Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 kwietnia 2018 roku

Sąd Rejonowy w Człuchowie I Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 5 kwietnia 2018 roku w Człuchowie

sprawy z powództwa Kancelarii (...) S.A. z siedzibą w K.

przeciwko P. P.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego P. P. na rzecz powoda Kancelarii (...) S.A. z siedzibą w K. kwotę 3.106,88 zł (trzy tysiące sto sześć złotych osiemdziesiąt osiem groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w wysokości 7% od dnia 25 października 2016 roku do dnia zapłaty, a w razie zmiany odsetek ustawowych za opóźnienie z tymi odsetkami,

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

3.  zasądza od pozwanego P. P. na rzecz powoda Kancelarii (...) S.A. z siedzibą w K. kwotę 999,80 zł (dziewięćset dziewięćdziesiąt dziewięć złotych osiemdziesiąt groszy) tytułem kosztów procesu,

4.  wyrokowi nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt I C 947/17 upr.

UZASADNIENIE

Powód Kancelaria (...) S.A. z siedzibą w K. wniósł w dniu 16 maja 2017 roku do Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie pozew przeciwko P. P. o zapłatę kwoty 6 525,69 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 25 października 2016 roku do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu, do rozpoznania w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

W uzasadnieniu pozwu powód wywodził, iż wierzytelność objętą pozwem nabył w drodze przelewu wierzytelności od pierwotnego wierzyciela - (...) Sp. z o.o. w W.. Należność ta powstała z tytułu zawarcia przez cedenta w dniu 1 sierpnia 2015 roku za pośrednictwem platformy internetowej z pozwanym umowy pożyczki na kwotę 4.700zł. Jednocześnie strony te zawarły umowę ramową pożyczki, która określała zasady i warunki zawierania wszystkich umów pożyczek. Powód wskazywał, iż zgodnie z zawartą umową pożyczkodawca w dniu 1 sierpnia 2015 roku wypłacił pozwanemu środki pieniężne. Najpierw w treści uzasadniania pozwu powód wywodził, iż uzgodniona i zaakceptowana przez strony całkowita należność z tytułu umowy pożyczki, którą pozwany zobowiązał się zwrócić wynosiła 6 627,71 zł. Następnie powód twierdził, iż zgodnie z zawartą umową pożyczki w skład całkowitego kosztu pożyczki wchodziły: kapitał pożyczki w kwocie 4.700zł, prowizja za udzielenie pożyczki w kwocie 3 400,83 zł oraz opłaty dodatkowe za monity telefoniczne i pisemne w kwocie 120,00 zł. Nadto powód twierdził, iż na poczet zadłużenia pozwany dokonał wpłat na rachunek cedenta w łącznej kwocie 1 593,12 zł. Powód wskazywał też, iż pozwany zobowiązał się na podstawie umowy pożyczki do jej zwrotu do dnia 16 lipca 2018 roku. Z uwagi na uchybienie terminu płatności dwóch kolejnych rat, pierwotny wierzyciel w dniu 24 października 2016 roku wypowiedział pozwanemu umowę pożyczki i wezwał powoda do dobrowolnego spełnienia świadczenia.

Wobec stwierdzenia braku podstaw do wydania nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym, Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym Lublin – Zachód w Lublinie postanowieniem z dnia 01 września 2017 roku wydanym w sprawie VI Nc-e (...) przekazał rozpoznanie sprawy do Sądu Rejonowego w Człuchowie.

Pozwany P. P. nie złożył odpowiedzi na pozew, pomimo prawidłowego wezwania i pouczenia o skutkach niestawiennictwa, nie stawił się na rozprawach wyznaczonych na dzień 12 lutego 2018 roku oraz na dzień 05 kwietnia 2018 roku, nie złożył w niniejszej sprawie jakichkolwiek wyjaśnień ani nie żądał przeprowadzenia rozprawy pod swoją nieobecność.

