Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 listopada 2017 r.

Sąd Rejonowy w Kielcach III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 15 listopada 2017 w Kielcach

przy udziale

na rozprawie

sprawy z powództwa P. P. (...)

przeciwko M. P. (...) o podwyższenie alimentów oraz z powództwa M. G. przeciwko P. G.

o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego

I.oba powództwa oddala;

II.koszty zastępstwa procesowego między stronami wzajemnie znosi.

SSR Wanda Rzepecka

Sygn. akt III RC 525/17

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 25 lipca 2017r. P. G. domagał się podwyższenia alimentów zasądzonych na jego rzecz wyrokiem Sądu Okręgowego w K. z dnia 20 października 2008r. w sprawie IC 1032/08 od pozwanego M. G. z kwoty po 350 zł miesięcznie do kwoty po 800 zł miesięcznie płatnych do 10-ego każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności . Ponadto wniósł o zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu podniósł, że wyrokiem Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 20 października 2008r. w sprawie IC 1032/08 zasądzono na jego rzecz alimenty w kwocie po 350 zł miesięcznie. Od wydania orzeczenia wysokość alimentów przez ok. 9 lat nie była zmieniana. Wskazano, że jego koszty utrzymania wynoszą ok. 1600 zł miesięcznie. Powód jest obecnie studentem IV roku na Uniwersytecie J. K. w K. na kierunku Administracja i w związku z tym oprócz kosztów wyżywienia i ubrania ponosi również koszty związane z zakupem podręczników czy też innych materiałów naukowych. Podniósł, że nie jest w stanie utrzymać się z alimentów i celem podołania ww. kosztom, sezonowo podejmuje się zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w K.. Wskazał, że pozwany partycypuje w jego kosztach utrzymania jedynie częściowo albowiem pomimo zasądzonej kwoty 600 zł tytułem alimentów na jego rzecz oraz siostry A. G. w ostatnim czasie przekazywał jedynie kwoty po 400 zł miesięcznie. Powód podniósł, że większość kosztów utrzymania spoczywa na ich matce, która zarabia ok. 1700 zł. Pozwany z kolei według jego wiedzy pracuje bez umowy i osiąga znaczne dochody a nadto wynajmuje lokal mieszkalny o pow. 70 m2 za kwotę ok. 1000 zł miesięcznie.

W dniu 18 sierpnia 2017r. do tutejszego Sądu wpłynęła odpowiedź na pozew M. G. w którym domagał się oddalenia powództwa w całości. Jednocześnie pozwany wystąpił z powództwem wzajemnym, domagając się uchylenia obowiązku alimentacyjnego wobec P. G. z dniem 1 października 2017r. Ponadto domagał się zasądzenia od powoda na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.
W uzasadnieniu wskazał, że od daty wydania wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach jego stan zdrowia uległ znacznemu pogorszeniu. Wskazał, że w 2011r. w wyniku wypadku doznał złamania kręgosłupa w odcinku lędźwiowym, w wyniku czego stał się osobą niepełnosprawną. Przez znaczny okres czasu miał problemy z samodzielnym poruszeniem się na skutek czego w listopadzie 2012r. uległ upadkowi i doznał złamania żeber. Podniósł, że stan zdrowia uniemożliwia mu podjęcie jakiejkolwiek pracy. Zaprzeczył twierdzeniom powoda aby był w posiadaniu nieruchomości z której najmu uzyskiwałby dochody, wskazał przy tym, że nieruchomość jest własnością jego matki L. G.. Odnośnie sytuacji finansowej wskazał, że jest ona ciężka bowiem utrzymuje się ze świadczenia z (...) w K. w kwocie 604 zł, którą w całości przeznacza na świadczenia alimentacyjne, korzysta również z programu dofinansowania żywności. Podał, że pozostaje na utrzymaniu matki która utrzymuje się z emerytury w kwocie ok. 1800 zł brutto. Odnośnie zaś płatności alimentów, wskazał, że nieregularności ostatnich wpłat wynikały w przebywania w ośrodku leczenia uzależnień. Podniósł również, że P. G. mimo podjęcia studiów po raz kolejny powtarza rok. Zaprzeczył również twierdzeniom powoda odnośnie sezonowości wykonywalnych prac wskazując, że z uzyskanych wiadomości, wynika, że pracuje tam na stałe od kilku lat oraz zarabia dodatkowe pieniądze wykonując prace związane z układaniem kostki brukowej.

