okresu zatrudnienia charakter pracy A. K. (1) był niezmienny i odpowiadał pracy na stanowisku kierowcy — operatora samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce. Skarżący nie był kierowany do innych prac.

Powołana przez pracodawcę wnioskodawcy Komisja Weryfikacyjna na posiedzeniach, które odbyły się w dniach 6 maja 2008 roku i 20 sierpnia 2014 roku, ustaliła, że skarżący w okresie od dnia 11 sierpnia 1987 roku do nadal stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę górniczą na stanowisku kierowcy - operatora samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce, tj. na stanowisku wymienionym pod poz. 6 załącznika nr 2 do rozporządzenia. Oświadczeniem z dnia 29 października 2014 roku pracodawca odwołującego wskazał, że ubezpieczony w okresie od dnia 11 sierpnia 1987 roku do nadal wykonuje pracę na stanowisku kierowcy – operatora samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce. Pracodawca podał, że skarżący świadczy obowiązki polegające na obsłudze samochodów ciężarowych w pełnym zakresie ich eksploatacji. Są to pojazdy ciężarowe S., R., M., T. Ponadto obsługuje dodatkowy sprzęt zamontowany na pojazdach w postaci podestów ruchomych i żurawi. Sprzęt ten wykorzystywany jest do prac transportowych w oddziałach górniczych na terenie Kopalni, w pełnym wymiarze godzin pracy.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny, Sąd Okręgowy uznał roszczenie wnioskodawcy za zasadne.

Sąd wskazał, że przesłanki nabycia prawa do emerytury górniczej określa ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2016 r., poz. 887 ze zm.). Zgodnie z art. 50 a ust 1 i 2 ustawy emerytura górnicza przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki: 1) ukończył 55 lat życia; 2) ma okres pracy górniczej wynoszący łącznie z okresami pracy równorzędnej co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 10 lat pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1; 3) nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Wiek emerytalny wymagany od pracowników: kobiet mających co najmniej 20 lat, a mężczyzn co najmniej 25 lat pracy górniczej i równorzędnej, w tym co najmniej 15 lat pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1, wynosi 50 lat.

Zgodnie z art. art. 50b w/w ustawy przy ustalaniu prawa do emerytury górniczej uwzględnia się okresy pracy górniczej i pracy równorzędnej z pracą górniczą, będące okresami składkowymi lub nieskładkowymi w rozumieniu ustawy, z tym że okresy pracy górniczej i pracy równorzędnej z pracą górniczą uwzględnia się, jeżeli praca ta wykonywana była co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy.

