Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 lutego 2018 roku

Sąd Rejonowy w Szczytnie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 08 lutego 2018 roku w S.

sprawy z powództwa W. Ł.,

przeciwko Gminie Miejskiej S.

o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu,

I.  oddala powództwo,

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 270 (dwieście siedemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu stanowiących koszty zastępstwa procesowego

Sygn. akt I C 581/17

UZASADNIENIE

Powód W. Ł. w pozwie przeciwko Gminie Miejskiej S. domagał się ustalenia, że wstąpił w stosunek najmu lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w S. przy ul. (...) oraz nakazania pozwanemu zawarcia z powodem umowy najmu lokalu nr (...) przy ul. (...) w S. na warunkach określonych dla dotychczasowego najemcy. Nadto, wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania oraz zastępstwa procesowego według spisu kosztów.

W uzasadnieniu pozwu wskazał, że matka powoda J. Ł. (1) na podstawie umowy zawartej w dniu 13 lipca 1966 roku była, do dnia swej śmierci tj. do dnia 16 maja 2016 roku najemcą lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w S. przy ul. (...). Powód zaś zamieszkiwał wspólnie z matką w tym lokalu nieomal nieprzerwanie od 1966 roku do dnia jej śmierci i w lokalu tym jest od dnia 13 lipca 2000 roku zameldowany na pobyt stały. Z tytułu podatków rozlicza się w Urzędzie Skarbowym właściwym ze względu na miejsce zamieszkania tj. w S.. Twierdził, że jedynie z uwagi na trudną sytuację na lokalnym rynku pracy i zwiększające się potrzeby rodziców, których w znacznej części utrzymywał podjął pracę poza miejscem zamieszkania tj. w W.. Konieczność niemalże codziennej obecności w siedzibie pracodawcy był jedyny powodem, dla którego część noclegów spędzał w W.. W S., jak twierdził stale zamieszkuje i przebywa w lokalu przy ul. (...) tak często jak to jest możliwe, czyli za każdym razem, gdy pozwalają mu na to obowiązki służbowe. Powód wskazał, że ponosił koszty leczenia i opieki matki oraz koszty utrzymania i remontów mieszkania i to w S. koncentrowało się centrum jego życiowych interesów, albowiem utrzymywał i nadal utrzymuje bliskie więzi ze swoimi znajomymi mieszkającymi na terenie S., gdzie korzysta również z usług lojalnych przedsiębiorców. Nie jest właścicielem żadnego innego lokalu mieszkalnego.

Pozwana Gmina Miejska S. wniosła o oddalenie powództwa i orzeczenie o kosztach postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwana twierdził, że stosunek najmu lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w S. wygasł wraz ze śmiercią najemcy tj. J. Ł. (1) w dniu 16 maja 2015 roku wobec braku osób, które spełniałyby warunki wstąpienia w stosunek najmu na podstawie art. 691 k.c. Pozwana zaprzeczyła, aby powód zamieszkiwał stale w tym lokalu z J. Ł. (1) do dnia jej śmierci. Zwróciła uwagę, że od 1 sierpnia 2012 roku powód jest zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w W., a w lokalu w S. bywał rzadko, zaś J. Ł. (1) zajmowała się jej córka M. U. oraz opiekunka.

Sąd ustalił, co następuje:

J. Ł. (1) w dniu 13 lipca 1966 roku zawarła umowę najmu lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ul. (...).

(dowód: umowa najmu k. 15-18)

Powód od dnia 13 lipca 2000 roku zameldowany jest na pobyt stały pod adresem S., ul. (...). Powód zeznania podatkowe za lata 2012-2015 składał w Urzędzie Skarbowym w S.. Z czasem gdy stan zdrowia rodziców powoda pogarszał się i tym samym zwiększały się ich potrzeby powód zaczął ponosić koszty związane z utrzymaniem mieszkania, finansował przeprowadzane w nim remontu. Powód od dnia 1 czerwca 2012 roku rozpoczął pracę w Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej (...) w W. w pełnym wymiarze czasu pracy i w tym czasie mieszkał w lokalu mieszkalnym na terenie W.. Powód często przyjeżdżał do S., zwłaszcza w weekendy. Zdarzało się, że przyjeżdżał do S. w czwartek wieczorem i wyjeżdżał w poniedziałek rano. Mieszkał wtedy w lokalu przy ul. (...), w którym znajdowały się jego rzeczy osobiste tj. ubrania, kosmetyki i w którym stale mieszkała matka powoda. W czasie pobytu w S. powód robił zakupu produktów żywnościowych i innych niezbędnych dla matki towarów w lokalnych sklepach. Kupował leki. Tu również korzystał z pralni, a u miejscowego mechanika samochodowego P. G. co najmniej od 2006 roku naprawia samochody. Powód w S. spędzał święta, urlopy, uczestniczył w spotkaniach rodzinnych. Spotykał się ze znajomymi, członkami rodziny.