W odpowiedzi na pozew wzajemny, powód popierał powództwo główne i domagał się oddalenia powództwa wzajemnego w całości (k. 31)

Na rozprawie w dniu 15 listopada 2017r. strony pozostały przy dotychczasowych stanowiskach (k. 58).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

P. G. ur. (...) pochodzi z małżeństwa U. G. i M. G., które wyrokiem Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 20 października 2008r.
w sprawie IC 1032/08 zostało rozwiązane przez rozwód z winy M. G.. Wówczas kosztami utrzymania M. G. obciążył oboje rodziców z tego tytułu zasądził od M. G. na rzecz P. G. alimenty w kwocie po 350 zł miesięcznie. Ponadto Sąd ustalił obowiązek alimentacyjny na rzecz córki stron – A. G. ur. (...) zasądzając od M. G. alimenty w kwocie po 250 zł. Wówczas P. G. miał 15 lat, uczęszczał do gimnazjum.

Dowody: odpis wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 20 października 2008r. w sprawie IC 1032/08 (k. 6-7)

Obecnie M. G., ma 47 lat, z zawodu jest cukiernikiem. Nadal jest obciążony obowiązkiem alimentacyjnym na rzecz córki w kwocie po 250zl miesięcznie. M. G. w sierpniu 2011r. uległ wypadkowi na skutek którego doznał złamań w obrębie kręgosłupa lędźwiowego. Na mocy orzeczenia Miejskiego Zespołu ds. Orzekania Niepełnosprawności z dnia 11 sierpnia 2016r. M. G. został uznany za osobę niepełnosprawną stopnia umiarkowanego. Również na mocy orzeczenia z dnia 14 września 2017r. został uznany za osobę niepełnosprawną stopnia umiarkowanego. Nie pobiera jednak świadczenia rentowego. W marcu 2017r. był leczony odwykowo w (...) w M. z powód uzależnienia do alkoholu. W okresie od 15 września 2017r do 22 września 2017r. przebywał w (...) w M. gdzie rozpoznano u niego zaburzenia hipochondryczne. Obecnie tj. od 20 września 2017r. pracuje przy pracach porządkowych w (...) Centrum (...) na podstawie umowy na czas określony w wymiarze ½ etatu i za okres pracy we wrześniu uzyskał dochód w kwocie 328,73 zł, w październiku 763,24 zł netto. Okresowo pobierał zasiłek z MOPRu, który obecnie z racji zatrudnienia utracił.

M. G. jest współwłaścicielem nieruchomości w K. w 1/8 części, na której znajduje się dom mieszkalny oraz warsztat samochodowy. W domu zamieszkuje wraz z matką. Pozostałymi współwłaścicielami nieruchomości jest jego rodzeństwo i matka L. G. która, jest osobą niepełnosprawną stopnia znacznego. Warsztat samochodowy od marca 2017r. jest wynajmowany A. K. (1) za kwotę 1500 zł. Najemca zawarł umowę z L. G. i z nią też się rozlicza. L. G. ponosi koszty utrzymania domu w tym m.in. kupuje opał, opłaca rachunki, mieszka razem z nim i uzyskuje dochód w kwocie z 1700 zł z tytułu emerytury.

Dowody : zeznania M. G. (k.59-60), zeznania A. K. (2) (k.58-59), karta leczenia szpitalnego (k. 19-20, 22), orzeczenie o niepełnosprawności (k. 21,56), zaświadczeni lekarskie o stanie zdrowia (k.23-24), zaświadczenie o stanie zdrowia L. G. (k. 25) o przyznaniu zasiłku (k. 27), zaświadczenie (k.28), informacja z ZUS (k. 44), zaświadczenie o wysokości dochodu (k. 53, 54), karta leczenia (k.52), umowa o pracę (k.55), dowodów osobisty (k. 57).

