Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 lutego 2018 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu Wydział VI Gospodarczy

w składzie następującym

Przewodniczący SSO Zbigniew Krepski

po rozpoznaniu w dniu 21 lutego 2018 r. w Toruniu

na posiedzeniu niejawnym w postępowaniu uproszczonym

sprawy z powództwa (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialności spółka komandytowa w B.

przeciwko T. K.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 18 grudnia 2017 r., sygn. akt V GC 484/17 upr

I zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądza od pozwanego T. K. na rzecz powoda (...)spółka z ograniczoną odpowiedzialności spółka komandytowa w B. kwotę 2.821,62 zł (dwa tysiące osiemset dwadzieścia jeden złotych sześćdziesiąt dwa grosze) z ustawowymi odsetkami, a od dnia 01 stycznia 2016 r. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie:

1) od kwoty 359,16 zł (trzysta pięćdziesiąt dziewięć złotych szesnaście groszy) od dnia 26 listopada 2015 r. do dnia zapłaty,

2) od kwoty 350,55 zł (trzysta pięćdziesiąt złotych pięćdziesiąt pięć groszy) od dnia 28 grudnia 2015 r. do dnia zapłaty,

3) od kwoty 359,16 zł (trzysta pięćdziesiąt dziewięć złotych szesnaście groszy) od dnia 26 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty,

4) od kwoty 350,55 zł (trzysta pięćdziesiąt złotych pięćdziesiąt pięć groszy) od dnia 26 lutego 2016 r. do dnia zapłaty,

5) od kwoty 350,55 zł (trzysta pięćdziesiąt złotych pięćdziesiąt pięć groszy) od dnia 28 marca 2016 r. do dnia zapłaty,

6) od kwoty 350,55 zł (trzysta pięćdziesiąt złotych pięćdziesiąt pięć groszy) od dnia 26 kwietnia 2016 r. do dnia zapłaty,

7) od kwoty 350,55 zł (trzysta pięćdziesiąt złotych pięćdziesiąt pięć groszy) od dnia 26 maja 2016 r. do dnia zapłaty,

8) od kwoty 350,55 zł (trzysta pięćdziesiąt złotych pięćdziesiąt pięć groszy) od dnia 27 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty

oraz kwotę 1.253,00 zł (jeden tysiąc dwieście pięćdziesiąt trzy złote) tytułem kosztów procesu za pierwszą instancję,

II nakazuje ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego w Toruniu kwotę 64,00 zł (sześćdziesiąt cztery złote) tytułem brakującej opłaty sądowej od pozwu,

III zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 550,00 zł (pięćset pięćdziesiąt złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego

Sygn. akt VI Ga 32/18

UZASADNIENIE

Powód (...)spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa w B. wniósł w dniu 18 lipca 2016 r. pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym do Sądu Rejonowego Lublin-Zachów w Lublinie przeciwko pozwanemu T. K. o zapłatę kwoty 2.821,62 zł wraz z odsetkami i kosztami procesu.

W dniu 24 października 2016 r. Sąd Rejonowy Lublin-Zachów w Lublinie w sprawie, sygn. akt Nc-e 1198847/16, wydał nakaz zapłaty zgodny z żądaniem pozwu (k.5).

Od powyższego nakazu zapłaty pozwany wniósł sprzeciw żądając oddalenia powództwa całości i zasądzenia od powoda na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego (k.8v-9).

Postanowieniem z dnia 12 grudnia 2016 r. Sąd Rejonowy Lublin-Zachów w Lublinie przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w Toruniu (k.11).

Wyrokiem z dnia 18 grudnia 2017 r. Sąd Rejonowy w Toruniu po rozpoznaniu sprawy z powództwa (...)spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa w B. przeciwko pozwanemu T. K. o zapłatę oddalił powództwo oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.217 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (k.127).

