Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący: SSO Jacek Matusik

Sędziowie: SO Anna Zawadka

SR del. Justyna Dołhy (spr.)

protokolant: sekr. sądowy Anna Rusak

przy udziale prokuratora Marka Traczyka

po rozpoznaniu dnia 16 lutego 2018 r. w Warszawie

sprawy S. O., córki M. i W., ur. (...) w W.

oskarżonej o przestępstwo z art. 297 § 1 k.k., art. 284 § 2 k.k.

A. K. (1), syna M. i W., ur. (...) w W.

oskarżonego o przestępstwo z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 297 § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionych przez obrońców

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie

z dnia 9 marca 2017 r. sygn. akt IV K 564/13

zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że termin wykonania obowiązku orzeczonego w punkcie V wobec S. O. określa na 2 (dwa) lata; w pozostałej części tenże wyrok utrzymuje w mocy; zasądza od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie na rzecz adw. J. Ś. oraz adw. T. B. kwoty po 516,60 zł obejmujące wynagrodzenia za obronę z urzędu w instancji odwoławczej oraz podatek VAT; zwalnia oskarżonych od uiszczenia kosztów sądowych w II instancji, przejmując wydatki na rachunek Skarbu Państwa.

SSO Anna Zawadka SSO Jacek Matusik SSR del. Justyna Dołhy

Na podstawie art. 423 § 1a kpk uzasadnienie dotyczy oskarżonego A. K. (1).

Sygn. akt VI Ka 780/17

UZASADNIENIE

A. K. (1) został oskarżony o to, że w dniu 02.01.2009 r. w W., poprzez przekazanie S. O. dokumentu w postaci umowy zawierającej poświadczenie nieprawdy o zatrudnieniu w/wymienionej na czas nieokreślony w firmie o nazwie (...) Spółka Cywilna oraz osiąganym w tej spółce wynagrodzeniu, udzielił w ten sposób pomocy S. O. i w uzyskaniu kredytu w kwocie 34.112,8 zł w (...), tj. o czyn z art. 18 § 3 kk w zw. z art. 297 § 1 kk.

Wyrokiem Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie z dnia 9 marca 2017 r. w sprawie o sygn. akt IV K 564/13 oskarżony A. K. (1) został uznany za winnego tego, że w bliżej nieustalonym dniu, nie wcześniej jednakże niż w dniu 2 stycznia 2009 r. i nie później niż w dniu 11 sierpnia 2009 r. w W. ułatwił swojej siostrze S. O. uzyskanie w Banku (...) S.A. Oddział w Polsce kredytu na zakup pojazdu S. (...), w ten sposób, że przekazał jej dokument w postaci umowy o pracę, poświadczający nieprawdę co do jej rzekomego zatrudnienia od dnia 2 stycznia 2009 r. w (...) Spółka Cywilna na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony i zajmowanego stanowiska, a także co do wysokości osiąganego z tego tytułu wynagrodzenia, a który to dokument miał istotne znaczenie dla uzyskania przez nią wymienionego wsparcia finansowego, tj. przestępstwa z art. 18 § 3 kk w zw. z art. 297 § 1 kk. Sąd wymierzył oskarżonemu karę 8 miesięcy pozbawienia wolności, na rzecz obrońcy z urzędu zasądził wynagrodzenie oraz zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych w całości.

Od powyższego wyroku apelację wniosła obrońca oskarżonego, która na podstawie art. 425 § 1, 2 i 3 kpk oraz art. 444 kpk zaskarżyła wyrok na korzyść oskarżonego w części uznającej oskarżonego za winnego czynu z art. 18 § 3 kk w zw. z art. 297 kk.

Obrońca, na podstawie art. 427 § 1 i 2 kpk oraz art. 438 pkt 2 i 3 kpk wyrokowi zarzuciła obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia w postaci art. 4 kpk, art. 5 kpk, art. 7 kpk, art. 410 kpk, art. 424 § 1 pkt 1 kpk poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów polegającej na pominięciu w ustaleniach faktycznych korzystnych dla oskarżonego okoliczności dotyczących tego, że S. O. świadczyła na jego rzecz opisane usługi za wynagrodzeniem zaś podpisana umowa została jedynie w dogodniejszej formie niż właściwa dla tych czynności umowa zlecenia oraz błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia polegający na niezasadnym przyjęciu, że oskarżony działał ze świadomością i zamiarem udzielenia S. O. pomocy w popełnieniu przestępstwa z art. 297 § 1 kk lub co najmniej godził się na to, w sytuacji, gdy nie potwierdza tego żaden dowód. Ponadto obrońca zarzuciła naruszenie art. 41 § 1 kpk poprzez rozpoznanie sprawy przez sędziego, co do którego istniała okoliczność tego rodzaju, że mogła wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności albowiem sędzia ten wcześniej rozpoznawał podobną sprawę A. K. (1). Z ostrożności procesowej, obrońca w oparciu o art. 438 pkt 4 kpk zarzuciła wyrokowi rażącą niewspółmierność orzeczonej względem oskarżonego kary 8 miesięcy pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania w sytuacji, gdy oskarżony został skazany za przestępstwo popełnione w jego zjawiskowej formie.

