Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 lutego 2018r.

Sąd Rejonowy w Kętrzynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 lutego 2018 r. w K.

sprawy z powództwa B. Ł.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda B. Ł. kwotę 22.000,00 zł (dwadzieścia dwa tysiące złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 28.05.2016r. do dnia zapłaty;

II.  w pozostałej części powództwo oddala;

III.  zasądza od pozwanego (...) S. A. z siedzibą w W. na rzecz powoda B. Ł. kwotę 4.734,00 zł (cztery tysiące siedemset trzydzieści cztery złote) tytułem zwrotu kosztów procesu.

UZASADNIENIE

Powód B. Ł. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty 22.000 zł tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od 19 maja 2016 r. do dnia zapłaty i kosztami procesu wg norm przepisanych, w tym kosztami zastępstwa procesowego w kocie 7 200 zł. W uzasadnieniu wskazał, że w dniu 11 marca 2005 r. ok. godz. 6:55 na drodze nr (...) relacji B. - B. miał miejsce wypadek komunikacyjny , w którym kierująca samochodem marki A. (...) nr rej. (...) straciła panowanie nad kierowanym pojazdem , w wyniku czego pojazd zjechał na przeciwległy pas ruchu i zderzył się z prawidłowo jadącym pojazdem ciężarowym. W wyniku wypadku śmierć poniósł pasażer pojazdu sprawcy D. Ł., starszy brat powoda. W dacie zdarzenia pojazd sprawcy objęty był obowiązkową ochroną ubezpieczeniową w zakresie odpowiedzialności cywilnej w pozwanym towarzystwie ubezpieczeń. Powód w dniu 27 kwietnia 2016 r. zgłosił zaistniałą szkodę pozwanemu, który w odpowiedzi pismem z dnia 18 maja 2016 r. wskazał, ze niemożliwym jest zajęcie stanowiska w przedmiotowej sprawie z uwagi na brak przeprowadzonego badania psychologicznego. W piśmie z dnia 2 sierpnia 2016 r. pozwany podtrzymał swoją wcześniejszą decyzję. Badania psychologiczne powoda w toku postępowania likwidacyjnego przeprowadzono w dniu 28 sierpnia 2016 r. W decyzji z dnia 26 września 2016 r. pozwany przyznał na rzecz powoda kwotę 8000 zł tytułem zadośćuczynienia, która następnie została powodowi wypłacona.

Powód podniósł, iż wypłacona na jego rzecz kwota zadośćuczynienia jest nieadekwatna do stopnia krzywdy doznanej wskutek śmierci starszego brata. Jako podstawę prawną swojego roszczenia powód wskazał art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c.

Pozwany (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu wg norm przepisanych. Pozwany zakwestionował roszczenie powoda co do wysokości, wskazując, że stopień doznanej przez powoda krzywdy został w całości zrekompensowany świadczeniem wypłaconym na etapie postępowania likwidacyjnego.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 11 marca 2005 r., ok. godz. 6:55 na drodze nr (...), kierująca samochodem osobowym marki A. (...) o nr. rej. (...) S. C., jadąc od strony miejscowości B. w kierunku B. na łuku drogi w lewo straciła panowanie nad kierowanym pojazdem nie dostosowując prędkości do istniejących warunków drogowych, w wyniku czego zjechała na przeciwległy pas ruchu i zderzyła się z jadącym prawidłowo z kierunku przeciwnego samochodem ciężarowym marki M. o nr. rej. (...), w następstwie czego ona oraz jadący z nią pasażerowie D. Ł. i D. P. ponieśli śmierć. D. Ł. był starszym bratem B. Ł..

(dowód: postanowienie o umorzeniu śledztwa – k. 10-11, odpis skrócony aktu zgonu k. 12, odpis skrócony aktu urodzenia k. 13, bezsporne.)

Prowadzone przez Komendę Miejską Policji w O. postępowanie w sprawie wypadku zostało umorzone wobec śmierci sprawcy wypadku S. C. postanowieniem z dnia 02 maja 2005r., zatwierdzonym następnie przez Prokuratora Prokuratury Rejonowej O.-Północ.

(dowód: postanowienie o umorzeniu śledztwa – k. 10-11.)

Sprawca wypadku w dacie zdarzenia był ubezpieczony w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w (...) S.A. z siedzibą w W..

