Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 marca 2018 r.

Sąd Rejonowy w Tychach Wydział VI Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Jolanta Brzęk

Protokolant: stażysta Monika Kucharczyk

po rozpoznaniu w dniu 13 marca 2018 r. w Tychach

na rozprawie

sprawy z powództwa:

(...) sp. z o.o. w Ś.

przeciwko:

(...) S.A. w W.

o zapłatę

1)  zasądza od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powoda (...) sp. z o.o. w Ś. kwotę 1 734,30 zł (jeden tysiąc siedemset trzydzieści cztery złote trzydzieści groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 1 730,30 zł (jeden tysiąc siedemset trzydzieści złotych trzydzieści groszy) od dnia 28 stycznia 2017 roku do dnia zapłaty;

2)  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1 004,00 zł (jeden tysiąc cztery złote) tytułem zwrotu kosztów procesu;

SSR Jolanta Brzęk

Sygn. akt VI GC 1331/17/3

UZASADNIENIE

Powódka (...) sp. z o.o. w Ś. pozwem z dnia 8 lutego 2017 roku wystąpiła przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W. z pozwem o zapłatę kwoty 1 734,30 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 28 stycznia 2017 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że w ramach prowadzonej działalności gospodarczej wynajął samochód zastępczy marki V. (...) na okres od 2 grudnia 2016 r. do 12 grudnia 2016 r. poszkodowanemu B. W.. Sprawca szkody w pojeździe posiadał ubezpieczenie OC u pozwanego. Poszkodowany na podstawie umowy cesji wierzytelności z dnia 2 grudnia 2016 r. przeniósł na powoda wierzytelność w zakresie zwrotu kosztów najmu samochodu zastępczego.

W dniu 31 lipca 2017 roku Sąd Rejonowy w Tychach Wydział VI Gospodarczy wydał w sprawie VI GNc 1480/17 nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

Pozwana (...) S.A. w W. wniosła sprzeciw od nakazu zapłaty, domagając się oddalenia powództwa w całości oraz o zasądzenia kosztów postępowania.

W uzasadnieniu pozwana stwierdziła, że odpowiedzialność odszkodowawcza pozwanej ogranicza się do wysokości średnich stawek najmu samochodu zastępczego. Ponadto pozwana podniosła, że poszkodowany w znaczącym stopni przyczynił się do zwiększenia rozmiarów szkody, gdyż pomimo przedstawienia przez pozwaną oferty najmu samochodu, poszkodowany nie weryfikując warunków najmu proponowanych prze powódkę skorzystał z jej oferty.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wskutek zdarzenia z dnia 10 listopada 2016 r, r., uległ uszkodzeniu samochód marki V. (...), stanowiący własność poszkodowanego S. W. oraz K. W.. Ubezpieczycielem od odpowiedzialności cywilnej sprawcy kolizji drogowej była pozwana.

Okoliczności bezsporne.

W dniu 2 grudnia 2016 r. powódka zawarła z poszkodowanym umowę najmu pojazdu zastępczego za dobową stawkę wynoszącą 221,40 zł brutto. Przedmiotem najmu był samochód marki V. (...). Okres najem pojazdu trwał od 2 grudnia 2016 r. do 12 grudnia 2016 r. tj. 11 dni.

Dowód: oświadczenia (k. 13, 17, 18), historia naprawy pojazdu (k. 14), protokół zdawczo odbiorczy (k. 14v), umowa najmu (k. 15).

W dniu 2 grudnia 2016 r. poszkodowany i powódka zawarli umowę cesji wierzytelności zgodnie, z którą cedent przelał na cesjonariusza swoją wierzytelność – prawo do zwrotu kosztów najmu auta zastępczego w związku ze szkodą komunikacyjną z 10 listopada 2016 r.

Dowód: umowa cesji wierzytelności (k. 16).

Dnia 19 grudnia 2016 r. powódka wstawiła na rzecz poszkodowanego fakturę VAT opiewającą na kwotę 2.435,40 zł brutto tytułem najmu samochodu zastępczego.

Dowód: faktura VAT (k. 13v).

