Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 grudnia 2013 roku

Sąd Okręgowy w Krakowie, Wydział IV Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Kazimierz Wilczek

Sędziowie: SO Jadwiga Żmudzka (spr.)

SR del. Michał Wójcik

Protokolant: st. prot. Ewa Krzyk

przy udziale Zbigniewa Grzesika Prokuratora Prokuratury Okręgowej,

po rozpoznaniu w dniu 10 grudnia 2013 roku, sprawy

skazanego J. R.

o wydanie wyroku łącznego

na skutek apelacji wniesionych przez skazanego i jego obrońcę

od wyroku łącznego Sądu Rejonowego dla Krakowa - Śródmieścia w Krakowie z dnia 25 czerwca 2013r. sygn. akt II K 442/13/S

zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że obniża karę łączną pozbawienia wolności orzeczoną w pkt II do 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności i na mocy art. 89 § 1 kk w zw. z art. 69 § 1 i 2 kk i art. 70 § 1 pkt 1 kk wykonanie tej kary warunkowo zawiesza na okres próby wynoszący 5 (pięć) lat; uchyla punkt III zaskarżonego wyroku; w pozostałym zakresie przedmiotowy wyrok utrzymuje w mocy; zwalnia skazanego od ponoszenia wydatków za postępowanie odwoławcze i zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. W. M. (Kancelaria Adwokacka w K.) kwotę 147,60 (sto czterdzieści siedem 60/100) złotych tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skazanemu z urzędu w postępowaniu przed Sądem drugiej instancji.

SSO Jadwiga Żmudzka SSO Kazimierz Wilczek SSR Michał Wójcik

Sygn. akt IV Ka 945/13

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 10 grudnia 2013 r.

J. R. został skazany następującymi wyrokami:

1.  Sądu Rejonowego w Wieliczce - Sąd Grodzki w Skawinie z dnia 11 sierpnia 2008 roku, sygn. akt IV K 154/08 za to, iż w okresie od października 2007 roku do kwietnia 2008 roku popełnił występek z art. 207 § 1 k.k., za co wymierzono mu karę 12 miesięcy ograniczenia wolności zobowiązując oskarżonego do wykonywanie nieodpłatnej, kontrolowanej pracy w wymiarze 40 godzin miesięcznie oddano go pod dozór kuratora sądowego. Postanowieniem z dnia 27 lipca 2009 r., II Ko 809/09, Sąd Rejonowy w Wieliczce orzekł wykonanie wobec J. R. zastępczej kary pozbawienia wolności w wymiarze 3 miesięcy i 15 dni.

2.  Sądu Rejonowego w Wieliczce, Sąd Grodzki z siedzibą w Skawinie z dnia 17 grudnia 2009 r., sygn. akt IV K 338/09, za to, iż w okresie od stycznia 2008 roku do kwietnia 2009 roku popełnił występek z art. 209 § 1 k.k., za co wymierzono mu karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Kara ta została warunkowo zawieszona na okres próby wynoszący 3 lata. Postanowieniem z dnia 23 grudnia 2010 r. Sąd Rejonowy w Wieliczce Wydział II Karny zarządził wykonanie kary pozbawienia wolności, sygn. akt II Ko 1825/10. J. R. odbył tę karę od dnia 30 maja 2011 r. do dnia 30 listopada 2012 roku.

3.  Sądu Rejonowego dla Krakowa Śródmieście w Krakowie Wydział II Karny z dnia 18 maja 2010 r., sygn. akt II K 421/10/S, za to, iż w okresie od dnia 5 marca 2010 rok do dnia 9 marca 2010 roku popełnił występek z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k., za co wymierzono mu karę 10 miesięcy pozbawienia wolności oraz grzywnę w wymiarze 30 stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10 zł. Orzeczone kara pozbawienia wolności została zawieszona na okres próby wynoszący 2 lata. Postanowieniem z dnia 24 listopada 2011 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa Śródmieścia w Krakowie Wydział XIV Karny zarządził wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności. J. R.będzie odbywał powyższa karę pozbawienia wolności od 30 maja 2013 r. do dnia 30 marca 2014 r.

