Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 sierpnia 2017 roku

Sąd Rejonowy w Suchej Beskidzkiej I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Magdalena Cekiera-Banaś

Protokolant: st. sekr. sądowy Joanna Małysa

po rozpoznaniu w dniu 2 sierpnia 2017 roku w Suchej Beskidzkiej

na rozprawie

sprawy z powództwa U. (...) w W.

przeciwko A. C.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej A. C. na rzecz strony powodowej U. (...) w W. kwotę 2.549,70 zł (dwa tysiące pięćset czterdzieści dziewięć złotych siedemdziesiąt groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 11 maja 2016 r. do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  odstępuje od obciążania pozwanej kosztami procesu;

IV.  oddala wniosek pozwanej o odroczenie w czasie spłaty zasądzonej należności.

Sygn. akt I C 338/16

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 9 sierpnia 2017 r.

Pozwem z dnia 11 maja 2016 r. (k. 3) strona powodowa U. (...) w W. domagała się zasądzenia od pozwanej A. C. kwoty 3.409,46 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty oraz kosztami procesu.

W uzasadnieniu pozwu podniosła, iż pozwana A. C. oraz (...) S.A. zawarli w dniu 2 kwietnia 2011 r. umowę, na podstawie której pozwana otrzymała określoną w umowie kwotę pieniężną, zobowiązując się jednocześnie do jej zwrotu na warunkach ściśle przewidzianych. Pozwana nie spłaciła należności głównej, która stała się wymagalna wraz z kwotą odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia oraz kosztami dochodzenia roszczenia. W dniu 25 maja 2015 r. wierzyciel pierwotny zawarł ze stroną powodową umowę przelewu wierzytelności, cedując na jej rzecz wierzytelności wynikające z przedmiotowej umowy. Na kwotę dochodzoną pozwem składają się: 2.301,48 zł tytułem niespłaconego kapitału, 248,22 zł tytułem odsetek, 859,76 zł tytułem kosztów dochodzenia roszczenia.

W dniu 20 maja 2016 r. referendarz sądowy w tut. Sądzie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym (k. 21), orzekając zgodnie z żądaniem pozwu.

Od powyższego orzeczenia pozwana złożyła sprzeciw (k. 29), domagając się oddalenia powództwa. Pozwana zarzuciła, że zawarła ugodę ze stroną powodową, w której rozłożono jej należności na raty. Podniosła zarzut przedawnienia roszczenia (k. 51). Ostatecznie na rozprawach w dniach 22 maja 2017 r. (k. 53) i 2 sierpnia 2017 r. (k. 66) pozwana, działająca przez swojego pełnomocnika, przyznała, że nie wykonała ugody zawartej ze stroną powodową. Oświadczyła, że nie kwestionuje kwoty kapitału ani odsetek dochodzonych pozwem. Podniosła natomiast zarzut niewykazania kwoty 859,76 zł tytułem kosztów dochodzenia należności oraz zakwestionowała roszczenie w zakresie dalszych odsetek dochodzonych od dnia wniesienia pozwu. Wniosła także o przesunięcie terminu spłaty zasądzonej kwoty o jeden rok wskazując, że nie jest w stanie spłacić zadłużenia, ale jej pełnomocnik - syn będzie starał się jej pomóc.

Bezspornym w niniejszej sprawie pozostawały następujące okoliczności:

W dniu 2 kwietnia 2011 r. pozwana A. C. jako pożyczkobiorca i (...) S.A. jako pożyczkodawca zawarli umowę pożyczki, na podstawie której pozwana otrzymała pożyczkę w kwocie 2.436,00 zł, przy całkowitym koszcie pożyczki 651,06 zł oraz opłatą za obsługę pożyczki w domu w kwocie 1.088,94 zł. Całkowite zobowiązanie do spłaty wynosiło 3.740,00 zł.

Bezsporna pozostawała legitymacja czynna strony powodowej, wywodzona z zawartej z (...) S.A. umowy cesji wierzytelności.

W dniu 18 października 2015 r. pomiędzy stronami procesu doszło do zawarcia ugody, na podstawie której pozwana zobowiązała się do spłaty zadłużenia w ratach. Pozwana nie wykonała postanowień ugody. Bezsporne pozostawało, że zobowiązanie pozwanej z tytułu niespłaconego kapitału wynosi 2.301,48 zł, zaś z tytułu odsetek 248,22 zł.

Pozwana obecnie przebywa na emeryturze, jej świadczenie netto wynosi ok. 500,00 zł miesięcznie. Od 1979 r. pozwana przebywała na rencie. Pozwana ma problemy z układem nerwowym i sercem.

