Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 lutego 2018 r.

Sąd Rejonowy w. T. III Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodniczący SSR Lidia Lenartowicz

Protokolant stażysta Łukasz Tokarski

po rozpoznaniu w dniu 30 stycznia 2018 r. w. T.

sprawy z powództwa:

N. F.

przeciwko:

M. L.

o:

podwyższenie alimentów

I.  oddala powództwo w całości,

II.  nie obciąża pozwanego kosztami sądowymi w sprawie.

Sygn. akt III RC 661/(...)

UZASADNIENIE

N. F., reprezentowana przez pełnomocnika w osobie swojej matki A. F. (1), w dniu (...) sierpnia 2017 r. wniosła pozew domagając się podwyższenia alimentów z kwoty po 500 zł miesięcznie do kwoty po 900 zł miesięcznie poczynając od dnia 7 sierpnia 2017 r.

W uzasadnieniu pozwu wskazano m.in., że po raz ostatni wysokość alimentów została ustalona wyrokiem z dnia 29 grudnia 2016 r. w kwocie 500 zł miesięcznie. Od tego czasu nastąpiły istotne zmiany w zakresie kosztów utrzymania i usprawiedliwionych potrzeb powódki. Powódka ma (...) lat. Jest po wypadku wstrząśnienia mózgu czego skutki odczuwa do dziś a także ma skoliozę i musi korzystać z rehabilitacji. Pozwany nie dołożył się do kosztów badań i rehabilitacji powódki. Stała rehabilitacja powódki kosztuje 240 zł miesięcznie. Od czasu zasądzenia alimentów wzrósł też koszt żywności bezglutenowo-bezlaktozowej, produktów do przygotowywania posiłków, książek, artykułów szkolnych i artykułów higienicznych i leków. Wskazano, że pozwany posiada wykształcenie doktorskie, włada biegle językiem angielskim i rosyjskim, prowadzi od 15 lat działalność gospodarczą i rolniczą i ma on nieograniczone możliwości zarobkowe. Powódka wraz z matką otrzymuje pomoc z MOPS w T. na dożywianie i zasiłek okresowy. Matka powódki otrzymała staż od 01.06.2017 do 30.11.2017r., płatny (...),(...) zł miesięcznie.

W odpowiedzi na pozew z dnia 13 listopada 2017 r. pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu wskazano m.in., że alimenty na rzecz powódki po raz ostatni ustalono wyrokiem Sadu Rejonowego w. T. z dnia 29 grudnia 2016 r. a utrzymanym w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego w. T. z dnia 31 maja 2017 r. na skutek oddalenia apelacji powódki N. F.. Pozew w przedmiotowej sprawie wniesiono więc zaledwie po upływie 2 miesięcy od chwili wydania wyroku przez Sąd II instancji. W ocenie powoda, w takim krótkim czasie nie doszło do istotnej zmiany w zakresie kosztów utrzymania i usprawiedliwionych potrzeb powódki. Powódka oprócz alimentów w kwocie 500 zł miesięcznie, otrzymuje czynsz z najmu mieszkania w kwocie 500 zł miesięcznie. Dysponuje więc łączną kwotą (...) zł miesięcznie na swoje utrzymanie. Ponadto do łożenia na jej utrzymanie zobowiązana jest też jej matka. Pozwany wskazała, że od dnia 31 maja 2017 r. nie nastąpiły istotne zmiany w zakresie jego sytuacji rodzinnej, majątkowej oraz możliwości zarobkowych. Nadal mieszka i prowadzi gospodarstwo rolne we wsi J., gmina W.. Gospodarstwo prowadzi razem z partnerką, z którą wychowuje ich syna M. w wieku (...) lat. Partnerka nie pracuje ponieważ małoletni ni został przyjęty do przedszkola z powodu braku miejsc. Na dochody gospodarstwa domowego pozwanego składają się: świadczenie rodzinne 500+, zasiłek rodzinny 95 zł oraz dochody osiągane przez pozwanego. Dodatkowo raz w roku otrzymuje on dopłatę bezpośrednią do hektara gospodarstwa w kwocie nieprzekraczającej (...) zł. Na wydatki i opłaty przeznacza on miesięcznie 880 zł. Poza wydatkami koniecznymi do utrzymania pozwany płaci alimenty na rzecz powódki w kwocie 500 zł miesięcznie, alimenty na rzecz córki G. 250 zł miesięcznie oraz przeznacza dodatkowo na utrzymanie córki G. kwotę 200 zł miesięcznie. Z uwagi na niski dochód z własnego gospodarstwa rolnego pozwany podejmuje prace dorywcze w innych gospodarstwach jako traktorzysta.