4.  Sądu Rejonowego w Wieliczce Wydział II Karny z dnia 28 stycznia 2011 roku, sygn. akt II K 61/10 za to, iż w okresie od października 2008 r. do stycznia 2009 r. popełnił występek z art. 207 § 1 k.k. i za to wymierzono karę 2 lat pozbawienia wolności oraz karę grzywny w wysokości 110 stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na 20 złotych. Wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności zawieszono na okres próby wynoszący 5 lat. Wykonania kary nie zarządzono.

5.  Sądu Rejonowego w Wieliczce Wydział II Karny z dnia 18 kwietnia 2011 roku, sygn. akt II K 139/11 za to, iż w okresie od maja 2009 r. do lutego 2010 r. oraz od sierpnia 2010 r. do października 2010 roku popełnił występek z art. 209 § 1 k.k., za co wymierzono mu karę 2 lat pozbawienia wolności w zawieszeniu na 5 lat próby. Wykonania kary nie zarządzono.

6.  Sądu Rejonowego dla Krakowa Śródmieście w Krakowie z dnia 10 maja 2011 r., sygn. akt II K 445/11/S, za to, iż w dniu 5 marca 2011 r. popełnił występek z art. 278 § 1 k.k., za co wymierzono mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz karę grzywny w wysokości 40 stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 15 złotych. Skazany od 30 listopada 2012 do 30 maja 2013 r. odbywał karę pozbawienia wolności.

Sąd Rejonowy dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie wyrokiem z dnia 25 czerwca 2013 roku, sygn. akt II K 442/13/S orzekł w tym przedmiocie następująco;

I.  na zasadzie art. 572 k.p.k. postępowanie o objęcie wyrokiem łącznym 1. wyroku Sądu Rejonowego w Wieliczce - Sąd Grodzki w Skawinie z dnia 11 sierpnia 2008 roku, sygn. akt IV K 154/08 i 2. wyroku Sądu Rejonowego w Wieliczce - Sąd Grodzki z siedzibą w Skawinie z dnia 17 grudnia 2009 r., sygn. akt IV K 338/09 i 3. wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa Śródmieście w Krakowie Wydział II Karny z dnia 18 maja 2010 r., sygn. akt II K 421/10/S i 4. wyroku Sądu Rejonowego w Wieliczce Wydział II Karny z dnia 28 stycznia 2011 roku, sygn. akt II K 61/10 - umarza;

II.  na mocy art. 85 i art. 86 § 1 k.k. biorąc za podstawę kary z osobna wymierzone za zbiegające się przestępstwa wyrokami 5. Sądu Rejonowego w Wieliczce Wydział II Karny z dnia 18 kwietnia 2011 r., sygn. akt II K 139/11 i 6. Sądu Rejonowego dla Krakowa Śródmieście w Krakowie z dnia 10 maja 2011 r., sygn. akt II K 445/11/S tj. karę 6 miesięcy pozbawienia wolności i karę 2 lat pozbawienia wolności w zawieszeniu na 5 lat próby, orzeka wobec skazanego J. R. karę łączną 2 (dwóch) lat i 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności;

III.  na mocy art. 577 k.p.k. zalicza skazanemu na poczet orzeczonej w pkt. II kary łącznej pozbawienia wolności zatrzymanie i okres pozbawienia wolności w sprawie II K 445/11/S odbywanej od dnia 30 listopada 2012 r. do 30 maja 2013 r.;

IV.  na zasadzie art. 576 § 1 k.p.k. wyroki podlegające łączeniu w części nieobjętej wyrokiem łącznym pozostawia do odrębnego wykonania;

V.  na zasadzie art. 624 § 1 k.p.k. zwalnia skazanego od ponoszenia kosztów związanych z wydaniem wyroku łącznego.

Apelacje od powyższego wyroku wnieśli skazany oraz jego obrońca.