Decyzją z dnia 30 grudnia 2016 r. pozwana przyznała odszkodowanie tytułem kosztów najmu samochodu zastępczego w kwocie 701,10 zł.

Decyzje (k. 11, 12).

Wezwaniem do zapłaty z dnia 17 stycznia 2017 r. powódka wezwała pozwaną do zapłaty kwoty 1.734,30 zł.

Wezwanie do zapłaty (k. 9), potwierdzenie odbioru (k. 10).

Dobowa stawka najmu samochodu zastępczego należącego do klasy C w wysokości 221,40 zł brutto, mieściła się w granicach cen oferowanych przez podmioty wynajmujące pojazdy samochodowe na rynku lokalnym.

Dowód: cenniki (k. 15, 65-67), faktura VAT (k. 13v).

Poszkodowany w trakcie zgłaszania szkody został poinformowany przez konsultanta pozwanej o możliwości zorganizowani przez pozwaną najmu samochodu zastępczego oraz, że jeśli poszkodowany skorzysta z oferty innego podmiotu to dobowa stawka najmu zostanie zweryfikowana do wysokość stawek podmiotów współpracujących z pozwaną tj. 75-100 zł netto.

Dowód: nagranie na płycie CD (k. 68).

Poszkodowany chcąc skorzystać z oferty bezgotówkowego najmu samochodu zastępczego u pozwanej, skontaktował się z pozwaną. W trakcie rozmowy telefonicznej poszkodowany został zapytany czy jeśli sprawca szkody zmieni zdanie co do przyznania się co do swojej odpowiedzialności, lub jeśli okaże się, że nie był sprawcą wypadku, to czy w takiej sytuacji poszkodowany zgadza się na pokrycie kosztów najmu samochodu zastępczego. Poszkodowany po konsultacji z małżonką stwierdził, że nie ma pewności co do przyszłego zachowania sprawcy szkody i obawiał się czy sprawca wycofa się ze swego przyznania do winy, więc powiedział, że nie wyraża zgody na zobowiązania podane prze przedstawiciela pozwanej. Wobec takiej odpowiedzi przedstawiciel stwierdził, że z tego powodu nie może udzielić samochodu zastępczego. Do zawarcia umowy nie doszło.

Dowód: zeznania świadka B. W. (k. 84-85).

Poczynione w sprawie ustalenia faktyczne oparto o dokumenty, które pod względem treści i formy nie budziły wątpliwości, a ich moc dowodowa nie została przez strony skutecznie podważona.

Zeznania świadka B. W. są w ocenie Sądu w pełni wiarygodne. Zeznawał on w sposób jasny, spójny i logiczny, a okoliczności wypływające z jego zeznań pozostawały w zgodzie z pozostałym materiałem dowodowym.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo wytoczone w niniejszej sprawie przez powódkę (...) sp. z o.o. w Ś. przeciwko pozwanej (...) S.A. z siedzibą w W. zasługiwało na uwzględnienie w całości.

W niniejszym postępowaniu zastosowanie znajdują przepisy odpowiedzialności deliktowej z art. 415 k.c., do której przesłanek należą zdarzenie, z którym system prawny wiąże odpowiedzialność na określonej zasadzie, oraz szkoda i związek przyczynowy między owym zdarzeniem, a szkodą. Przy ustalaniu odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych znajdują zastosowanie przepisy ogólne dotyczące związku przyczynowego, szkody i sposobów jej naprawienia (art. 361-363 k.c.).

Z kolei zgodnie z art. 436 § 1 k.c. odpowiedzialność przewidzianą w artykule 435 § 1 k.c. ponosi również samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody. Jednocześnie zgodnie z § 2 w razie zderzenia się mechanicznych środków komunikacji poruszanych za pomocą sił przyrody wymienione osoby mogą wzajemnie żądać naprawienia poniesionych szkód tylko na zasadach ogólnych. Również tylko na zasadach ogólnych osoby te są odpowiedzialne za szkody wyrządzone tym, których przewożą z grzeczności. Zgodnie z art. 435 § 1 k.c. prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.