Sąd ustalił, co następuje

Małoletnia N. F. (wcześniej D.) jest dzieckiem pochodzącym ze związku nieformalnego A. D. (obecnie F.) i M. L..

/okoliczności bezsporne/

Sąd Rejonowy w. T. wyrokiem z dnia 29 grudnia 2016 r. wydanym w sprawie (...) podwyższył zasądzoną od M. L. na rzecz małoletniej N. D. (obecnie F.) rentę alimentacyjną z kwoty po 300 zł miesięcznie do kwoty po 500 zł miesięcznie poczynając od dnia 6 lipca 2016 r.

Apelacja małoletniej powódki została oddalona wyrokiem Sądu Okręgowego w. T. z dnia 31 maja 2017 r. w sprawie (...)

/dowód: wyrok z dnia 29.12.2016 r. k. 235 akt (...) SR w. T.

wyrok z dnia 31 maja 2017 r. k. 293 akt (...) SR w. T. /

N. F. miała wówczas (...) lat. Od września 2016 r. była uczennicą I. O. w T.. Miała korepetycje z chemii po dwie lub trzy godziny. Koszt jednej godziny korepetycji wynosił 30 zł. Uczęszczała też na dodatkowe zajęcia z matematyki za 30 zł za godzinę, a od grudnia 2016 r. miała mieć korepetycje również z biologii i francuskiego – każde z nich za 30 zł za godzinę. N. należała do reprezentacji szkoły w koszykówce.

Z uwagi na wypadek w 2015 r. i doznane wówczas wstrząśnienie mózgu powódka odczuwała co jakiś czas silne bóle głowy. Lekarze stwierdzili u niej specyficzną budowę serca a także s. co wiązało się z zakupem specjalnych wkładek do obuwia, specjalistycznych butów a także koniecznością uczęszczania na basen w ramach rehabilitacji. Koszt zajęć na basenie wynosił 120 zł miesięcznie. Powódka pozostawała wówczas pod opieką dermatologa ze względu na atopowe zapalenia skóry i zespół złego wchłaniana. Miała alergię pokarmową i skórną. Z tego powodu pozostawała na diecie bezglutenowej i bezlaktozowej. Pozostawała też pod opieką chirurga naczyniowego, z uwagi na uraz kolana, którego doznała w 2014 r. Matka N. jej miesięczny koszt utrzymania oceniała wówczas na kwotę 1.700 zł miesięcznie.

Powódka w drodze darowizny od matki we wrześniu 2016 r. otrzymała dwupokojowe mieszkanie spółdzielcze własnościowe położone w K. przy ul. (...). Mieszkanie to od końca 2014 r. było wynajmowane za kwotę 500 zł miesięcznie.

Matka powódki, A. F. (2) (wcześniej D.) do lipca 2016 r. prowadziła własną działalność gospodarczą a także udzielała korepetycji z języka angielskiego. Z tytułu korepetycji uzyskiwała dochód w wysokości 300-500 zł miesięcznie. Od 23 sierpnia 2016 r. była zarejestrowana jako bezrobotna z prawem do zasiłku w kwocie (...) netto przez pierwsze 3 miesiące i 560 zł netto przez kolejne 3 miesiące. Otrzymywała zasiłek na zakup żywności w kwocie 120 zł miesięcznie oraz zasiłek celowy na zakup podręczników i obuwia dla N..