Obrońca skazanego zaskarżył powyższy wyrok w całości i zarzucił obrazę przepisów prawa materialnego przez naruszenie zasady nie pogarszania sytuacji skazanego a co miało miejsce w wyroku łącznym wydanym w sprawie skazanego J. R..

Podnosząc powyższe zarzut obrońca skazanego wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i umorzenie postępowania.

Skazany w osobistej apelacji zaskarżył wyrok w całości na swoją korzyść zarzucając naruszenie zasady, iż „wyrok łączny zawsze jest w interesie skazanego”. Skazany powołując się na własną interpretację doktryny i judykatury, wniósł o wydanie wyroku łącznego obejmującego wszystkie jego skazania w oparciu o zasadę pełnej absorpcji, orzeczenie kary łącznej grzywien oraz zaliczenie na poczet wyroku łącznego okresów dotychczas odbytych kar pozbawienia wolności oraz tymczasowego aresztowania. Zarzucił rażącą niewspółmierność orzeczonej kary łącznej.

Skazany podniósł, iż istotną okolicznością dla wymiaru kary łącznej winna być jego sytuacja rodzinna i życiowa. Jak wskazał, żona sama wychowuje trójkę dzieci, jego zobowiązania alimentacyjne stale rosną i aktualnie wynoszą ok. 80 tys. złotych, nie ma możliwości ich spłacić albowiem w Zakładzie Karnym brak jest możliwości odpłatnego zatrudnienia. Podkreślił, iż karę odbywa w systemie programowym, proces jego resocjalizacji przebiega pomyślnie, cele wychowawcze i resocjalizacyjne kary zostały w stosunku do niego osiągnięte. Pragnie powrócić na łono rodziny, zmienić swoje dotychczasowe życie, podjąć pracę i zająć się rodziną.

Sąd Odwoławczy rozważył, co następuje:

Zarzuty podniesione w apelacji obrońcy były nietrafne. Gdy idzie o apelację skazanego, to trafny był zarzut rażącej niewspółmierności orzeczonej kary łącznej, skutkując zmianą zaskarżonego wyroku, w pozostałym zakresie apelacja nie była trafna.

Sąd Odwoławczy na zasadzie art. 452 § 2 kpk uzupełnił przewód sądowy w postępowaniu odwoławczym poprzez dopuszczenie dowodu z opinii o skazanym z dnia 20.11.2013r. sporządzonej przez Dyrektora Zakładu Karnego w T.

Sąd Odwoławczy obdarzył przedmiotowy dowód walorem pełnej wiarygodności, jako że wydany został przez uprawniony podmiot, nadto przedstawia obiektywny, aktualny obraz zachowania i funkcjonowania skazanego w warunkach izolacji więziennej.

Podnieść należy, iż Sąd orzekający w sprawie wyroku łącznego winien zawsze z urzędu uwzględniać wszystkie możliwości wydania wyroku łącznego - nie jest on w żaden sposób związany czy ograniczony treścią wniosku strony, w szczególności chęcią połączenia tylko określonych wyroków. Wyrok łączny może i powinien być także wydany z urzędu, gdy zachodzą ku temu przesłanki.

Art. 85 kk stanowi bowiem, iż jeżeli sprawca popełnił dwa lub więcej przestępstw zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby nieprawomocny, co do któregokolwiek z tych przestępstw i wymierzono za nie kary tego samego rodzaju albo inne podlegające łączeniu, Sąd orzeka karę łączną biorąc za podstawę kary z osobna wymierzone za zbiegające się przestępstwa, przy czym „wzajemne usytuowanie pod względem chronologicznym wyroków skazujących na poszczególne rodzaje kar, np. gdy orzekano za przypisane przestępstwa na przemian "bezwzględne" kary pozbawienia wolności i kary z warunkowym zawieszeniem ich wykonania, pozostaje bez znaczenia dla ustalenia, czy i które z tych przestępstw pozostają w zbiegu realnym” (tak postanowienie SN z dnia 30 września 2009r. sygn. akt I KZP 12/09, OSNKW 2009/10/86).