(dowód: akta szkody – k. 55; bezsporne)

B. Ł. pismem z dnia 27 kwietnia 2016 r. zgłosił pozwanemu zaistniałą szkodę i jednocześnie wystąpił o zapłatę kwoty 45.000 zł tytułem zadośćuczynienia. Pozwany pismem z dnia 18 maja 2016 r. poinformował powoda , iż nie jest możliwe zajecie stanowiska w sprawie z uwagi na brak przeprowadzonego badania psychologicznego powoda. W piśmie z dnia 2 sierpnia 2016 r. pozwany podtrzymał swoją wcześniejszą decyzję. Badania psychologiczne powoda w toku postępowania likwidacyjnego przeprowadzono w dniu 28 sierpnia 2016 r. W decyzji z dnia 26 września 2016 r. pozwany po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego uznał co do zasady zgłoszone roszczenie i przyznał powodowi kwotę 8000 zł tytułem zadośćuczynienia.

(dowód: pisma – k. 14-19, 22, opinia psychologiczna k. 20-21, akta szkody – k.59-61, 92-95)

W chwili śmierci D. Ł. miał 28 lat i pozostawał w związku małżeńskim. (dowód: odpis skrócony aktu zgonu - k. 12; bezsporne).

B. Ł. w dacie śmierci brata miał 18 lat. Miał z nim bardzo dobre relacje. Zamieszkiwali w tym samym domu , spędzali wspólnie dużo czasu. B. Ł. pomagał starszemu bratu w pracach wykonywanych w warsztacie samochodowym, z pracą tą wiązał swoją przyszłość. B. Ł. kształcił się w szkole średniej na kierunku mechanicznym, po ukończeniu szkoły planował razem z bratem prowadzić warsztat samochodowy. D. Ł., po zawarciu małżeństwa, wraz z żoną mieszkał dalej we wspólnym domu z rodzicami w B., planował rozwijać prowadzoną działalność gospodarczą. Swoją przyszłość wiązał z B..

Nagła strata brata w tragicznych okolicznościach była dla powoda traumatycznym przeżyciem. B. Ł. po wypadku zamknął się w sobie, unikał kontaktów z rówieśnikami , zaczął opuszczać lekcje w szkole, nie mógł przebywać w grupie ludzi . Nie skończył szkoły z uwagi na częste nieobecności, rzucił szkołę, nie widział sensu nauki. Nie mógł dogadać się z rodzicami ani znajomymi, odsunął się od nich, aby uniknąć rozmów o śmierci brata i wspomnień o nim. Nie chciał nigdzie wychodzić z kolegami. Gdy nadarzyła się okazja wyjechał do Anglii.

Obecnie B. Ł. mieszka w Anglii wraz z partnerką i dwójką małych dzieci. Za każdym razem , gdy przyjeżdża do Polski, odwiedza grób brata. Nadal nie pogodził się z jego stratą.

(dowód: zeznania E. Ł. 141-142.; zeznania J. Ł. k. 142, zeznania A. D. k. 142-143; zeznania B. Ł. k. 129-130v.)

Strata brata była dla powoda bardzo ciężkim przeżyciem, był z nim silnie związany emocjonalnie. Brat był dla niego wzorem do naśladowania i punktem odniesienia w wielu kwestiach . Powód w chwili śmierci brata był młodym mężczyzna, uczniem szkoły średniej, a jego osobowość dopiero się kształtowała. Po nagłej stracie starszego brata powód nie był w stanie sobie samodzielnie poradzić. Opuścił się w szkole , emocje dezorganizowały jego funkcjonowanie, nie miał wsparcie wśród bliskich , ojciec po śmierci barta zaczął nadużywać alkoholu. Obecnie powód jest już dorosłym i niezależnym człowiekiem, ma partnerkę i dzieci, pracuje zawodowo. Nie załamał swojego ogólnego funkcjonowania. Na co dzień realizuje role i wypełnia obowiązki. Wspomnienia związane ze śmiercią brata są nadal silne i powodują dyskomfort. Odległość czasowo zatarła obraz funkcjonalnego obniżenia jakości życia, powód potrafi sprawnie realizować zadanie i czynności życia codziennego. Utrzymuje satysfakcjonujące relacje z bliskimi. Jego osobowość kształtowała się w odniesieniu do różnych zdarzeń , w tym straty brata. Śmierć brata była wydarzeniem przekraczającym możliwości powoda do radzenia sobie , które są obiektywnie niskie. Żałoba trwała długo do 4 lat, powód w czasie jej trwania obniżył swoje funkcjonowanie. Obecnie powód oswoił emocje, jest wstanie iść na cmentarz na grób brata , w codziennej rzeczywistości radzi sobie dobrze.

