Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 marca 2018r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Katarzyna Antoniak

po rozpoznaniu w dniu 27 marca 2018r. w Siedlcach na rozprawie

odwołania H. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 19 maja 2016r. (Nr (...))

w sprawie H. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o ustalenie odpowiedzialności członka zarządu z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie społeczne

I.  oddala odwołanie;

II.  zasądza od H. W. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. kwotę 3.600 (trzy tysiące sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt: IV U 568/16 UZASADNIENIE

Decyzją z 19 maja 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B., działając na podstawie art.83 ust.1 i 2, art.31 i 32 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art.107§1 i 2 pkt 2 i 4, art.108§1 i 4 oraz art.116§1, i 4 2 ustawy z 29 sierpnia 1997r. Ordynacja Podatkowa oraz rozporządzenia Rady Ministrów z 18 kwietnia 2008r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych, stwierdził że H. W. jako były członek zarządu (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B. odpowiada całym swoim majątkiem za zabowiązania spółki powstałe z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia za miesiące kwiecień 2011r. i maj 2011r. w łącznej kwocie 38 961,36 złotych, w tym:

-

składki na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych w kwocie 25 928,42 złotych, odsetki za zwłokę liczone na dzień 20 września 2011r. ,tj. na dzień sprzed ogłoszenia upadłości w kwocie 1 089 złotych i koszty egzekucyjne w kwocie 916,50 złotych,

-

składki na Fundusz Ubezpieczenia Zdrowotnego w kwocie 7 564,87 złotych, odsetki za zwłokę liczone na dzień 20 września 2011r. ,tj. na dzień sprzed ogłoszenia upadłości w kwocie 322 złotych i koszty egzekucyjne w kwocie 467,90 złotych,

-

składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowni czych w kwocie 2 419,77 złotych, odsetki za zwłokę liczone na dzień 20 września 2011r. ,tj. na dzień sprzed ogłoszenia upadłości w kwocie 103 złotych i koszty egzekucyjne w kwocie 149,90 złotych.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B. prowadziła działalność gospodarczą i z tego tytułu była zobowiązana do terminowego opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Spółka nie dopełniła jednak ustawowego obowiązku opłacenia składek za miesiące kwiecień i maj 2011r. We wskazanym okresie członkiem zarządu spółki był H. W.. Na skutek zajęcia rachunku (...) Spółki (...) prowadzonego przez (...) SA na poczt nieopłaconych należności organ rentowy uzyskał kwotę 2 577,27 złotych. Do chwili wydania zaskarżonej decyzji organ nie uzyskał pozostałych należności z tytułu składek. Postanowieniem Sądu Rejonowego w Białymstoku z 21 września 2011r. wobec Spółki (...) została ogłoszona upadłość. W ramach prowadzonego postępowania upadłościowego organ rentowy zgłosił wierzytelność do masy upadłości na ogólną kwotę 39 006,46 złotych wraz z odsetkami za zwłokę liczonymi na dzień sprzed ogłoszenia upadłości ,tj. na dzień 20 września 2011r. Powyższe należności zostały uznane w liście wierzytelności, jednakże na poczet zgłoszonych wierzytelności nie przekazano organowi żadnych środków. Prawomocnym postanowieniem z 21 marca 2013r. Sąd Rejonowy w Białymstoku umorzył postępowanie upadłościowe (...) Sp. z o.o. obejmujące likwidację majątku dłużnika. Z uzasadnienia postanowienia Sądu Rejonowego w Białymstoku wynika, że praktycznie cały majątek stanowił zabezpieczenie na rzecz Banku (...) SA, a po wyłączeniu tych przedmiotów brak jest w masie upadłości rzeczy, których zbycie mogłoby przynieść fundusze pozwalające na dalsze prowadzenie postępowania upadłościowego. Z kolei należące do upadłego ruchomości (maszyny) były przestarzałe i nie znalazły nabywców. W tych okolicznościach, w ocenie organu rentowego zachodzi podstawa do przeniesienia na H. W. jako członka zarządu Spółki (...) odpowiedzialności na zadłużenie, które powstało w czasie pełnienia przez niego funkcji członka zarządu. Podstawę powyższego stanowi uregulowanie zawarte w art.116§1 Ordynacji Podatkowej, które przewiduje odpowiedzialność członka zarządu za zaległości podatkowe spółki (odpowiednio zaległości z tytułu składek). Członek zarządu może uwolnić się od tej odpowiedzialności w dwóch przypadkach – w razie wykazania, że we właściwym czasie zgłosił wniosek o ogłoszenie upadłości albo niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez jego winy bądź też w razie wskazania mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości spółki w znacznej części. W niniejszej sprawie, w ocenie organu rentowego okoliczności takie nie zachodzą. H. W. zgłosił wprawdzie wniosek o ogłoszenie upadłości Spółki (...), ale uczynił to za późno, gdyż najstarsze zobowiązania spółki sięgają 2009r., a większość stała się wymagalna w 2010 i 2011 roku. Z kolei w latach 2008-2010 Spółka (...) posiadała ujemny kapitał własny, co stanowiło jednoznaczny wykładnik tego, że Spółka powinna znaleźć się w upadłości. Spółka w 2010r. nie regulowała swoich wymagalnych zobowiązań, a zatem na ostatni dzień 2010r. wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości. Wniosek o upadłość zgłoszono jednak znacznie później, bo w dniu 3 sierpnia 2011r. W sprawie nie wystąpiła również druga przesłanka wyłączająca odpowiedzialność członka zarządu za zobowiązania spółki, a mianowicie nie wskazano majątku spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości z tytułu składek. Nieruchomość spółki obciążona jest bowiem hipoteką na rzecz wierzyciela korzystającego z pierwszeństwa w zaspokojeniu ,tj. Banku (...) SA, przy czym szacunkowa wartość nieruchomości jest niższa niż wartość zabezpieczonych wierzytelności (decyzja z 19 maja 2016r. k.174-176 akt organu rentowego).

