Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 stycznia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie VI Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Renata Bober

Sędziowie: SO Barbara Frankowska (spr.)

SR del. Marek Rajchert

Protokolant: st. sekr. sądowy Agnieszka Krztoń

po rozpoznaniu w dniu 16 stycznia 2014 r. w Rzeszowie

na rozprawie

sprawy z powództwa: (...) w Ś.

przeciwko: (...) S.A. w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego w Rzeszowie
V Wydziału Gospodarczego z dnia 11 września 2013 r., sygn. akt V GC 823/13

I.  oddala apelację,

II.  zasądza od pozwanego (...) SA w W. na rzecz powoda (...) w Ś. kwotę 60 zł (sześćdziesiąt złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt VI Ga 273/13

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 16 stycznia 2014 r.

(...) w R. pozwem z dnia 29 marca 2013 r. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) S.A.
w W. kwoty 210,40 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 10 stycznia 2013 r. i kosztami postępowania. W uzasadnieniu pozwu powód podał, iż
w okresie od dnia 12.11.2012 r. do dnia 14.11.2012 r. wynajął poszkodowanemu, którego pojazd doznał szkody komunikacyjnej, pojazd zastępczy odpowiadający klasie uszkodzonego samochodu. Na mocy umowy cesji poszkodowany scedował na powoda przysługującą mu względem pozwanego wierzytelność z tytułu zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego na czas likwidacji szkody z OC sprawcy. Pozwany, u którego ubezpieczony był sprawca szkody, częściowo uwzględnił roszczenie powoda, wypłacając odszkodowanie w kwocie 380 zł, która to kwota tylko częściowo pokrywa poniesione z tego tytułu wynagrodzenie, do zapłaty pozostaje kwota 210,40 zł. Powód wskazał, że przedmiotowa decyzja nie kwestionuje długości trwania najmu pojazdu zastępczego, ani wysokości czynszu za najem pojazdu zastępczego. Pozwany nie wskazuje też sposobu ustalenia odszkodowania
w przyznanej wysokości.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany zakwestionował wysokość stawki czynszu najmu, za którą poszkodowany wynajął pojazd wskazując, że stawka 295,20 zł za dobę znacznie przekracza średnie stawki występujące na rynku lokalnym. Jednocześnie pozwany powołał się na sprzeczne - jego zdaniem- stanowisko powoda, zaprezentowane w piśmie z dnia 25 stycznia 2013 r., gdzie powód wskazał, że rynkowa stawka najmu w wysokości 184,50 zł

brutto stanowi stawkę uśrednioną, jaka obowiązuje w R. i okolicach. Zdaniem pozwanego, zastosowana przez niego przy ustalaniu odszkodowania, stawka w kwocie 190 zł za dobę najmu jest rynkową – średnią ceną, stosowaną przez podmioty oferujące tego typu usługi w rejonie R. i okolic.

W odpowiedzi na sprzeciw powód wskazał, że zastosowana przez niego dobowa stawka najmu pojazdu klasy (...) – (...) w kwocie 295,20 zł nie przekracza średnich stawek stosowanych na lokalnym rynku przez konkurencyjne podmioty, dodatkowo czynsz wynajmu pojazdu zastępczego
u powoda obejmuje ubezpieczenie OC, AC, NW, wynajmowane auta są nowe
i objęte gwarancją oraz 24 h A. serwis. Powód sprecyzował, że
w uzasadnieniu odwołania od decyzji z dnia 15.01.2013 r. kwota 184,50 zł odnosi się do dobowej stawki za wynajem pojazdów klasy (...) (m.in. (...), (...)), natomiast w przedmiotowej sprawie wynajęty został pojazd klasy D-(...) za cenę 295,20 zł brutto za dobę najmu.

Wyrokiem z dnia 11 września 2013 r. Sąd Rejonowy w Rzeszowie zasądził na rzecz powoda (...) sp. o.o. w R. od pozwanego (...) S.A. w W. kwotę 210,40 zł. z ustawowymi odsetkami o d dnia 10.01.2013 r. do dnia zapłaty
i kosztami postępowania.

