Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 grudnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Ewa Milczarek

Protokolant – st. sekr. sądowy Dorota Hańc

po rozpoznaniu w dniu 19 grudnia 2017 r. w Bydgoszczy na rozprawie

odwołania: M. O.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 2 czerwca 2016 r., znak: (...)

w sprawie: M. O.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

1)  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu M. O. rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na okres od 24 marca 2016 r. do 31 grudnia 2016 r., a od 1 stycznia 2017 r. do 30 czerwca 2019 r. przyznaje ubezpieczonemu M. O. rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy;

2)  stwierdza, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Na oryginale właściwy podpis.

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił przyznania ubezpieczonemu M. O. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, na podstawie przepisu art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS ubezpieczony nie został uznany za niezdolnego do pracy zarobkowej.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył ubezpieczony, który wniósł o przyznanie mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony wskazał, iż aktualny stan jego narządu wzroku nie pozwala na podjęcie pracy zarobkowej.

W odpowiedzi na odwołanie ubezpieczonego, organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Ubezpieczony M. O., z zawodu złotnik-jubiler, ostatnio wykonujący pracę kierownika utrzymania czystości, w dniu 24.03. 2016 roku złożył w organie rentowym wniosek o przyznanie prawa do renty. Ubezpieczony udokumentował wymagany staż ubezpieczeniowy. Pozwany organ rentowy poddał go badaniu przez lekarza orzecznika i komisję lekarską ZUS, którzy w wydanych orzeczeniach nie uznali ubezpieczonego za osobę niezdolną do wykonywania pracy zarobkowej.

-okoliczności bezsporne

W celu zweryfikowania powyższych orzeczeń Sąd powołał biegłego lekarza okulistę.

Biegły lekarz sądowy w wydanej opinii w dniu 31.08. 2017 roku wskazał, na podstawie analizy dokumentacji medycznej dotyczącej ubezpieczonego i jego badania przeprowadzonego 23.06.2017 r., że w grudniu 2012 roku wystąpiło u ubezpieczonego odwarstwienie siatkówki oka lewego. Operowany był w lutym 2013 roku bez efektu. Ponowny zabieg w klinice okulistycznej w P. odbył się w listopadzie 2014 roku.

W roku 2015 ubezpieczony wielokrotnie zgłaszał się do kliniki okulistycznej z objawami zapalenia przedniego odcinka błony naczyniowej oka lewego.

W dniu 7.01.2016 roku w trakcie badania w klinice okulistycznej (...) wykryto u ubezpieczonego zapalenie błony naczyniowej oka lewego. Włączono leczenie antybiotykiem i sterydami. Ubezpieczony pozostawał pod kontrolą w poradni okulistycznej, skąd otrzymał skierowanie na konsultacje do poradni reumatologicznej i laryngologicznej z datą 15.03.2016 r. Wobec braku poprawy skierowany został po raz kolejny do kliniki.

W okresie od 17.03.2016 do 21.03.2016 ubezpieczony leczony był w Klinice (...) w B. z powodu zapalenia błony naczyniowej obu

oczu. W dniu 15.04.2016 nastąpił u ubezpieczonego nawrót dolegliwości związanych z zapaleniem błony naczyniowej obu oczu. W dniu 30.05.2017r. ubezpieczony skierowany został ponownie do kliniki z powodu pogorszenia

widzenia spowodowanego nasileniem się objawów zapalnych błony

naczyniowej.

W okresie od 4.09.2016 do 7.09.2016 r. ubezpieczony leczony był z powodu owrzodzenia rogówki oka lewego i zapalenia błony naczyniowej oka prawego.