Zwrot: "zanim zapadł pierwszy wyrok" odnosi się do pierwszego chronologicznie wyroku, który zapadł przed popełnieniem przez sprawcę kolejnego (kolejnych) przestępstwa (uchwała SN z dnia 25 lutego 2005 r.. sygn. akt I KZP 36/04). Nie ulega zatem wątpliwości, iż obowiązkiem Sądu orzekającego jest uwzględnienie wszystkich wydanych wobec skazanego wyroków, a nie jedynie tych wybranych przez niego. Trafnie zatem, orzekając w przedmiocie wydania względem skazanego J. R. wyroku łącznego, Sąd Rejonowy miał na uwadze wszystkie jego skazania.

Podkreślić również trzeba, iż „oceny zbiegu realnego dokonywać należy z perspektywy postępowania sprawcy - czy kolejnych przestępstw dopuszcza się po wydaniu wobec niego wyroku (kolejnych wyroków), czy przed nim (nimi). Tylko te ostatnie tworzą zbieg realny, pozwalający na orzeczenie kary łącznej” /wyrok SN z dnia 11 lipca 2008r. sygn. akt III KK 82/08, Prok.i Pr.-wkł. 2008/12/5/.

Kontrola odwoławcza prowadzi do wniosku, iż słusznie Sąd I instancji uznał, że w sprawie zachodzą materialnoprawne podstawy do orzeczenia kary łącznej, opisane w art. 85 kk, w zakresie skazań objętych wyrokami: Sądu Rejonowego w Wieliczce z dnia 17 grudnia 2009r. sygn. akt IV K 338/09 i z dnia 28 stycznia 2011r. sygn. akt II K 61/10 oraz wyrokami: Sądu Rejonowego w Wieliczce z dnia 18 kwietnia 2011r. sygn. akt II K 139/11 i Sądu Rejonowego dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie z dnia 10 maja 2011r. sygn. akt II K 445/11/S (wyrok zaoczny).

Podkreślić tutaj należy, iż wszystkie zbiegające się przestępstwa, które były przedmiotem wyrokowania w sprawach Sądu Rejonowego w Wieliczce sygn. akt IV K 338/09 i II K 61/10 popełnione zostały przez skazanego przed dniem wejścia w życie art. 89 § 1a k.k. w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 5 listopada 2009 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny, ustawy - Kodeks postępowania karnego, ustawy - Kodeks karny wykonawczy, ustawy - Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 206, poz. 1589), który dopuszcza, w razie skazania za zbiegające się przestępstwa na kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich wykonania, orzekanie kary łącznej pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania.

Jak bowiem wynika z akt sprawy, występku z art. 209 § 1 k.k., za który J. R. skazany został wyrokiem Sądu Rejonowego w Wieliczce z dnia 17 grudnia 2009r. sygn. akt IV K 338/09 na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby wynoszący 3 lat, którą to karę zarządzono do wykonania postanowieniem Sądu Rejonowego w Wieliczce z dnia 23 grudnia 2010r. sygn. akt II Ko 1825/10, dopuścił się on w okresie od stycznia 2008r. do kwietnia 2009r., zaś występku z art. 207 § 1 kk, za który skazany został wyrokiem Sądu Rejonowego w Wieliczce z dnia 28 stycznia 2011r. sygn. akt II K 61/10 na karę 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby wynoszący 5 lat oraz karę grzywny w wymiarze 110 stawek dziennych przy ustaleniu wysokości jednej stawki na kwotę 20 zł – w okresie od października 2008r. do stycznia 2009r.