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd I instancji oparł na ustaleniach faktycznych, z których wynika, że strony w ramach prowadzonych działalności gospodarczych zawarli w dniu 10 sierpnia 2015 r. umowę poza siedzibą przedsiębiorstwa powoda o świadczenie stałej obsługi prawnej – pakiet 139. Umowa po wcześniejszej uzgodnieniu telefonicznym z konsultantką powoda, została dostarczona pozwanemu przez kuriera. W trakcie rozmowy pozwanego z konsultantką powoda poinformowała go o możliwości odstąpienia od umowy w terminie 30 dni, w okresie bezpłatnego testu. Umowa została zawarta na okres 36 miesięcy. W ramach umowy pozwanemu przysługiwały co miesiąc nielimitowane konsultacje prawne w sprawach gospodarczych, 5 godzin pracy prawnika w zakresie obsługi prawnej w sprawach gospodarczych oraz 3 godziny pracy prawnika w zakresie obsługi w sprawach prywatnych, a ponadto obsługa windykacyjna, reprezentacja w sądzie oraz weryfikacja kontrahentów. Do reprezentacji pozwanego i składania oświadczeń umocowana była pracownica pozwanego M. Z. (1). W dniu 7 września 2015 r. M. Z. (1), wskazując na nazwę firmy pozwanego, zwróciła się do powoda o podanie terminu rezygnacji z usługi chcąc od niej odstąpić z zachowaniem 30 dniowego okresu, w którym usługi powoda były testowane. M. Z. (1) chciała upewnić się czy dzień 10 września 2015 r. to dzień, w którym okres 30 dniowy na odstąpienie od umowy kończy się i można skorzystać z tego uprawnienia. W odpowiedzi na maila, przedstawiciel powoda również mailowo zażądał bardziej szczegółowych danych w postaci nr NIP firmy i numeru umowy. M. Z. (1) skontaktowała się z powodem telefonicznie i przedstawiciel powoda M. P. zaleciła jej przesłanie rezygnacji w formie wiadomości e-mail, co też uczyniono w dniu 10 września 2015 r. M. Z. (1) wystosowała maila, w którym odstąpiła od umowy wskazując na NIP firmy, informując o braku numeru umowy i prosząc o wskazanie adresu gdzie należy odesłać materiały startowe, które pozwany otrzymał z umową. Wedle ustaleń Sądu Rejonowego powód nie uznał odstąpienia od umowy za skuteczne i rozpoczął naliczać pozwanemu comiesięczną opłatę, wystawiając również na jego rzecz faktury VAT (nr (...)). Pozwany mimo niekorzystania z usług pozwanego i odstąpienia od umowy, w obawie przed windykacją ze strony powoda uiszczał część należności.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie przedłożonych przez strony dokumentów, zeznań świadka M. Z. (1) oraz przesłuchania pozwanego w charakterze strony. Sąd ten dał wiarę w całości dokumentom przedłożonym do sprawy, ponieważ nie budziły one wątpliwości co do ich autentyczności i prawdziwości. Za wiarygodne uznał też zeznania świadka M. Z. (1), która wskazała, że jest pracownikiem pozwanego i była umocowana do reprezentowania pozwanego w zakresie umowy o świadczenie usług prawnych. Sąd Rejonowy podkreślił, iż świadek zeznała, że odstąpiła od umowy w okresie 30 dniowego testu. Odstąpienie od umowy przyjęło postać wiadomości e-mail zgodnie z zaleceniami mailowymi i telefonicznymi pracownika powoda. Mimo odstąpienia od umowy do firmy pozwanego przychodziły faktury, które częściowo były płacone z nadzieją, że to zakończy wcześniej sprawę. Świadek podała, że pozwany nigdy nie skorzystał z usług powoda.

Ponadto Sąd Rejonowy uwzględnił także w całości twierdzenia pozwanego T. K., według których M. Z. (1) była umocowana do składania oświadczeń w jego imieniu i do odstąpienia od umowy z powodem.

Sąd ten przyjął w poczet materiału dowodowego także pismo pozwanego z dnia 22 sierpnia 2017 r. wskazując, iż nie zostało ono uznane jako spóźnione, a wnioski i dowody w nim zawarte nie zostały objęte prekluzją dowodową.

W dalszej części uzasadnienia Sąd Rejonowy wyjaśnił, że bezsporny był fakt zawarcia na odległość między stronami w dniu 10 sierpnia 2015 r. umowy o świadczenie obsługi prawnej przez powoda na rzecz pozwanego, jak i to, że w okresie pierwszych 30 dni obowiązywania umowy miał miejsce bezpłatny okres testowy, który uprawniał pozwanego do odstąpienia od umowy. Następnie Sąd I instancji podkreślił, iż sporne pozostawało czy pozwany w dniu 10 września 2015 r. skutecznie tj. zgodnie ze swoim uprawnieniem odstąpił od umowy z zachowaniem 30 dniowego okresu, poprzez przekazanie oświadczenia o odstąpieniu od umowy w drodze wiadomości e-mail.