W październiku 2016r. nastąpiło u ubezpieczonego nasilenie objawów zapalnych w obu oczach a w listopadzie 2016- rozpoznano u ubezpieczonego zapalenie współczulne oka prawego i zdecydowano o konieczności usunięcia oka ślepego- lewego. Zabieg wykonano w dniu 4.11.2016r. W maju 2017 operowano u ubezpieczonego zaćmę oka prawego. Ostrość wzroku przed operacją wynosiła 0,2 z korekcją okularową. Badanie okulistyczne 23.06.2017 roku ( na oddziale okulistycznym 10 WSK) wykazało:

Vod = 0,3 cc-3,5 Dsph

Vos = brak gałki ocznej - proteza

Refrakcja= Oko prawe = -4,25 Dsph/-1,0 Dcyl ax 30 stopni

Tonometria - Tod= 20,6 mmHg (ciśnienie wewnątrzgałkowe prawidłowe)

Oko prawe - Przedni odcinek - rogówka o nieco zmniejszonej

przezroczystości, komora przednia prawidłowej głębokości, źrenica

okrągła, sztuczna soczewka prawidłowo osadzona.

Ciało szkliste o zmniejszonej przezroczystości. Dno oka widoczne mgliście

ocena utrudniona, widoczne zarysy tarczy nerwu wzrokowego, tarcza blado

różowa, przebieg naczyń prawidłowy. Pola zmian zanikowych

siatkówkowo- naczyniówkowych.

SOCT - obraz b. nieostry z powodu obniżonej przezroczystości rogówki i

ciała szklistego= zmiany pozapalne. Zarys dołka prawidłowy.

Biegły w postawionym rozpoznaniu stwierdził u ubezpieczonego:

- Brak lewej gałki ocznej usuniętej po przebytym zapaleniu wnętrza gałki.

-Przewlekłe zapalenie błony naczyniowej- zapalenie współczulne-oka prawego.

-Pseudofakię oka prawego po operacji zaćmy.

-Krótkowzroczność wysoką oka prawego (przed operacją zaćmy wada -10,0 Dsph).

-Jaskrę wtórna oka prawego.

Na podstawie badania i przedstawionej dokumentacji leczenia biegły stwierdził u ubezpieczonego częściową niezdolności do pracy z tytułu choroby oczu oraz poprzedzającą tę niezdolność, całkowitą niezdolność do pracy w trakcie intensywnego leczenia.

Z powodu braku efektu operacyjnego leczenia odwarstwienia siatkówki oka lewego doszło do przewlekłego zapalenia błony naczyniowej tego oka. Jednocześnie po wielu miesiącach dołączyło się zapalenie w oku drugim w roku 2015 i w 2016, które początkowo leczono rutynowo.. Z powodu nasilania się objawów w obu oczach, po wielokrotnym nasilaniu się zmian zapalnych jak i okresowo intensywnego leczenia, rozpoznano zapalenie współczulne oka prawego. W celu ratowania oka prawego usunięto oko lewe.

Biegły wskazał, że Lekarz konsultant ZUS w badaniu przeprowadzonym w dniu 18.04.2016 roku w swoim orzeczeniu kierował się tylko ostrością wzroku oka widzącego. W dniu badania wynosiła ona 0,9 z korekcją -9,0 Dsph. Biegły odkreślił, że nie uwzględniono wówczas trwającego leczenia zapalenia błony naczyniowej obu oczu.

Obecnie obniżona ostrość wzroku w oku prawym, mimo wygaszenia stanu zapalnego i wykonaniu operacji zaćmy, w ocenie biegłego, jest związana ze zmniejszoną przezroczystością rogówki i ciała szklistego jako pozostałość przewlekłego zapalenia błony naczyniowej tego oka.

Biegły stwierdził więc, że ubezpieczony obecnie jest częściowo niezdolny do pracy na okres 2 lat od czasu badania do czerwca 2019 roku.

Zdaniem biegłego w marcu/kwietniu 2016 roku ubezpieczony był całkowicie niezdolny do pracy bo wymagał intensywnego leczenia a nasilenie się stanu chorobowego zwiększało się do listopada 2016 roku, do czasu usunięcia gałki ocznej lewej, która generowała stan zapalny w oku prawym.