W tej sytuacji trafnie Sąd Rejonowy przyjął, iż względniejsze dla skazanego będzie umorzenie postępowania o wydanie wyroku łącznego w tym zakresie w trybie art. 572 kpk, uznając, że przed wejściem w życie wspomnianej nowelizacji, na gruncie interpretacji art. 89 k.k., niedopuszczalne było orzeczenie bezwzględnej kary łącznej pozbawienia wolności w przypadku, jeżeli jedna z kar pozbawienia wolności podlegających łączeniu orzeczona była z zastosowaniem instytucji warunkowego zawieszenia jej wykonania.

Do czasu wejścia w życie nowelizacji kodeksu karnego - ustawą z dnia 5 listopada 2009 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny, ustawy - Kodeks postępowania karnego, ustawy - kodeks karny wykonawczy, ustawy - Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 206, poz. 1598), która weszła w życie z dniem 8 czerwca 2010r, w orzecznictwie Sądu Najwyższego przeważało stanowisko, że orzeczenie w wyroku łącznym kary łącznej, w przypadku wymierzenia poszczególnymi wyrokami kar pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania oraz kar bezwzględnych, mogło nastąpić jedynie wówczas, gdy ta nowa kara łączna orzekana była z warunkowym zawieszeniem jej wykonania (zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 2001 r. I KZP 2/01, OSNKW 2001, z. 5-6, poz. 41, wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 8 stycznia 2003 r., KK 403/02, OSNKW 2003, poz. 23, z dnia 5 października 2004 r., V KK 224/04, OSNKW 2004, z. 10, poz. 98, z dnia 14 kwietnia 2005 r., III KK 54/05, OSNKW 2005, poz. 778, z dnia 19 października 2006 r." V KK 191/06, OSNKW 2006, poz. 1989, z dnia 14 marca 2007 r." II KK 6/07, OSNKW 2007, poz. 609, z dnia 9 czerwca 2008 r., III KK 124/08, OSNKW 2008, poz. 1227, z dnia 26 marca 2009 r." IV KK 69/09, OSNKW 2009, poz. 841, z dnia 5 sierpnia 2010 r., III KK 67/10, OSNKW 2010, poz. 1537, z dnia 20 października 2010 r., IV KK 297/10, OSNKW 2010, poz. 2005, z dnia 8 lutego 2011 r., III KK 412/10 niepubl.). W konsekwencji, niewystąpienie przesłanek z art. 69 k.k., prowadziło zatem do uznania, że brak jest warunków do wydania wyroku łącznego (por. wyrok SN z dnia 13 kwietnia 2011 r., IV KK 39/11).

Sąd Rejonowy wskazał, że dopiero wprowadzona ustawą z dnia 5 listopada 2009 r. zmiana normatywna dodająca § 1a do art. 89 k.k., która, co powyżej podniesiono, weszła w życie w dniu 8 czerwca 2010 r., spowodowała, iż od tego momentu na mocy wyraźnej decyzji ustawodawcy stało się możliwe wymierzenie kary łącznej pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania w sytuacji, gdy łączeniu podlegałyby kary jednostkowe pozbawienia wolności orzeczone z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.

Trafnie Sąd Rejonowy uznał, że gdyby połączyć kary jednostkowe pozbawienia wolności, orzeczone w sprawach IV K 338/09 i II K 61/10, to nie ma możliwości orzeczenia kary łącznej w wymiarze nie przekraczającym 2 lat, co przekonująco uzasadnił, a tylko taki wymiar kary łącznej pozwoliłby na zastosowanie instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary łącznej, określonej w art. 69 k.k. Nie ma więc możliwości połączenia tych jednostkowych kar w taki sposób, aby nie doprowadzić do pogorszenia sytuacji skazanego, co uzasadnia umorzenie postępowania w tym zakresie.

Jak powiedziano to wyżej, wprowadzona ustawą z dnia 5 listopada 2009 r. zmiana normatywna dodająca § 1a do art. 89 k.k., która weszła w życie w dniu 8 czerwca 2010 r., spowodowała, iż od tego momentu na mocy wyraźnej decyzji ustawodawcy stało się możliwe wymierzenie kary łącznej pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania w sytuacji, gdy łączeniu podlegałyby kary jednostkowe pozbawienia wolności orzeczone wyłącznie z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. W świetle obowiązującej zatem regulacji kodeksowej nie mają racji skazany i jego obrońca, wywodząc, że wyrok łączny może być wydany wyłącznie w interesie skazanego i na jego korzyść.