Z kolei w myśl art. 50 c ust. 1 pkt 4 ustawy, za pracę górniczą uważa się zatrudnienie na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego przy ręcznym lub zmechanizowanym urabianiu, ładowaniu oraz przewozie nadkładu i złoża, przy pomiarach w zakresie miernictwa górniczego oraz przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń wydobywczych, a także w kopalniach otworowych siarki oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń siarki i węgla brunatnego, na stanowiskach określonych w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki i ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa. Wykaz stanowisk pracy, na których zatrudnienie na odkrywce w kopalniach węgla brunatnego oraz przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń węgla brunatnego uważa się za pracę górniczą, zawiera załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 r. w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty (Dz.U. z 1995r., Nr 2, poz. 8).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 25-letni okres pracy górniczej. Spór sprowadzał się do ustalenia, czy odwołujący wykonywał pracę górniczą w okresie zatrudnienia w Kopalni (...) w B. od dnia 11 maja 1988 r. do nadal. Wnioskodawca podnosił, że w tym okresie, tak jak wynika z wystawionego mu przez (...) w R. świadectwa pracy górniczej z dnia 31 maja 2016 r., wykonywał pracę kierowcy - operatora samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce wymienionego w rozporządzeniu MP i PS z dnia 23 grudnia 1994 roku, w zał. Nr 2, pod poz. 6, a organ rentowy zaprzeczał temu z uwagi na fakt posiadania przez skarżącego angaży na stanowisko kierowcy, kierowcy mechanika, kierowcy prowadzącego stale samochody ciężarowe i kierowcy samochodów ciężarowych (członowych) powyżej 20 ton. Górniczy charakter pracy wnioskodawcy w spornym okresie Sąd ustalił na podstawie zgromadzonej w sprawie dokumentacji pracowniczej oraz kompatybilnych, spójnych i wiarygodnych zeznań świadków. Sąd uznał zeznania świadków: T. B., A. K. (2) i A. S. za wiarygodne, albowiem pracowali oni na tych samych stanowiskach, jak wnioskodawca i w tym samym oddziale. Również zeznania samego wnioskodawcy Sąd uznał za przekonujące, albowiem nie były sprzeczne z przekonującymi, w ocenie Sądu, zeznaniami świadków. Ze zgromadzonego materiału dowodowego bezsprzecznie wynika, że praca skarżącego w pierwszym ze spornych okresów, tj. od 11 maja 1988 r. do 31 lipca 1993 r. polegała na przewozie nadkładu i złoża samochodami ciężarowymi samowyładowczymi. Od 1 sierpnia 1993 r. A. K. (1) był operatorem żurawia i podnośników montażowych, którymi operował poza kabiną samochodu ciężarowego. W przedmiotowej sprawie należało ocenić rzeczywisty zakres obowiązków wnioskodawcy na stanowisku kierowcy – operatora samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce w kontekście zaliczenia jego pracy do pracy górniczej. Podkreślenia wymaga, że treść pkt. 6 załącznika 2 wskazuje, że nie każda praca kierowcy samochodu ciężarowego może być zaliczona do pracy górniczej, nawet pomimo wykonywania jej na odkrywce. Zaliczeniu do pracy górniczej podlega praca takich kierowców, którzy są równocześnie operatorami samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce. Trzeba przy tym podkreślić, że stanowisko, które uprawnia do uznania go za pracę górniczą, to kierowca – operator samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce, a nie tylko kierowca – nawet samochodu ciężarowego o znacznym tonażu. Pracodawca wnioskodawcy wskazał, że skarżący - w wymiarze czasu przekraczającym co najmniej 4 godziny w ciągu dniówki roboczej - obsługiwał samochód ciężarowy – początkowo z zamontowaną skrzynią samowyładowczą, a następnie podnośnikiem montażowym lub żurawiem. Mając na uwadze powyższe, zatrudniający uznał, że ubezpieczony wykonywał pracę na stanowisku kierowcy – operatora samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce, co odpowiada faktycznie wykonywanej pracy przez wnioskodawcę, tj. kierowcy – operatora samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce określonej w punkcie 6 załącznika nr 2 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 r. w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty. Należy podkreślić, iż ustalając ogólne zasady nabywania prawa do górniczej emerytury, ustawodawca z jednej strony wskazał, że dla zaliczenia pracy górniczej do okresu, od którego zależy nabycie prawa do emerytury, wystarczające jest, jeżeli praca ta była wykonywana co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy, z drugiej natomiast uznał za pracę górniczą na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego tylko zatrudnienie łączące się z wykonywaniem czynności o określonym charakterze i na wyszczególnionych w rozporządzeniu stanowiskach pracy. Jest to w pełni uzasadnione, jeśli się uwzględnieni, że charakter zatrudnienia na odkrywce - z uwagi na warunki jego wykonywania i stopień bezpieczeństwa, wpływające na obciążenie fizyczne i psychiczne - nie może równać się z charakterem zatrudnienia pod ziemią. Dlatego też przepisy normujące nabywanie prawa do emerytury górniczej muszą być wykładane ściśle, a dla oceny charakteru pracy górniczej nie mogą mieć decydującego znaczenia ani zakładowe wykazy stanowisk, ani protokoły komisji weryfikacyjnej kwalifikujące określone zatrudnienie, jako pracę górniczą (por. postanowienie Sądu Najwyższego Izby Pracy z dnia 27 lipca 2012 roku, sygn. I BU 3/12).