Podnosząc powyższe zarzuty obrońca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Kontrola instancyjna zaskarżonego orzeczenia wykazała, iż Sąd Rejonowy prawidłowo przeprowadził postępowanie w sprawie. Ustalenia faktyczne zostały poczynione na podstawie całokształtu materiału dowodowego ujawnionego w toku rozprawy głównej, ocenionego w sposób wszechstronny z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania, wskazań wiedzy oraz doświadczenia życiowego. Sąd wywiódł prawidłowy wniosek w przedmiocie winy oskarżonego, brak również podstaw do zakwestionowania wymiaru orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności.

W świetle materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy wina oskarżonego nie budzi wątpliwości. Wbrew stanowisku obrońcy, Sąd oceniając materiał dowodowy nie naruszył normy art. 7 kpk. Trzeba zarazem podkreślić, iż Sąd Rejonowy przeprowadził postępowanie w sposób wyczerpujący, dążąc do pełnego wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy, w tym skrupulatnie weryfikując linię obrony oskarżonego. Stanowisko skarżącego sprowadza się w istocie rzeczy do polemiki z przeprowadzoną przez Sąd pierwszej instancji oceną dowodów i wyprowadzonymi na jej podstawie ustaleniami faktycznymi, polemiki opartej na wybiórczym podejściu do ujawnionych okoliczności sprawy i rozpatrywaniu poszczególnych faktów w oderwaniu od pozostałych.

Przede wszystkim należy podkreślić, iż Sąd Rejonowy zasadnie ustalił, że oskarżony mając zarejestrowaną na siebie działalność gospodarczą zgłosił swoją siostrę S. O. jako rzekomego pracownika od dnia 1 listopada 2005 r. do ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego, ale nigdy jako pracodawca nie złożył za nią raportów rozliczeniowych ZUS RCA jak i nie wyrejestrował jej z ubezpieczenia. Natomiast w okresie czasu od 1 marca 2007 r. do 31 sierpnia 2008 r. S. O. zgłoszona była do ubezpieczenia jako osoba bezrobotna oraz zatrudniona przez Spółkę (...). Sam zaś oskarżony nie tylko, że nie uiszczał w okresie rzekomo prowadzonej działalności gospodarczej podatku VAT to na dodatek nie złożył jakiegokolwiek zeznania podatkowego za 2009 r. jak i deklaracji podatkowych, z których wynikałoby, że zatrudnia jakichkolwiek pracowników. Powyższe okoliczności wynikają w sposób jednoznaczny z dokumentów w postaci informacji uzyskanych z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Urzędu Skarbowego. Słusznie też Sąd Rejonowy dostrzegł, że umowa zlecenia znajdująca się k. 100 akt sprawy, która miała wykazać, że S. O. zatrudniana była przez oskarżonego wcześniej w spółce na podstawie umowy zlecenia, jest niewiarygodna w swej treści, ponieważ widnieje na niej data 1 września 2008 r. i pieczątka Spółki (...), która przecież została zgłoszona przez oskarżonego dopiero w dniu 1 czerwca 2009 r. Powyższe okoliczności w powiązaniu z niespójnymi i niewiarygodnymi wyjaśnieniami oskarżonych dotyczącymi rzekomego zatrudniania S. O. przez oskarżonego w charakterze pracownika dały Sądowi Rejonowemu podstawę do zasadnego przypisania oskarżonemu popełnienia przestępstwa z art. 18 § 3 kk w zw. z art. 297 § 1 kk. Sąd Okręgowy w pełni podziela ocenę dowodów w postaci wyjaśnień oskarżonych dokonaną przez Sąd I instancji, który rzeczowo, skrupulatnie, logicznie i wyczerpująco przeanalizował je mając na uwadze bezsprzeczne informacje wynikające z danych uzyskanych z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych czy Urzędu Skarbowego. Nie ma zatem potrzeby ponownego przytaczania tych samych argumentów. W całości należy również podzielić argumentację Sądu odnośnie oceny wyjaśnień oskarżonego i oskarżonej w zakresie świadomości A. K. (1) co do przeznaczenia wystawionej przez niego fikcyjnej umowy o pracę. Powiązania rodzinne między oskarżonymi oraz uprzednio wystawione przez oskarżonego tego typu dokumenty innym osobom, w których poświadczał nieprawdę co do ich zatrudnienia i wysokości wynagrodzenia, w sposób jednoznaczny świadczą o tym, że oskarżony działał z rozmysłem i celowo. Dodatkowo stwierdzić należy, że druga siostra oskarżonego – A. K. (2) telefonicznie potwierdziła zatrudnienie S. O. w spółce oskarżonego w trakcie weryfikacji wniosku kredytowego, a więź rodzinna między tymi osobami wskazuje na ich celowe, uzgodnione działanie.