P. G. ma obecnie 24 lata, jest słuchaczem studiów drugiego stopnia I roku na kierunku Administracja na Uniwersytecie J. K. w K.. Studia realizuje w trybie dziennym. Na mocy decyzji dziekana wydziału, obecnie studia realizuje w ramach Indywidualnej Organizacji Studiów. Termin zakończenia stadiów jest przewidywalny na lipiec 2018r. Zamieszkuje razem z matką U. G. która pracuje w prywatnej firmie jako fakturzystka i zarabia około 1700zł netto. Mieszkają w domu który stanowi współwłasność matki oraz jej rodzeństwa. Razem z nimi mieszka jego siostra i siostra matki. Ogrzewanie domu w sezonie kosztuje około 1300zł. P. G. leczy się u psychiatry z powodu nerwicy, na leki miesięcznie wydaje ok. 30zł. Od 2015 jest okresowo zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie (...) w K. jako robotnik drogowy. Pracował w okresie p 13.07.2015 - 12.12.2015r; 15.03.2016 - 31.12.2016r. oraz w okresie od 15.03.2017r. - 30.11.2017r. Obecnie z tytułu zatrudnienia otrzymuje 1783,10 zł brutto, ok. 1478,55 zł netto. Dotychczas utrzymywał kontakty z ojcem, jednakże od daty wytoczenia niniejszej sprawy ich relacje uległy pogorszeniu.

Dowody: zeznania P. G. (k.59) zaświadczenie (k.29), dyplom ukończenia studiów I stopnia (k/ 35), (04.07.2016r), karta okresowych osiągnieć (k. 36), zaświadczenia z (...) (k. 38-39), decyzja (k. 51),

Stan faktyczny sprawy Sąd ustalił w oparciu o ww. dowody z dokumentów m.in. w postaci zaświadczeń o zatrudnieniu i zarobkach , które posłużyły Sądowi do ustaleń w zakresie sytuacji majątkowej powoda i pozwanego. Z kolei zaświadczenia z (...) J. K. w K. Sąd ustalił, ze powód nadal posiada stadu studenta jak również, to na jakim etapie studiów obecnie się znajduje. Wiarygodność przywołanych dokumentów nie była kwestionowana przez strony, ponadto przedmiotowe dokumenty nie wzbudzały również wątpliwości Sądu, co do rzetelności i wiarygodności zawartych w nich treści, mimo iż niektóre z dokumentów zostały złożone w kserokopiach.

Odnośnie zaś osobowych źródeł dowodowych, Sąd obdarzył przymiotem wiarygodności zeznania świadka A. K. (1) albowiem znalazły potwierdzenie w materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie. Z kolei dokonując oceny dowody z przesłuchania stron Sąd uznał, że zeznania M. G. i P. G. w przeważającym zakresie również zasługują na obdarzenie przymiotem wiarygodności.

Sąd zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie przedmiotem rozpoznania Sądu były dwa żądania: powództwo
o podwyższenie obowiązku alimentacyjnego M. G. na rzecz syna P. G.
z kwoty po 350 zł do kwoty po 800 zł oraz powództwo M. G. o wygaszenie alimentów wobec syna. Po wnikliwej analizie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszym postępowaniu i po dokonaniu jego oceny w granicach przewidzianych w art. 233 § 1 k.p.c., Sąd doszedł do przekonania, że oba powództwa nie zasługują na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 133 § 1 k.r.o. rodzice są obowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Wskazać także należy, iż zgodnie z utrwaloną judykaturą uzyskanie pełnoletniości nie zmienia sytuacji prawnej dziecka w zakresie alimentów, jeżeli dziecko pobiera naukę
w szkole lub na uczelni i czas na nią przeznaczony wykorzystuje rzeczywiście na zdobywanie kwalifikacji zawodowych. Jedyną miarodajną okolicznością, od której zależy trwanie bądź ustanie tego obowiązku jest to, czy dziecko może utrzymać się samodzielnie. Z tej przyczyny w odniesieniu do dzieci, które osiągnęły pełnoletność, brać należy pod uwagę to, czy wykazują chęć dalszej nauki oraz czy osobiste zdolności i cechy charakteru pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie nauki ( vide: wyrok SN z dnia 14 listopada 1997 r. III CKN 217/97).

