Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 lutego 2018 r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Marta Truszkowska

Protokolant Justyna Zaorska

po rozpoznaniu w dniu 6 lutego 2018 r. w Ostrołęce

sprawy z powództwa M. D. (1), N. D. i M. D. (2)

przeciwko Towarzystwu (...) S.A z siedzibą w W.

o zapłatę

orzeka:

1.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) S.A z siedzibą w W. na rzecz powódki M. D. (1) kwotę 50.000 (pięćdziesiąt tysięcy) złotych, na rzecz powódki N. D. kwotę 50.000 (pięćdziesiąt tysięcy) złotych i na rzecz powódki M. D. (2) kwotę 50.000 (pięćdziesiąt tysięcy) złotych każdorazowo wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 28 listopada 2016 roku do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od pozwanego na rzecz każdej z powódek kwotę po 3809 złotych tytułem zwrotu części kosztów postępowania.

I C 822/17

UZASADNIENIE

W pozwie przeciwko Towarzystwu (...) S.A. w W. powódki M. D. (1), M. D. (2) oraz N. D., wniosły o zasądzenie od pozwanego na rzecz każdej z powódek kwoty po 100 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej w związku z wypadkiem z dnia 25 grudnia 2015 r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 28 listopada 2016 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego solidarnie na rzecz powódek kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazano, iż na skutek wypadku drogowego dniu 25 rudnia 2015 roku w C., gm. G., którego sprawcą był P. K. kierowca pojazdu O. (...) śmierć poniósł ich mąż i ojciec J. D.. Tragiczne zdarzenie spowodowało utratę więzi rodzinnej i stanowi źródło roszczenia. Pozwany był związany ze sprawcą umową ubezpieczenia OC.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości. Nie kwestionując umowy ubezpieczeniowej powołał się na wypłacone w toku wewnętrznego postępowania 35000 zł na rzecz powódki M. D. (1) oraz po 20000 zł na rzecz każdej z pozostałych powódek. Żądanie zawarte w pozwie uznał za rażąco wygórowane. Polemicznie odniósł się do żądania odsetkowego, wywodząc iż odsetki winny być zasądzone od daty wyrokowania przez sąd.

Sąd ustalił, co następuje:

Dnia 25 grudnia 2015 r. w miejscowości C., gm. G. na drodze krajowej nr (...) P. K.- kierujący samochodem osobowym marki O. (...) o nr rej. (...) - naruszając zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym nie dostosował prędkości jazdy do występujących warunków drogowych, w wyniku czego stracił panowanie nad kierowanym pojazdem, zjechał na przeciwległy pas ruchu i doprowadził do zderzenia z prawidłowo jadącym z przeciwnego kierunku jazdy samochodem osobowym marki F. (...) o nr rej. (...), kierowanym przez J. D.. Kierujący J. D., na skutek doznanych obrażeń ciała poniósł, śmierć na miejscu. W sprawie II К 336/16 Sądu Rejonowego II Wydział Kamy w Ostrołęce z dnia 25 lipca 2016 r., sprawca wypadku został skazany na karę jednego roku pozbawienia wolności z warunkowym zawierzeniem jej wykonani na okres 3 lat i zasądził od sprawcy na rzecz każdej z powódek kwotę po 3333,33zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę.

Sprawca szkody miał wykupioną polisę OC w pozwanym Towarzystwie (...) S.A. z siedzibą w W.. Zgłoszenie szkody nastąpiło pismem z dnia 20 października 2016 r. Tytułem zadośćuczynienia pozwany wypłacił odpowiednio powódce M. D. (1) 35.000 zł, a powódkom M. i N. D. po 20.000 zł na rzecz każdej z nich.