W dniu 05 kwietnia 2018 roku Sąd wydał w sprawie wyrok zaoczny częściowo uwzględniający powództwo.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 01 sierpnia 2015 roku Pozwany P. P. zawarł z (...) Sp. z o.o. w W. umowę ramową pożyczki, na mocy której pożyczkodawca zobowiązał się do udzielania pożyczkobiorcy pożyczek gotówkowych w sposób i na warunkach określonych w umowie.

(dowód: umowa ramowa pożyczki nr (...) k. 18-21)

W ramowej umowie pożyczki ustalono, że wysokość prowizji przy zawieraniu poszczególnych umów pożyczki jest uzależniona od uzyskanego scoringu i oceny ryzyka pożyczkodawcy, przy czym o wysokości prowizji pożyczkodawcy zostanie poinformowany przed ostatecznym złożeniem wniosku o udzielenie pożyczki. Jedynie przykładowo wskazano, iż wysokość prowizji dla pożyczek udzielanych na okres 12 miesięcy na podstawie uzyskanego scoringu może wynieść od 5% do 12%. Nadto ustalono, że pożyczkodawca może przesłać pożyczkobiorcy będącemu w zwłoce wezwanie do zapłaty w formie pisemnej lub w formie wiadomości e-mail. Wysokość należności za dokonanie wezwania określona została na kwoty: po 40,00 zł każdorazowo za przesłanie pierwszego, drugiego i trzeciego wezwania do zapłaty po odpowiednio 6, 20, 30 dniach kalendarzowych od daty upływu terminu spłaty pożyczki. Ustalono również, że każda pożyczka udzielona przez pożyczkodawcę jest oprocentowana według stopy zmiennej w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP (odsetki maksymalne). Odsetki zwiększają sumę zadłużenia z tytułu pożyczki i spłacana są łącznie z kolejnymi ratami pożyczki.

(dowód: umowa ramowa pożyczki nr (...) k. 18-21)

W ramach tej umowy ramowej pozwany zawarł z pożyczkodawcą umowę pożyczki nr (...), w wykonaniu której (...) Sp. z o.o. w W. przelał w dniu 01 sierpnia 2015 roku na rachunek pozwanego kwotę 4 700,00 złotych.

(dowód: potwierdzenie przelewu z dnia 01/08/2015r. k. 28)

Pozwany P. P. dokonał wpłat na poczet zobowiązania wynikającego z przedmiotowej umowy pożyczki w łącznej kwocie 1 593,12 zł.

( okoliczności faktyczne uznane za prawdziwe w oparciu o art. 339 § 2 k.p.c. wynikające z twierdzeń powoda zawartych w pozwie)

W piśmie z dnia 24 października 2016 roku pożyczkodawca złożył oświadczenie o wypowiedzeniu umowy pożyczki z związku z niepłaceniem przez pożyczkobiorcę rat w terminie.

( okoliczności faktyczne uznane za prawdziwe w oparciu o art. 339 § 2 k.p.c. wynikające z twierdzeń powoda zawartych w pozwie)

Kancelaria (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w K. na podstawie umowy przelewu wierzytelności z dnia 24 października 2016 roku nabyła od (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. wierzytelności z tytułu udzielonych pożyczek. Na mocy tej umowy powód nabył m.in. wierzytelności wynikające z umowy pożyczki numer (...) zawartej w dniu 1 sierpnia 2015 roku pomiędzy cedentem a pozwanym P. P.. W treści umowy określono kapitał pożyczko na kwotę 4.700zł. i łączną wysokość zadłużenia na kwotę 6. 525,69 zł.

(dowód: umowa przelewu wierzytelności z dnia 24/10/2016r. wraz z załącznikiem k. 13-15)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie jedynie w części.

Na mocy art. 339 § 1 k.p.c. jeżeli pozwany nie stawił się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę albo mimo stawienia się nie bierze udziału w rozprawie, sąd wyda wyrok zaoczny.