Odwołanie od powyższej decyzji złożył H. W. wnosząc o jej zmianę poprzez ustalenie, że nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania Spółki określone w decyzji. W uzasadnieniu stanowiska wskazał, że zgodnie z art.116§1 ustawy Ordynacja Podatkowa odpowiedzialność członka zarządu wyłącza zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki. W niniejszej sprawie członkowie zarządu we właściwym czasie zgłosili wniosek o upadłość obejmującą likwidację majątku dłużnika, dlatego decyzja o przeniesieniu odpowiedzialności na członka zarządu została wydana z naruszeniem przepisów prawa upadłościowego i naprawczego oraz ordynacji podatkowej. Odnośnie sugestii organu rentowego, że wniosek o ogłoszenie upadłości powinien być zgłoszony wcześniej w związku z wymagalnymi zobowiązaniami z 2008r. i 2009r. skarżący wskazał, że w okresie tym spółka miała trudności płatnicze, ale nigdy nie zalegała z regulowaniem zobowiązań z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, czy też podatku. Ponadto w związku z trudnościami finansowymi spółki podjęto działania restrukturyzacyjne mające na celu poprawę kondycji spółki i zapobieżenie ogłoszeniu upadłości. Zabiegano o podwyższenie kapitału spółki oraz o uzyskanie kredytów bankowych na działalność spółki, ponadto członkowie zarządu z własnych środków zasilili budżet firmy i pozyskano wspólnika z N. – firmę (...), który wpłacił na kapitał zakładowy kwotę 104 tysiące euro, co stanowiło wartość 50% ogólnej sumy, o którą zwiększono kapitał spółki. Pozostałą kwotę wpłacili wspólnicy spółki. Nadto skarżący wskazał, że całkowita wartość majątku Spółki (...) na dzień 12 kwietnia 2011r. wynosiła 1 410 030 złotych, natomiast wartość zadłużenia opiewała na kwotę 992 509,98 złotych, przy czym przeciwko Spółce nie toczyły się żadne postępowania egzekucyjne, a majątek nie był obciążony prawami rzeczowymi. W tych okolicznościach niezasadne jest twierdzenie organu rentowego, że zarząd nie wykazał majątku umożliwiającego zaspokojenie zaległości z tytułu składek. Ponadto skoro zobowiązania z tytułu składek dotyczą zaległości sprzed ogłoszenia upadłości i zostały zgłoszone sędziemu komisarzowi oraz uznane w liście wierzytelności, to nie powinny stanowić podstawy wydania decyzji o przeniesieniu odpowiedzialności z tytułu składek (odwołanie H. W. k.1-3 akt sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie powołując się na przepisy prawa i uzasadnienie zawarte w zaskarżonej decyzji. Nadto wniósł o zasądzenie od skarżącego kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych (odpowiedzi organu rentowego na odwołanie k.5-7 akt sprawy).

Postanowieniem z 16 listopada 2016r. Sąd działając na podstawie art.477.11§2 kpc zawiadomił o toczącym się postępowaniu i pouczył o możliwości przystąpienia do sprawy w charakterze zainteresowanego w ciągu dwóch tygodni od doręczenia zawiadomienia (...) Spółkę z o.o. w B. (postanowienie k.13 akt sprawy). Korespondencja skierowana do Spółki powróciła niepodjęta i została złożona do akt sprawy ze skutkiem doręczenia z dniem 6 grudnia 2016r. (korespondencja – w kopercie na k.22 akt sprawy).