Wraz z córką mieszkała w mieszkaniu swoich rodziców. W całości opłacała świadczenia za mieszkanie, które wynosiły: czynsz 525 zł, woda 25 zł, prąd 150 zł, internet 109 zł. Dodatkowo opłacała telefon komórkowy N. za 120 zł miesięcznie.

A. F. (2) spłacała wówczas kredyt zaciągnięty w wysokości (...) zł na okres trzech lata w miesięcznych ratach po 158 zł. Płaciła alimenty na rzecz swojej drugiej córki, P. D. w kwocie 650 zł miesięcznie

Pozwany M. L. miał wówczas (...) lat. Oprócz małoletniej N. miał jeszcze córkę G., na którą płacił alimenty w kwocie 250 zł miesięcznie. Pozostawał w związku nieformalnym z B. K.. Z tego związku urodził mu się syn M., który miał wówczas 20 miesięcy. Partnerka pozwanego nie pracowała.

Pozwany i jego partnerka otrzymywali świadczenie rodzinne 500+ oraz zasiłek rodzinny w kwocie 150 zł miesięcznie.

Wraz z partnerką i synem mieszkali w J. gdzie pozwany był właścicielem gospodarstwa rolnego o powierzchni 2,44 ha, na którym znajdowały się uprawy sadownicze i warzywnicze. Pozwany zajmował się produkcją żywności ekologicznej. Było to jego jedyne źródło dochodu i wynosiło ok. (...) zł miesięcznie. Otrzymywał dopłaty z Unii Europejskiej do gospodarstwa w wysokości (...) zł rocznie. M. L. opłacał KRUS w wysokości 400 zł miesięcznie, kupował 3-4 tony węgla na opał do domu za 700 zł za tonę, opłacał podatek gruntowy 108 zł na kwartał. Dodatkowo opłacał prąd ok. 300 zł co dwa miesiące, wodę ok. (...) zł miesięcznie, internet 60 zł miesięcznie, dwa telefony komórkowe za 60 zł miesięcznie, butlę gazową za 50 zł miesięcznie. Spłacał pożyczkę zaciągniętą na zakup kuchenki w kwocie 70 zł miesięcznie.

Pozwany był właścicielem samochodu 23-letniego samochodu V. (...).

/dowód: akta (...) SR w. T./

Obecnie N. F. ma (...) lat i jest uczennicą I. O. w T..

Chodzi na korepetycje z chemii (ok. 240 zł miesięcznie), biologii (ok. 200 zł miesięcznie) oraz zajęcia dodatkowe z języka hiszpańskiego (ok. 100 zł miesięcznie), chemii i języka hiszpańskiego. Powódka bierze udział w harcerstwie, wolontariacie i grupach rekonstrukcyjnych.

N. F. nadal jest na diecie bezglutenowej i bezlaktozowej. Miesięczny koszt wyżywienia jej matka oceniła na kwotę 600 zł.

W dalszym ciągu pozostaje pod opieką alergologa i dermatologa z uwagi na atopowe zapalenie skóry i zespół złego wchłaniania. Z uwagi na skoliozę chodzi na rehabilitację, której koszt wynosi 240 zł miesięcznie. U powódki stwierdzono chorobę genetyczną – hemochromatozę. Z uwagi na ten fakt jest pod opieką neurologa i neurochirurga. Do lekarzy chodzi prywatnie. Koszt jednej wizyty to 150 zł.

Miesięczny koszt leków powódki to ok. 100 zł.

Jej miesięczny koszt utrzymania matka oceniła na kwotę 1.(...) zł miesięcznie.

Matka powódki, A. F. (2), ma obecnie (...) lat. Od czerwca do listopada 2017 r. odbywała staż na który skierowano ją z P. (...) w T.. Otrzymywała z tego tytułu stypendium w kwocie (...) zł brutto miesięcznie. Od grudnia 2017 r. zatrudniona jest na ½ etatu w firmie (...) S.C. Jej wynagrodzenie wynosi ok. (...)zł netto miesięcznie.