W okresie zatrudnienia powód korzystał z krótkich urlopów wypoczynkowych, które w części spędzał w S.. I tak w 2014 roku wykorzystywała: 2 i 3 stycznia (czwartek, piątek), 14 lutego (piątek), 21 marca (piątek), 7-18 kwietnia, 20 czerwca (piątek), 11, 18, 25 lipca (piątki), 1, 8, 29 sierpnia (piątki), 12 września (piątek), 10, 29 października (piątek, środa), 10 listopada (poniedziałek), 18, 19, 24 grudnia (czwartek, piątek, środa). W 2015 roku korzystał z urlopów wypoczynkowych: 2 stycznia (piątek), 20 lutego (piątek), 6 marca (piątek), 2, 10, 29 kwietnia (czwartek, piątek, środa), 13-15 maja (środa – piątek).

(dowód: zaświadczenie k. 23, PIT-37 k. 24-26, k. 2730, k. 31-34, k. 35-38, faktura VAT k. 41, dowód wpłaty k. 42, informacja z Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej (...) w W. k. 131, dowód z przesłuchania stron – powoda k. 188v-189v, nagranie 00:55:24-01:46:58, zeznania świadka Z. B. k 119v-120, nagranie 00:10:21 – 00:34:52, zeznania świadka A. S. k. 120v, nagranie 00:47:25 – 01:01:59, zeznania świadka H. K. k. 121v-122, nagranie 01:44:22-02:00:05, zeznania świadka K. C. k. 122-122v, nagranie 02:00:05-02:17:15, zeznania świadka L. G. k. 122v, nagranie 02:17:15-02:30:51, zeznania świadka G. J. k. 122v-123, nagranie 02:30:51-02:39:20, zeznania świadka M. K. k. 123, nagranie 02:39:20-02:46:31, zeznania świadka H. L. k. 123, nagranie 02:46:31-03:06:28, zeznania świadka M. U. k. 123v, nagranie 03:13:29-03:26:07, zeznania świadka Z. M. k. 123v, nagranie 03:06:28-03:13:29, zeznania świadka M. G. k. 187v, nagranie 00:12:23-00:22:57, zeznania świadka P. G. k. 187v-188, nagranie 00:22:57-00:41:50 , zeznania świadka K. J. k. 188-188v, nagranie 00:41:50-00:53:49, zeznania świadka H. T. k. 120-120, nagranie 00:34:52-00:47:25)

J. Ł. (1) przez ostatnie lata swego życia chorowała, w tym na chorobę Alzheimera, cukrzycę, przeszła udar mózgu. Z czasem zaczęła wymagać stałej opieki. Powód wynajął opiekunkę i ponosił koszty związane z jej wynagrodzeniem. Z czasem gdy stan zdrowia J. Ł. (1) pogarszał się opiekunka nocowała również w lokalu przy ul. (...). Powód pokrywał koszty związane z zakupem leków dla matki, wypożyczał sprzęt specjalistyczny. Opiekunka oraz córka J. Ł. (1) M. U. sprawowały bezpośrednią opiekę nad J. Ł. (1) i w miarę możliwości w opiece tej uczestniczył powód, zawsze gdy przyjeżdżał do S.. Czasami gdy zachodziła potrzeba i konieczna była pomoc opiekunce powód przyjeżdżał w ciągu tygodnia.