Biorąc pod uwagę powyższe, zarzuty obrońcy oskarżonego dotyczące naruszenia przez Sąd przepisów postępowania mające wpływ na treść wyroku należało uznać za bezzasadne. Sąd Rejonowy rozważył całość materiału dowodowego w postaci zeznań świadków oraz dokumentów jak i wyjaśnień oskarżonych nie tylko w aspekcie ich cech wewnętrznych, ale i w konfrontacji z pozostałymi przeprowadzonymi dowodami. Przedstawione w uzasadnieniu wyroku rozumowanie jest wolne od błędów logicznych i znajduje pełne wsparcie we wskazaniach wiedzy i doświadczenia życiowego.

Odnosząc się do zarzutu postawionego w apelacji, a dotyczącego naruszenia normy art. 41 § 1 kpk stwierdzić należy, że jak sama obrońca zauważa posiłkując się stanowiskiem judykatury, fakt rozpoznawania zupełnie innej sprawy oskarżonego przez tego samego sędziego, nie stanowi podstawy do wyłączenia go od rozpoznania niniejszej sprawy. Zarzut postawiony przez obrońcę należy uznać za niezasadny. Sam bowiem fakt powoływania się przez sędziego na uprzednie prawomocne skazania oskarżonego za podobne czyny nie jest wystarczający do uznania, że sędzia wcześniej wyrobił sobie w niniejszej sprawie już pogląd, czy też uległ zasugerowaniu albo uprzedzeniu. Nie jest to okoliczność wystarczająca do podważenia jego obiektywizmu. Fakty te bowiem niezbicie wynikają z prawomocnych wyroków, które zapadły wobec skazanego wydanych przecież przez Sądy w różnym składzie (vide k. 206, 208, 210-212, 216-220, 299-300).

Za niesłuszny należy również uznać zarzut rażącej niewspółmierności kary wywiedziony przez obrońcę na podstawie art. 438 pkt 4 kpk. Podkreślić należy, że zarzut ten jest zasadny wtedy, gdy kara wprawdzie mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, ale nie uwzględnia w sposób właściwy okoliczności dotyczących sądowego ich wymiaru określonych w art. 53–56 kk. Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem judykatury rażąca niewspółmierność kary występuje wtedy, gdy kara orzeczona nie uwzględnia w należyty sposób stopnia społecznej szkodliwości przypisywanego czynu oraz nie realizuje wystarczająco celu kary, ze szczególnym uwzględnieniem celów zapobiegawczych i wychowawczych. Pojęcie niewspółmierności rażącej oznacza znaczną, wyraźną i oczywistą, a więc niedającą się zaakceptować dysproporcję między karą wymierzoną a karą sprawiedliwą, czyli zasłużoną (np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 maja 2017 II KK 156/17).

W ocenie Sądu Okręgowego, należy podzielić w pełni powołane przez Sąd Rejonowy argumenty dotyczące stopnia winy i społecznej szkodliwości czynu przypisanego oskarżonemu. Podzielić należy również stanowisko Sądu odnośnie znacznej demoralizacji oskarżonego, który naruszając już wielokrotnie porządek prawny w sposób dobitny wykazał swój lekceważący stosunek do niego. Mając na uwadze powyższe, należy uznać, iż kara 8 miesięcy pozbawienia wolności wymierzona oskarżonemu wyraża prawidłową ocenę stopnia winy oskarżonego, stopnia społecznej szkodliwości popełnionego przez niego czynu, jak i pozostałych okoliczności o jakich mowa w art. 53 § 1 i 2 kk i w realiach tej sprawy nie jest to kara rażąco surowa. Wbrew twierdzeniom skarżącego, uznać należy, że Sąd Rejonowy karę ukształtował w sposób bezsprzecznie umiarkowany, uwzględniając również cele kary w zakresie prewencji szczególnej jak i ogólnej. Warunkowe zawieszenie wykonania wymierzonej kary pozbawienia wolności stałoby zdecydowanie w sprzeczności z dyrektywami wymiaru kary z uwagi na dotychczasowy sposób życia tj. wielokrotną karalność oskarżonego za tożsame przestępstwa.

Zgodnie z wnioskiem obrońcy z urzędu oskarżonego, Sąd zasądził od Skarbu Państwa na jej rzecz wynagrodzenie za obronę w instancji odwoławczej wraz z podatkiem od towarów i usług zaś uwzględniając sytuację materialną oskarżonego, który nie uzyskuje żadnych stałych dochodów, Sąd zwolnił go od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze wydatkami obciążając Skarb Państwa.

SSO Anna Zawadka SSO Jacek Matusik SSR del. Justyna Dołhy