Sąd ustalił, co następuje:

(...) Sp. z o. z siedzibą w B. została zarejestrowana w Krajowym Rejesterze Sądowym w dniu 4 listopada 2003r. (odpis z KRS k.9-12 akt sprawy). Przedmiotem działalności Spółki był szeroko rozumiany przemysł drzewny, przede wszystkim produkcja elementów mebli. Siedziba Spółki mieściła się w B. przy ul. (...), a zakład produkcyjny w B. przy ul. (...). Spółka prowadziła działalność produkcyjną do połowy 2011r. W szczytowym okresie zatrudniała ponad 30 pracowników. W B. przy ul. (...) znajdował się budynek biurowy oraz cztery budynki produkcyjne częściowo murowane, a częściowo zbudowane z płyty. Spółka posiadała park maszynowy, na który składały się m.in. strugarki, prasy, szlifierki, frezarki, pilarki, ciągnik rolniczy marki P., wózek widłowy. Do Spółki przywożone było surowe drewno, które było suszone w specjalistycznej suszarni, a następnie produkowano z niego elementy do mebli. Spółka (...) posiada udziały w litewskiej spółce o nazwie (...) położonej w powiecie K., województwo S., która również zajmowała się produkcją mebli. Na początku działalności Spółki, prezesem jej zarządu był J. C., a następnie od lat dwutysięcznych skarżący H. W., który pełnił tę funkcję do końca faktycznej działalności Spółki. Zarząd Spółki był jednoosobowy. Od chwili rezygnacji skarżącego z funkcji prezesa zarządu, spółka nie posiada zarządu (odpis z KRS k.9-12 akt sprawy, zeznania skarżącego H. W. k.97v i 32v-33 akt sprawy).

(...) Spółki (...) położona B. przy ul. (...) obciążona jest hipoteką na rzecz m.in. Banku (...) SA (wypis z księgi wieczystej Dział IV księgi k.134-142 akt organu rentowego)

Pierwsze wymagalne, a nie zapłacone należności Spółki (...) sięgały 2009r., kolejne dotyczyły 2010r. i 2011r. W dniu 16 sierpnia 2011r. wpłynął do Sądu Rejonowego w Białymstoku VIII Wydziału Gospodarczego wniosek (...) Sp. z o.o. w B. o ogłoszenie upadłości Spółki obejmującej jej likwidację. W uzasadnieniu wniosku wskazano, że dłużnik stał się niewypłacalny, gdyż nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań i stan taki jest trwały. Przeciwko dłużnikowi nie są prowadzone postępowania egzekucyjne, ale wierzyciele nie wyrazili zgody na zwłokę w zapłacie długów. Nadto wskazano, że przed zgłoszeniem wniosku o ogłoszenie upadłości, Spółka podjęła działania zmierzające do podwyższenia jej kapitału. W tym celu wierzyciele, a zarazem wspólnicy Spółki – skarżący H. W. i J. C. podwyższyli kapitał spółki o 160 000 złotych każdy z nich poprzez zwolnienie dłużnika z pożyczek udzielonych przez każdego z nich na kwotę po 160 000 złotych. Na tej samej zasadzie – zwolnienia z długu, do Spółki przystąpił jej wierzyciel Spółka (...) z Niemiec, przy czym kwota długu, z której zwolniono Spółkę wynosiła 422 322,14 złotych. W ten sposób zmniejszono zobowiązania Spółki o łączną kwotę 742 322,14 złotych. Działania te jednak okazały się niewystarczające. Banki, do których Spółka wystąpiła o udzielenie kredytu, odmówiły ich udzielenia. Dalej wskazano, że obecnie Spółka zaprzestała prowadzenia działalności gospodarczej, nie przysługują jej żadne wierzytelności, nie ma żadnych zapasów ani możliwości podjęcia nowej dochodowej produkcji. Spółka nie ma wystarczających środków obrotowych na pokrycie zobowiązań i stan taki jest trwały. Jednocześnie wskazano, że wartość majątku Spółki wynosi 1 410 030 złotych. Do wniosku o ogłoszenie upadłości dołączono m.in wykaz majątku Spółki z jego szacunkową wyceną oraz spis wierzycieli ze wskazaniem kwoty wierzytelności i daty płatności. W imieniu Spółki (...) wniosek o ogłoszenie upadłości podpisał skarżący H. W. jako prezes zarządu i jedyny członek tego organu (wniosek o ogłoszenie upadłości (...) Sp. z o.o. w B. wraz z załącznikami k.3-39 akt VIII GU 18/11 Sądu Rejonowego w Białymstoku).