-dowód; opinia biegłych k. 18-20 akt sądowych

Po zapoznaniu się z wydaną przez biegłych opinią, pozwany organ rentowy wniósł do niej zastrzeżenia, w których wskazał, iż w dacie orzekania przez organ rentowy nie występowały u ubezpieczonego przesłanki warunkujące przyznanie świadczenia. Komisja lekarska wydała orzeczenie po przeprowadzonym badaniu i analizie dokumentacji lekarskiej i rozpoznała u ubezpieczonego stan po przebytym zapaleniu tęczówki i ciała rzęskowego.

Wobec powyższego organ rentowy wniósł o wydanie w sprawie opinii uzupełniającej w celu ustosunkowania się Biegłych do wniesionych zastrzeżeń.

W opinii uzupełniającej, wydanej w celu ustosunkowania się do zastrzeżeń pozwanego organu rentowego, biegły podtrzymał wcześniej wydane orzeczenie, nadto wskazał, iż po okresie leczenia szpitalnego w dniach od 17.03.2016 do 21.03.2016 z powodu zapalenia błony naczyniowej obu oczu, pacjentom zaleca się unikanie wysiłku fizycznego i zwolnienie z pracy na okres około miesiąca.

W dniu 15 kwietnia 2016 roku a więc 3 dni przed badaniem lekarza okulisty ZUS pacjent otrzymał skierowanie do kliniki z powodu obniżenia ostrości wzroku (0,4) i wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego (24,4 mmHg) w oku prawym.

Okulista ZUS w opisie badania w dniu 18.04.2017 roku podał przekrwienie i obrzęk spojówek, wrastanie naczyń spojówkowych w powierzchowne warstwy rogówki. Opisał również istnienie mętów w ciele szklistym. W zapaleniu współczulnym - zapaleniu drugiego oka spowodowanym przewlekłym stanem zapalnym oka pierwszego po urazach lub powikłanych zabiegach operacyjnych- są obecne takie objawy. Opinia okulisty głównie opierała się na parametrach ostrości wzroku i pola widzenia.

Biegły stwierdził ponownie, że całkowita niezdolność do pracy ubezpieczonego występowała od daty złożenia wniosku o rentę. Nie decydowała o tym ostrość wzroku ale stan zapalny obu oczu, stanowiący zagrożenie ciężkim uszkodzeniem narządu wzroku ze znacznym pogorszeniem widzenia - do utraty wzroku. Ubezpieczony wymagał od tego czasu wielokrotnych hospitalizacji, intensywnego leczenia p/zapalnego ogólnego i miejscowego. Trwało to do czasu postawienia właściwego rozpoznania i w związku z tym podjęcia radykalnego działania w postaci usunięcia oka ślepego (lewego) z dużym odczynem zapalnym. Zabieg wykonano w dniu 9.11.2016 roku. Okres 1,5 miesiąca to, w ocenie biegłego, czas gojenia oczodołu i wygaszania zapalenia błony naczyniowej oka prawego. Dlatego całkowitą niezdolność do pracy biegły orzekł w okresie od daty złożenia wniosku do 31.12.2016 roku.

Odnosząc się do dalszych zastrzeżeń organu rentowego biegły wskazał w opinii uzupełniającej, że następstwem zapalenia była zaćma w oku prawym, co skutkowało jeszcze większym obniżeniem ostrości wzroku. Zaćma była operowana w maju 2017 roku. Ostrość wzroku wynosiła przed operacją - 0,2 z korekcją. W badaniu, biegłego w dniu 23.06.2017 ostrość wzroku oka po operacji zaćmy wynosiła 0,3 z korekcją -3,5 Dsph. W ocenie biegłego przyczyną niskiej ostrości wzroku są trwałe zmiany pozapalne -zmętnienia rogówki i zmętnienia w ciele szklistym.

Biegły wskazał , że od 1.01.2017r. u ubezpieczonego występuje częściowa niezdolność do pracy na okres 2 lat od daty badania. Zdaniem biegłego stan okulistyczny w tym czasie może ulec poprawie lub pogorszeniu.