Zmarły J. D. od 1991 r. był żonaty z powódką M. D. (1). Ze związku małżeńskiego urodziły się dwie córki: N. D. (24 lata) oraz M. D. (2) ( 22 lata).Rodzina D. była ze sobą bardzo związana i wspierająca się nawzajem. Zmarły uczestniczył w życiu rodzinnym, pomagał żonie tak w sprawach domowych jak i wychowaniu córek. Małżonków łączyła serdeczna więź. Jako ojciec J. D. wspierał córki, żył z nimi w przyjaźni. Rodzina wspólnie spędzała każde święta i uroczystości rodzinne. Powódki często wyjeżdżały z J. D. na ryby, spędzały z nim wolny czas nad jeziorem lub rzeką. Wspólnie turystycznie podróżowali. Uwielbiali gry planszowe.

Powódka nie pracowała, zajmowała się gospodarstwem domowym. Środków utrzymania dostarczał wyłącznie J. D.. Ten podział ról był ustabilizowany od lat. J. D. w ostatnim okresie przed śmiercią był zatrudniony jako pracownik brykieciarni na stanowisku brygadzisty. Zmarły był osobą ambitną, na każdym kroku poszerzał swoje umiejętności, zdobywał nowe doświadczenia. W tym celu odbył szereg szkoleń potwierdzonych certyfikatami.

Po śmierci J. D. sytuacja życiowa powódek uległa znaczącemu pogorszeniu. Pojawiały się istotne problemy finansowe związane z utrzymaniem domu oraz studiujących córek. M. D. (1) ze względu na wiek oraz brak kwalifikacji i doświadczenia zawodowego, miała problemy z podjęciem zatrudnienia. Ostatecznie znalazła zajęcie jako sprzątaczka z pensją 1500 zł miesięcznie. Obecnie powódki- córki zmarłego otrzymują rentę rodzinną z ZUS w wysokości po 865,73 zł, żadna z powódek nie pracuje zawodowo.

Powódka N. D. jest studentką studiów stacjonarnych II stopnia Akademii (...) w G., kierunek grafika. Wynajmuje mieszkanie w G. z czynszem miesięcznym 700zł. Druga córka zmarłego- M. D. (2), jest studentką studiów stacjonarnych na Uniwersytecie Medycznym w B.- kierunek kosmetologia, zamieszkuje w wynajętym mieszkaniu, z czynszem około 650 zł.

Śmierć J. D. wywołała trwałą niepowetowaną stratę w rodzinie. Do zdarzenia doszło w Święta Bożego Narodzenia, co dodatkowo spotęgowało żal i smutek i przenosi się na aktualną rzeczywistość w postaci negacji znaczenia świąt jako uroczystości rodzinnych. Szczególnie w tym aspekcie cierpi wdowa po zmarłym. M. D. (1) była i jest pod opieką lekarzy specjalistów- psychiatrów i psychologów. Do dnia dzisiejszego zażywa leki antydepresyjne, a także leki nasenne. Tragiczny wypadek zburzył dotychczasowe jej stabilizację rodzinną, a upływ czasu nie przynosi ukojenia i dystansu do zaszłych zdarzeń. Przywoływanie wspomnień jest związane z wywoływaniem emocji.

N. D. bezpośrednio przed śmiercią ojca leczyła się z powodu depresji. Przechodziła konsultacje psychiatryczne i terapię psychologiczną. Śmierć ojca zaostrzyła chorobę. N. D. nadal kontynuuje leczenie.

M. D. (2) nie korzystała ze wsparcia psychologicznego, próbując uporać się samodzielnie z traumą. Jest nadal bardzo rozemocjonowana, nie potrafi zdystansować się od wydarzeń. Ojciec był dla niej osobą wyjątkową, opoką, podobnie jak dla pozostałych powódek

Nie zostało wykazane, jak doznane przeżycia i obecny stan zdrowia powódek przekłada się na dalsze rokowania co do zdrowia psychicznego powódek.

Powódki otrzymały po śmierci męża i ojca następujące świadczenia: z tytułu dodatkowego ubezpieczenia J. D. kwotę 15000 zł z (...) SA, wypłatę środków z OFE w kwocie 14517,05zł oraz zasiłek pogrzebowy w kwocie 4000 zł wypłacony z ZUS. Kwota zasądzona powołanym wyżej wyrokiem w sprawie karnej nie została jak dotąd uiszczona.