W niniejszej sprawie pozwany P. P. nie stawił się na posiedzeniu wyznaczonym na rozprawę, jak również nie wypowiedział się co do twierdzeń podnoszonych przez powoda w uzasadnieniu pozwu oraz powołanych pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed wydaniem wyroku. W toku niniejszego procesu pozwany nie podjął obrony. Zostały więc spełnione przesłanki do wydania wyroku zaocznego.

Stosownie więc do treści art. 339 § 2 k.p.c., wydając wyrok zaoczny przyjmuje się za prawdziwe twierdzenie powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa.

Przepis art. 339 § 2 k.p.c. ustanawia domniemanie prawdziwości twierdzeń powoda dotyczących okoliczności faktycznych w wypadku bezczynności pozwanego, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa. Domniemanie to dotyczy wyłącznie strony faktycznej wyroku i nie obowiązuje w zakresie prawa materialnego. Domniemanie to zastępuje jedynie postępowanie dowodowe. Ten wyjątkowy przepis nie może być wykładany rozszerzająco (uzasadnienie wyr. SN z 18.2.1972 r., III CRN 539/71, Legalis). Zatem sąd zawsze jest zobowiązany rozważyć, czy w świetle przepisów obowiązującego prawa materialnego, twierdzenia powoda uzasadniają uwzględnienie żądań pozwu, w zakresie tym bowiem nie obowiązuje domniemanie z art. 339 § 2 k.p.c, negatywny zaś wynik takich rozważań powoduje wydanie wyroku zaocznego oddalającego powództwo ( porównaj wyroki Sądu Najwyższego z dnia : 7.6.1972 r. III CRN 30/72, 31.3.1999 r., I CKU 176/97, 6.6.1997 r., I CKU 87/97, 15.3.1996 r., I CRN 26/96, 15.9.1967 r., III CRN 175/67).

Treść przepisu art. art. 339 § 2 k.p.c. wskazuję, iż domniemanie prawdziwości twierdzeń powoda nie obowiązuje, jeżeli budzą one uzasadnione wątpliwości lub zostały przytoczone w celu obejścia prawa. Z brzmienia przepisu wynika, że chodzi tu o kwalifikowaną postać wątpliwości, a mianowicie muszą być one uzasadnione. Te uzasadnione wątpliwości mogą powstać, np. gdy podane w pozwie okoliczności stają w sprzeczności z faktami powszechnie znanymi (art. 228 § 1 k.p.c.) lub faktami znanymi sądowi urzędowo (art. 228 § 2 k.p.c.) Uzasadnione wątpliwości mogą też powstać w wypadku, kiedy twierdzenia powoda zawarte w pozwie odnośnie do stanu faktycznego sprawy są ze sobą sprzeczne, nie zawierają pełnego stanu faktycznego pozwalającego na rozstrzygnięcie sprawy, wskazują na brak legitymacji procesowej powoda lub pozwanego itp. (porównaj komentarz do art. 339 k.p.c. pod redakcją Zieliński - system Legalis)