W ocenie Sądu Okręgowego, praca odwołującego w okresie od dnia 11 maja 1988 r. do nadal była pracą górniczą. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego jednoznacznie wynika, że skarżący świadczył pracę początkowo jako kierowca samochodu ciężarowego samowyładowczego, a następnie kierowca samochodu ciężarowego i jednocześnie operator podnośników montażowych i żurawi, co odpowiada pojęciu stanowiska kierowcy – operatora samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce. Pojęcia kierowca – operator samochodowy sprzętu technicznego na odkrywce należy rozumieć łącznie, to znaczy że osoba zajmująca takie stanowisko jest jednocześnie kierowcą i operatorem. Taka interpretacja tego stanowiska wynika ze specyfiki pracy operatora mechanicznych pojazdów transportowych w ruchu zakładu górniczego i ich obsługą. Zdaniem Sądu pierwszej instancji, nie może budzić wątpliwości, iż sprzęt górniczy w postaci żurawi samojezdnych, podestów ruchomych oraz samochodów samowyładowczych, przy pomocy których wykonywane są prace na odkrywce, należy kwalifikować jako samochodowy sprzęt techniczny na odkrywce wymieniony pod poz. 6 załącznika nr 2 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 r. w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty.

Reasumując, prace wykonywane przez skarżącego były pracami polegającymi na przewozie nadkładu i złoża samochodem samowyładowczym oraz obsługiwaniu żurawia i podnośnika montażowego. Charakter pracy odpowiada zatem pracy na stanowisku kierowcy-operatora samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce, wymienionym w zał. Nr 2 poz. 6 rozporządzeniu MP i PS z dnia 23 grudnia 1994 roku. Oceny tej nie zmienia błędna nomenklatura przyjęta w angażach wystawionych przez pracodawcę skarżącego.

Po zaliczeniu wnioskodawcy do stażu górniczego spornego okresu, legitymuje się on wymaganym 25 – letnim okresem pracy górniczej wymienionej w art. 50c ustęp 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Biorąc zatem pod uwagę, że wnioskodawca spełnił wszystkie przesłanki, od których zależało jego prawo do emerytury górniczej, Sąd Okręgowy na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury górniczej od dnia ukończenia 50 roku życia.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w związku z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804).

Powyższy wyrok zaskarżył w całości apelacją organ rentowy. W apelacji pełnomocnik ZUS zarzucił:

1.  naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c., poprzez przekroczenie przez Sąd pierwszej instancji granic swobodnej oceny dowodów i błędne ustalenie, że odwołujący, w okresie zatrudnienia w kopalni (...) S.A. w R. od dnia 11 maja 1988 r. do chwili obecnej, wykonywał pracę górniczą w rozumieniu art. 50c ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, co czyni zasadnym przyznanie prawa do emerytury górniczej;

2.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 50a i 50c ust. 1 pkt 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, przez przyznanie ubezpieczonemu prawa do emerytury górniczej od dnia 4 czerwca 2016 r., pomimo, że nie wykazał 25 – letniego okresu pracy górniczej.

Podnoszą powyższe zarzuty, organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku

i oddalenie odwołania od decyzji z dnia 31 sierpnia 2016 r.

W uzasadnieniu strona apelująca podniosła w szczególności, że w załączniku nr 2 , poz. 6 do rozporządzenia (...) z dnia 23 grudnia 1994 r., wymienione zostało stanowisko kierowca - operator samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce. Praca na tym stanowisku stanowi pracę górniczą, jeżeli polega na pracach wymienionych w art. 50c ust. 1 pkt 4 ustawy. Przewóz sprzętu na odkrywce w kopalni węgla brunatnego nie należy do pracy górniczej w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Tymczasem z charakterystyki stanowiska pracy ubezpieczonego wynika, że pracownicy oddziału rs-3 świadczą usługi na rzecz oddziałów górniczych, a znaczna część tych prac ma charakter stricte transportowy. Obsługują bowiem pojazdy służące do transportu sprzętu gąsiennicowego i ciężkich maszyn górniczych po terenie odkrywki. Do obowiązków wnioskodawcy w spornym okresie należało również przewożenie i układanie materiałów podsypkowych w wyznaczone miejsca oraz wywózka uciętych rur z odwodnienia, jakie pozostały po zlikwidowanych studniach. W świetle powołanych przepisów, prac o charakterze transportowym nie można uznać za pracę górniczą, nawet jeśli prace te wykonywane były na odkrywce i wymagały przebywania na terenie górniczym przez większą część dniówki roboczej. Zaliczając sporny okres Sąd Okręgowy oparł się wyłącznie na zeznaniach świadków. W postepowaniu sądowym, opartym na zasadzie swobodnej oceny dowodów, nie obowiązują ograniczenia dowodowe występujące w postępowaniu przed organem rentowym, jednak zauważyć należy, że w rozporządzeniu dotyczącym pracy w szczególnych warunkach przewidziana została pewna hierarchia dowodów, którą sąd winien kierować się przy rozpatrywaniu sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych. Nie jest dopuszczalne oparcie się wyłącznie na zeznaniach świadków, w sytuacji gdy z dokumentów wynikają okoliczności przeciwne.

W odpowiedzi na apelację oraz na rozprawie w dniu 5 grudnia 2017 r. pełnomocnik A. K. (1) domagała się oddalenia apelacji oraz zasądzenia od organu rentowego na rzecz ubezpieczonego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

W myśl art. 227 k.p.c. przedmiotem dowodu są fakty mające dla sprawy istotne znaczenie.

Zgodnie z art. 217. § 1 - 3 k.p.c., strona może aż do zamknięcia rozprawy przytaczać okoliczności faktyczne i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej. Sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich we właściwym czasie bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności. Sąd pomija twierdzenia i dowody, jeżeli są powoływane jedynie dla zwłoki lub okoliczności sporne zostały już dostatecznie wyjaśnione.

Stosownie do treści przepisu art. 233 § 1 k.p.c., Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodową według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, niezasadnym jest zarzut naruszenia prawa procesowego, w tym art. 233 § 1 k.p.c. Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd wskazanego przepisu wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Ocena dowodów należy do sądu orzekającego i nawet w sytuacji, w której z dowodu można było wywieść wnioski inne niż przyjęte przez sąd, nie dochodzi do naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Granice swobodnej oceny dowodów wyznaczają w szczególności: obowiązek wyprowadzenia przez sąd z zebranego materiału dowodowego wniosków logicznie prawidłowych ( zgodnych z zasadami logicznego rozumowania ), ramy proceduralne ( ocena dowodów musi respektować pewne warunki określone przez prawo procesowe, w szczególności art. 227 – 234 k.p.c. ), wreszcie poziom świadomości prawnej sędziego oraz dominujące poglądy na sądowe stosowanie prawa. Sąd Okręgowy nie naruszył dyspozycji art. 233 § 1 k.p.c. Sąd dokonał bowiem wszechstronnej oceny zebranego materiału dowodowego, wyjaśniając powody, dla których dał wiarę zeznaniom świadków T. B., A. K. (2) i A. S. oraz samego wnioskodawcy, które stanowiły podstawę ustaleń faktycznych w sprawie. Przede wszystkim Sąd zasadnie uznał za wiarygodne zeznania przesłuchanych osób, które posiadały wiedzę na temat faktycznie wykonywanej przez skarżącego pracy w spornym okresie, z racji pracy na takich samych stanowiskach, a nadto w tym samym oddziale, jak odwołujący. Zeznania okazały się być zgodne zwłaszcza w tej części, w której dotyczyły potwierdzenia wykonywania przez ubezpieczonego, przez co najmniej 4 godziny w trakcie dniówki roboczej, pracy na stanowisku operatora samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce określonej w punkcie 6 załącznika nr 2 do rozporządzenia (...) z dnia 23 grudnia 1994 r. w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty. Nie ma racji strona apelująca twierdząc, że Sąd pierwszej instancji pominął inne dowody. Sąd nie zanegował faktu wykonywania przez odwołującego innych prac transportowych, które wynikają z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy ( np. przewożenie materiałów podsypkowych, wywózka wyciętych rur odwodnieniowych ), jednakże w sposób dostateczny ustalił, że ubezpieczony wykonywał prace przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń wydobywczych ( art. 50c ust. 1 pkt 4 ustawy ) w wymiarze nie niższym niż połowa dniówki roboczej, a inne prace były realizowane co najwyżej w pozostałym zakresie.

Wnioskodawca pracował w oddziale eksploatacji samochodów ciężkich, tj. rs-3. Ten oddział nie prowadził żadnych czynności warsztatowych, ani transportowych poza terenem wyrobiska. Wszystkie prace skarżącego były związane z wyrobiskiem, zarówno przy koparkach podstawowych, jak i zwałowarkach. Cały ciąg technologiczny, według którego pracuje kopalnia (...), takie jak koparka i zwałowarka, to jedna całość. Biorąc pod uwagę gabaryty tych urządzeń, nie ma możliwości, żeby naprawy, czy wymiany elementów dokonywać ręcznie. Potrzebne są przy takich czynnościach specjalistyczne podnośniki albo dźwigi, które pozwolą ten uszkodzony element z maszyny odebrać i nowy element zamontować. Wnioskodawca był operatorem dźwigu i żurawia ( maszyny specjalistycznej ) i jego zadaniem było, w obrębie maszyn podstawowych, przeprowadzać usługi dla tych maszyn. Wszystkie te czynności wykonywane były w obrębie wyrobiska górniczego. Dla operatorów koparek, czy zwałowarek, generalnie maszyn podstawowych, odwołujący wykonywał czynności umożliwiające im, np. wymianę elementów, które to czynności, ze względu na gabaryty części, nie były możliwe do ręcznego wykonania. Ubezpieczony pracował przy remontach, konserwacji, bieżących czynnościach przy maszynach podstawowych, czyli koparce, ładowarce, taśmociągu. Planowane remonty również wchodziły w zakres obowiązków wnioskodawcy, takie remonty są przeprowadzane w miejscu, tj. w wyrobisku. Oddziałów samochodowych na terenie kopalni jest wiele i niejednokrotnie osoby w nich pracujące poruszają się po terenie całej kopalni, ale oddział na którym był zatrudniony skarżący pracował tylko w obrębie wyrobiska. Nie jest możliwe przeprowadzanie jakichkolwiek napraw, czy remontów na maszynach podstawowych, czy ciągu (...), bez pomocy maszyn tego typu, jak dźwigi, czy podnośniki montażowe, które obsługiwał odwołujący prze co najmniej 4 godziny w trakcie dniówki roboczej. Świadkowie zeznali, że wnioskodawca wykonywał cały czas tę samą pracę. Angaże w zakresie nazwy stanowiska były zmienne, ale pracę w całym spornym okresie skarżący wykonywał jako operator dźwigu w wyrobisku. A zatem ubezpieczony w spornym okresie wykonywał pracę górniczą w rozumieniu art. 50c ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, na stanowisku operatora samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce, która to praca jest wymieniona w załączniku nr 2, poz. 6, do rozporządzenia (...) z dnia 23 grudnia 1994 r. w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej (… ).

Tym samym, w ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd pierwszej instancji wydał trafne orzeczenie, znajdujące oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym i obowiązujących przepisach prawa. Wbrew twierdzeniom apelacji, przedmiotowe rozstrzygnięcie nie zostało wydane z naruszeniem prawa procesowego, ani prawa materialnego, skutkującym koniecznością zmiany, czy uchylenia zaskarżonego wyroku. Sąd Apelacyjny w pełni aprobuje ustalenia faktyczne Sąd pierwszej instancji i przyjmuje je jako własne. Podziela również wywody prawne zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Stwierdzić należy, że nie doszło do naruszenia przez Sąd Okręgowy ani przepisów prawa procesowego, ani prawa materialnego. P. dowodowe zostało przeprowadzone rzetelnie i szczegółowo, co znalazło odzwierciedlenie w uzasadnieniu orzeczenia. Ustalając w sposób prawidłowy stan faktyczny, Sąd w konsekwencji dokonał właściwej subsumpcji prawnej.

Z powyższych względów Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 385 k.p.c., oddalił apelację jako bezzasadną.

O kosztach zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym Sąd orzekł w oparciu o art. 98 k.p.c. w związku z § 9 ust. 2 i 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz.U. poz. 1804 ).