Podnieść należy, że w myśl obowiązujących przepisów kodeksu cywilnego wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania (art. 509 § 1 k.c.). Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki (art. 509 § 2 k.c.). Celem i skutkiem przelewu wierzytelności jest przejście na nabywcę ogółu uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. W takim wypadku stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie, a zmienia się osoba uczestnicząca w nim po stronie wierzyciela. W razie podjęcia kroków celem wyegzekwowania należności, warunkiem otrzymania należności przez nabywcę wierzytelności jest udowodnienie, że takie prawo przysługiwało pierwotnemu wierzycielowi.

W ocenie Sądu powód w należyty sposób wykazał, iż skutecznie nabył przedmiotową wierzytelność od poszkodowanych.

W myśl art. 361 § 1 i 2 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Przesłankami odpowiedzialności jest łączne wykazanie trzech przesłanek: zachowanie sprawcy szkody, powstanie szkody w majątku poszkodowanego oraz adekwatny związek przyczynowy pomiędzy zachowaniem a szkodą.

Zgodnie z art. 822 §1 k.c., przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem, których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia. Przy tym §4 cytowanego przepisu przewiduje, że uprawniony do odszkodowania może dochodzić roszczenia bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń. W przedmiotowej sprawie nie było przedmiotem sporu, że doszło do zdarzenia objętego ochroną ubezpieczeniową, skutkującego obowiązkiem wypłaty przez pozwaną odszkodowania.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2013.392 ze zm.), umowa ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej obejmuje odpowiedzialność cywilną podmiotu objętego obowiązkiem ubezpieczenia za szkody wyrządzone czynem niedozwolonym oraz wynikłe z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, o ile nie sprzeciwia się to ustawie lub właściwości (naturze) danego rodzaju stosunków.

Na podstawie art. 34 ust. 1 powołanej ustawy można ustalić, że z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. Podobnie jak w przypadku wszystkich rodzajów ubezpieczeń OC, zakres odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń za powstałą szkodę jest uzależniony od zakresu odpowiedzialności ubezpieczonego - posiadacza lub kierującego pojazdem. Zakład ubezpieczeń zamiast niego naprawia wyrządzone szkody. Odszkodowanie ubezpieczeniowe ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem. Jego wysokość (o ile nie przekracza kwoty sumy gwarancyjnej) winna odpowiadać wysokości odszkodowania należnego od ubezpieczonego na podstawie ogólnych zasad odpowiedzialności, zgodnie z zasadą pełnego odszkodowania. Poszkodowany jest uprawniony do odszkodowania w pełni pokrywającego szkodę wyrządzoną ruchem pojazdu mechanicznego. Obejmuje ono zarówno straty, jak i korzyści, które poszkodowany mógłby osiągnąć, gdyby nie wyrządzono mu szkody. Nie ma również znaczenia, czy jest to wywołana wypadkiem pojazdu mechanicznego szkoda na osobie (uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia lub śmierć) czy też szkoda na mieniu (utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia).

Należy wskazać, iż przyjęcie cen przeciętnych dla określenia wysokości przysługującego poszkodowanemu odszkodowania, niezależenie od samej metody ich wyliczania, która może być zróżnicowana, nie kompensowałyby poniesionej przez poszkodowanego szkody, gdyby ceny przyjęte u danego przedsiębiorcy (którego przedmiotem działalności gospodarczej jest wynajem pojazdów) byłyby wyższe od przeciętnych. Nadto Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 kwietnia 2002 r. (sygn. akt. I CKN 1466/99) stwierdził, iż poszkodowany nie ma obowiązku poszukiwania podmiotów, które oferują swoje usługi w tymże zakresie najtaniej.