Powyższe sąd ustalił w oparciu o:

-odpis skrócony aktu zgonu J. D. k.23

-dokumenty z akt sprawy II К 336/16 Sądu Rejonowego II Wydział Karny w Ostrołęce: wyrok, notatka urzędowa, karty medycznych czynności ratunkowych, protokół miejsca wypadku, protokół oględzin pojazdu, protokół zewnętrznych oględzin zwłok, protokół trzeźwości, świadectwo wzorcowni, protokół oględzin i otwarcia zwłok,

dokumenty i ich odpisy dołączone do pozwu:

- pismo powódek z dnia 20 października 2016 r wraz z dowodem nadania listem poleconym k.25;

-odpis skrócony aktu małżeństwa J. D. i M. D. (1),

-

odpis skrócony aktu urodzenia N. D. oraz M. D. (2), k.21-22,24;pisma od pozwanego dotyczące wypłaty zadośćuczynienia z dnia 4.01.2017 r. powódkom k.121 i n. fotografie- 9 szt.k.54-59,karta wędkarska k.53,dokumenty dot. zatrudnienia k. 28-30,certyfikaty i zaświadczenia k.31-51historia choroby k.112 i n. zaświadczenia lekarskie k. 108 i n., PIT- 37 za rok 2015 M. D. (2).81,PIT- 37 za rok 2015 N. D. k.82,decyzja o przyjęciu na studia (...)/42/54/20J 6 z dnia 15 lipca 2016 r.k.89,umowa najmu lokalu mieszkalnego nr (...) z dnia (...).k.90,kserokopia legitymacji studenckiej, zaświadczenie z dnia 22 sierpnia 2016r. k.92,umowa najmu lokalu mieszkalnego z dnia 16 września 2015 r.k.94,dokumenty medyczne powódki N. D. k.182-199v,dokumenty dot. wypłaty świadczeń ubezpieczeniowych i kapitału emerytalnego k. 175-179,

-

akta szkodowe k.160,zeznania świadków M. M. k.168 i n. i G. S..168v. in.

-

przesłuchanie powódek k. 204v. zw z k. 165v.-168.

Sąd zważył, co następuje:

Żądanie powódek było usprawiedliwione co do zasady.

Zgodnie z art. 805 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Przy ubezpieczeniu majątkowym świadczenie zakładu ubezpieczeń polega w szczególności na zapłacie odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku (art. 805 § 2 pkt 1 k.c.). Ubezpieczenie majątkowe może też dotyczyć odpowiedzialności cywilnej (art. 821 k.c.). Treść obowiązku ubezpieczyciela wynikającego z zawarcia umowy odpowiedzialności cywilnej precyzuje art. 822 § 1 k.c., stosownie do którego przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający. Umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, będące następstwem przewidzianego w umowie wypadku, który miał miejsce w okresie ubezpieczenia (art. 822 § 1 k.c.).

Nie ulega wątpliwości, że czyn za który sprawca został prawomocnie skazany, stanowił punkt wyjścia dla ustaleń i wywodów prawnych w niniejszej sprawie. Zgodnie z art. 11 k.p.c., ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym. W oparciu o powołaną normę czyn pozwanego, z którego wynikła szkoda, stanowił czyn niedozwolony w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego. Ścisłą podstawę materialnoprawną roszczenia stanowi art.. 446§4 kc. Przepis art. 446 § 4 k.c. ma na celu zadośćuczynienie najbliższym członkom rodziny osoby zmarłej w wyniku czynu niedozwolonego doznanej przez nich krzywdy, a więc naprawienie szkody niemajątkowej. Zadośćuczynienie to ma zrekompensować krzywdę wynikającą z naruszenia dobra osobistego, jakim jest prawo do życia w pełnej rodzinie i ból spowodowany utratą najbliższej osoby.