Trafnie Sąd Rejonowy umorzył postępowanie o objęcie wyrokiem łącznym skazań w sprawach sygn. akt IV K 154/08 Sądu Rejonowego w Wieliczce oraz II K 421/10/S Sądu Rejonowego dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie z uwagi na brak przesłanek materialnoprawnych do objęcia kar jednostkowych orzeczonych w tych wyrokach karą łączną z pozostałymi skazaniami J. R.. Zważyć bowiem należy, iż występku z art. 209 § 1 k.k., za który J. R. skazany został w sprawie Sądu Rejonowego w Wieliczce sygn. akt IV K 338/09 dopuścił się on w okresie od stycznia 2008r. do kwietnia 2009r., czynu z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k., za który skazany został w sprawie Sądu Rejonowego dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie sygn. akt II K 421/10/S - w okresie od 5 marca 2010r. do 9 marca 2010r., występku z art. 207 § 1 k.k., za który skazany został w sprawie Sądu Rejonowego w Wieliczce sygn. akt II K 61/10 - w okresie od października 2008r. do stycznia 2009r., występku z art. 209 § 1 k.k., za który skazany został w sprawie Sądu Rejonowego w Wieliczce sygn. akt II K 139/11 - w okresie od maja 2009r. do lutego 2010r. i od sierpnia 2010r. do października 2010r., zaś przestępstwa z art. 278 § 1 k.k., za które skazany został wyrokiem Sądu Rejonowego dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie sygn. akt II K 445/11/S w dniu 5 marca 2011r., a zatem znacznie po tym, jak w sprawie sygn. akt IV K 154/08 Sądu Rejonowego w Wieliczce w dniu 11 sierpnia 2008r. zapadł pierwszy chronologicznie wyrok skazujący.

Również przestępstw, za które J. R. skazany został w sprawach Sądu Rejonowego w Wieliczce sygn. akt II K 61/10 (występek z art. 207 § 1 k.k. popełniony w okresie od października 2008r. do stycznia 2009r) i II K 139/11 (występek z art. 209 § 1 k.k. popełniony od maja 2009r, do lutego 2010r., i od sierpnia 2010r. do października 2010r.) oraz sprawie Sądu Rejonowego dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie sygn. akt II K 445/11/S (przestępstwo z art. 278 § 1 k.k. popełnione w dniu 5 marca 2011r.) J. R. dopuścił się po tym, jak w dniu 18 maja 2010r. zapadł wyrok skazujący w sprawie Sądu Rejonowego dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie sygn. akt II K 421/10/S.

Jak już powyżej wskazano, słusznie Sąd I instancji ustalił, że w zakresie skazań wyrokami Sądu Rejonowego w Wieliczce z dnia 18 kwietnia 2011r. sygn. akt II K 139/11 i Sądu Rejonowego dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie z dnia 10 maja 2011r. sygn. akt II K 445/11/S zachodzą materialnoprawne podstawy do orzeczenia kary łącznej. Stwierdzić jednakże należy, iż wymierzona w tym zakresie przez Sąd meriti bezwzględna kara łączna pozbawienia wolności w wymiarze 2 lat i 3 miesięcy jest rażąco niewspółmiernie surowa.