(dowód: opinia psychologa orzecznika pozwanego – k. 20-21).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

W sprawie poza sporem pozostawały okoliczności zdarzenia powodującego szkodę oraz fakt, iż w dacie zdarzenia sprawca ubezpieczony był w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych u pozwanego ubezpieczyciela. Poza sporem pomiędzy stronami były także przysługiwanie powodowi zadośćuczynienia z tytułu naruszenia dóbr osobistych w postaci prawa do życia w pełnej rodzinie i utarty najbliższego członka rodziny. Sporna była natomiast wysokość tego zadośćuczynienia. Pozwany kwestionując roszczenie powoda co do wysokosci podniósł , iż stopień krzywdy został w całości zrekompensowany świadczeniem wypłaconym na etapie postępowania likwidacyjnego.

Zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy w postaci dokumentów w ocenie Sądu nie budzi wątpliwości, albowiem strony nie kwestionowały ich treści, wyprowadzając na ich podstawie odmienne korzystne dla siebie wnioski.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków oraz powoda, ponieważ są jasne, logiczne, przekonujące oraz wzajemnie się uzupełniają. Zeznania wszystkich świadków i powoda były wzajemnie zgodne, a jednocześnie nie miału charakteru jednej uzgodnionej wersji. Stanowiły przy tym relację osób, które autentycznie obserwowały i odczuły ból i cierpienia jakich doznał powód wskutek śmierci brata D. Ł.. Zeznania samego powoda również wskazywały na to, iż śmierć brata była dla niego głębokim przeżyciem, wywołującym cierpienie i poczucie krzywdy odczuwane do chwili obecnej. Poczucie krzywdy wynika stąd, iż była to śmierć tragiczna, która postawiła całą rodzinę poszkodowanego w dramatycznej sytuacji życiowej, przekreślając szanse na realizację wspólnych planów. Z zeznań powoda wynika, że poczucie straty ciągle jest silne, pomimo upływu ponad 12 lat od śmierci brata. W ocenie Sądu zeznania powoda jak i przesłuchanych w sprawie świadków były szczere i oddawały autentyczne przeżycia.

Strony nie wnosiły o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu psychologii. W ocenie Sądu nie zaistniała potrzeba dopuszczenia takiego dowodu. W aktach sprawy znajduje się opinia sporządzona przez psychologa wyznaczonego przez orzecznika pozwanego. Dowód ten nie był w żadnym zakresie kwestionowany przez strony postępowania, a zawarte w nim wnioski pozostają w zgodzie z zeznaniami złożonymi przez świadków oraz samego powoda. W tej sytuacji opinia ta może również stanowić podstawę do określenia rozmiaru szkody powstałej u powoda wskutek straty brata.

Strona pozwana nie negowała co do zasady swojej odpowiedzialności za skutki zdarzenia z dnia 11 marca 2005r., nie kwestionowała również przyjętej przez powoda podstawy prawnej, ograniczając się do zakwestionowania wysokości roszczenia.

Podstawę roszczeń powoda stanowi art. 448 k.c. w zw. z art. 24§1 k.c. Biorąc pod uwagę aktualne poglądy doktryny i piśmiennictwa w tym zakresie, możliwość formułowania takich roszczeń nie budzi wątpliwości. Wielokrotnie została także potwierdzona w orzecznictwie Sądu Najwyższego. Przykładowo w uchwale z 22.10.2010r. w sprawie III CZP 76/10, Sąd Najwyższy jednoznacznie wskazał, że najbliższemu członkowi rodziny zmarłego przysługuje na podstawie art. 448 k.c. w związku z art. 24 § 1 k.c. zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu, który miał miejsce przed dniem 3 sierpnia 2008 r. Wskazał także, iż nie ma przeszkód do uznania, że szczególna więź emocjonalna między członkami prawidłowo funkcjonującej rodziny pozostaje pod ochroną przewidzianą w art. 23 i 24 k.c.