W ocenie Sądu meriti analiza sprawy, zgromadzonych dokumentów oraz zeznań świadka M. Z. (1), jak również przesłuchanie pozwanego T. K., doprowadziło do przekonania, że pozwany w dniu 10 września 2015 r. skutecznie, zgodnie z instrukcjami przedstawiciela powoda, odstąpił od umowy, a więc nie jest zobowiązany do zapłaty jakiegokolwiek abonamentu na rzecz powoda.

Zdaniem Sądu Rejonowego pozwany skutecznie zakwestionował żądanie powoda. Sąd ten podkreślił, iż zawarta przez strony w dniu 10 sierpnia 2015 r. umowa o świadczenie usług prawnych przewidywała możliwość odstąpienia od umowy w okresie 30 pierwszych dni obowiązywania umowy, zwanymi okresem testowym. Z zeznań świadka M. Z. (1), na których w większości oparł się Sąd, jak również z wydruków wiadomości mailowych świadka do przedstawiciela powoda, już w dniu 7 września 2015 r. (a więc przed upływem 30 dni od zawarcia umowy) świadek jako reprezentant pozwanego zasygnalizowała powodowi chęć odstąpienia od umowy. Mimo utrudnień w kontakcie telefonicznym z przedstawicielami powoda, M. Z. (1) udało się nawiązać kontakt z M. P., która jako osoba umocowana do reprezentowania powoda, poleciła jej wystosowanie mailowego odstąpienia od umowy, co też M. Z. (2) uczyniła w wiadomości z dnia 10 września 2015 r. W konsekwencji Sąd Rejonowy uznał, że pozwany w przewidzianym umową o świadczenie obsługi prawnej okresie odstąpił od umowy. Zgodnie z jej zapisami po odstąpieniu od umowy pozwany nie był już zobowiązany do zapłaty powodowi jakiegokolwiek wynagrodzenia. Zatem pozwany słusznie zaprzeczył istnieniu po swojej stronie obowiązku zapłaty za obsługę prawną na rzecz powoda, skoro umowa stron już nie wiązała. Jednocześnie Sąd ten zauważył, że w realiach przedmiotowej sprawy sam fakt zapłaty przez pozwanego kilku nadesłanych przez powoda faktur nie przesądza o tym, że zobowiązanie pozwanego rzeczywiście istniało. Skoro jak wskazuje pozwany, mimo odstąpienia od umowy, był on wielokrotnie windykowany przez powoda, to łatwo wyobrazić sobie sytuację, że chciał pozbyć się tego obciążenia psychicznego poprzez zapłatę części faktur, tak by załagodzić sytuację. W tym stanie rzeczy, zdaniem Sądu Rejonowego nie ulegało wątpliwości, że wobec terminowego odstąpienia od umowy przez usługobiorcę, nie zaktualizował się po jego stronie obowiązek uiszczenia opłaty abonamentowej za kolejne okresy rozliczeniowe obowiązywania umowy. Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia Sąd Rejonowy wskazał przepis art. 750 k.c. w zw. z art. 734 i art. 735 a contrario.

O kosztach procesu Sąd I instancji orzekł na podstawie art. 98 § 1-3 k.p.c. (k.130-132).\\

Od powyższego wyroku apelację złożył powód zaskarżając go w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi powód zarzucił:

1) naruszenie przepisów postępowania, tj.:

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną ocenę materiału dowodowego, a w konsekwencji błąd w ustaleniach faktycznych polegający na uznaniu, że w sprawie niniejszej pozwany skutecznie w przewidzianym w umowie terminie odstąpił od umowy, podczas gdy oświadczenie o odstąpieniu od umowy zostało przesłane powodowi po upływie okresu określonego w § 5 ust. 2 umowy;

- art. 328 § 2 k.p.c. polegające na niewyjaśnieniu podstawy prawnej wyroku i braku uzasadnienia wskazanych przepisów, na podstawie których Sąd meriti oddalił powództwo;

2) naruszenie przepisów prawa materialnego mogące mieć istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:

- art. 111 k.c. poprzez jego niezastosowanie i błędne przyjęcie, że pozwany odstąpił od umowy zawartej z powodem w 30 – dniowym terminie, podczas gdy przedstawiciel pozwanego mailowo odstąpił od umowy w trzydziestym pierwszym dniu od jej zawarcia, a tym samym nie zachował przewidzianego zapisami umowy terminu.