(dowód: karta informacyjna leczenia szpitalnego k. 39-40, dowód z przesłuchania stron – powoda k. 188v-189v, nagranie 00:55:24-01:46:58, zeznania świadka Z. B. k 119v-120, nagranie 00:10:21 – 00:34:52, zeznania świadka A. S. k. 120v, nagranie 00:47:25 – 01:01:59, zeznania świadka K. C. k. 122-122v, nagranie 02:00:05-02:17:15, zeznania świadka H. L. k. 123, nagranie 02:46:31-03:06:28, zeznania świadka M. U. k. 123v, nagranie 03:13:29-03:26:07,potwierdzenia przelewów k. 137-169)

J. Ł. (1) zmarła w dniu 16 maja 2015 roku.

(dowód: odpis skrócony aktu zgonu k. 13)

Sąd ustalił, co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Podstawą prawną zgłoszonego przez powoda W. Ł. powództwa o ustalenie, że wstąpił w stosunek najmu lokalu mieszkalnego po swej zmarłej matce, jest przepis art. 189 k.p.c., który stanowi, że powód może żądać ustalenia istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. Podstawową przesłanką zasadności tak sformułowanego powództwa jest istnienie interesu prawnego, który zdaniem Sądu, w przypadku powoda, polega niewątpliwie na uzyskaniu tytułu prawnego do lokalu mieszkalnego i uregulowania sytuacji prawnej po śmierci dotychczasowego najemcy. Powód nie może w inny sposób zrealizować swojego roszczenia, bowiem właściciel lokalu –Gmina Miejska S. - kwestionuje jego prawo. Zatem jedyną formą ochrony było wytoczenie niniejszego powództwa.

Kwestię wstąpienia w stosunek najmu reguluje art. 691 k.c., który wskazuje zarówno na krąg osób mogących wejść w stosunek najmu po zmarłym najemcy, jak również przesłanki, jakie te osoby muszą spełnić. W myśl powołanego przepisu osobami uprawnionymi są: małżonek niebędący współnajemcą lokalu, dzieci najemcy i jego współmałżonka, inne osoby, wobec których najemca był obowiązany do świadczeń alimentacyjnych, oraz osoba, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą. Warunkiem wstąpienia w stosunek najmu z mocy prawa, a zatem niezależnie od woli wynajmującego, przez osoby wskazane powyżej, jest stałe zamieszkiwanie z najemcą w chwili jego śmierci. Istotny w świetle art. 691 § 2 k.c. jest fakt rzeczywistego wspólnego mieszkania osoby bliskiej z najemcą aż do chwili jego śmierci. Ustalając, czy dana osoba stale zamieszkiwała ze zmarłym najemcą, bierze się pod uwagę, czy lokal ten stanowił jej " centrum życiowe", czy w lokalu tym była „ześrodkowana” przez tą osobę cała jej działalność życiowa (wyrok SN z dnia 17 października 1997 roku, I CKN 90/97)

Nie budzi wątpliwości, że powód jako syn zmarłej J. Ł. (2) spełnia warunek przewidziany w przepisie art. 691 § 1 k.c. W ocenie Sądu powód nie spełniał warunku przewidzianego w przepisie art. 691 § 2 k.c.

Powód, co niewątpliwe od czerwca 2012 roku rozpoczął pracę w W. na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy. Zmiana miejsca zatrudnienia powoda powodowana była chęcią uzyskania lepszych warunków finansowych, a tym samym w szerszym zakresie wsparcia finansowego rodziców powoda. Powód od momentu rozpoczęcia pracy w W., mieszkał na terenie W., jak twierdził u swego kolegi, przy czym często przyjeżdżał do S., gdzie przy ul. (...) był jego dom rodzinny i mieszkali jego rodzice. W czasie pobytu w S. odwiedzał znajomych i rodzinę, ale w głównej mierze koncentrował swoją uwagę na pomocy rodzicom, którzy pod koniec swego życia wymagali opieki i zasadniczego wsparcia finansowego. Powód ponosił koszty utrzymania mieszkania, wykonywał niezbędne remonty. Korzystał z usług lokalnych przedsiębiorców. Robił zakupy w lokalnych sklepach. Powyższe jednakże nie świadczy, wbrew temu co twierdzi powód, że stale zamieszkiwał ze swoją matką w lokalu przy ul. (...).

