Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 17 stycznia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XXIII Wydział Gospodarczy Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Alicja Dziekańska

Sędziowie: SO Wiktor Piber (spr)

SO Paweł Kieta

po rozpoznaniu w dniu 17 stycznia 2018 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością we W.

z udziałem zamawiającego (...) spółki akcyjnej w K.

na postanowienie o kosztach postępowania odwoławczego zawartych w wyroku
Krajowej Izby Odwoławczej w W. z dnia 28 sierpnia 2017 r., sygn. akt (...)

postanawia:

I.  zmienić pkt 2.1 zaskarżonego wyroku i zaliczyć w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 18 600,00 zł (osiemnaście tysięcy sześćset złotych) tytułem uiszczonego wpisu od odwołania oraz wynagrodzenia pełnomocnika Odwołującego;

II.  zmienić pkt. 2.2 zaskarżonego wyroku i zasądzić od (...) spółki akcyjnej w K. na rzecz
(...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością we W. kwotę 18 600,00 zł (osiemnaście tysięcy sześćset złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego;

III.  oddalić wniosek o zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego w pozostałym zakresie;

IV.  zasądzić od (...) spółki akcyjnej w K. na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością we W. kwotę 377,23 zł (trzysta siedemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia trzy grosze) tytułem zwrotu kosztów postępowania skargowego.

SSO Wiktor Piber SSO Alicja Dziekańska SSO Paweł Kieta

Sygn. akt XXIII Ga 1698/17

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 28 sierpnia 2017 r., Krajowa Izba Odwoławcza (dalej także określana jako KIO) m.in. zaliczyła w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000,00 zł uiszczoną przez wykonawcę (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością we W., tytułem wpisu od odwołania (pkt 2.1.) oraz zasądziła powyższą kwotę od Zamawiającego – (...) spółki akcyjnej w K. na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością we W. (pkt 2.2).

Odwołująca się spółka (...) nie zaakceptowała powyższego wyroku, w zakresie orzeczonych kosztów postępowania odwoławczego. Zarzuciła naruszenie art. 192 ust. 9 i ust. 10 w związku z art. 186 ust. 6 pkt 4 lit b ustawy Pzp oraz § 5 ust. 2 Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z 15 marca 2010 r., w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania, poprzez nie zasądzenie kosztów związanych w wynagrodzeniem pełnomocnika odwołującego/skarżącego.

Skarżąca wskazywała, iż odwołanie spółki zostało uwzględnione w całości, a stosowny wniosek pełnomocnika odwołującego został złożony na rozprawie i udokumentowany złożoną do akt fakturą VAT.

Ponadto, w skardze zarzucono naruszenie art. 328 § 2 k.p.c., polegające na zupełnym pominięciu w treści wyroku, wniosku o zasądzenie kosztów wynagrodzenia pełnomocnika oraz nieustosunkowanie się do tego wniosku w treści uzasadnienia orzeczenia.

Uzasadnienie skargi stanowiło uszczegółowienie i rozwinięcie stawianych zarzutów.

Rozważania Sądu Okręgowego:

Na wstępie należy wyjaśnić kwestie formalne, dotyczące rozpoznania przedmiotowej skargi na posiedzeniu niejawnym.

Biorąc bowiem pod uwagę literalne brzmienie art. 198a ust. 2 ustawy Pzp (w zw. z art. 373-375 k.p.c.), skarga powinna być rozpoznana na rozprawie gdyż w postępowaniu toczącym się wskutek wniesienia skargi stosuje się odpowiednio przepisy ustawy kodeks postępowania cywilnego o apelacji.

Skarga jako środek zaskarżenia o charakterze dewolutywnym (przenoszącym postępowanie do wyższej instancji) została potraktowana przez ustawodawcę, co do zasady odpowiednio jak apelacja w postępowaniu cywilnym.

Skarga obejmująca jednak swoim zakresem wyłącznie koszty orzeczone wyrokiem/postanowieniem Krajowej Izby Odwoławczej nie ma charakteru apelacji lecz zażalenia.

Sąd Okręgowy wskazuje, iż powyższa kwestia została przesądzona Uchwałą
Sądu Najwyższego z dnia z dnia 6 czerwca 2012 r., sygn. akt III CZP 23/12. Sentencja tej uchwały brzmi następująco:

„Od skargi na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej przy Prezesie Urzędu Zamówień Publicznych dotyczącej wyłącznie rozstrzygnięcia o kosztach postępowania odwoławczego pobiera się piątą część opłaty stosunkowej wartości przedmiotu zaskarżenia.”

Sąd Najwyższy, w uzasadnieniu tej uchwały wyraźnie wskazał na art. 19 ust. 3 pkt 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, jako jedynie właściwy do ustalania opłaty od takiej skargi. Nie budzi wątpliwości, iż przepis ten dotyczy zażalenia a nie skargi na orzeczenie KIO, która ma odrębną regulację prawną dotyczącą kwestii opłat, znajdującą się w art. 34.