Sąd Rejonowy ustalił okoliczności bezsporne, a to uszkodzenia pojazdu marki (...) i ubezpieczyciela z tytułu (...) S.A. w W., okoliczność wynajęcia od powoda pojazdu zastępczego marki (...), w klasie (...), odpowiadający klasie uszkodzonego pojazdu, na okres 2 dni, koszt najmu 590,40 zł brutto, oraz przejście roszczenia z tytułu zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego na powoda w drodze cesji.

Sąd Rejonowy ustalił także, że powód do obliczenia odszkodowania jako równowartości kosztów najmu przyjął dobową stawkę najmu pojazdu klasy (...) –

(...) w kwocie 295,20 zł brutto, zgodnie ze stawkami obowiązującymi
u powoda. Poszkodowany najemca pojazdu zastępczego był płatnikiem brutto
i samochód wykorzystywał do celów prywatnych, przy czym pozwany ma etapie procesu nie kwestionował, że powodowi należy się kwota brutto, a nie netto. Cena najmu obejmowała podatek VAT, ubezpieczenie OC, AC, NW, gwarancję i pakiet assistance serwis 24 h. Sąd Rejonowy wskazał, że pozwany nie kwestionował legitymacji powoda, pomimo, że właścicielem pojazdu był leasingodawca, a nie poszkodowany.

Pozwany kwestionował zastosowaną stawkę najmu, jako nieodpowiadającą średnim cenom na rynku lokalnym.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejowy przyjął,
w obowiązkowym ubezpieczeniu komunikacyjnym OC, ma zastosowanie zasada pełnego odszkodowania wyrażona w art. 361 § 2 kc, i ubezpieczyciel
z tytułu tej odpowiedzialności wypłaca poszkodowanemu świadczenie pieniężne w granicach odpowiedzialności sprawczej posiadacza lub kierowcy pojazdu mechanicznego (art. 822 § 1 kc). Suma pieniężna wypłacona przez zakład ubezpieczeń nie może być jednak wyższa od poniesionej przez poszkodowanego szkody (art. 824 ¹ § 1 kc). Zgodnie z art. 361 kc sprawca szkody oraz jego ubezpieczyciel odpowiada jedynie za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła naprawienie szkody i jej naprawienie obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści które mógłby osiągnąć. W ramach likwidacji szkody obowiązuje zapłata jedynie celowych, ekonomicznie uzasadnionych wydatków restytucyjnych.

Powód zastosował stawkę w wysokości 295,20 zł brutto /1 dzień, zaś pozwany – 190 zł netto, co po przeliczeniu z 23% podatku VAT daje stawkę 233,70 zł brutto. Sąd uznał, iż skoro pozwany w toku procesu nie zarzucał, iż powodowi należy się kwota netto, a nie brutto, a z treści pozwu i dokumentów prywatnych doń dołączonych wynikało jednoznacznie, iż powód dochodzi

kwoty brutto, poszkodowany wypadkiem jest konsument, a nie przedsiębiorca – podatnik podatku VAT, zatem równowartość w/w czynszu najmu w kwocie brutto stanowi szkodę, z której tytułu na nabywcę wierzytelności w takiej właśnie wysokości przeszło roszczenie odszkodowawcze. Sąd uznał, że żądanie powoda w tej wysokości nie pozostaje w nadmiernej wysokości w stosunku do wysokości stawki przyjętej przez pozwanego przy wyliczeniu odszkodowania – biorąc pod uwagę oczywiście należną poszkodowanemu, a w konsekwencji nabywcy tej wierzytelności kwotę brutto, a nie netto, podawanej przez pozwanego jako średnia stawka rynkowa, gdyż przewyższa tę stawkę o 21 %. Ponadto obejmuje jednocześnie ubezpieczenie OC, AC, NW, podczas, gdy pozwany ustalił stawkę nie uwzględniając ubezpieczenia, czego też nie zakwestionował. Poszkodowany nie miał obowiązku poszukiwania wynajmującego, oferującego najtaniej swe usługi, chyba że z winy umyślnej, niedbalstwa wynajmuje w zakładzie droższym od średnich cen stosowanych
w innych firmach wynajmujących. Automatyczne uśrednianie stawek przez ubezpieczycieli i „obcinanie” na tej podstawie odszkodowania pozostaje
w sprzeczności z zasadą pełnej rekompensaty szkody. W tej sprawie w świetle jej okoliczności faktycznych zbędnym był w ocenie Sądu Rejonowego dowód
z opinii biegłego sądowego na okoliczność ustalenia średnich stawek czynszu najmu stosowanych na rynku na P..