-dowód: opinia uzupełniająca k. 39 akt sądowych

Po zapoznaniu się z wydaną przez biegłych opinią uzupełniającą, pozwany organ rentowy zgłosił do niej dalsze zastrzeżenia, stwierdzając, że Przewodniczący Komisji Lekarskich nie podziela opinii biegłych, badanie konsultanta ZUS nie wykazało długotrwałej niezdolności do pracy a jeżeli do pogorszenia stanu zdrowia doszło po badaniu przez Komisję Lekarską to ubezpieczony winien wystąpić nowym wnioskiem. Organ rentowy wniósł o powołanie w sprawie opinii uzupełniającej.

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny w sprawie został ustalony w oparciu o dokumenty znajdujące się w aktach sprawy, których prawdziwości strony nie kwestionowały a ponadto w oparciu o opinię biegłego lekarza powołanego przez Sąd dla oceny stanu zdrowia ubezpieczonego. Sąd uznał, że biegły okulista powołany w sprawie – specjalista w zakresie schorzeń, na jakie cierpi ubezpieczony dokonał wszechstronnej oceny jego stanu zdrowia, biorąc pod uwagę przebieg choroby, czasookres jej trwania i postępujący charakter schorzenia i wyraził jednoznaczny pogląd co do poważnych skutków schorzenia narządu wzroku dla zdolności do pracy ubezpieczonego Schorzenie oczu ubezpieczonego, które postępuje, doprowadziło do ślepoty oka lewego z powodu jego usunięcia i ograniczało, zdaniem biegłego, którego pogląd Sąd podziela, w okresie od złożenia wniosku do 31.12.2016 r. całkowicie zdolność do pracy ubezpieczonego a następnie, po okresie gojenia oczodołu, powodowało częściową niezdolność do pracy na okres wskazany przez biegłego.

W ocenie Sądu, skoro schorzenie oczu ubezpieczonego pogłębiło się w trakcie toczącego się postępowania, nie było podstaw do występowania przez ubezpieczonego z kolejnym wnioskiem o rentę, co podnosił organ rentowy w swoich zastrzeżeniach do opinii biegłego. Podzielenie poglądu organu rentowego oznaczałoby w istocie generowanie kolejnego postępowania orzeczniczego i ewentualnie sądowego w sytuacji, w której ubezpieczony, występujący o przyznanie renty wskazywał na schorzenie uniemożliwiające mu całkowicie a następnie częściowo, wykonywanie normalnej pracy na otwartym rynku pracy.

Zdaniem Sądu Okręgowego biegły wydał w sprawie orzeczenia, które zostały należycie uzasadnione (art.285 k.p.c.) a wnioski biegłego znajdują oparcie w dokumentacji lekarskiej zgromadzonej w sprawie. Opinia biegłego okulisty wskazuje, że u ubezpieczonego istniała początkowo całkowita niezdolność do pracy, od złożenia przez niego wniosku o rentę a następnie, z uwagi na postępujący przebieg choroby, częściowa niezdolność do pracy.

Pominięcie przez Sąd okresu całkowitej niezdolności do pracy i orzeczenie tylko częściowej niezdolności do pracy pozbawiałoby ubezpieczonego prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy za okres do dnia złożenia nowego wniosku o przyznanie prawa do renty w związku ze zmianą stanu zdrowia. Wobec tego należało przyjąć, że pomimo, że organ rentowy nie orzekał co do stanu niezdolności do pracy ubezpieczonego, po nasileniu objawów zapalnych w obu oczach i ujawnieniu współczulnego zapalenia oka prawego oraz usunięciu oka lewego, to w stanie zdrowia ubezpieczonego nastąpiło dalsze pogorszenie stanu zdrowia ubezpieczonego z powodu schorzenia istniejącego w dacie orzekania przez Komisję Lekarską. Trzeba bowiem uznać, że u ubezpieczonego nie ujawniło się nowe schorzenie, ale pogorszył się istniejący w dacie orzekania stan narządu wzroku. O całkowitej niezdolności ubezpieczonego do pracy przesądza, zdaniem Sądu, całokształt istniejących u ubezpieczonego schorzeń narządu wzroku, w tym nasilenie się stanu zapalnego w obu oczach co doprowadziło do usunięcia oka lewego. Następstwem zapalenia współczulnego była zaćma w oku prawym ubezpieczonego, co skutkowało jeszcze większym obniżeniem ostrości wzroku. Zaćma była operowana w maju 2017 roku.