A. F. (2) korzysta z pomocy M. w T. i otrzymuje zasiłki na dożywianie w wysokości 50 zł miesięcznie na osobę, zasiłek okresowy

Powódka mieszka wraz z matką w mieszkaniu stanowiącym własność jej dziadków. Opłaty wynoszą: czynsz 560 zł miesięcznie, prąd ok. 135 zł miesięcznie, media 109 zł miesięcznie. Matka powódki dodatkowo opłaca też dwa telefony za ok. 75 zł miesięcznie. Nadal uiszcza alimenty na córkę P. w wysokości 650 zł miesięcznie. Do września 2018 r. spłaca pożyczkę, której rata wynosi 158 zł miesięcznie.

Powódka nadal jest właścicielką mieszkania położonego w K.. W mieszkaniu tym zamieszkują dziadkowie powódki, którzy nie uiszczają z tego tytułu czynszu najmu. W zamian za możliwość mieszkania tam opłacają jednak świadczenia za mieszkania, w którym powódka zamieszkuje wraz z matką.

/dowód: koszty utrzymania k. 5-30, 58-68, 79, 85-88, 102-105

dokumentacja medyczna k. 31-35, 77-78, 80, 106-109

zaświadczenie ze szkoły k. 54

decyzja Prezydenta Miasta T. k. 55, 56

decyzja (...) k. 57

zaświadczenie o zarobkach k. 101

zeznania świadka A. F. (2) k. 113v.-114/

Obecnie pozwany M. L. ma (...) lat. Nadal pozostaje w związku nieformalnym z B. K.. Oprócz powódki ma on córkę G., na którą płaci alimenty w kwocie 250 zł miesięcznie oraz syna M., który ma prawie 3 lata. Syn pozwanego chodzi do prywatnego przedszkola, z uwagi na brak miejsc w przedszkolu publicznym, za które opłata wynosi 150 zł czesnego i 7,50 zł dziennie za wyżywienie.

Partnerka pozwanego pracuje od 1 grudnia 2017 r. na produkcji w firmie (...) z wynagrodzeniem 9,50 zł za godzinę, tj. średnio miesięcznie ok. (...) zł.

Pozwany nadal jest właścicielem gospodarstwa rolnego. W 2017 r. nie miał dochodów z tej działalności z uwagi na przymrozki i straty w wysokości 90% planów. W listopadzie 2017 r. dostał z tego tytułu (...) zł. Otrzymał jedynie ok. (...) zł ze sprzedaży czereśni. Obecnie utrzymuje się z prac dorywczych, z których dochód wynosi ok. (...) zł miesięcznie. W 2017 r. otrzymał (...) zł dopłaty z Unii Europejskiej. Na wiosnę powinien otrzymać jeszcze (...) zł dopłaty.

Wraz z partnerką i synem nadal mieszka w domu jednorodzinnym. Na opał na zimę wydaje 2.400 zł, na prąd ok. 300 zł co dwa miesiące, butla gazowa 50 zł miesięcznie, woda 50 ł miesięcznie.

Nadal jest właścicielem 24-letniego samochodu marki V. (...).

/dowód: protokół z oszacowania szkód k. 73-76

decyzja (...) k. 92, 98

koszty utrzymania k. 93-94, 99, 111-112

dokumentacja medyczna k. 110

przesłuchanie pozwanego k. 114/

Sąd zważył, co następuje

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie zeznań świadka i pozwanego, które uznano za wiarygodne, gdyż były spójne, logiczne i znalazły potwierdzenie, w odpowiednim zakresie, w stosownych dokumentach urzędowych i prywatnych, których domniemanie autentyczności wynikające z art. 245 kodeksu postępowania cywilnego – a w odniesieniu do dokumentów urzędowych również zgodności z prawdą tego co zostało w nich zaświadczone, wynikające z art. 244 kpc – nie zostały podważone.