Sąd ustalił nadto następujący stan faktyczny:

Umowa pożyczki przewidywała spłatę zadłużenia w 55 tygodniowych ratach licząc od 9 kwietnia 2011 r. Strony postanowiły, z zastrzeżeniem § 5 punkt 6 regulaminu, że każdorazowo w przypadku opóźnienia pożyczkobiorcy w spłacie danej raty pożyczki i podjęcia przez pożyczkobiorcę działań w celu wyegzekwowania wpłaty, pożyczkodawca może naliczyć opłatę za opóźnienie w wysokości 15,00 zł. Naliczona opłata za opóźnienie jest wymagalna w terminie płatności najbliższej raty pożyczki.

dowód: umowa pożyczki k. 5

W zawartej ugodzie nr (...) z dnia 18 października 2015 r. strony oświadczyły, że zobowiązanie pozwanej wynosi łącznie 3.317,65 zł, w tym kapitał 2.301,48 zł, odsetki 156,41 zł oraz pozostałe 859,76 zł oraz zobowiązała się do spłaty w/w kwoty wraz z odsetkami, tj. łącznie kwoty 4.216,17 zł w ratach po 50,00 zł według ustalonego w ugodzie harmonogramu spłaty (§ 4). W § 10 ugody strony postanowiły, że niedotrzymanie warunków ugody, co do ustalonych terminów spłaty i/lub wysokości wpłat zadeklarowanych w harmonogramie spłat, o którym mowa w § 4 może zostać przez wierzyciela uznana za istotne naruszenie warunków ugody, wskutek czego wierzyciel może oświadczyć, że tracą moc ustępstwa poczynione przez wierzyciela na rzecz klienta w zakresie ustalonych warunków spłaty zobowiązania, a sprawa zapłaty zadłużenia określonego w § 4 bez dodatkowego wezwania może zostać skierowana na drogę postępowania sądowego.

dowód: ugoda k. 65

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Przepis art. 481 k.c. wskazuje, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi; jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe; jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy, przy czym od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa, chyba że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy; przepis paragrafu poprzedzającego nie dotyczy pożyczek długoterminowych udzielanych przez instytucje kredytowe. Zgodnie z kolei z ogólną zasadą wyrażoną w art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne, a według art. 232 k.p.c. to strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Ponadto zgodnie z art. 229 k.p.c. nie wymagają dowodu fakty przyznane w toku postępowania przez stronę przeciwną, jeżeli przyznanie nie budzi wątpliwości, a art. 230 k.p.c. wskazuje, iż gdy strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach, sąd, mając na uwadze wyniki całej rozprawy, może fakty te uznać za przyznane.

W sprawie niniejszej bezsporne pozostawało, że zadłużenie pozwanej względem strony powodowej wynosiło 2.301,48 zł tytułem niespłaconego kapitału pożyczki oraz 248,22 zł tytułem naliczonych odsetek. Pozwana kwestionowała natomiast kwotę 859,76 zł tytułem kosztów dochodzenia należności.

W ocenie Sądu z istoty czynności windykacyjnych stanowiących działanie wynika, że to strona powodowa powinna wykazać, że (...) S.A. takowe względem pozwanej podjął. Z zaoferowanych przez stroną powodową dowodów nie wynika jednak, aby względem pozwanej były podejmowane czynności windykacyjne. Strona powodowa nie określiła nawet jakie czynności obejmuje kwota 859,76 zł. Za niewystarczające uznać należy przedłożenie ugody, w której pozwana zobowiązała się uiścić powyższą kwotę. Sąd musi mieć możliwość ustalenia, czy opłaty naliczone pozwanej odzwierciedlają rzeczywiste koszty poniesione przez wierzyciela. Wszystkie ewentualne takie koszty muszą być bowiem ustanowione w cenach rynkowych, przy uwzględnieniu zasady, zgodnie z którą konsument nie może zostać obciążony całością kosztów prowadzenia działalności przez przedsiębiorcę. Ponieważ jednak strona powodowa nie skonkretyzowała owych kosztów, powództwo w tym zakresie musi być uznane za niewykazane.

W konsekwencji Sąd zasądził od pozwanej bezsporną kwotę 2.549,70 zł obejmującą kapitał i skapitalizowane odsetki, natomiast oddalił powództwo w zakresie kwoty 859,76 zł obejmującej koszty windykacyjne. Sąd uwzględnił także roszczenie o zasądzenie odsetek za opóźnienie od zasądzonej kwoty. Sąd nie ma bowiem możliwości „umorzenia” zapłaty odsetek w ten sposób, że strona powodowa nie będzie dochodzić ich od pozwanej. Możliwość dochodzenia odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego wynika wprost z ustawy, a więc z powołanego wyżej art. 481 § 1 k.c. Z kolei zgodnie z art. 482 § 1 k.c. od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa.

W ocenie Sądu mimo zawarcia ugody z dnia 18 października 2015 r., strona powodowa była uprawniona do wystąpienia z powództwem o zapłatę całego zadłużenia, albowiem pozwana przyznała, że nie przestrzegała harmonogramu spłat, zaś w § 10 ugody przewidziano, że w takiej sytuacji strona powodowa uprawniona jest do uznania zachowania pozwanej za istotne naruszenie warunków ugody, uznać, że ustępstwa poczynione na rzecz pozwanej tracą moc i skierować sprawę na drogę postępowania sądowego.