Zgodnie z art. 57 ust. 1 i 2 ustawy przytoczonej na wstępie – renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące warunki:

1)  jest niezdolny do pracy,

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3)  niezdolność do pracy powstała w okresach wskazanych w ustawie, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący, co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy. Przy czym w myśl art. 12 wspomnianej wyżej ustawy – niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.

Warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego w myśl art. 57 ust. 1 pkt.2 uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie między innymi pięć lat, jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat. Pięcioletni okres winien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy, do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty rodzinnej.( art. 58 ust. 1 i 2 w/w ustawy)

Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, a częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.(art.12 w/w ustawy) Oceniając stopień niezdolności do pracy należy, w myśl art. 13 wymienianej ustawy, uwzględnić stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

W przedmiotowej sprawie, Sąd uwzględnił wydaną opinię przez biegłego i uznał ją za wyczerpującą, poddającą wszechstronnej analizie stan zdrowia ubezpieczonego w odniesieniu do jego możliwości zawodowych.

Opinia biegłego, zarówno podstawowa jak i uzupełniająca została szczegółowo uzasadniona, a ponadto wnioski w niej zawarte nie nasuwały wątpliwości, co do ich trafności, zatem brak było podstaw do dalszego prowadzenia postępowania dowodowego. Biegły jest doświadczonym specjalistą z dziedziny okulistyki a opinię wydał po zapoznaniu się z wszystkimi dokumentami leczenia przedłożonymi przez ubezpieczonego i jego starannym badaniu. Stanowisko swoje fachowo, logicznie i wyczerpująco uzasadnił a kolejne zastrzeżenia organu rentowego sprowadzały się do polemiki z wnioskami opinii biegłego, bez argumentów merytorycznych, wobec czego Sąd uznał opinię biegłego sądowego za miarodajną dla oceny aktualnego stanu zdrowia ubezpieczonego.

Zgodnie z treścią przepisu art. 100 w/w ustawy: prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa, z zastrzeżeniem ust.2

2. Jeżeli ubezpieczony pobiera zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne lub wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wypłacane na podstawie przepisów kodeksu pracy, prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy lub renty szkoleniowej powstaje z dniem zaprzestania pobierania tego zasiłku, świadczenia lub wynagrodzenia.

W tej sytuacji Sąd, w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w tym zwłaszcza opinię biegłego sądowego uznał, że odwołanie zasługuje na uwzględnienie i zgodnie z art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję przyznając ubezpieczonemu prawo do świadczenia rentowego z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na okres od 24 marca 2016 r. do 31 grudnia 2016 r., a od 1 stycznia 2017 r. do 30 czerwca 2019 r. przyznał ubezpieczonemu Mariuszowi Opasińskiemu rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

`W pkt 2 wyroku Sąd Okręgowy zgodnie z przepisem art. 118 1a ustawy emerytalno- rentowej FUS z urzędu orzekał w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Zdaniem Sądu Okręgowego, w okolicznościach przedmiotowej sprawy nie wystąpiły podstawy do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego, bowiem dowody zaprezentowane w trakcie postępowania sądowego nie były tożsame z dowodami, którymi dysponował pozwany organ rentowy w trakcie prowadzonego postępowania orzeczniczego. Oznacza to, że przyczyną, dla której ubezpieczony uzyskał prawo do żądanego świadczenia dopiero w następstwie postępowania sądowego były także dowody, do których organ rentowy nie mógł się wcześniej ustosunkować w postaci nowej dokumentacji medycznej z leczenia okulistycznego z okresu po wydaniu zaskarżonej decyzji, wobec czego nie wystąpiły podstawy do stwierdzenia odpowiedzialności pozwanego organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

SSO Ewa Milczarek