Należy jednak zauważyć, iż nie każdą więź rodzinną niejako automatycznie należy zaliczyć do katalogu dóbr osobistych, lecz jedynie taką, której zerwanie powoduje ból, cierpienie i rodzi poczucie krzywdy. Osoba dochodząca roszczenia na podstawie art. 448 k.c. powinna zatem wykazać istnienie tego rodzaju więzi, stanowiącej jej dobro osobiste podlegające ochronie ( tak Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z 09.09.2016r. w sprawie I ACa 428/16, LEX nr 2136997).

Powód wykazał, iż pomiędzy nim i zmarłym bratem D. Ł. istniał taki rodzaj więzi , którego zerwanie wskutek śmierci doprowadziło do naruszenia dóbr osobistych powoda . Zerwanie wskazanej więzi jest tożsame ze wskazanym przez powoda dobrem osobistym w postaci prawa do życia w pełnej rodzinie naruszonym wskutek utraty najbliższego członka rodziny.

Należy także zauważyć, iż krzywda doznana na skutek śmierci osoby najbliższej, to cierpienia wywołane utratą tej osoby, doznania o naturze emocjonalnej, a okolicznościami mającymi wpływ na ocenę zakresu tej krzywdy są między innymi: poczucie osamotnienia, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny, charakter zaburzeń w prawidłowym funkcjonowaniu osoby bliskiej zmarłemu, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, rola w rodzinie pełniona przez osobę zmarłą, stopień, w jakim pokrzywdzony będzie mógł odnaleźć się w nowej rzeczywistości i na ile zdolny jest zaakceptować obecny stan rzeczy, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem śmierci osoby bliskiej, korzystanie z pomocy fachowej w czasie radzenia sobie w tej trudnej sytuacji, proces leczenia doznanej traumy. Okoliczność zaistnienia krzywdy tego rodzaju i jej rozmiaru nie wymaga wiadomości specjalnych i może być ustalona tak w drodze dowodu z dokumentów, jak i zeznań świadków czy stron. ( tak SA w Białymstoku m.in. w wyroku z 23.10.2014r., I ACa 409/14 oraz w wyroku z 03.07.2015r., ACa 250/15).

Ze wskazanych powyżej zeznań świadków i powoda wynika, iż był on mocno związany bratem , miał z nim bardzo dobre, codzienne relacje. Spędzali razem dużo czasu. Brat był dla powoda wzorem do naśladowania, uczył go pracy w warsztacie samochodowym, zabierał na wspólne wyjazdy. Z pracą w warsztacie brata powód wiązał plany na przyszłość. Stąd, w ocenie Sądu, okoliczność istnienia pomiędzy powodem a zmarłym silnej pozytywnej więzi emocjonalnej należało uznać w świetle wyników postępowania dowodowego za wykazaną.

Odnosząc się w następnej kolejności do wysokości żądanego przez powoda zadośćuczynienia należy wskazać, iż w ocenie Sądu nie jest one zawyżone i może zostać uznane za odpowiednie w rozumieniu art. 448 k.c.

Jak już wyżej wskazano okolicznościami mającymi wpływ na ocenę zakresu krzywdy z powodu śmierci osoby najbliższej są między innymi: poczucie osamotnienia, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny, charakter zaburzeń w prawidłowym funkcjonowaniu osoby bliskiej zmarłemu, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, rola w rodzinie pełniona przez osobę zmarłą, stopień, w jakim pokrzywdzony będzie mógł odnaleźć się w nowej rzeczywistości i na ile zdolny jest zaakceptować obecny stan rzeczy, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem śmierci osoby bliskiej, korzystanie z pomocy fachowej w czasie radzenia sobie w tej trudnej sytuacji, proces leczenia doznanej traumy.

Mając to na uwadze należy stwierdzić, iż stopień krzywdy doznany przez powoda jest znaczny.