W oparciu o powyższe zarzuty powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i uwzględnienie powództwa poprzez orzeczenie zgodnie z żądaniem pozwu oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych. Jednocześnie powód złożył wniosek o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów postępowania przed Sądem I instancji wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu apelacji powód podniósł przede wszystkim, iż zgodnie z umową odstąpić można od niej jedynie w formie pisemnej, a nawet gdyby uznać za prawidłową formę odstąpienia w drodze e-milowej, to wbrew ustaleniom Sądu Rejonowego, termin na odstąpienie od umowy nie został zachowany. Umowa została zawarta w dniu 10 sierpnia 2015 r., a zatem termin na odstąpienie od niej upłynął – zdaniem skarżącego – w dniu 9 września 2015 r., a nie jak ustalił Sąd I instancji – w dniu 10 września 2015 r. podkreślając przy tym, że miesiąc sierpień ma 31 dni. Według skarżącego, Sąd meriti naruszył także przepis prawa materialnego tj. art. 111 k.c. poprzez jego niezastosowanie i błędne przyjęcie, ze pozwany odstąpił od umowy zawartej z powodem w 30 – dniowym terminie, podczas gdy przedstawiciel pozwanego mailowo odstąpił od umowy w 31 dniu od jej zawarcia i tym samym nie zachował przewidzianego w umowie terminu do odstąpienia od tej umowy. Stosując się do zasad obliczania terminów w art. 111 k.c. zdaniem powoda należało uznać, że w przedmiotowej sprawie ostatnim dniem, w którym pozwany mógł skutecznie odstąpić od umowy był dzień 9 września 2015 r. (k.134-136).

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o oddalenie apelacji oraz o zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym wg norm przepisanych podnosząc m.in., iż strony zawarły sporną umowę w dniu 13 sierpnia 2015 r., gdyż w tym dniu umowa została przekazana pozwanemu do podpisu za pośrednictwem firmy kurierskiej (k.142).

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja powoda jest uzasadniona i jako taka skutkuje zmianą zaskarżonego wyroku.

Na wstępie należy podkreślić, iż sprawa niniejsza była rozpoznawana jako sprawa gospodarcza w postępowaniu uproszczonym. W konsekwencji apelacja w takiej sprawie, obok wymagań określonych w treści art. 368 k.p.c., winna także spełniać wymagania określone w art. 505 ⁹ § 1 k.p.c., który to przepis ogranicza podstawy apelacji w postępowaniu uproszczonym do zarzutów naruszenia prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie oraz naruszenia przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć wpływ na wynik sprawy.

W związku z powyższym w ocenie Sądu Okręgowego trafny był zarzut apelującego naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., gdyż Sąd I instancji dopuścił się naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów wyrażonej w powyższym przepisie, a w konsekwencji dopuścił się także błędnych ustaleń faktycznych polegających na bezpodstawnym przyjęciu, że pozwany skutecznie, w przewidzianym w umowie terminie odstąpił od umowy.

W myśl § 5 ust. 2 łączącej strony umowy z dnia 10 sierpnia 2015 r. o świadczenie stałej obsługi prawnej, w okresie pierwszych trzydziestu dni od zawarcia umowy, zlecający (tj. pozwany) mógł odstąpić od umowy bez obowiązku zwrotu ulgi. Dla zachowania powyższego terminu wystarczające było nadanie przed jego upływem oświadczenia o odstąpieniu za pomocą przesyłki rejestrowanej. Strony uzgodniły ponadto, że zmiany niniejszej umowy oraz odstąpienie od niej lub wypowiedzenie dla swojej ważności wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności (§ 6 ust. 6 umowy). Natomiast zgodnie z § 6 ust. 1 umowy wywołuje ona skutki prawne z dniem wskazanym w nagłówku umowy jako dzień jej zawarcia. Jako dzień zwarcia umowy został wskazany w nagłówku dzień 10 sierpnia 2015 r.. Zatem od tego dnia sporna umowa zaczęła wywoływać skutki prawne i od tej daty należy również liczyć bieg 30-dniowego terminu na odstąpienie od tej umowy. Jak wynika z materiału dowodowego sprawy, oświadczenie o odstąpieniu od przedmiotowej pozwany przesłał powodowi e-mailem w dniu 10 września 2015 r. (k.99). Stosownie zaś do dyspozycji art. 111 k.c., termin oznaczony w dniach kończy się z upływem ostatniego dnia (§1). Jeżeli początkiem terminu oznaczonego w dniach jest pewne zdarzenie, nie uwzględnia się przy obliczaniu terminu dnia, w którym to zdarzenie nastąpiło (art. 111 § 2 k.c.). Skoro zatem, zgodnie z § 6 ust. 1 umowy, wywoływała ona skutki prawne z dniem wskazanym w jej nagłówku jako dzień zawarcia tej umowy, a więc z dniem 10 sierpnia 2015 r., to w ocenie Sądu II instancji należało podzielić stanowisko strony skarżącego, iż termin 30-dniowy do jej wypowiedzenia upłynął z dniem 09 września 2015 r., albowiem miesiąc sierpień liczy 31 dni. Wobec tego, że pozwany złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy dopiero w dniu 10 września 2015 r., a zatem po upływie terminu określonego w § 5 ust. 2 umowy, to w tej sytuacji oświadczenie to nie mogło wywołać skutków prawnych, jakie kodeks cywilny wiąże z odstąpieniem od umowy tj. ze skutkiem, że umowa nie została zawarta.