W przypadku, gdy sąd poweźmie wątpliwości co do zgodności twierdzeń powoda z rzeczywistym stanem rzeczy, nie może wydać wyroku zaocznego, opierając się tylko na twierdzeniach powoda o okolicznościach faktycznych. Należy przeprowadzić postępowanie dowodowe w celu wyjaśnienia powstałych wątpliwości co do faktów bądź ustalenia, czy powód zmierza do obejścia prawa ( porównaj: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 czerwca 1972r. III CRN 30/72, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 kwietnia 1973r. III CRN 59/73, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 marca 1999r. I CKU 176/97, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 1996r. I CRN 26/96). Podkreślenia wymaga fakt, iż zgodnie z ogólnym ciężarem dowodowym to strona powodowa powinna udowodnić, że określona wierzytelność jej przysługuj - jako wierzyciel dochodzący zaspokojenia wierzytelności, powinien wykazać podstawę (źródło) zobowiązania pozwanego, jak i jego wysokość. Zgodnie bowiem z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne, tym bardziej, że ciężar dowodu pozostaje w ścisłym związku z problematyką procesową dowodów i spełnia dwie zasadnicze funkcje. Po pierwsze dynamizuje postępowanie dowodowe w systemie obowiązywania zasady sporności (kontradyktoryjności) w procesie, a po drugie określa wynik merytoryczny sporu (sprawy) w sytuacji krytycznej, gdy strona nie udowodni faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (por. K. Piasecki, Kodeks cywilny. Księga pierwsza. Część ogólna. Komentarz, Zakamycze, 2003 r.). Oznacza to zatem, że Sąd tylko wyjątkowo winien ingerować w przebieg postępowania dowodowego dopuszczając dowody z urzędu, które to uprawnienie wynika z treści przepisu art. 232 k.p.c. Zgodnie bowiem z przyjętą linią orzeczniczą obowiązek wskazania dowodów, potrzebnych dla rozstrzygnięcia sprawy, obciąża przede wszystkim strony (por. wyrok Sądu Najwyższego z 24 października 1996 r., III CKN 6/96, OSNC 1997/3/29), ponieważ Sąd został wyposażony jedynie w uprawnienie, a nie obowiązek, dopuszczenia dalszych jeszcze, nie wskazanych przez żadną ze stron, dowodów, kierując się przy tym własną oceną, czy zebrany w sprawie materiał jest – czy też nie jest – dostateczny do jej rozstrzygnięcia ( art. 316 § 1 in principio k.p.c. ). Dlatego też Sąd powinien korzystać z przewidzianego w art. 232 zd. 2 k.p.c. uprawnienia powściągliwie i z umiarem, pamiętając, że taka inicjatywa należy przede wszystkim do samych stron i że cały rozpoznany spór jest ich sprawą, a nie sądu.

W ocenie sądu w niniejszej sprawie zawarte w pozwie twierdzenia powoda co do zawarcia przedmiotowej umowy pożyczki, wypłaty pozwanemu pożyczki w łącznej kwocie 4.700,00 zł, częściowej spłaty należności i przelewu wierzytelności nie budziły żadnych wątpliwości. W zakresie tych okoliczności powód w pozwie oraz pozostałych pismach procesowych zawarł szczegółowy opis stanu fatycznego, nadto dołączył potwierdzające te okoliczności dokumenty względnie wydruki z systemu stanowiące formę dowodów wskazanych w art. 308 k.p.c. W szczególności powód przedłożył poświadczone za zgodność z oryginałem: wydruk z systemu umowy ramowej pożyczki z dnia 01 sierpnia 2015 roku, która określała ogólne warunki udzielania pożyczek (k. 18-21), potwierdzenie przelewu na rzecz pozwanego kwoty 4 700,00 zł tytułem pożyczki (k. 22), wypowiedzenie umowy pożyczki z dnia 24 października 2016 roku (k. 17) oraz umowę przelewu wierzytelności z dnia 24 października 2016 roku wraz z wydrukiem wyciągu z załącznika nr 1 obejmującym wierzytelność wobec pozwanego P. P. (k. 13-14 i 15).

Wątpliwości sądu budziły natomiast wskazane przez powoda w pismach inne składniki zobowiązania, a mianowicie obciążenie pozwanego obowiązkiem uiszczenia należnością z tytułu prowizji oraz kosztów związanych z nieterminową spłatą należności .