Zgodnie z art. 230 kpc uznano za bezsporne okoliczności faktyczne zawarte pozwie, pismach procesowych złożonych w sprawie oraz przytoczone w ramach informacyjnego wysłuchania stron, którym strona przeciwna nie zaprzeczyła, gdyż nie budziły wątpliwości co do zgodności z prawdziwym stanem rzeczy i znalazły, w odpowiednim zakresie, potwierdzenie w pozostałym materiale procesowym.

N. F. wniosła o podwyższenie alimentów zasądzonych na jej rzecz z kwoty po 500 zł miesięcznie do kwoty po 900 zł miesięcznie.

Przedmiotowe powództwo posiada podstawę prawną w art. 138 kro.

W świetle art. 138 kro podstawą zmiany zakresu świadczeń alimentacyjnych jest zmiana stosunków. Zmianie może ulec zakres potrzeb uprawnionego oraz możliwości zobowiązanego, tym samym zmianie może ulegać wysokość alimentów. Dlatego w razie zmiany stosunków zarówno uprawniony, jak i zobowiązany mogą żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Zmiana stosunków może prowadzić do uchylenia obowiązku alimentacyjnego bądź do podwyższenia lub obniżenia alimentów. Dla stwierdzenia, czy nastąpiła zmiana stosunków w rozumieniu art. 138 kro, należy brać pod uwagę, czy istniejące warunki i okoliczności - na tle sytuacji ogólnej - mają charakter trwały, dotyczą okoliczności zasadniczych, ilościowo znacznych i wyczerpują te przesłanki, które w istotny sposób wpływają na istnienie czy zakres obowiązku alimentacyjnego. Zmiana orzeczenia dopuszczalna jest tylko w razie zmiany stosunków powstałych po jego wydaniu [por.: uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 23 października 1954 r., I CO 41/54].

W myśl § 1 art. 135 kro zakres świadczeń alimentacyjnych zależy bowiem od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Zgodnie natomiast z art. 133 § 1 kro rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie.

Pojęcia "usprawiedliwione potrzeby" oraz "możliwości zarobkowe i majątkowe" zostały szczegółowo omówione w uchwale Pełnego Składu Izby Cywilnej i Administracyjnej Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86, OSNP 1988, nr 4, poz. 42. W uchwale tej stwierdzono między innymi, że: Pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można jednoznacznie zdefiniować, ponieważ nie ma jednego stałego kryterium odniesienia. Rodzaj i rozmiar tych potrzeb jest uzależniony od cech osoby uprawnionej oraz od splotu okoliczności natury społecznej i gospodarczej, w których osoba uprawniona się znajduje. Nie jest możliwe ustalenie katalogu usprawiedliwionych potrzeb podlegających zaspokojeniu w ramach obowiązku alimentacyjnego i odróżnienie ich od tych, które jako objaw zbytku lub z innych przyczyn nie powinny być uwzględnione. W każdym razie zakres obowiązku alimentacyjnego wyznaczać będą poszczególne sytuacje uprawnionego i zobowiązanego, konkretne warunki społeczno-ekonomiczne oraz cele i funkcje obowiązku alimentacyjnego. Dopiero na tym tle będzie można określić potrzeby życiowe - materialne i intelektualne uprawnionego.

Stosownie do stanowiska Sądu Najwyższego wyrażonego w uchwale z dnia 9 listopada 1994r., sygn. akt IIICZP 138/94, podstawą obliczenia wysokości alimentów jest dochód netto (a nie brutto) zobowiązanego (OSNC Nr 3/1995, poz.43, glosy aprobujące Tadeusz Smyczyński OSP Nr 9/1995, poz.194, oraz Zdzisław Krzemiński „Monitor Prawniczy” Nr 4/1995, str.113).