Z uwagi na złożenie przez pozwanego oświadczenia o odstąpieniu od umowy po upływie terminu określonego w umowie, rozważania w przedmiocie prawidłowości formy tego oświadczenia stały się zbędne, stąd też Sąd Odwoławczy pominął je w uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia.

W tych okolicznościach należało zatem przyjąć, że wskutek niezłożenia przez pozwanego oświadczenia o odstąpieniu od umowy w terminie uzgodnionym w umowie, strony nadal były nią związane; toteż powodowi należała się zapłata wynagrodzenia za wykonanie umowy w kwocie dochodzonej pozwem.

Z kolei jak tranie wskazał w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd Rejonowy w niniejszej sprawie zastosowanie znajdą przepisy art. 750 k.c. w zw. z art. 734 i art. 735 k.c. a contrario. Strony wiązała bowiem umowa o świadczenie usług pomocy prawnej, co było w sprawie kwestią bezsporną. Jednakże z uwagi na błędne uznanie, że pozwany skutecznie odstąpił od tej umowy Sąd Rejonowy oddalił powództwo wskazując jako podstawę prawną rozstrzygnięcia powyższe przepisy. Chybiony zatem okazał się drugi z zarzutów apelacji naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. przez niewyjaśnienie wskazanej podstawy prawnej wyroku jak też braku uzasadnienia wskazanych przepisów, co było zbędne wobec oparcia rozstrzygnięcia na uznaniu, że pozwany skutecznie i zgodnie z postanowienia umowy wypowiedział sporną umowę.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. uwzględnił apelację powoda w całości i zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, iż zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.821,62 zł wraz z odsetkami ustawowymi, a od dnia 1 stycznia 2016 r. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwot szczegółowo określonych w pkt I sentencji wyroku Sądu II instancji. Powód wykazał bowiem zasadność i wymagalność dochodzonego roszczenia przedkładając stosowne faktury załączone do pozwu.

O odsetkach ustawowych oraz o odsetkach ustawowych za opóźnienie Sąd Okręgowy orzekł w oparciu o art. 481 § 1 k.c. przyjmując, iż wobec nieuregulowania przez pozwanego płatności wynikających z faktur VAT przedłożonych do pozwu, bieg naliczania odsetek rozpoczął się od dnia wskazanego na fakturach jako termin płatności (pkt I wyroku).

O kosztach postępowania za pierwszą instancję jak też o kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i art. 108 § 1 k.p.c.

Na zasądzone od pozwanego jako strony przegrywającej na rzecz powoda jako wygrywającego koszty procesu za pierwszą instancję w wysokości 1.253,00 zł (pkt I wyroku) złożyły się:

- uiszczona przez powoda opłata sądowa od pozwu w kwocie 36,00 zł,

- uiszczona opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł,

- wynagrodzenie pełnomocnika procesowego będącego radcą prawnym w minimalnej wysokości 1.200,00 zł przewidzianej w taksie radcowskiej.

Z kolei na zasądzone od pozwanego na rzecz powoda koszty postępowania apelacyjnego w kwocie 550,00 zł (pkt III wyrok) złożyły się:

- uiszczona przez powoda opłata sądowa od apelacji w kwocie 100,00 zł oraz

- wynagrodzenie pełnomocnika procesowego będącego radcą prawnym w minimalnej wysokości 450,00 zł przewidzianej w taksie radcowskiej.

Ponadto stosownie do art. 108 § 1 k.p.c. należało nakazać ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego w Toruniu kwotę 64,00 zł tytułem brakującej opłaty od pozwu, której powód nie miał obowiązku uiścić w momencie wniesienia przez pozwanego sprzeciwu od nakazu zapłaty w postępowaniu elektronicznym w świetle art. 505 ³⁶ zd. ostatnie k.p.c. (pkt II wyroku).

(...)

1) (...)

2) (...)

3) (...)

T., (...)