Powód bowiem w treści uzasadnienia pozwu wskazał najpierw, iż uzgodniona i zaakceptowana przez strony umowy „całkowita należność z tytułu umowy pożyczki, którą pozwany zobowiązał się zwrócić wynosiła 6 627,71 zł”. Następnie powołując się również na treść zawartej umowy pożyczki ( uzgodnień stron w umowie pożyczki) powód wskazał, iż „w skład całkowitego kosztu pożyczki wchodziły: kapitał pożyczki w kwocie 4 700,00 zł, prowizja za udzielenie pożyczki w kwocie 3 400,83 zł oraz opłaty dodatkowe za monity telefoniczne i pisemne w kwocie 120,00 zł. Zauważyć należy, że takie dookreślenie zobowiązania w treści uzasadniania pozwu nasuwa wątpliwości co do zobowiązania pożyczkobiorcy w zakresie treści obowiązku ustalonego w umowie pożyczki. Zauważyć należy, iż występuje rozbieżność pomiędzy kwotą 6 627,71 zł, którą – jak twierdził powód – pozwany zobowiązał się zwrócić w ramach zawartej umowy pożyczki jak uzgodnioną i zaakceptowaną przez strony umowy całkowitą należność z tytułu umowy pożyczki, a suma składników zaliczanych na całkowity koszt pożyczki - łącznie 8 220,83 zł. Kwoty te nie korespondują również z należnością dochodzoną pozwem - 6.525,69 zł jako należnością wynikających z przedmiotowej umowy pożyczki i przelanej przez pierwotnego wierzyciela. Uzasadnienia tak określonej wysokości należności powód w ogóle nie wskazał w treści pozwu i pozostałych pism pozwu, poza tym tylko, że stwierdził, iż pozwany dokonał na rachunek cedanta wpłaty w łącznej kwocie 1.593,12zł W ocenie sądu właśnie te rozbieżności, które zachodzą w zakresie zobowiązania pozwanego do zapłaty kwoty ponad kwotę 4 700,00 zł budzą uzasadnione wątpliwości i w tym zakresie konieczne stało się przeprowadzenie postępowania dowodowego oraz ocena wykazania zasadności roszczenia w oparciu o zaoferowany materiał dowodowy.

W zakresie ustalenia treści zobowiązania pozwanego wynikającego z zawartej umowy pożyczki powód przedstawił jedynie wydruk z systemu umowy ramowej pożyczki z dnia 1 sierpnia 2015 roku oraz potwierdzenie przelewu z konta pożyczkodawcy na konto bankowe pozwanego kwoty 4.700zł, ze wskazanym w treści przelewu tytułu realizacji płatności jako wykonanie umowy pożyczki o numerze (...). Umowa ramowa pożyczki nie zawiera szczegółowych postanowień dotyczących wysokości pozaodsetkowych kosztów umowy pożyczki – określa jedynie ogólne zasady ich ustalani, odsyłając w tym zakresie do postanowień umów pożyczki zawieranych na jej podstawie. Powód nie przedstawił natomiast w jakiejkolwiek formie umowy pożyczki o numerze (...), w wykonaniu której zrealizowano przelew środków na konto pozwanego. Jako jedyny dowód dotyczący treści umowy pożyczki powód wskazywał dowód z przesłuchania stron. Dowód ten został jedna na rozprawie w dniu 5 kwietnia 2018 roku pominięty albowiem żadna ze stron strony procesu - mimo wezwania i pouczenie o skutkach niestawiennictwa – przeprowadzenie dowodu z ograniczeniem do strony, która zgłosi się – nie stawiała się na rozprawie wyznaczonej w celu przeprowadzenie tego dowodu.

W szczególności nie wykazana zostały żadnym środkiem dowodowym wysokość prowizji, która – jak twierdził w uzasadnieniu pozwu powód – została ustalona w umowie pożyczki na kwotę 3 400,83 zł. Powód nie przedstawił na tę okoliczność jakiegokolwiek dowodu umożliwiającego zweryfikowanie tego twierdzenia. Z przedłożonej do pozwu umowy ramowej pożyczki z dnia 01 sierpnia 2015 roku (§ 4 pkt 4.1) wynika jedynie, iż każda pożyczka udzielana przez pożyczkodawcę jest oprocentowana według stopy zmiennej w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP (odsetki maksymalne)natomiast za udzielenie i wypłatę pożyczki naliczana jest prowizja od kwoty środków pieniężnych wypłaconych przez pożyczkodawcę, przy czym wysokość prowizji jest uzależniona od uzyskanego scoringu i oceny ryzyka pożyczkodawcy, a jej konkretna wysokość w oparciu o te zasady ustalana jest w indywidualnej umowie pożyczki zwieranej na podstawie umowy ramowej.