Jak podkreśla się w orzecznictwie Sądu Najwyższego „zmiana kary w instancji odwoławczej nie może następować w każdym wypadku, w którym jest możliwa wedle własnej oceny sądu odwoławczego, lecz wtedy tylko, gdy kara orzeczona nie daje się akceptować z powodu różnicy pomiędzy nią a karą sprawiedliwą, różnicy o randze zasadniczej, rażącej, wręcz "bijącej w oczy" (wyrok SN z dnia 2 lutego 1995 roku - KZS 4/96 poz. 42), a więc nie w razie różnicy niewielkiej, nieznaczącej”. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi 2000.07.12II AKa 116/00 opublik. w Prok.i Pr. 2002/1/29). Rażąca niewspółmierność kary, o której mowa w art. 438 pkt 4 k.p.k. zachodzić może tylko wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary, można było przyjąć, iż zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez Sąd I instancji a karą, jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej w następstwie prawidłowego zastosowania w sprawie dyrektyw wymiaru kary przewidzianych w art. 53 k.k. oraz zasad ukształtowanych przez orzecznictwo Sądu Najwyższego. Na gruncie cytowanego przepisu nie chodzi bowiem o każdą ewentualną różnicę w ocenach co do wymiaru kary, ale o różnice ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby - również w potocznym znaczeniu tego słowa - "rażąco" niewspółmierną, to jest niewspółmierną w stopniu nie dającym się wręcz zaakceptować.

Kontrola instancyjna stwierdza, iż jakkolwiek pomiędzy czynami objętymi skazaniami w sprawach sygn. akt II K 139/11 Sądu Rejonowego w Wieliczce i sygn. akt II K 445/11/S Sądu Rejonowego dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie nie istnieje bliski związek przedmiotowo – podmiotowy i czasowy (czyn z art. 209 § 1 k.k. popełniony został w okresie od maja 2009r. do lutego 2010r. i od sierpnia 2010r. do października 2010r., zaś czyn z art. 278 § 1 k.k. w dniu 5 marca 2011r.), czyny te skierowane były przeciwko różnym dobrom chronionym prawem (przestępstwo przeciwko rodzinie i opiece oraz przeciwko mieniu) i na szkodę różnych pokrzywdzonych, nie stanowi to jednak przeszkody do orzeczenia kary łącznej na zasadzie absorpcji pełnej. Jak powiedziano to wyżej, za czyn z art. 209 § 1 k.k. wymierzona była kara 2 lat pozbawienia wolności, orzeczona z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, zaś kara bezwzględna 6 miesięcy pozbawienia wolności wymierzona była za występek z art. 278 § 1 k.k. W doktrynie i orzecznictwie Sądu Najwyższego trafnie wskazuje się, że przy wymiarze kary łącznej istotne znaczenie ma nie tylko kwestia istnienia lub nieistnienia bliskości związku podmiotowego i przedmiotowego lub nawet pewnej zwartości czasowej pomiędzy poszczególnymi czynami, lecz istotne jest także, jak wielki stopień społecznej szkodliwości charakteryzuje wszystkie czyny objęte karą łączną. Innymi słowy, jedną z podstaw wymiaru kary łącznej jest globalna ocena stopnia społecznej szkodliwości wszystkich przestępstw, za które wymierzono kary jednostkowe (zob. wyrok SN z dnia 11.12.1980r. II KR 388/80, Lex nr 21888). Dyrektywa stopnia społecznej szkodliwości wszystkich przestępstw ocenianych łącznie (globalna ocena) stanowi odmienną dyrektywę wymiary kary łącznej zasadniczo różniącą się od dyrektywy stopnia społecznej szkodliwości czynu, stanowiącej podstawę wymiaru kary jednostkowej, a więc za każde z pozostających w zbiegu przestępstw. Sam zbieg przestępstw nie może być ani okolicznością łagodzącą, dlatego dolną granicą kary łącznej jest najwyższa orzeczona kara, ani też okolicznością zaostrzającą, dlatego górną granicą jest suma kar (W. Wolter (w:) I. Andrejew, W. Świda, W. Wolter, Kodeks … s. 290, Kodeks Karny, część ogólna, Komentarz pod redakcją Andrzeja Zolla, tom I, Wydanie II, str. 1122). W doktrynie wyrażono trafny pogląd, podzielany przez Sąd Odwoławczy, że za stosowaniem zasady absorpcji przemawiać może także ocena stopnia społecznej szkodliwości (bezprawia) zbiegających się przestępstw w tych wypadkach, gdy jedno z popełnionych przestępstw ma jednoznacznie wyższy od pozostałych stopień szkodliwości, swoiście dominuje nad pozostałymi, które mają mniejsze znaczenie z punktu widzenia zawartości bezprawia (Kodeks Karny część ogólną pod redakcją Andrzeja Zolla j.w. str. 1139-1140).