Stosownie do art. 138 § 1 k.r.o. w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego. Dla stwierdzenia czy nastąpiła zmiana stosunków w rozumieniu art. 138 k.r.o., należy brać pod uwagę czy istniejące okoliczności – na tle sytuacji ogólnej – mają charakter trwały, dotyczą okoliczności zasadniczych, ilościowo znacznych i wyczerpują te przesłanki, które w istotny sposób wpływają na istnienie czy zakres obowiązku alimentacyjnego. Zmiana orzeczenia dopuszczalna jest tylko w razie zmiany stosunków po jego wydaniu (uchwała pełnego składu Izby Cywilnej
i Administracyjnej Sądu Najwyższego z dnia 16.12.1987 r., M.P. z 1988 Nr 6, poz. 60 pkt VII).

W pierwszej kolejności należało dokonać oceny zasadności żądania najdalej idącego, tj. roszczenia o wygaszenie alimentów. Materiał dowody zgromadzony w sprawie nie wykazał, aby w stosunku do uprawnionego do alimentów tj. P. G. nastąpiła zmiana która skutkowałaby uznaniem, że powód (pozwany wzajemnie) uzyskał zdolność samodzielnego utrzymania się. Przede wszystkim nie można stracić z pola widzenia tej okoliczności, że P. G. nadal studiuje, obecnie jest na I roku studiów drugiego stopnia (magisterskich) na kierunku Administracja realizowanych na Uniwersytecie J. K.. Prawdą jest, że powód (pozwany wzajemny) od 2015r. podejmuje zatrudnienie w (...) Przedsiębiorstwie (...) w K. jako robotnik drogowy. Wbrew temu co M. G. usiłował wykazać, nie sposób uznać, że zatrudnienie to jest stałe, albowiem z przedstawionych przez powoda (pozwanego wzajemnie) wynika, że pracuje przez część roku, a większość tego czasu stanowi okres wakacji letnich. Ponadto w ocenie Sądu fakt, ten należy oceniać przez pryzmat zakresu obowiązku alimentacyjnego ojca, który partycypuje w jego kosztach utrzymania stosunkowo nieznaczną kwotą tj. 350 zł. Nie powinno zatem dziwić pozwanego (powoda wzajemnego), że w takiej sytuacji powód podjął się pracy o charakterze dorywczym, celem pozyskania środków na częściowe pokrycie swoich wydatków. W ocenie Sądu pozwany (powód wzajemny) nie może czynić zarzutu P. G., że wykazuje starania aby ekonomicznie się usamodzielnić.
Niemniej jednak materiał dowody zgromadzony w sprawie wykazał, że P. G. nadal wykazuje chęć kontynuowania nauki. Należy bowiem zaznaczyć, że powód (pozwany wzajemny) od razu po zdaniu egzaminu maturalnego rozpoczął studia na uczelni wyższej. Prawdą jest, że w czasie tego etapu nauki, jednokrotnie powtarzał rok akademicki, co jednak w ocenie Sądu nie może dyskwalifikować jego starań o kontynuowanie nauki. W tym stanie rzeczy Sąd uznał, że M. G. nadal powinien partycypować w kosztach utrzymania syna, celem umożliwienia mu dalszego kontynuowania nauki. Przeciwne stanowisko prowadziłoby do zahamowania, a co najmniej znacznego utrudniania dalszego rozwoju P. G. co pozostawałoby w sprzeczności z podstawowym obowiązkiem rodzicielskim troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka. Podkreślić bowiem stanowczo należy, że dziecko, które osiągnęło nie tylko pełnoletniość, ale zdobyło także wykształcenie umożliwiające podjęcie pracy zawodowej, pozwalającej na samodzielne utrzymanie, nie traci automatycznie uprawnień do alimentów, jeżeli np. chce kontynuować naukę i zamiar ten znajduje uzasadnienie w dotychczas osiąganych wynikach (wyrok SN z 24.03.2000 r., I CKN 1538/99).W tym stanie rzeczy Sąd uznał powództwo wzajemne wytoczone przez M. G. wobec P. G. jako bezzasadne i jako takie oddalił na podstawie art. 138 k.r.o.