Postanowieniem z 21 września 2011r. Sąd Rejonowy w Białymstoku VIII Wydział Gospodarczy ogłosił upadłość obejmującą likwidację majątku dłużnika (...) Spółki z o.o. w B., wezwał wierzycieli upadłego do zgłoszenia w wyznaczonym terminie swoich wierzytelności oraz praw i roszczeń osobistych ciążących na nieruchomości upadłego o ile nie zostały ujawnione w księdze wieczystej, a także wyznaczył sędziego komisarza oraz syndyka masy upadłości. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia o ogłoszeniu upadłości Sąd Rejonowy wskazał, że zgodnie z art.11 Prawa upadłościowego i naprawczego dłużnika uważa się za niewypłacalnego, jeżeli nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, a w przypadku dłużnika – osoby prawnej, podmiot uważa się za niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania przekroczą wartość jego majątku, nawet jeżeli na bieżąco wykonuje swoje zobowiązania. W świetle tej regulacji Sąd stwierdził, że spełniona jest przesłanka niewykonywania zobowiązań pieniężnych przez dłużnika, sięgających nawet 2009r., co czyni go niewypłacalnym i uzasadnia ogłoszenie upadłości. Sąd zwrócił również uwagę – powołując się na sprawozdanie nadzorcy sądowego - że Spółka posiada majątek ruchomy i nieruchomy, przy czym wartość składników ruchomych suszarni ma wartość w majątku Spółki, pod warunkiem, że na terenie zakładu będzie kontynuowana produkcja, w innym przypadku ma wartość złomu. Podobnie park maszynowy i wyposażenie biura jako przestarzałe nie przedstawia znacznej wartości. Istniejący majątek pozwala jednak na uznanie, że jest on wystarczający do zaspokojenia co najmniej kosztów postępowania upadłościowego (postanowienie Sądu Rejonowego w Białymstoku VIII Wydziału Gospodarczego z 21 września 2011r. o ogłoszeniu upadłości Spółki (...) k.58-61 akt VIII GU 18/11 Sądu Rejonowego w Białymstoku).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. zgłosił w toku postępowania upadłościowego, prowadzonego przez Sąd Rejonowy w Białymstoku pod sygnaturą akt VIII GUp 12/11, wierzytelność z tytułu należności składkowych za miesiące kwiecień 2011r. i maj 2011r. (lista wierzytelności k.92 akt VIII GUp 12/11 Sądu Rejonowego w Białymstoku). Postępowanie upadłościowe mające na celu likwidację majątku Spółki (...) nie doprowadziło jednak do likwidacji tego majątku i zaspokojenia wierzycieli. W dniu 28 stycznia 2013r. wpłynął do akt postępowania upadłościowego wniosek Syndyka masy upadłości Spółki (...) o umorzenie postepowania upadłościowego w trybie art.361 pkt 1 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze, w którym wskazał, że z przedłożonego w sprawie spisu inwentarza i oszacowania majątku, praktycznie cały majątek Spółki (...) stanowi zabezpieczenie na rzecz Banku (...) SA, a po wyłączeniu tych przedmiotów, brak jest w masie upadłości rzeczy, których zbycie mogłoby przynieść fundusze pozwalające na dalsze prowadzenie postępowania upadłościowego. Rzeczy ruchome upadłego (maszyny do produkcji wyrobów z drewna) są przestarzałe i w znacznej mierze wytworzone przez samego upadłego. Mimo informowania o ich sprzedaży w prasie, internecie i indywidualnie wysyłanych ofertach, nie znalazły one nabywców. Nie wpłynęła również żadna oferta na nieruchomość upadłej Spółki, a za udziały przysługujące Spółce (...) w litewskiej Spółce (...) została zaoferowana symboliczna złotówka. W tych okolicznościach, w ocenie Syndyka, środki uzyskane z likwidacji masy upadłości, po wykonaniu odrębnych planów podziału, pozwolą na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego w wysokości nie przekraczającej 29% ich kwoty ogółem (wniosek syndyka masy upadłości o umorzenie postępowania upadłościowego k.416 akt VIII GUp 12/11 Sądu Rejonowego w Białymstoku).