W lokalu tym znajdowały się jego ubrania, przybory toaletowe, na co wskazywały m.in. świadek A. S., H. L., które opiekowały się J. Ł. (1) ale powyższe samo przez się nie stanowi, że w lokalu tym powód stale mieszkał. Zwrócić należy uwagę, że powód często odwiedzał swoją matkę w S. zdarzało się, że do S. przyjeżdżał bezpośrednio po pracy w czwartek, piątek i wyjeżdżał w poniedziałek rano bezpośrednio do pracy. Tak więc pozostawienie ubrań, przyborów toaletowych w lokalu w S. było dla niego ułatwieniem, ale nie oznaczało, że powód stale w lokalu tym mieszkał. Zwłaszcza, że znaczną część tygodnia zamieszkiwał w W., gdzie pracował. Nie była to praca sezonowa, a praca świadczona w pełnym wymiarze czasu pracy na podstawie umowy o pracę.

Powód twierdził, że stale mieszkał w S., a pobyt w W. był pobytem czasowym. Twierdzenie to, w świetle zgromadzonego materiału dowodowego, nie jest uprawnione. Sam powód twierdził, że w S. przebywał głównie w weekendy, a czasem zdarzało się, że pobyt rozpoczynał się w czwartek po pracy i kończył w poniedziałek rano. Wszyscy świadkowie, za wyjątkiem M. S., której zeznania Sąd pominął oraz E. K., która w tym zakresie nie była świadkiem naocznym twierdzili, że widywali powoda w S. w czasie gdy żyła jego matka, a on pracował w W.. Część świadków z uwagi na bliższą znajomość z powodem opisywała te spotkania jako częste, jak Z. B., K. C., L. G., P. G., również bliska sąsiadka J. H. K., inni jako spotkania sporadyczne, jak sąsiedzi K. J., H. T.. Spotkania te miały miejsce na mieście, w sklepie, na klatce schodowej, o różnych porach dniach i zazwyczaj w weekendy. H. L., która opiekowała się J. Ł. (1), siostra powoda M. U. zgodnie zeznały, że powód bardzo często przyjeżdżał do S. i pomagał w opiece nad matką.

Powód twierdził, że bardzo często przyjeżdżał do S., a związane to było z koniecznością wsparcia opiekunki, która sprawowała bezpośrednią opiekę nad J. Ł. (1). Przyjeżdżał zawsze, gdy taka potrzeba zaistniała. Powód opiekował się matką, pomagał jej w czynnościach życia codziennego i w związku z tym przebywał w lokalu mieszanym wynajmowanym od pozwanego. Nie był to pobyt stały, a obecność powoda w lokalu tym spowodowana była konkretnymi zdarzeniami faktycznymi związanymi z zakresem atencji, którą powód poświęcał swej matce. Podkreślić należy, że udzielanie przez stronę pomocy w codziennych sprawach życiowych poprzedniemu najemcy z uwagi na łączące ją z nim pokrewieństwo i w związku z tym przebywanie w zajmowanym przez najemcę lokalu, a nawet fakt zameldowania w nim, nie przesądzają o tym, że strona w lokalu tym stale zamieszkiwała i by tam znajdowało się centrum jej sprawa życiowych, rodzinnych i majątkowych (wyrok SN z dnia 29 kwietnia 1998 roku, I CKN 637/97, wyrok SA w Szczecinie z dnia 28 marca 2013 roku, I ACa 879/12, wyrok SN z dnia 12 września 2001 roku, V CKN 1827/00)

Zaświadczenie o zameldowaniu, które załączył powód do pozwu dowodzi jedynie tego, że w momencie zameldowania lokal opisany w pozwie stanowił miejsce stałego pobytu powoda. Nie może być jednak mowy o tym, że zameldowanie tworzy stan faktyczny i domniemanie, że osoba zameldowana w lokalu faktycznie przebywa. W aktualnie obowiązującym stanie prawnym instytucja meldunku ma wyłącznie ewidencyjny charakter.

Powód zeznania PIT – 37 za lata 2012-2015 składał w Urzędzie Skarbowym w S. wskazując ul. (...) w S. jako miejsce zamieszkania. Urząd Skarbowy w żaden sposób nie weryfikuje zapisów dotyczących miejsca zamieszkania podatnika, opierając się w tym zakresie na jego pisemnym oświadczeniu. Tak więc sam fakt złożenia zeznań podatkowych w S. nie tworzy domniemania, że powód stale zamieszkiwał w lokalu znajdującym się w S..