Powyższy wyrok zaskarżył w całości apelacją pozwany zarzucając mu naruszenie:

- art. 361 kc poprzez:

a) uznanie, że stawka czynszu najmu pojazdu zastępczego ustalona pomiędzy poszkodowanym a wynajmującym stanowi podstawę ustalenia wysokości szkody poniesionej przez poszkodowanego, nawet jeśli jest zawyżona,

b) zasądzenie kwot które nie pozostawały w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą przez co doszło do bezpodstawnego wzbogacenia poszkodowanego,

- art. 227 kpc poprzez oddalenie wniosku dowodowego z opinii biegłego ds. motoryzacji w celu ustalenia średniej stawki czynszu najmu pojazdu marki (...) na rynku lokalnym w R. i okolicach , podczas gdy dowód ten był niezbędnym dla ustalenia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, wymagających zasięgnięcia wiadomości specjalnych dotyczących rynku motoryzacyjnego,

- błędne ustalenie, nie znajdujące oparcia w materiale dowodowym zebranym w sprawie, że stawka czynszu najmu w wysokości 295,20 zł jest stawką średnią rynkową,

- błędne ustalenie, że przyjęta przez pozwanego do likwidacji szkody stawka czynszu najmu w kwocie 190 zł była stawką netto podczas, gdy odszkodowanie wypłacone przez pozwanego z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego obejmowało podatek VAT i brak było podstaw do przeciwnego twierdzenia.

W uzasadnieniu pozwany przytoczył argumentację na poparcie podniesionych zarzutów.

W odpowiedzi na apelację pozwanego powód wniósł o jej oddalenie
w całości i zasądzenie kosztów postepowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja pozwanego nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy zgodził się z pozwanym, że Sąd Rejonowy przyjął bez pokrycia w materiale dowodnym i bez szczegółowego wyjaśnienia czy przyznana poszkodowanemu stawka jest netto czy brutto, że zastosowana przez pozwanego stawka jest stawką netto. Jednak w pozostałym zakresie, poza tą

kwestią, Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne i stanowisko prawne Sądu Rejowego.

W ocenie Sądu Okręgowego Sąd I instancji w pozostałym zakresie dokonał prawidłowej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego
i wyciągnął z niego wnioski logicznie uzasadnione. Dlatego też ustalenia Sądu Rejonowego, Sąd Okręgowy przyjął w tej części za własne.

Pozwany zarzucił, iż powodowi przysługuje zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego wg stawek średnich obowiązujących na lokalnym rynku i taką stawką jest 190 zł za dobę, jaką wypłacił , wnioskując przy tym dowód z opinii biegłego na okoliczność ustalenia średniej stawki najmu pojazdu marki (...) na rynku lokalnym w R. i okolicach .

Sąd Okręgowy podziela stanowisko, że poszkodowanemu w kolizji należy się pełne odszkodowanie od sprawcy – ubezpieczyciela w zakresie OC, ale
w granicach adekwatnego związku przyczynowego.