Prawomocnym postanowieniem z 21 marca 2013r. Sędzia – komisarz Sądu Rejonowego w Białymstoku umorzył postępowanie upadłościowe (...) Sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej w B. wskazując, że w toku dotychczasowego postępowania upadłościowego wpływy do masy upadłości wyniosły 107 477,70 złotych, a wydatki wyniosły łącznie 104 618,98 złotych. Koszty postępowania upadłościowego są pokrywane z majątku upadłego, co oznacza, że masa upadłości musi dysponować majątkiem, który po spieniężeniu lub wyegzekwowaniu pokryje koszty tego postępowania. W niniejszej sprawie nie ma przesłanek do stwierdzenia, że majątek upadłego, po wyłączeniu z niego przedmiotów obciążonych hipoteką, wystarczy na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego. W tych okolicznościach zaszły podstawy do umorzenia postępowania upadłościowego na podstawie art.361 pkt 1 Prawa upadłościowego i naprawczego (postanowienie Sędziego komisarza z 21 marca 2013r. o umorzeniu postępowania upadłościowego k.444 VIII GUp 12/11 Sądu Rejonowego w Białymstoku).

Wniosek o ogłoszenie upadłości (...) Sp. z o.o. w B. zgłoszony w dniu 16 sierpnia 2011r. przez w/w Spółkę reprezentowaną przez ówczesnego prezesa zarządu H. W. nie został złożony we właściwym czasie, gdyż przesłanki do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości Spółki istniały znacznie wcześniej. Przesłanką ogłoszenia upadłości dłużnika jest stan niewypłacalności, a zatem stan niemożności wywiązywania się z wymagalnych zobowiązań płatniczych. Przepisy ustawy z 28 lutego 2003r. Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U. z 2017r., poz.2344) przewidują dwie przesłanki niewypłacalności. Pierwsza przesłanka zwana płynnościową, uregulowana w art.11 ust.1 Prawa upadłościowego, dotyczy sytuacji, w której dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, przy czym wg stanu prawnego obowiązującego od 1 stycznia 2016r. domniemanie niewypłacalności zachodzi wówczas, gdy opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące i dotyczy co najmniej dwóch różnych wierzycieli. Druga przesłanka niewypłacalności zwana zadłużeniową lub majątkową, uregulowana w art.11 ust.2 Prawa upadłościowego, a dotycząca ogólnie mówiąc osób prawnych zachodzi wówczas, gdy stan zobowiązań dłużnika przekracza wartość jego majątku, przy czym wg stanu prawnego obowiązującego od 1 stycznia 2016r. chodzi o stan, w którym to zobowiązania pieniężne dłużnika przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający 24 miesiące. Metodą badania zaistnienia tej drugiej przesłanki niewypłacalności jest analiza sprawozdań finansowych danego dłużnika, przy czym domniemanie niewypłacalności, a zatem stanu, w którym zobowiązania pieniężne przekraczają wartość majątku dłużnika zachodzi wówczas, gdy zgodnie z bilansem jego zobowiązania - z wyłączeniem rezerw na zobowiązania oraz zobowiązań wobec jednostek powiązanych – przekraczają wartość jego aktywów i stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający 24 miesiące - art.11 pkt 5 Prawa upadłościowego. Przedstawione przesłanki niewypłacalności mają charakter alternatywny i zaistnienie jednej z nich stanowi podstawę do wystąpienia z wnioskiem o ogłoszenie upadłości spółki. Analiza stanu wierzytelności Spółki (...) oraz stanu majątkowego Spółki wskazuje, że wniosek o ogłoszenie upadłości z 16 sierpnia 2011r. nie został zgłoszony we właściwym czasie - i to zarówno wg regulacji Prawa upadłościowego w kształcie obowiązującym do 31 grudnia 2015r., jak i po tej dacie, kiedy to uszczegółowiono regulację wskazując, że chodzi o zobowiązania pieniężne dłużnika, a także wprowadzono czasokres, który wprowadza domniemanie stanu niewypłacalności ,tj. czas opóźnienia w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza 3 miesiące, a stan, gdy zobowiązania pieniężne dłużnika przekraczają wartość jego majątku utrzymuje się przez okres przekraczający 24 miesiące. Wymagalność pierwszych niewykonanych przez Spółkę (...) zobowiązań pieniężnych wobec dwóch różnych wierzycieli dotyczy 2009r. i 2010r., a zatem w sierpniu 2011r. (miesiąc i rok zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości) stan opóźnienia w spłacie zobowiązań pieniężnych przekraczał istotnie 3 miesiące (zestawienie niewykonanych zobowiązań, wymagalnych przed terminem zgłoszenia wniosku o upadłość k.127 akt sprawy). Z kolei stan przewagi zobowiązań pieniężnych dłużnika nad jego majątkiem istniał przez 3 lata poprzedzające rok 2011 ,tj. w roku 2008, 2009 i 2010 (analiza salda zobowiązań wobec majątku Spółki k.128 akt sprawy), a końcowo również w 2011r. (za wyjątkiem stanu na 31 lipca 2011r., kiedy to nastąpiło dokapitalizowanie Spółki (...)), co oznacza, że na miesiąc i rok zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości – sierpień 2011r. stan przewagi zobowiązań nad majątkiem spółki utrzymywał się przez ponad 24 miesiące (opinia biegłego z zakresu księgowości, analizy finansowej, kadr i płac w osobie T. W. k.106-133 akt sprawy i opinia uzupełniająca tego biegłego k.155-158 akt sprawy).