Jak wynikało z ustaleń faktycznych, przyjęta przez stronę powodową stawka czynszu najmu, w wysokości 221,40 zł brutto mieści się w granicach stawek stosowanych za najem samochodów zastępczych klasy C na rynku lokalnym. Powyższą okoliczność potwierdza przedłożony przez powoda cennik. Dla wykazania stawek wynajmu pojazdów zastępczych funkcjonujących na rynku wystarczający jest bowiem fakt istnienia tego typu ofert, a skoro takowe funkcjonują na rynku, to oznacza, że potencjalni nabywcy są skłonni uiszczać ceny w takiej wysokości za najem pojazdu i stawki te się utrzymują. Pamiętać należy, iż poszkodowany nie ma obowiązku poszukiwania zakładu świadczącego swoje usługi najtaniej, dlatego też Sąd nie mógł się zgodzić z pozwaną, co do podniesionego przez nią zarzutu, iż powód zastosowała stawkę zawyżoną. Ponadto pozwana nie przedawniła dowodów dających podstawę uznać zastosowaną stawkę za zawyżoną, gdyż przedłożony przez pozwaną cenniki obrazują jedynie niewielki fragment rynku zatem nie sposób na ich podstawie ustalić, że obrazują faktycznie średnią stawek stosowanych na rynku. Ponadto z doświadczenia życiowego Sądu prowadzącego liczne postępowania, przedmiotem których jest kwestia wysokości stawek za wynajem samochodów zastępczych, wiadomym jest, że przyjęta przez powoda dobowa stawka w wysokości 221,40 zł brutto miesić się w granicach stawek stosowanych na rynku lokalnym.

W sprzeciwie pozwana podniosła, że poszkodowany w znaczącym stopni przyczynił się do zwiększenia rozmiarów szkody, gdyż pomimo przedstawienia przez pozwaną oferty najmu samochodu, poszkodowany nie weryfikując warunków najmu proponowanych przez powódkę skorzystał z jej oferty.

W ocenie Sądu zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w tym w szczególności zeznania świadka B. W. nie dają podstaw do podzielenia stanowiska strony pozwanej.

Należy wskazać, że konsultant pozwanej w trakcie rozmowy telefonicznej poinformował poszkodowanego jedynie o możliwości zorganizowania samochodu zastępczego oraz, że jeśli poszkodowany skorzysta z oferty innego podmiotu to dobowa stawka najmu zostanie zweryfikowana do wysokość stawek stosowanych przez podmioty współpracujących z pozwaną tj. 75-100 zł netto.

Zgodnie z art. 66 § 1 k.c. oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy. Oferta powinna określać przedmiotowo istotne postanowienia umowy, a takich brakował w przedłożonym piśmie pozwanej. W trakcie rozmowy wskazano jedynie, że istnieje możliwość zorganizowania w ramach likwidacji szkody wynajmu pojazdu nie precyzowało jednak takich istnych elementów umowy najmu jak między innymi czas trwania najmu, kwestii tego czy pojazd będzie posiadał AC, czy przewidziany jest udział własny poszkodowanego w razie szkody oraz czy przewidziany jest limit kilometrów. Warunki stawiane przez pozwaną do uzyskania samochodu zastępczego okazały się nie do zaakceptowania, ponieważ obligowały do podjęcia ryzyka przez poszkodowanego co do sprawstwa szkody.

Mając powyższe na uwadze w ocenie Sądu w trakcie rozmowy telefonicznej pozwana nie przedstawiła poszkodowanemu oferty, a jedynie zaproszenie od zawarcia umowy. W konsekwencji nie można było uznać, iż ubezpieczyciel złożył poszkodowanemu ofertę najmu pojazdu. Trzeba w tym miejscu podkreślić, że oczekiwanie od poszkodowanego przewidzenia skutków postępowania likwidacyjnego jest nie uzasadnione. Ponadto zobowiązanie poszkodowanego do poniesienia kosztów najmu stoi w sprzeczności z propozycją najmu samochodu zastępczego wyrażoną w pierwszej rozmowie telefoniczne podczas zgłoszenia szkody. W przedmiotowym stanie faktycznym wzięcie odpowiedzialności przez sprawcę szkody na siebie, zostało przecież potwierdzone ukaraniem sprawcy kolizji mandatem karnym przez Policję. Pozwana postawiła więc warunki do wynajęcia samochodu zastępczego, co powoduje, że oferta najmu wskazana w pierwszej rozmowie jest nieskuteczna. Poszkodowany chciał skorzystać z proponowanego przez pozwaną najmu, ale pozwana chcąc wykorzystać pozycję dominującą oczekiwała od poszkodowanego spełnienia warunków, które poszkodowanemu wydały się nie możliwie i ryzykowne.