W orzecznictwie i literaturze przyjmuje się, że na rozmiar krzywdy, o której mowa w art. 446 § 4 k.c., mają wpływ przede wszystkim: wstrząs psychiczny i cierpienia moralne wywołane śmiercią osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki po jej śmierci, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, rola w rodzinie pełniona przez osobę zmarłą, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem śmierci osoby bliskiej, wiek pokrzywdzonego i jego zdolność do zaakceptowania nowej rzeczywistości oraz umiejętność odnalezienia się w niej.

Przesądzając o zasadności zadośćuczynienia żądanego przez powoda Sąd miarkował jego wysokość, biorąc pod uwagę treść przywołanego wyżej przepisu. oraz stanowisko judykatury i orzecznictwa w tym przedmiocie. Podnieść należy, że zadośćuczynienie ma przede wszystkim charakter kompensacyjny, tym samym jego wysokość musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość, co podkreśla się zwłaszcza w ostatnich tendencjach orzeczniczych. Wysokość ta nie może być jednak nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy i aktualnych stosunków majątkowych społeczeństwa, a więc powinna być utrzymana w rozsądnych granicach. Określenie zaś wysokości zadośćuczynienia powinno być dokonane z uwzględnieniem wszystkich okoliczności mających wpływ na rozmiar doznanej krzywdy (por. wyr. SN z dnia: 26.02.1962 r., 4 CR 902/61; 22.03.1978 r. IVCR 79/78).

Na rozmiar krzywdy wpływ mają przede wszystkim: dramatyzm doznań osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby najbliższej, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem tego odejścia (np. nerwicy, depresji), roli w rodzinie pełnionej przez osobę zmarłą, stopień, w jakim pokrzywdzony będzie umiał się znaleźć w nowej rzeczywistości i zdolność jej zaakceptowania, leczenie doznanej traumy, wiek pokrzywdzonego.

Przekładając powyższe wytyczne na okoliczności niniejszej sprawy stwierdzić z całą stanowczością należy, iż przeżycia związane z tragicznym odejściem męża i ojca są u powódek bardzo intensywne, niezależne od upływu czasu. Trauma, jaką wykazały przedstawionymi dowodami daje pełne podstawy do przyjęcia, iż kwoty zadośćuczynienia ustalone i wypłacona przez ubezpieczyciela dotychczas są zaniżone i w stopniu rażącym nie przystają do zakresu wycierpianego bólu, którego winny stanowić w ocenie sądu istotny kwotowo ekwiwalent. Szczególnie dojmujące i wiarygodne w swojej niewymuszonej spontaniczności są zeznania wdowy, co dobitnie przedstawia się w zapisie audio- wideo. Kobieta straciła energię życiową. Jest wciąż myślami przy tragedii, jaka się wydarzyła. Stale leczy się, a mimo to nie może odnaleźć równowagi emocjonalnej. M. D. (1) przeżyła śmierć męża najboleśniej. Strata ukochanej osoby spowodowała także zmiany w jej życiu. Zmuszona była znaleźć zajęcie zarobkowe, pracę którą musi wykonywać z powodów ekonomicznych, a która nie daje jej żadnej satysfakcji, nie jest w stanie jej zainteresować. Powódka jest niepogodzoną z losem, jaki ją dotknął. Powyższe przekłada się na ustalenie zadośćuczynienia na jej rzecz w kwocie 85000 zł. Zasadność zasądzenia wyższej kwoty nie została w ocenie sądu należycie wykazana. W szerokim wachlarzu dowodów zaoferowanych przez stronę powodową zabrakło dowodu z opinii biegłych specjalistów z zakresu psychologii i psychiatrii którzy stwierdziliby, jak stan zdrowia powódki przekłada się na jej dalsze widoki życiowe, czy jest to stan z którego powódka jest w stanie wyleczyć się, w jakiego przedziału czasowego ewentualnie wymaga jeszcze proces wychodzenia z traumy.