Zaskarżoną decyzją z 19 maja 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B., działając na podstawie art.83 ust.1 i 2, art.31 i 32 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art.107§1 i 2 pkt 2 i 4, art.108§1 i 4 oraz art.116§1, i 4 2 ustawy z 29 sierpnia 1997r. Ordynacja Podatkowa oraz rozporządzenia Rady Ministrów z 18 kwietnia 2008r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych, stwierdził że H. W. jako były członek zarządu (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B. odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki powstałe z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia za miesiące kwiecień 2011r. i maj 2011r. w łącznej kwocie 38 961,36 złotych, w tym:

-

składki na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych w kwocie 25 928,42 złotych, odsetki za zwłokę liczone na dzień 20 września 2011r. ,tj. na dzień sprzed ogłoszenia upadłości w kwocie 1 089 złotych i koszty egzekucyjne w kwocie 916,50 złotych,

-

składki na Fundusz Ubezpieczenia Zdrowotnego w kwocie 7 564,87 złotych, odsetki za zwłokę liczone na dzień 20 września 2011r. ,tj. na dzień sprzed ogłoszenia upadłości w kwocie 322 złotych i koszty egzekucyjne w kwocie 467,90 złotych (zaskarżona decyzja z 19 maja 2016r. wraz z wydrukiem stanu należności k.168-176 akt organu rentowego).

Powyższa decyzja została wydana po umorzeniu postępowania upadłościowego wobec Spółki (...) i po uprzednim przeprowadzeniu przez organ rentowy postępowania w sprawie przeniesienia na H. W. odpowiedzialności za zobowiązania przedmiotowej Spółki, wszczętego w dniu 24 kwietnia 2016r. (pismo organu rentowego z 24 kwietnia 2016r. zawiadamiające skarżącego o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie przeniesienia odpowiedzialności k.144 akt organu rentowego).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie H. W. od decyzji z 19 maja 2016r. podlegało oddaleniu jako nieuzasadnione.

Zgodnie z art.116§1 ustawy z 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012r., poz.749 ze zm.) za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu:

1)  nie wykazał, że:

a) we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe) albo

b) niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez jego winy,

2)  nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.

W myśl §2 powyższego przepisu odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu.

Z mocy art.31 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych przytoczone uregulowanie stosuje się odpowiednio do należności z tytułu składek.

Analiza powyższych uregulowań prowadzi do wniosku, że w sprawie o przeniesienie odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe spółki (tu – z tytułu składek) na członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością organ rentowy, aby móc dokonać takiego przeniesienia musi wykazać dwie przesłanki – po pierwsze jest obowiązany wykazać istnienie niewykonanych należności z tytułu składek oraz bezskuteczność egzekucji tych należności z majątku spółki. Z kolei członek zarządu spółki, aby uwolnić się od takiej odpowiedzialności powinien wykazać spełnienie się przytoczonych wyżej przesłanek egzoneracyjnych, a zatem uwalniających go od takiej odpowiedzialności.