Nagła i tragiczna śmierć brata była dla powoda traumatycznym przeżyciem, Powód w chwili śmierci brata był młodym mężczyzną, uczniem szkoły średniej, a jego osobowość dopiero się kształtowała. Po nagłej stracie starszego brata powód nie był w stanie sobie samodzielnie poradzić . Powód był z bratem silnie związany emocjonalnie, brat był dla niego wzorem do naśladowania i punktem odniesienia w wielu kwestiach. Śmierć brata spowodowała, że emocje dezorganizowały funkcjonowanie powoda , zamknął się w sobie , unikał kontaktów z rówieśnikami , opuszczał zajęcia w szkole, ostatecznie porzucił szkołę i środowisko wyjeżdżając do pracy za granicę. Śmierć brata przekreśliła też plany powoda na przyszłość dotyczące wspólnego prowadzenia warsztatu mechanicznego. Żałoba trwała długo do 4 lat, powód w czasie jej trwania obniżył swoje funkcjonowanie. Wspomnienia związane ze śmiercią brata są nadal silne i powodują dyskomfort.

Miarkując zadośćuczynienie w sprawie Sąd wziął pod uwagę takie czynniki niewymierne jak cierpienie związane z utratą osoby bliskiej dla powoda i osłabienie aktywności życiowej oraz motywacji do przezwyciężania trudności życia codziennego, odczuwanie bólu i cierpienia przez długi okres czasu, przekreślenie planów ma przyszłość. Sąd wziął również pod uwagę, że zadośćuczynienie ma przede wszystkim kompensacyjny charakter, stąd nie może być ono symboliczne, lecz powinno przedstawiać realną, ekonomicznie odczuwalną wartość.

Tragiczna i nagła śmierć brata wywołała u powoda ogromne cierpienie związane z zerwaniem szczególnie bliskiej i silnej więzi łączącej rodzeństwo. Zmarły brat nadal zamieszkiwał w domu rodzinnym, powód miał z nim bardzo dobre relacje, spędzali razem dużo czasu, wspólnie pracowali w warsztacie samochodowym. Strata brata była dla powoda tragicznym przeżyciem. Po wypadku zamknął się w sobie, unikał towarzystwa rówieśników i bliskich. Powód nie pogodził się ze śmiercią brata, wspomnienia związane z tym wydarzeniem są nadal silne i powodują dyskomfort.

Mając na uwadze powyższe Sąd uznał za odpowiednią kwotę zadośćuczynienia w wysokości 30.000,00 zł. Dlatego też, uwzględniając okoliczność, że pozwany już wcześniej wypłacił powodowi tytułem zadośćuczynienia kwotę 8 000,00 zł, Sąd na podstawie art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c. zasądził na rzecz powoda kwotę 22.000,00 zł. Przyznana kwota uwzględnia zarówno kompensacyjny charakter zadośćuczynienia, jak też pozostałe wymogi zadośćuczynienia, tj. przedstawia ekonomicznie odczuwalną wartość, nie jest nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy, a jednocześnie jest utrzymana w rozsądnych granicach.

Rozpoznając powództwo w zakresie odsetek od kwoty 22.000,00 zł, Sąd zasądził je od dnia 28 maja 2016 r., tj. od dnia upływu 30 dniowego terminu na wypłatę zadośćuczynienia przez pozwane towarzystwo licząc od dnia zgłoszenia szkody. Zgodnie z treścią art. 817 kc ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku (§ 1), a gdyby wyjaśnienie w powyższym terminie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela albo wysokości świadczenia okazało się niemożliwe, świadczenie powinno być spełnione w ciągu 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe. Jednakże bezsporną część świadczenia ubezpieczyciel powinien spełnić w terminie przewidzianym w § 1 (§ 2). W niniejszej sprawie szkoda została zgłoszona do ubezpieczyciela w dniu 27 kwietnia 2016 r. , ubezpieczyciel w terminie 30 dni nie wypłacił powodowi jakiekolwiek odszkodowania. W tej sytuacji od dnia 28 maja 2016 r. pozwany pozostawał w zwłoce z zapłatą zadośćuczynienia, w rozumieniu art. 476 k.c.

Mając powyższe na względzie Sąd oddalił powództwo w części w jakiej powód domagał się zasądzenia odsetek od przyznanego zadośćuczynienia od dnia 19 maja 2016 r.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98§1 i 3 k.p.c., stosownie do zasady odpowiedzialności za wynik procesu. O wysokości kosztów zastępstwa procesowego sąd orzekł mając na uwadze §2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Sąd nie uwzględnił przy tym żądania pozwu co do zasądzenia kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 7 200 zł – tj. w wysokości dwukrotności stawki minimalnej uznając , iż przedmiotowa sprawa jest typową sprawą tego rodzaju, nie wymagała szczególnego, zwiększonego nakładu pracy pełnomocnika powoda.