Zacytować należy fragment uzasadnienia uchwały, albowiem lepiej i jaśniej niż ujął to Sąd Najwyższy nie sposób uczynić (podkreślenia własne SO):

„…Jedynym przepisem bezpośrednio dotyczącym opłaty sądowej od skargi na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej jest art. 34 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Nie jest to jednak przepis językowo jednoznaczny zarówno co do wskazanej wyżej wyłączności środka, jak i przedmiotu oraz zakresu jego stosowania. Zgodnie z regułami wykładni językowej pismem procesowym podlegającym opłacie wskazanej w powyższym przepisie jest skarga, niezależnie od tego jakiego dotyczy rozstrzygnięcia. Prima facie przemawiałoby to za przyjęciem, że poza skargami dotyczącymi „czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego podjętymi po otwarciu ofert” (ust. 2), dla ustalania wysokości opłat sądowych irrelewantny jest przedmiot i zakres zaskarżenia orzeczenia Krajowej Izby Odwoławczej.

Podzielenie tego poglądu prowadziłoby do wniosku, że skarżący w sprawach, w których kwestionuje wyłącznie postanowienie o kosztach postępowania, zobowiązany jest do uiszczenia opłaty stałej w wysokości pięciokrotnego wpisu wniesionego od odwołania, w sprawie której dotyczy skarga, a jeżeli orzeczenie dotyczy czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego podjętych po otwarciu ofert, w wysokości 5 % wartości przedmiotu zamówienia, z zastrzeżeniem górnej granicy w wysokości 5.000.000 zł. Konkluzji takiej nie można zaakceptować, jako rażąco niesprawiedliwej, a nawet irracjonalnej.

Konfrontując tak odkodowaną treść normy procesowej z wynikami wykładni systemowej wewnętrznej ustawy (argumentum a rubrica) wskazać należy, że art. 34 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych zamieszczony jest w Tytule II. Opłaty, Dziale 3. Wysokość opłat w procesie, Rozdziale 2. Sprawy gospodarcze. Rodzaje opłat, ich wysokości i zasady pobierania opłaty całej lub częściowej określa Dział 1. tego tytułu zatytułowany: Przepisy ogólne.

Zamieszczony w nim przepis art. 19 ust. 3 pkt 2 nakazuje pobieranie piątej części opłaty od zażalenia, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Nie ma uzasadnionych przyczyn dla uznania, że art. 34 KSCU jest przepisem szczególnym w rozumieniu art. 19 ust. 3 pkt 2 KSCU. Wniosku tego nie można wywieść wyłącznie z oznaczenia środka odwoławczego (skarga a nie zażalenie), z faktu że zaskarżenie dotyczy orzeczeń wydanych w postępowaniu prejurysdykcyjnym, a nie sądowym - z uwagi na istnienie funkcjonalnej zbieżności przedmiotu zaskarżenia (orzeczenie o kosztach), oraz umiejscowienie skargi w rozdziale 2. obok innych przepisów, przewidujących opłatę stałą, co do których pobieranie ułamkowej części opłaty, w wypadku wniesienia zażalenia, nie budzi wątpliwości. W ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych zamieszczone są ponadto przepisy stanowiące ustawowy wyjątek przewidziany art. 19 ust. 3 pkt 2 KSCU, w tym także w rozdziale 2 (art. 32 ust. 2, ust. 4), w dalszych rozdziałach i działach (art. 44, art. 75 pkt 3), oraz przewidujące zwolnienie od opłaty od zażalenia (przykładowo w wypadku jego oczywistej zasadności - art. 99).

Także wykładnia celowościowa pozwala na przyjęcie, że wniosek o dopuszczalności pobierania opłaty w innej wysokości, jak przewidziana w art. 34 ust. 1 i 2 KSCU, od skargi na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej, gdy wskazany w niej zakres zaskarżenia orzeczenia obejmuje wyłącznie rozstrzygnięcie o kosztach, jest prawidłowy. Nie budzi wątpliwości publiczno-prawny i fiskalny charakter opłat sądowych oraz niedopuszczalność ich kształtowania na poziomie uniemożliwiającym realizację prawa do sądu.

Nie wymaga szerszej motywacji twierdzenie, że sprawy z zakresu zamówień publicznych należą na ogół do spraw skomplikowanych pod względem faktycznym i prawnym, w przeciwieństwie do rozstrzygnięć o kosztach postępowania odwoławczego …”.

Stanowisko Sądu Najwyższego jest niekwestionowane i uznawane przez tut. Sąd za własne. W konsekwencji, skarżąca spółka uiściła opłatę od skargi w wysokości 222,00 zł, zgodnie z art. 19 ust. 3 pkt ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (k. 57, 72).