Odnosząc się natomiast do drugiego z powództw tj. o podwyższenie alimentów, na przedpolu dalszych rozważań wskazać należy, że od ostatniego rozstrzygnięcia ustalającego wysokość alimentów na rzecz powoda minęło prawie 9 lat. Na znaczenie upływu czasu dla określenia potrzeb dzieci Sąd Najwyższy wskazał przy tym w orzeczeniu z dnia 1 czerwca 1965 r., w którym wskazano, iż różnica wieku dzieci spowodowana upływem czasu od daty postanowienia określającego wysokość renty alimentacyjnej, sama przez się uzasadnia wzrost potrzeb związanych z uczęszczaniem do szkoły, pobieraniem dodatkowych lekcji itp., co z kolei pociąga za sobą konieczność ponoszenia wydatków (postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna, I CZ 135/64, nie publikowane). Już zatem sam upływ czasu od ustalenia alimentów uzasadnia ich podwyższenie, przy czym poza wszelkim sporem pozostaje również to, że od tego momentu potrzeby ewidentnie wzrosły. Okoliczność ta nie była również kwestionowana przez pozwanego. Podnieść jednak należy, to, że strona powodowa nie udowodniła w żadnej mierze wysokości kosztów utrzymania P. G. ograniczając się do lakonicznego stwierdzenia , że wynoszą one ok. 1300 zł, bez wskazania konkretnych kwot przeznaczanych na poczet danego rodzaju wydatków. Niemniej jednak wskazać należy, że o zakresie obowiązku alimentacyjnego decydują nie tylko usprawiedliwione potrzeby uprawnionych ale jest on limitowany przez zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego. Materiał dowody zgromadzony w sprawie wykazał, że możliwości zarobkowe poznanego M. G. nie są zbyt dobre. Przede wszystkim zważyć należy, że w stosunku do stanu istniejącego w dacie orzekania w sprawie IC 1032/08 Sądu Okręgowego w Kielcach uległy one pogorszeniu albowiem obecnie pozwany na skutek urazu doznanego w 2011r. jest osobą niepełnosprawną stopnia znacznego. Co prawda, jest on nadal zdolny do zarobkowania jednakże w warunkach pracy chronionej. Tym samym okoliczność ta znacząco rzutuje na jego możliwości zarobkowe. Wskazać w tym miejscu również należy, że pozwany obecnie pracuje będąc zatrudniony w wymiarze ½ etatu i zarabia ok.760 zł miesięcznie, przy czym jest obciążony obowiązkiem alimentacyjnym na rzecz powoda oraz na rzecz córki A. G. w łącznej kwocie 600 zł miesięcznie. Stwierdzić zatem należy, że pozwany ok. 80% swojego wynagrodzenia przeznacza na alimenty na dzieci. Jakkolwiek powód usiłował wykazać, że pozwany otrzymuje dodatkowy dochód z tytułu najmu garażu znajdującego się na terenie zamieszkiwanej przez niego działki, jednakże z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika, że stroną tej umowy jest L. G. będąca matką pozwanego. W ocenie Sądu nie sposób zatem uznać, że kwoty uzyskiwane z najmu stanowią bezpośredni dochód pozwanego.

W tym stanie rzeczy, Sąd ustalił, że ze wszech miar uzasadnionym jest aby M. G. nadal partycypował w kosztach utrzymania syna P. G. kwotą po 350 zł miesięcznie i w konsekwencji ustalił iż powództwo o podwyższenie alimentów jest bezzasadne i jako takie podlegało oddaleniu, podobnie jak wyżej wspomniane powództwo wygaszenie obowiązku alimentacyjnego M. G..

O kosztach procesu, w tym kosztach zastępstwa procesowego, Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. statuującego zasadę wzajemnego zniesienia kosztów, mając na uwadze wynik procesu, zwłaszcza to, że oba powództwa zostały oddalone w całości.

SSR Wanda Rzepecka