Sąd miał również na uwadze, zasługujące na akceptację stanowisko SN wyrażone w uchwale SN z dnia 24 sierpnia 2017 r. (III CZP 20/17), z którego wynika m.in., że nie mogą być uznane za celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki, które nie są konieczne do wyeliminowania negatywnego następstwa majątkowego w postaci utraty możliwości korzystania z uszkodzonego (zniszczonego) pojazdu, gdyż następstwo to może być wyeliminowane - bez uszczerbku dla godnych ochrony interesów poszkodowanego - w inny, mniej uciążliwy dla dłużnika sposób. Jeżeli zatem ubezpieczyciel proponuje poszkodowanemu - we współpracy z przedsiębiorcą trudniącym się wynajmem pojazdów - skorzystanie z pojazdu zastępczego równorzędnego pod istotnymi względami pojazdowi uszkodzonemu albo zniszczonemu (zwłaszcza co do klasy i stanu pojazdu), zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia, a mimo to poszkodowany decyduje się na poniesienie wyższych kosztów najmu innego pojazdu, koszty te - w zakresie nadwyżki - będą podlegały indemnizacji tylko wtedy, gdy wykaże szczególne racje, przemawiające za uznaniem ich za „celowe i ekonomicznie uzasadnione”.

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie zaistniały właśnie takie okoliczności, tj. szczególne racje przemawiające za skorzystaniem przez poszkodowanego z oferty strony powodowej, a jego decyzję co do nieskorzystania z propozycji strony pozwanej Sąd ocenił jako należycie umotywowaną. Poszkodowany bowiem wyrażał chęć wynajmu samochodu zastępczego za pośrednictwem pozwanej. Poszkodowany zrezygnował jednak z przedstawionej przez pozwaną oferty najmu kiedy został poinformowany, że warunkiem najmu jest wyrażenie zgodny na pokrycie kosztów najmu przez poszkodowanego w przypadku jeśli sprawca szkody zmieni zdanie co do przyznania się co do swojej odpowiedzialności lub jeśli okaże się, że nie był sprawcą wypadku. Należy przy tym podkreślić, że poszkodowany decyzji tej nie podjął bezrefleksyjnie, gdyż, konsultował ją z małżonką, z którą zgodnie stwierdzili, że nie mogą mieć pewności czy sprawca szkody nie zmieni swojego stanowiska, co zgodnie z przedstawioną przez pozwaną informacją skutkowałoby obarczeniem poszkodowanego kosztami najmu pojazdu zastępczego. Powyższe wskazuje, że poszkodowanemu nie można zarzucić, iż nie dążył do minimalizacji szkody. Jego decyzja była bowiem podyktowana obawą, że w wyniku skorzystania z przedstawionej przez pozwaną oferty najmu może zostać obarczony kosztami najmu pojazdu.

Zatem biorąc pod uwagę wyżej poczynione rozważania, Sąd uznał dochodzone przez powódkę roszczenie za zasadne i w związku z tym w punkcie 1 wyroku zasądzono od pozwanej na rzecz powódki kwotę 1.734,30 zł.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 k.c. w zw. z art. 817 k.c. Zgodnie z art. 817 § 1 k.c. ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku. Jak wynika z § 2 gdyby wyjaśnienie w powyższym terminie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela albo wysokości świadczenia okazało się niemożliwe, świadczenie powinno być spełnione w ciągu 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe. Jednakże bezsporną część świadczenia ubezpieczyciel powinien spełnić w terminie przewidzianym w § 1. Powódka domagała się odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 1.730,30 zł od dnia 28 stycznia 2017 r. do dnia zapłaty, a żądanie to pozostawało uzasadnione w świetle powołanych przepisów.

O kosztach postępowania orzeczono w punkcie 2 wyroku na podstawie art. 98 k.p.c. zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Na łączną kwotę kosztów postępowania złożyły się kwoty: 87 złotych tytułem opłaty od pozwu, 17 zł tytułem opłaty od pełnomocnictwa, 900 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego ustalona zgodnie z §2 pkt. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1800 ze zm.) co daje łączną kwotę 1004 zł.

SSR Jolanta Brzęk