Przesłanka „stałego zamieszkiwania z najemcą" zawiera w sobie wymaganie, żeby osoba bliska najemcy nie miała innego mieszkania. Tymczasem powód w okresie od momentu rozpoczęcia pracy w W. do chwili śmierci najemcy lokalu, a więc przez okres ponad 3 lat swoje potrzeby mieszkaniowe zaspokajał na terenie W.. Nie przysługuje mu tytuł własności do żadnego innego lokalu, ale powyższe jest irrelewantne w zakresie oceny przesłanek wstąpienia w stosunek najmu na podstawie art. 691 k.c.

Dokonując ustaleń stanu faktycznego Sąd opierał się na dokumentach przedłożonych przez strony, zeznaniach świadków oraz przesłuchaniu powoda. Sąd pominął zeznania M. S., albowiem wymieniona zeznała, że powoda widywała w S. od jesieni 2017 roku, a wcześniej w czasach jego dzieciństwa. Zeznania świadka E. K. dotyczyły okoliczności i sposobu przeprowadzenia przez wymienioną wywiadu w budynku mieszkalnym przy ul. (...) po złożeniu przez powoda wniosku o wstąpienie w stosunek najmu. Świadek ten sporządzała dokumentację z rozmów z mieszkańcami budynku mieszkalnego odnośnie faktu zamieszkiwania powoda w lokalu nr (...). Świadek nie widywała powoda w lokalu, a relacjonowała jedynie przebieg rozmów z mieszkańcami bloku. Powód kwestionował sporządzoną przez świadka dokumentację, jak również zeznania świadków H. K. i K. J., którzy, jak wynika z dokumentacji sporządzonej przez E. K. mieli stwierdzić, że „centrum życiowe powoda jest w W.” (k. 84) i że na dzień 8 lipca 2015 roku nikt w lokalu nr (...) nie mieszka (k. 86). Zwrócić należy uwagę, że o ile nie sposób odtworzyć okoliczności w jakich sporządzona została dokumentacja, a zwłaszcza zapis o „centrum życiowym powoda”, który znalazł się w notatce służbowej sporządzonej przez E. K. w dniu 12 grudnia 2016 roku to stwierdzić należy, że oboje świadkowie na rozprawie zgodnie przyznali, że w czasie gdy żyła matka powoda widywali powoda w bloku, na klatce schodowej (K. J.), w lokalu nr (...) (H. K.)

Sąd zeznania świadków uznał za wiarygodne. W ocenie Sądu w sposób szczery opisywali oni okoliczności w jakich spotykali się z powodem w okresie gdy żyła jego matka. Nie byli w stanie, co zrozumiałe odtworzyć częstotliwości tych spotkań. Świadkowie, którzy z powodem utrzymywali bliższe relacje zgodnie wskazywali, że powód opiekował się matką, jego wszelkie działania, w tym obecność w S. motywowane było chęcią i potrzebą pomocy matce.

Ustalony przez Sąd stan faktyczny daje asumpt do stwierdzenia, iż powód w chwili śmierci najemcy nie zamieszkiwał w przedmiotowym mieszkaniu w tym sensie, że w lokalu tym nie koncentrowały się jego wszystkie sprawy życiowe, osobiste i majątkowe, chociaż w nim przebywał, co było uzasadnione więzami rodzinnymi łączącymi go z najemcą tego lokalu oraz wolą niesienia pomocy. Niewątpliwie powód z uwagi na fakt, że w S. się wychował i mieszkał w lokalu przy ul. (...) z miejscem tym jest i był emocjonalnie związany. Tym niemniej powyższe nie oznacza, że w lokalu tym w chwili śmierci najemcy znajdowało się „centrum życiowe powoda”

Nie ulega zatem wątpliwości, iż mieszkanie przy ul. (...) w S. nie stanowiło centrum życiowego powoda i niewątpliwe powód nie zamieszkiwał wspólnie z matką do chwili jej śmierci w przedmiotowy lokalu mieszkalnym.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 189 k.p.c. w zw. z art. 691 § 1 i 2 k.c. powództwo oddalono.

Sąd o kosztach procesu orzekł zgodnie z przepisem art. 98 § 1 i 3 k.p.c., który wyraża zasadę, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Na koszty procesu pozwanej składa się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego, którego wysokość ustalono w oparciu o § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (j.t. Dz.U. 2018r., poz. 265)

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

S., (...)

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

S.,(...)