Należy zaznaczyć, że obowiązek alimentacyjny rodziców wobec pełnoletniego dziecka wygasa z chwilą osiągnięcia samodzielności życiowej przez dziecko, co wiąże się z możliwością podjęcia pracy zarobkowej i osiągania własnymi siłami środków niezbędnych do swojego utrzymania.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14.11.1997r., sygn. akt III CKN 217/97 (Prokuratura i Prawo z 1998r., Nr 9, poz. 28) wskazano, iż:

„Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka stanowi uszczegółowienie ogólnego obowiązku "troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka" i należytego przygotowania go, odpowiednio do jego uzdolnień, do pracy zawodowej (art. 96 krio). Obowiązek ten nie jest ograniczony przez żaden sztywny termin, a w szczególności - przez termin dojścia przez alimentowanego do pełnoletności. Nie jest także związany ze stopniem wykształcenia w tym sensie, że nie ustaje z chwilą osiągnięcia przez alimentowanego określonego stopnia podstawowego lub średniego wykształcenia. Jedyną miarodajną okolicznością, od której zależy trwanie bądź ustanie tego obowiązku, jest to, czy dziecko może utrzymać się samodzielnie, przy czym przyjmuje się, że nie można tego oczekiwać od dziecka małoletniego. Z tej przyczyny w odniesieniu do dzieci, które osiągnęły pełnoletność, brać należy pod uwagę to, czy wykazują chęć dalszej nauki oraz czy osobiste zdolności i cechy charakteru pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie nauki. Przeciwne stanowisko prowadziłoby do zahamowywania, a co najmniej znacznego utrudniania dalszego rozwoju dziecka, a to przez pozbawianie go środków materialnych niezbędnych do kontynuowania nauki po osiągnięciu pełnoletności, pozostawałoby zatem w sprzeczności ze wspomnianym wyżej podstawowym obowiązkiem rodzicielskim.”

Natomiast w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14.11.1997r., sygn. akt III CKN 257/97 (OSNC z 1998r., Nr 4, poz. 70) stwierdzono, że przy orzekaniu o obowiązku alimentacyjnym rodziców wobec dzieci, które osiągnęły pełnoletność, brać należy także pod uwagę, czy wykazują one chęć dalszej nauki oraz czy ich osobiste zdolności i cechy charakteru pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie przez nie nauki.

W ocenie Sądu Rejonowego od chwili prawomocnego zakończenia poprzedniej sprawy w przedmiocie alimentów nie doszło do istotnej zmiany stosunków, o której mowa w art. 138 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Wskazać należy przede wszystkim na fakt, że wysokość alimentów po raz ostatni ustalona została wyrokiem Sądu Rejonowego w. T. z dnia 29 grudnia 2016 r. zaś ponowny pozew o podwyższenie alimentów powódka złożyła w sierpniu 2017 r., tj. po niespełna 8 miesiącach. W ocenie Sądu powódka nie wykazała aby w takim krótkim czasie doszło do istotnej zmiany okoliczności, która stanowiłaby podstawę do podwyższenia alimentów. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że pomimo faktu, iż pojawiła się potrzeba dodatkowej diagnostyki lekarskiej powódki, w pozostałym zakresie jej potrzeby nie uległy zmianie. A. F. (2) oceniła obecny miesięczny koszt utrzymania N. na kwotę 1.(...) zł miesięcznie, czyli jedynie o 100 zł więcej niż miało to miejsce w toku sprawy (...).

Należy też wskazać, że w okresie od ostatniego ustalenia wysokości alimentów nie doszło też do istotnej zmiany sytuacji rodzinnej i materialnej powoda a także jego możliwości zarobkowych.

Powyższe okoliczności stanowiły podstawę do stwierdzenia, iż dotychczasowa kwota po 50 zł miesięcznie alimentów płacona przez pozwanego jest adekwatna do obecnej sytuacji materialnej powódki i jej rodziców.

Mając powyższe na uwadze na podstawie art. 138 kro a contrario orzeczono jak w punkcie I sentencji.

O kosztach sądowych orzeczono na podstawie art. 113 ust. 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.