Sąd nie uznał przy tym podnoszonego przez pozwaną zarzutu przedawnienia roszczenia. Umowa pożyczki przewidywała spłatę zadłużenia w 55 tygodniowych ratach licząc od 9 kwietnia 2011 r., co oznacza, że termin spłaty ostatniej raty przypadał na dzień 28 kwietnia 2012 r. Pozwana zawarła ugodę ze stroną powodową w dniu 15 października 2015 r., a więc po upływie trzyletniego terminu przedawnienia wynikającego z art. 118 k.c., jej oświadczenie nie mogło zatem stanowić podstawy do jego identyfikacji jako uznanie długu w rozumieniu art. 123 § 1 pkt 2 k.c., lecz wymagało oceny w kategoriach zrzeczenia się roszczenia. Sąd rozpoznając niniejszą sprawę uznał oświadczenie o uznaniu długu dokonane po upływie przedawnienia jako zrzeczenie się zarzutu przedawnienia, mając na względzie, że A. C., zawierając ugodę z dnia 18 października 2015 r. potwierdziła wolę spłaty strony powodowej (podobnie SA w Krakowie w wyroku z dnia 13 lutego 2013 r., sygn. I ACa 1409/12, Lex nr 1362752). W konsekwencji rozważenia wymagały skutki takiego zrzeczenia się dla dalszego biegu terminu przedawnienia. W ocenie Sądu zrzeczenie się zarzutu przedawnienia roszczenia przywraca naturalnemu zobowiązaniu charakter skutecznie zaskarżalnego z tą konsekwencją, że bieg przedawnienia tego roszczenia rozpoczęty zostaje na nowo w granicach właściwych dla tego roszczenia. Oznacza to możliwość dochodzenia roszczenia przez uprawnionego na wcześniejszych zasadach z ponownym ograniczeniem czasu do jego dochodzenia, jaki jest właściwy dla tego zobowiązania. Mając na uwadze, że ugoda stanowiąca zrzeczenie się zarzutu przedawnienia, została zawarta w dniu 18 października 2015 r., od tej daty zaczął biec nowy termin przedawnienia zgodnie z art. 124 § 1 k.c. Pozew został wniesiony w dniu 11 maja 2016 r., a więc przed upływem trzyletniego terminu przedawnienia, który upływał z dniem 18 października 2018 r.

Tym samym orzeczono jak w pkt I i II sentencji na podstawie powołanych przepisów oraz art. 2 ust. 2 pkt 1 ustawy o kredycie konsumenckim z dnia 20 lipca 2001 r. (Dz.U. Nr 100, poz. 1081).

Sąd odstąpił od obciążania pozwanej kosztami procesu na podstawie art. 102 k.p.c., uznając, że zachodzi szczególnie uzasadniony przypadek.

Sąd uwzględnił bowiem, że pozwana od 1979 r przebywa na rencie, a obecnie przebywa na emeryturze, boryka się z problemami zdrowotnymi. Świadczenie emerytalne pozwanej jest niskie, netto wynosi obecnie ok. 500,00 zł miesięcznie. Sąd ma oczywiście świadomość, że sama ciężka sytuacja materialna strony nie uzasadnia odstąpienia od obciążania strony, która uległa w procesie, kosztami należnymi przeciwnikowi. Jednak Sąd uwzględnił, że pozwana nie ma możliwości zmiany swojej sytuacji majątkowej, gdyż nawet gdyby chciała, nie może pójść do pracy z uwagi na ograniczenia zdrowotne, problemy z sercem i układem nerwowym. Takie rozstrzygnięcie odpowiada zatem poczuciu sprawiedliwości.

Z tych samych jednak względów, z jakich Sąd odstąpił od obciążania pozwanej kosztami procesu, oddalił także wniosek o odroczenie w czasie spłaty zasądzonej należności. Przepisy prawa nie przewidują wprost takiej możliwości, natomiast przepis art. 320 k.p.c. pozwala, w szczególnie uzasadnionych wypadkach, rozłożenie w wyroku zasądzonego świadczenia na raty. A. C. nie wykazała jednak, aby jej sytuacja finansowa mogła w sposób realny polepszyć się w najbliższym czasie, tak aby miała ona możliwość spłaty zobowiązania. Instytucja z art. 320 k.p.c. nie ma zaś na celu przesunięcia obowiązku spłaty w czasie, a umożliwienie systematycznego uregulowania długu przez samą pozwaną. O tym, że A. C. nie ma środków na spłatę zobowiązania, świadczą twierdzenia jej pełnomocnika. Jednocześnie Sąd w tym postępowaniu nie może uwzględniać, że syn pozwanej chciałby ją wspomóc. Sąd rozstrzyga bowiem o możliwościach spłaty zobowiązania przez samą stronę. Jednocześnie założenie, że sytuacja finansowa pozwanej polepszy się w przeciągu roku jest pewnym założeniem i życzeniem, ale nie wykazanym co do prawdopodobieństwa.

Tym samym orzeczono jak w pkt IV wyroku.