Tak samo ocenić należy roszczenie dotyczące kosztów monitów telefonicznych i pisemnych. Przedstawiony materiał dowodowy nie daje podstaw do uznania za wykazany, iż wobec pozwanego podjęte zostały takie czynności - aby kiedykolwiek pozwany został wezwany przez pierwotnego wierzyciela do uiszczenia ciążącego na nim zobowiązania i aby powstały z tego tytułu jakieś koszty, tym bardziej w kwocie 120,00 zł. Powód nie twierdzi nawet, aby takie wezwania przez pożyczkodawcę były do pozwanego kierowane, w związku z czym brak jest podstaw do zasądzenia jakiejkolwiek kwoty z tytułu monitów czy to pisemnych czy też telefonicznych.

Podkreślić w tym miejscu należy, iż nawet gdyby pożyczkodawca podjął czynności windykacyjne w formie monitów to wysokość należności przewidzianych z tego tytułu w umowie ramowej (§ 5 pkt 5.4 umowy przewidywał opłaty każdorazowo w wysokości 40,00 zł za pierwsze, drugie i trzecie wezwania pisemne lub e-mail) ocenić należałoby jako określone na zawyżonym, nieznajdującym żadnego uzasadnienia, poziomie i nie korespondujące z rzeczywistymi kosztami wykonywania takich czynności .

Wreszcie dla wykazania należności obciążające pozwanego z tytułu umowy pożyczki jako dowód nie służy złożona umowa przelewu wierzytelności. Załącznik do tej umowy określa jedynie, iż cedent przy zwieraniu umowy z cesjonariuszem złożył oświadczenie, że łączną kwotę zadłużenie pozwanego z tytułu umowy pożyczki o numerze (...) na dzień zawarcia umowy cesji wynosi 6.525,69 zł. ( porównaj: wyciąg z załącznika nr 1 k. 15). W żaden sposób nie dookreślono składników tego zobowiązania oraz sposobu jego wyliczenia.

Mając na uwadze powyższe rozważania, w ocenie Sądu zasadnym było uznać żądanie powoda w zakresie kwoty 3.106,88 zł, ( kwota kapitału pożyczki pomniejszona o dokonaną przez pozwanego – zgodnie z twierdzeniem powoda – wpłatę w kwocie 1.593,12 zł).

O odsetkach od zasądzonej należności głównej orzeczono na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c., zasądzając zgodnie z żądaniem powoda odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 25 października 2016 roku.

W pozostałym zakresie powództwo zostało oddalane.

O kosztach procesu sąd orzekł zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów, wyrażoną w treści art. 100 k.p.c. Jako koszty powoda niezbędne do celowego dochodzenie prawa zaliczono: opłatę sądową od pozwu w wysokości 300,00 zł, koszty zastępstwa procesowego w wysokości 1.800,00 zł – zgodnie z § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804 z póź zniam.). Wobec faktu, iż powództwo zostało uwzględnione w części, pozwany został zobowiązany do zapłaty na rzecz powoda kwoty 999,80 zł – stosownie do wyniku sprawy.

W myśl art. 333 § 1 pkt 3 k.p.c. Sąd z urzędu nadaje wyrokowi zaocznemu uwzględniającemu powództwo rygor natychmiastowej wykonalności.

Mając powyższe okoliczności na uwadze, Sąd nadał wydanemu wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności.