Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący: SSO Agnieszka Wojciechowska - Langda (spr.)

Sędziowie: SSO Aleksandra Mazurek

SSO Adam Bednarczyk

Protokolant protokolant sądowy Wioletta Gumienna

przy udziale Prokuratora Wojciecha Kapuścińskiego

po rozpoznaniu dnia 15 listopada 2017 r. w Warszawie

sprawy M. F. syna F. i L., ur. (...) w S. oskarżonego z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k.;

A. Z. (1) syna J. i J., ur. (...) w C. oskarżonego z art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k., z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k.

na skutek apelacji wniesionych przez oskarżonego A. Z. (1) i jego obrońcę oraz obrońcę oskarżonego M. F.

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Północ w Warszawie

z dnia 31 stycznia 2017 r. sygn. akt VIII K 685/15

I. utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok co do M. F.;

II. zmienia zaskarżony wyrok co do A. Z. (1) w ten sposób, że:

a) uchyla orzeczenie o karze łącznej pozbawienia wolności z pkt. 4

b) w ramach czynów zarzucanych A. Z. (1) uznaje go za winnego tego, że w okresie od maja 2014 r. do dnia 24 czerwca 2014 r. najpierw przy ul. (...) w W., chcąc aby M. F. dokonał czynu zabronionego polegającego na oszustwie na szkodę (...) sp. z o.o. S.K.A., nakłonił go do tego, aby - wspólnie i w porozumieniu z P. R. - motywowany celem osiągnięcia obiecanej mu korzyści majątkowej, zawarł z ww. podmiotem umowę leasingu finansowego nr (...) z dnia 23.06.2014 r., doprowadzając tę firmę do niekorzystnego rozporządzenia jej mieniem w postaci samochodu m-ki L. (...) o nr VIN (...) i wartości 110.200 zł, wprowadzając pokrzywdzonego w błąd co do swojej sytuacji majątkowej, rzeczywistej woli wzięcia przedmiotowego pojazdu w leasing oraz woli zapłaty wynagrodzenia pieniężnego na rzecz finansującego, a następnie działając w krótkich odstępach czasu przy ul. (...) w W. i ul. (...) w W. w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, aby P. R. i M. F. dokonali czynu zabronionego polegającego na motywowanym celem osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadzeniu (...) sp. z o.o. S.K.A. do niekorzystnego rozporządzenia jej mieniem w postaci samochodu osobowego m-ki L. (...) o nr VIN (...) i wartości 110.200 zł, za pomocą wprowadzenia ww. podmiotu w błąd co do osoby korzystającego z wyżej wymienionego pojazdu, jego sytuacji majątkowej i woli zapłaty wynagrodzenia pieniężnego na rzecz finansującego - swoim zachowaniem ułatwił jego popełnienie w ten sposób, że udzielił M. F. informacji dotyczącej konieczności uprzedniego zarejestrowania działalności gospodarczej oraz obowiązujących w tym zakresie procedur, przedstawił mu do podpisu wniosek leasingowy, a następnie przekazał ten dokument innej osobie w celu nadania mu biegu, a także zawiózł wyżej wymienionego na miejsce podpisania właściwej umowy leasingowej dostarczając mu środka przewozu, tj. popełnienia czynu z art. 18 § 2 k. k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i za to na podstawie art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i w zw. z art. 11 § 2 k.k. skazuje go, zaś na podstawie art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierza mu karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności;

III. zwalnia M. F. od uiszczenia kosztów sądowych w postępowaniu odwoławczym, przejmując wydatki na rachunek Skarbu Państwa;

IV. zwalnia A. Z. (1) od uiszczenia kosztów sądowych w sprawie, przejmując wydatki na rachunek Skarbu Państwa;

V. zasądza od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Północ w Warszawie na rzecz adw. W. O. i adw. D. R. kwoty po 516, 60 zł obejmujące wynagrodzenie za obronę z urzędu w instancji odwoławczej oraz podatek VAT.

SSO Aleksandra Mazurek SSO Agnieszka Wojciechowska – Langda SSO Adam Bednarczyk

VI Ka 676/17

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Apelacje wniesione przez oskarżonego A. Z. (1) i jego obrońcę oraz apelacja obrońcy oskarżonego M. F. nie zasługują na uwzględnienie.

W pierwszym rzędzie podnieść trzeba, że Sąd I instancji przeprowadził w niniejszej sprawie prawidłowe postępowanie dowodowe dążąc do wyjaśnienia wszystkich istotnych dla rozstrzygnięcia okoliczności sprawy. Jednocześnie zebrane dowody Sąd I instancji poddał wszechstronnej analizie nie wykraczającej poza ramy art. 7 kpk i na tej podstawie wyprowadził zasadne wnioski w przedmiocie winy obu w/w oskarżonych. Ustalenia faktyczne poczynione w niniejszej sprawie znajdują pełne oparcie w ujawnionym w toku przewodu sądowego materiale dowodowym. Jednocześnie lektura pisemnych motywów zaskarżonego wyroku wskazuje, że sąd meriti dokonał całościowej, logicznej i wszechstronnej oceny zebranych dowodów odnosząc się do wszystkich ujawnionych okoliczności sprawy. Szczegółowe i wyczerpujące uzasadnienie pozwala na prześledzenie toku rozumowania Sądu I instancji, szczególnie w kwestii ocen związanych z wiarygodnością zgromadzonego materiału dowodowego.

W ocenie Sądu Okręgowego ustalenia co do przebiegu czynności podejmowanych przez oskarżonych, całokształtu okoliczności związanych z zawarciem przedmiotowej umowy leasingowej i udziału poszczególnych osób w doprowadzeniu do jej zawarcia nie budzą żadnych wątpliwości. Czyniąc te ustalenia Sąd I instancji wnikliwie przeanalizował wyjaśnienia oskarżonych i zeznania świadków, a rozważania przedstawione w zakresie oceny wiarygodności poszczególnych źródeł dowodowych znajdują pełną akceptację Sądu Odwoławczego. Tym bardziej, że żadna z apelacji nie zawiera argumentów, które mogłyby skutecznie podważyć stanowisko Sądu Rejonowego w tym zakresie. W świetle tych ustaleń nie budzi również wątpliwości, że P. R. zapewniał pomagające mu osoby o tym, że będzie spłacał raty leasingowe. W świetle chociażby wyjaśnień oskarżonego M. F. niesporne jest, że zarejestrowanie firmy na jego nazwisko nastąpiło po to, aby było możliwe zawarcie umowy leasingu na samochodów, który faktycznie będzie w posiadaniu P. R..

Analizując wszystkie wniesione apelacje należy stwierdzić, że zawarte w nich argumenty skupiają się nie tyle na kwestionowaniu ustaleń co do okoliczności, w jakich doszło do zawarcia umowy leasingu, co na kwestii przekonania obu oskarżonych, że P. R. będzie spłacał raty leasingu, co w ocenie skarżących zwalnia ich od odpowiedzialności karnej. Otóż w tym kontekście zauważyć należy, że wszystkie czynności związane z rejestracją Przedsiębiorstwa (...) w realiach sprawy niniejszej były podjęte tylko po to, aby P. R., który nie miał takich możliwości, mógł faktycznie użytkować wyleasingowany na tę firmę samochód. Zarówno M. F. jak i A. Z. (1) doskonale zdawali sobie z tego sprawę. Podobnie jak z tego, że założona firma nie prowadzi żadnej faktycznej działalności i nie posiada żadnego majątku. W tym kontekście nie można podzielić zapatrywania skarżących, że obaj oskarżeni nie mieli zamiaru wprowadzenia w błąd pokrzywdzonego co do woli zapłaty wynagrodzenia na jego rzecz, dlatego że P. R. zapewniał o tym, że będzie spłacał raty leasingowe za samochód. Przypomnieć w tym kontekście trzeba, że przestępstwo oszustwa z art. 286 § 1 k.k. jest dokonane z chwilą niekorzystnego rozporządzenia mieniem, a to pojęcie ma szeroki zakres znaczeniowy i nie sprowadza się wyłącznie do powstania rzeczywistej szkody czy jej niepowetowalności. Niekorzystne rozporządzenie mieniem, o którym mowa w tym przepisie to takie, które jest niekorzystne z punktu widzenia interesów pokrzywdzonego, pogarszające jego sytuację majątkową, przy czym powstanie szkody w mieniu nie jest warunkiem koniecznym do uznania, że doszło do realizacji tego znamienia (por. np. wyrok SN z 28 VI 2017 r. III KK 100/17). W realiach sprawy niniejszej przedstawiono pokrzywdzonej spółce (...) dokumentację firmy Przedsiębiorstwo (...), która co do zasady spełniała wymogi formalne, ale w istocie firma ta została założona tylko po to, aby umożliwić P. R. użytkowanie samochodu L.. Jednocześnie z poczynionych ustaleń faktycznych jasno wynika, że M. F. i A. Z. (1) doskonale zdawali sobie sprawę, że ani M. F. ani założona na jego dane firma nie posiada żadnego majątku, a spłata rat leasingowych jest uzależniona wyłącznie od wywiązania się przez P. R. z czynionych deklaracji. W takiej sytuacji jest oczywiste, że w rzeczywistości pokrzywdzona spółka zawarła umowę leasingu z firmą, która w istocie nie dawała żadnego zabezpieczenia, co w sposób oczywisty wiązało się dla niej z ryzykiem braku spłaty rat leasingowych, a nawet z utratą leasingowanego pojazdu, skoro faktycznie miała nim dysponować osoba, która z firmą widniejącą w umowie nie miała nic wspólnego. Dodatkowo tylko zauważyć trzeba, że już ustalone przez Sąd I instancji powody i okoliczności założenia Przedsiębiorstwa firmowanego nazwiskiem M. F. powinny nawet przeciętnie rozsądną osobę skłaniać do daleko posuniętej ostrożności co do deklaracji o spłacie rat leasingowych przez kogoś, kto sam takiej umowy nie może zawrzeć i dlatego poszukuje zastępczego podmiotu, który formalnie mógłby wziąć w leasing wskazany samochód. Reasumując – w świetle tych rozważań fakt, że P. R. deklarował spłatę rat leasingowych nie zwalnia obu oskarżonych, w ustalonych realiach sprawy niniejszej, od odpowiedzialności karnej w kontekście znamion niezbędnych do zaistnienia oszustwa z art. 286 § 1 k.k.

Od tej odpowiedzialności nie zwalnia oskarżonych również fakt, że pośredniczący w zawieraniu przedmiotowej umowy świadek T. M. zdawał sobie sprawę z tego, kto faktycznie będzie korzystał z leasingowanego samochodu. W tym kontekście na wstępie podnieść trzeba, że istotnie znamię „doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem” nie jest spełnione w sytuacji, gdy rozporządzenie jest dokonywane przez pokrzywdzonego ze świadomością jego niekorzystności. Tyle tylko, że w realiach sprawy niniejszej świadek T. M. jedynie współpracował ze spółką (...) w ten sposób, że to za jego pośrednictwem wniosek leasingowy był przesyłany do działu analiz w/w spółki w celu weryfikacji i uzyskania decyzji, a następnie wygenerowana umowa leasingu podpisana przez dyrektora oddziału I. N. została przesłana T. M. w celu podpisania jej przez drugą stronę umowy. Zatem oczywiste jest, że T. M. nie zawierał tej umowy w imieniu pokrzywdzonej spółki, a w tej sytuacji nie ma żadnych podstaw do przyjęcia, że pokrzywdzona spółka zdecydowała się na podpisanie umowy ze świadomością, kto będzie faktycznym użytkownikiem leasingowanego pojazdu. Tym bardziej, że T. M. nie przekazał swojej wiedzy w tym zakresie osobom, które w imieniu pokrzywdzonej spółki zajmowały się analizą przesłanego przez niego wniosku i przygotowaniem w jej imieniu umowy leasingowej, co jednoznacznie wynika z poczynionych, także na podstawie jego zeznań, ustaleń faktycznych.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do kwestionowania winy oskarżonych M. F. i A. Z. (1) w zakresie zarzucanych im czynów.

Co do oskarżonego M. F. Sąd Odwoławczy uznał, że prawidłowa jest również kwalifikacja prawna przypisanego mu czynu, a wymierzona kara jest adekwatna do stopnia jego winy, jego roli odegranej w przestępczym procederze i dotychczasowego trybu życia. Jest to kara wyważona, sprawiedliwa i w żadnym razie nie nosi cech rażącej surowości.

W aspekcie tych dotyczących oskarżonego A. Z. (1) należy podnieść, że co do zasady możliwy jest zbieg przepisów określających podstawy odpowiedzialności za podżeganie i pomocnictwo, a z uwagi na konfigurację działań oskarżonego i przyjęty okres oraz logikę podejmowanych przez niego zachowań realizujących w realiach sprawy niniejszej znamiona i podżegania i pomocnictwa Sąd Odwoławczy uznał, że należy przyjąć ich kumulatywną kwalifikację prawną. Dlatego dokonał w ramach czynów zarzucanych w akcie oskarżenia stosownej zmiany opisu czynu A. Z. (1) i zakwalifikował go z art. 18 § 2 k. k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i za to na podstawie art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i w zw. z art. 11 § 2 k.k. skazał tego oskarżonego, zaś na podstawie art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzył mu karę 2 lat pozbawienia wolności. W ocenie Sądu Okręgowego tak ukształtowana kara uwzględnia stopień winy oskarżonego, jego znaczną rolę w przestępstwie mającym na celu oszustwo na szkodę pokrzywdzonej spółki, a także fakt, że jest to jego kolejne przestępstwo popełnione przeciwko mieniu. Zdaniem Sądu Odwoławczego tak ukształtowana kara jest sprawiedliwą, nie noszącą cech rażącej surowości i niezbędną do osiągnięcia pożądanych celów zapobiegawczych wobec oskarżonego, który nie wyciągnął żadnych wniosków z poprzednich skazań i po raz kolejny zdecydował się na popełnienie przestępstwa.

Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy orzekł jak w wyroku

SSO Aleksandra Mazurek SSO Agnieszka Wojciechowska – Langda SSO Adam Bednarczyk