Sąd Rejonowy prawidłowo przyjął, że w ramach odszkodowania należą się celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki, bo tylko takie pozostają
w adekwatnym związku przyczynowym. Sąd Okręgowy podziela także w tym zakresie stanowisko SN zawarte w uchwale z dnia 13.06.2003r, sygn. akt III CZP 32/03, zgodnie z którym odszkodowanie przysługujące od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej za uszkodzenie pojazdu mechanicznego obejmuje niezbędne i ekonomicznie uzasadnione koszty naprawy pojazdu, ustalone według cen występujących na lokalnym rynku. W konsekwencji istotnym jest, że na gruncie przedmiotowej sprawy należy to odnieść do stawek najmu, które powinny być celowe i ekonomicznie uzasadnione, wg cen stosowanych na rynku lokalnym.

Wskazać przy tym należy, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy

pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego nie służącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego, nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17.11.2011 r. sygn. III CZP 5/11 ).

Na gruncie przedmiotowej sprawy, w świetle powyższego, refundacji podlegają koszty najmu wg stawek stosowanych przez wynajmujących pojazdy odpowiadające klasie pojazdu uszkodzonego, rzeczywiście poniesione przez poszkodowanego i powód, na którym spoczywał w tym zakresie ciężar dowodzenia (art. 6 kc), udowodnił wszystkie przesłanki swojego roszczenia co pozwalało na uwzględnienie żądania pozwu. Wskazać przy tym należy, że poszkodowany nie miał także obowiązku poszukiwania najtańszego usługodawcy. Powód jednocześnie w przekonywujący sposób wyjaśnił dlaczego kwota najmu jest adekwatna do stanu i klasy uszkodzonego pojazdu (uszkodzono samochód roczny, marki (...)) z pełnym ubezpieczeniem i assistans 24 godz.

W tym miejscu zaznaczyć należy, że rozkład ciężaru dowodu (art. 6 kc) oraz relewantny art. 232 kpc nie może być rozumiany w ten sposób, że ciężar dowodu zawsze spoczywa na powodzie. W razie sprostania przez powoda ciążącym na nim obowiązkom dowodowym, na stronie pozwanej spoczywa ciężar udowodnienia ekscepcji i faktów uzasadniających oddalenie powództwa (II PK 304/12wyrok SN 2013-06-10/).

W przedmiotowej sprawie pozwany nie udowodnił podstaw do refundacji jedynie w zakresie kwoty wypłaconej (380 zł), a próba udowodnienia
w procesie, że odszkodowanie wypłacono wg stawek średnich na rynku lokalnym nie wystarcza do skutecznego zakwestionowania żądania.

Wniosek dowodowy pozwanego z opinii biegłego nie powinien odnosić się do średnich stawek najmu pojazdu wynajętego, lecz do lokalnych stawek najmu pojazdu odpowiadającego klasie i stanowi pojazdu uszkodzonego, tak aby ustalić czy, a jeżeli tak w jakim zakresie, poniesiony wydatek nie był uzasadniony i celowy. Tym samym okazał się bezzasadnym zarzut naruszenia art. 227 kpc w zakresie w jakim Sąd Rejonowy oddalił wniosek dowodowy
z opinii biegłego. Zgodzić się więc należy z Sądem Rejonowym, że tak sformułowany dowód z opinii biegłego (dla ustalenia średnich stawek czynszu najmu na rynku lokalnym) był zbędny dla rozstrzygnięcia sprawy.

Nie można również zgodzić się z zarzutem apelacji, że uwzględnienie powództwa powoduje bezpodstawne wzbogacenie poszkodowanego, ponieważ powód wykazał poniesienie przez niego pełnych kosztów najmu pojazdu,
a pozwany nie wykazał, że nie były one niezbędne i ekonomicznie nieuzasadnione.

Mając na uwadze powyższe Sąd oddalił apelację jako niezasadną na podstawie art. 385 kpc.

W przedmiocie kosztów postępowania apelacyjnego Sąd orzekł na podstawie art. 108 § 1 kpc w zw. z art. 98 kpc.

Zarządzenie:

1.  Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełn. pozwanego;

2.  Kal. 1 tydz.