Analizując okoliczności sprawy Sąd doszedł do przekonania, że organ rentowy wykazał przesłanki uzasadniające wydanie decyzji przenoszącej na skarżącego, jako członka zarządu (...) Sp. z o.o., odpowiedzialności za zobowiązania tej Spółki z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za miesiące kwiecień i maj 2011r. Z kolei skarżący nie wykazał zaistnienia przesłanek wyłączających jego odpowiedzialność za zobowiązania spółki. Odnosząc się do przesłanek odpowiedzialności skarżącego za zobowiązania spółki wskazać należy, że nie budzi wątpliwości istnienie po stronie organu rentowego niezrealizowanych należności z tytułu składek, określonych szczegółowo w zaskarżonej decyzji, a udokumentowanych wydrukiem stanu należności (k.168-172 akt organu rentowego). Istnienia tych należności nie kwestionował sam skarżący, ponadto – jak wynika z wcześniejszych ustaleń Sądu - przedmiotowe wierzytelności z tytułu składek zostały zgłoszone w toku prowadzonego postępowania upadłościowego Spółki (...). Spełniona została również druga przesłanka odpowiedzialności skarżącego za zobowiązania spółki, a mianowicie bezskuteczność tych należności z majątku spółki. Jak wynika z przedstawionych wyżej ustaleń, Sąd Rejonowy w Białymstoku postanowieniem z 21 września 2011r. wydanym w sprawie VIII GU 18/11 ogłosił upadłość (...) Sp. z o.o. w B., a następnie poprzez Sędziego – komisarza w sprawie VIII GUp 12/11 nadzorował postępowanie upadłościowe tej Spółki obejmujące likwidację jej majątku. Jednakże jak ustalono wyżej, postępowanie to zostało następnie ,tj. na mocy postanowienia z 21 marca 2013r. umorzone, a podstawę decyzji o umorzeniu postępowania upadłościowego stanowiło ustalenie, że majątek spółki (wyłączając nieruchomości obciążone hipoteką na rzecz banku) nie pozwolą na zaspokojenie choćby kosztów postępowania upadłościowego. Skutkiem umorzenia postępowania upadłościowego, które to postępowanie jest swego rodzaju generalną egzekucją z majątku spółki, było niezaspokojenie wierzytelności zgłoszonych w toku postępowania upadłościowego, w tym należności organu rentowego objętych zaskarżona decyzją. Tym samym w pełni uzasadnione jest stwierdzenie zaistnienia przesłanki w postaci bezskuteczności egzekucji z majątku spółki. W tym miejscu wskazać również należy, że poza sporem pozostaje, iż termin płatności zobowiązań z tytułu składek objętych zaskarżoną decyzją przypadał w okresie, w którym skarżący H. W. pełnił funkcję prezesa jednoosobowego zarządu (...) Spółki z o.o. w B. (vide: odpis z KRS Spółki (...) załączony do wniosku o ogłoszenie upadłości k.7-8 akt VIII GU 18/11 Sądu Rejonowego w Białymstoku). Z funkcji tej skarżący zrezygnował z dniem 1 października 2012r. (pismo skarżącego k.335 akt VIII GUp 12/11 Sądu Rejonowego w Białymstoku).