Oceniając roszczenie N. D. Sąd miał na względzie zerwanie niezaprzeczalnej autentycznej więzi, jaka łączyła ojca z córką. Miał także na uwadze, iż jak wynika z dokumentacji medycznej tragedia związana z utratą ojca pogorszyła stan powódki leczącej się uprzednio na depresję. Powódka znalazła właściwą opiekę medyczną i dzięki temu zapewne wydała się Sądowi spośród słuchanych powódek najbardziej stabilna emocjonalnie, aczkolwiek ciągle poruszona przeżyciami. Powyższe przekłada się na ustalenie zadośćuczynienia na jej rzecz na kwotę łączną 70000 zł. Ustalenie wyższego świadczenia było niemożliwe z przyczyn podobnych jak w przypadku powódki M. D. (1). Nie wnioskowano o dowód z opinii biegłych, którzy przeanalizowałyby stan zdrowia powódki w kontekście żałoby, jaka nagle ją dotknęła, w aspekcie wpływu na codzienne funkcjonowanie powódki i rokowań na przeszłość.

Odnośnie roszczenia powódki M. D. (2) Sąd, ustając należne jej świadczenie na kwotę 70000 zł brał pod uwagę przeżycia związaną z utratą więzi z ojcem. Powódka jest ciągle pod wpływem silnych emocji. Nie przebolała straty i nie potrafi się z tym uporać. Nie korzystała ze wsparcia psychologicznego. Ustalona kwota jest adekwatna do wykazanej skali cierpienia. Na oddalenie powództwa w dalszym zakresie rzutował brak opinii specjalistycznej oceniającej stan zdrowia tej powódki i rokowania na przyszłość. W ocenie Sądu powyższe wymaga wiedzy specjalnej niezależnie od spostrzeżeń, jakie poczynił Sąd słuchając strony, wspartych doświadczeniem orzeczniczym w tego rodzaju sprawach. Zeznania powódek nie zostały zakwestionowane przez pozwanego. Znajdują odzwierciedlenie w dokumentacji medycznej złożonej w toku sprawy oraz w zeznaniach świadków strony powodowej. Zeznaniom tym trudno odmówić wiarygodności, zwłaszcza iż nie zostały zanegowane przez pozwanego. Wskazują na szczególną siłę traumatycznych przeżyć związanych ze śmiercią ojca i męża powódek.

Ponieważ powódki w toku postępowania wewnętrznego prowadzonego przez ubezpieczyciela otrzymałaby już część należnych im świadczeń, powódka M. D. (1) kwotę 35000zł, zaś powódki N. D. i M. D. (2) po 20000zł każda z nich, Sąd uwzględniając częściowo powództwo, odjął wypłacone świadczenia od kwot ustalonych jako należne łączne zadośćuczynienie. W ten sposób zasądził od pozwanego na rzecz każdej z powódek kwotę po 50000 zł .

W przedmiocie żądania odsetkowego Sąd każdorazowo kierował się art. 817 § 1 i 2 k.c. Zakład ubezpieczeń jest obowiązany spełnić świadczenie w terminie dni trzydziestu, licząc od dnia zawiadomienia o wypadku, jeżeli nie umówiono się inaczej. Powódki zgłosiły szkodę ubezpieczycielowi dnia 27 października 2016 r. Należy zatem przyjąć, iż począwszy od dnia 28 listopada 2016 r. pozwany pozostaje w opóźnieniu w spełnianiu świadczeń na rzecz powodów co do kwot zawartych w żądaniach z dnia 20 października 2016 roku i tę datę, to jest 28 listopada 2016 r. ustalić jako początek biegu odsetek od zasądzonych kwot.

Biorąc wszystkie powyższe względy pod uwagę, orzeczono jak w sentencji zapadłego wyroku.

Odnośnie rozliczenia kosztów postępowania, Sąd oparł rozstrzygnięcie o treść art. 100 kpc. Powodowie wygrali sprawy w 50% . Biorąc pod uwagę poniesione koszty związane z wynagrodzeniem profesjonalnego pełnomocnika, konieczność poniesienia obowiązku uiszczenia opłaty od pozwu, Sąd po dokonaniu matematycznych obliczeń stosunkowo je rozdzielił.