Wracając na grunt niniejszej sprawy, globalna ocena stopnia społecznej szkodliwości obu przestępstw, przypisanych skazanemu wyrokami w sprawach IIK 139/11 i IIK 445/11/S, dokonana przez Sąd Odwoławczy, daje podstawę do przyjęcia zasady absorpcji pełnej i orzeczenie kary łącznej pozbawienia wolności w wysokości 2 lat.

W myśl art. 89 § 1 k.k. w brzmieniu aktualnie obowiązującym, w razie skazania za zbiegające się przestępstwa na kary pozbawienia wolności, ograniczenia wolności albo grzywny z warunkowym zawieszeniem i bez warunkowego zawieszenia ich wykonania Sąd może w wyroku łącznym warunkowo zawiesić wykonanie kary łącznej, jeżeli zachodzą przesłanki określone w art. 69 k.k.

Sąd Odwoławczy uznał, że zachodzą podstawy do warunkowego zawieszenia wykonania kary łącznej pozbawienia wolności orzeczonej skazanemu, na 5-letni okres próby bowiem jest to wystarczające dla osiągnięcia wobec sprawcy celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa. W oparciu o dopuszczoną jako dowód przez Sąd Okręgowy opinię o skazanym, wydaną przez Dyrektora Zakładu Karnego T. w dniu 20 listopada 2013r., Sąd ustalił, że w odniesieniu do skazanego zachodzi pozytywna prognoza społeczno-kryminologiczna.

Tak ukształtowana przez Sąd Odwoławczy kara łączna jest zdatna do osiągnięcia celów zapobiegawczych i wychowawczych w odniesieniu do skazanego, uwzględnia także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, będąc karą celową i sprawiedliwą.

Konsekwencją powyższych rozstrzygnięć było uchylenie pkt III zaskarżonego wyroku odnoszącego się do zaliczenia na poczet orzeczonej w pkt II kary łącznej pozbawienia wolności zatrzymania i okresu pozbawienia wolności w sprawie sygn. akt II K 445/11/S odbytej w okresie od 30 listopada 2012r. do dnia 30 maja 2013r.

Wszystkie pozostałe rozstrzygnięcia zawarte w zaskarżonym wyroku są prawidłowe.

Nie zachodzą żadne okoliczności wymienione w art. 439 k.p.k. i 440 k.p.k., podlegające uwzględnieniu z urzędu.

Mając powyższe na uwadze Sąd Odwoławczy, na zasadzie art. 437 § 1 i 2 kpk, zaskarżony wyrok zmienił w ten sposób, że obniżył karę łączną pozbawienia wolności orzeczoną w pkt II do 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności i na mocy art. 89 § 1 kk w zw. z art. 69 § 1 i 2 kk i art. 70 § 1 pkt 1 kk wykonanie tej kary warunkowo zawiesił na okres próby wynoszący 5 (pięć) lat; uchylił punkt III zaskarżonego wyroku; w pozostałym zakresie przedmiotowy wyrok utrzymał w mocy.

Sąd zwolnił skazanego od ponoszenia wydatków za postępowanie odwoławcze, bowiem nie ma on majątku i nie pracuje odpłatnie (art. 624 § 1 k.p.k). Nadto zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz adw. W. M. kwotę 147,60 złotych tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skazanemu z urzędu w postępowaniu przed Sądem drugiej instancji.

SSO Jadwiga Żmudzka SSO Kazimierz Wilczek SSR Michał Wójcik