Przechodząc do kwestii przesłanek egzoneracyjnych, a zatem okoliczności wyłączających odpowiedzialność członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością za zobowiązania tej spółki, Sąd stwierdził, że w okolicznościach sprawy nie można uznać, aby po stronie skarżącego zaszły okoliczności wyłączające jego odpowiedzialność za zobowiązania Spółki (...). Wprawdzie, jak wynika z ustaleń Sądu, w dniu 16 sierpnia 2011r. skarżący wniósł w imieniu (...) Sp. z o.o. w B. wniosek o ogłoszenie jej upadłości, ale w świetle zgromadzonych dowodów - i co potwierdza opinia biegłego z zakresu księgowości w osobie T. W. - nie można uznać, aby wniosek ten został zgłoszony we właściwym czasie, czyli takim, który dawał szanse, biorąc pod uwagę stan finansów i majątku spółki, na realizację celu postępowania upadłościowego, jakim jest zaspokojenie choćby w części wierzycieli Spółki. Jak wskazano powyżej, w dacie zgłoszenia przez skarżącego wniosku o ogłoszenie upadłości Spółki (...) (w sierpniu 2011r.) Spółka ta od wielu miesięcy nie regulowała swoich zobowiązań pieniężnych, a ponadto od kilku lat - poczynając od 2008r. - jej zobowiązania pieniężne przekraczały wartość jej majątku. Skarżący nie wykazał przy tym obiektywnych przyczyn, dla których wniosek o ogłoszenie upadłości spółki nie został zgłoszony wcześniej. Z pewnością za taką obiektywną przesłankę nie można uznać podnoszonych przez skarżącego działań mających na celu poprawę sytuacji finansowej Spółki. Stan niewypłacalności spółki jest zdefiniowany w ustawie i ma obiektywny – sprawdzalny charakter. W przypadku zaistnienia stanu niewypłacalności rolą i zadaniem zarządu spółki jest przeciwdziałanie niekorzystnym, z punktu widzenia interesów wierzycieli, skutkom utrzymywania się stanu niewypłacalności poprzez wystąpienie z wnioskiem o ogłoszenie upadłości. Dlatego subiektywne przekonanie członka zarządu, iż podejmowane działania poprawią sytuację finansową spółki i związana z tym zwłoka w zgłoszeniu wniosku o ogłoszenie upadłości, nie uchyla odpowiedzialności członka zarządu spółki za zobowiązania tejże spółki. Brak jest również podstaw do stwierdzenia, że skarżący wskazał mienie spółki, do którego możliwe i realne jest skierowanie egzekucji w celu wyegzekwowania należności. Z ustaleń Sądu wynika, że Spółka jest właścicielem zabudowanej nieruchomości położonej w B. przy ul. (...). Niemniej nieruchomość ta jest obciążona hipoteką na rzecz Banku (...) SA przez co zabezpiecza interesy wierzyciela hipotecznego przed innymi wierzycielami. Z kolei majątek ruchomy Spółki z uwagi na specjalistyczny charakter maszyn i urządzeń służących do produkcji elementów drewnianych, nie znalazł dotychczas nabywców, a ponadto, jak wynika z akt postępowania upadłościowego, stan tych ruchomości – z uwagi na jego wiek i sposób wykonania - już w toku tego postępowania (lata 2011-2013) przedstawiał niewielką wartość. Podobnie jedynie symboliczną złotówkę zaproponowano za udziały przysługujące Spółce (...) w litewskiej spółce (vide: wniosek Syndyka o umorzenie postępowania upadłościowego k.416 akt VIII GUp 12/11 Sądu Rejonowego w Białymstoku). W toku procesu skarżący przedłożył kopię listu inwestycyjnego na okoliczność otrzymania przez Spółkę zgłoszenia chęci zakupu udziałów w spółce litewskiej (...) za 2 000 Euro (kopia listu k.54 akt sprawy). Samo zgłoszenie chęci nabycia udziałów za określoną cenę nie dowodzi jednak, że nabycie takie i za wskazaną kwotę miało miejsce. W tym miejscu wskazać należy, że sąd ubezpieczeń społecznych w toku postępowania odwoławczego od decyzji organu rentowego nie może oceniać zasadności i racjonalności działań syndyka masy upadłości np. w zakresie cen, za jakie zbywany był majątek ruchomy spółki. Postępowanie upadłościowe toczy się pod nadzorem sądu i wg zasad określonych w przepisach ustawy Prawo upadłościowe. Dlatego twierdzenia skarżącego, że działania syndyka były niekorzystne dla upadłego (zeznania skarżącego k.97v akt sprawy) nie wpływa na ocenę przesłanek odpowiedzialności członka zarządu spółki za zobowiązania tejże spółki niezaspokojone na skutek niewypłacalności spółki i bezskuteczności egzekucji z majątku spółki. Co do przedłożonej przez ubezpieczonego decyzji Naczelnika Urzędu Skarbowego w B. z 20 stycznia 2017r. o umorzeniu postepowania w sprawie przeniesienia odpowiedzialności na H. W. za zaległości podatkowe spółki wskazać należy, że jak wynika z uzasadnienia tej decyzji, u podstaw jej wydania legły głównie względy formalne związane z upływem 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym powstała zaległość podatkowa, po którym to terminie nie jest możliwe wydanie decyzji o przeniesieniu odpowiedzialności (kopia decyzja Naczelnika Urzędu Skarbowego k.51-53 akt sprawy).

Kończąc wskazać należy, że na ostatniej rozprawie poprzedzającej wydanie wyroku skarżący wskazał, że w okresie, w którym powinien zgłosić wniosek o ogłoszenie upadłości zmagał się z chorobą nowotworową. Nie kwestionując zasadniczo stwierdzenia skarżącego co do choroby, wskazać jednak należy, że skarżący nie podał jaki okres ma na myśli, ani nie przedstawił dowodów na potwierdzenie tej okoliczności, co uniemożliwia ustosunkowanie się do niej w kontekście całokształtu okoliczności sprawy.

Mając na uwadze całokształt powyższych okoliczności Sąd stwierdził, że zaszły ustawowe przesłanki do przeniesienia na H. W. odpowiedzialności za zobowiązania (...) Sp. z o.o. z tytułu składek za miesiące kwiecień 2011r. i maj 2011r., w których pełnił on funkcję prezesa zarządu tej Spółki i dlatego na podstawie art.477 ¹⁴§1 kpc odwołanie skarżącego od decyzji z 19 maja 2016r. podlegało oddaleniu.

Zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu uregulowaną w art.98§1 i 3 kpc w zw. z art.99 kpc oraz na podstawie zw. z §2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015r., poz.1804 ze zm.) Sąd obciążył H. W. obowiązkiem zwrotu organowi rentowemu kwoty 3 600 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Zasądzona kwota stanowi równowartość minimalnego wynagrodzenia radcy prawnego obliczonego od wartości przedmiotu sporu.