Dlatego też, Sąd Okręgowy nie stosował w tym wypadku przepisów o apelacji jako nieadekwatnych do złożonego środka zaskarżenia lecz wyłącznie przepisy dotyczące zażalenia, które pozwalają na rozpoznanie tej materii na posiedzeniu niejawnym – vide art. 397 § 1 k.p.c.

Odnosząc się zaś merytorycznie do skargi, należało uznać ją – co do zasady – za trafną i zasługującą na uwzględnienie.

Zgodnie bowiem z Rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (wydanego na podstawie delegacji ustawowej – art. 198 pkt. 2 ustawy Pzp), do kosztów postępowania odwoławczego zalicza się m.in. uzasadnione koszty stron postępowania odwoławczego, w wysokości określonej na podstawie rachunków przedłożonych do akt sprawy, obejmujące w szczególności wynagrodzenie pełnomocników, jednak nie wyższe niż kwota 3 600 zł. Wynika to jednoznacznie z § 3 pkt. 2b ww. aktu prawnego.

Bezsporne w sprawie jest, iż (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością we W. wygrała postępowanie odwoławcze – vide pkt 1wyroku KIO (k. 41). Ponadto, pełnomocnik - w osobie adwokat W. H., wniosła o zasądzenie kosztów zgodnie z przedstawioną i złożoną do akt postępowania fakturą VAT (k. 39 oraz przedostatnia karta niebieskiego skoroszytu).

W związku z powyższym, brak zaliczenia w wyroku na poczet kosztów postępowania odwoławczego, wynagrodzenia pełnomocnika odwołującego stanowiło naruszenie przywołanych w skardze przepisów.

Skarga zasługiwała – jak już zostało wspomniane – na uwzględnienie co do zasady lecz nie w pełnej wysokości. Skarżąca domagała się zasądzenia 4 428,00 zł (3 600,00 zł powiększone o podatek VAT) – taka była wskazana wartość przedmiotu zaskarżenia (k. 48). Tymczasem powyższe rozporządzenie nie przewiduje możliwości uwzględnienia wyższej kwoty z tego tytułu niż 3 600,00 zł.

Sąd Okręgowy zgadza się z poglądem wyrażonym w komentarzu pod red. Pieroga, wydanie 1/2015, który stwierdził (podkreślenie własne SO):

„…Liczba pełnomocników reprezentujących stronę nie jest ograniczona, natomiast niezależnie od tego, ilu tych pełnomocników będzie, którzy z nich złożą rachunki i na jaką kwotę , łączne wynagrodzenie pełnomocników za jedno postępowanie odwoławcze nie może być uznane za wyższy koszt niż kwota wynikająca z rozporządzenia . Dla uznania wydatków na wynagrodzenie pełnomocników za uzasadnione koszty postępowania niezbędne jest złożenie przez stronę rachunku (lub rachunków) określającego te wydatki... Podatek VAT od wynagrodzenia pełnomocnika nie jest uznawany za koszt postępowania, chyba że łącznie z wynagrodzeniem mieści się w kwocie 3600 zł …”.

Na podstawie art. 198f ust. 5 ustawy Pzp, strony ponoszą koszty postępowania stosownie do jego wyniku; określając wysokość kosztów w treści orzeczenia, sąd uwzględnia także koszty poniesione przez strony w związku z rozpoznaniem odwołania.

W konsekwencji należało zmienić pkt 2.1 oraz 2.2 wyroku KIO i jednocześnie oddalić wniosek pełnomocnika odwołującego o zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego w pozostałym zakresie (ponad 3 600,00 zł).

Koszty postępowania skargowego ustalono w oparciu o wynik skargi. Uwzględniona skarga została w wysokości 3 600,00 zł co stanowi 81,3% z żądanych 4 428,00 zł.

Na koszty skargi składały się: 222 zł (opłata) + 17 zł (opłata od pełnomocnictwa w postępowaniu skargowym) + 225 zł (wynagrodzenie ¼ z 900 zł, postępowanie zażaleniowe i ten sam pełnomocnik). Razem jest to kwota 464 zł.

81,3% z 464 zł = 377,23 zł i taka też kwota została zasądzona od Zamawiającego na rzecz Skarżącego.

Na marginesie przedmiotowej sprawy, Sąd Okręgowy odnosi się do zarzutu naruszenia przez KIO (jakoby) art. 328 § 2 k.p.c. Wskazać należy skarżącej spółce na jego całkowitą nietrafność. Krajowa Izba Odwoławcza przy sporządzaniu uzasadnień do wydanych orzeczeń nie kieruje się ww. przepisem, wynikającym z kodeksu postępowania cywilnego lecz opiera się na art. 196 ust. 4 ustawy Pzp, który stanowi odrębną i samodzielną podstawę prawną.

Zarzut ten nie miał jednak żadnego wpływu na ogólny wydźwięk skargi.

SSO Wiktor Piber SSO Alicja Dziekańska SSO Paweł Kieta