Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 lutego 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 22 lutego 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa W. P. (1)

przeciwko L. P. (1) prowadzącemu działalność gospodarczą pod nazwą Usługi (...) w T.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb.

z dnia 20 listopada 2017 roku, sygn. akt I C 541/17

oddala apelację.

SSA w SO Arkadiusz Lisiecki

SSO Dariusz Mizera SSR del. Lucyna Szafrańska

Sygn. akt II Ca 88/18

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 20 listopada 2017 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim po rozpoznaniu sprawy z powództwa W. P. (1) przeciwko L. P. (1) prowadzącemu działalność gospodarczą pod nazwą Usługi (...) w T. o zapłatę

1. zasądził od pozwanego L. P. (1) prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą Usługi (...) w T. na rzecz powoda W. P. (1) kwotę 1.234,48 złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w rozumieniu art. 481 § 2 kc, w brzemieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2016r., począwszy od dnia 2 lutego 2017r. do dnia zapłaty;

2. oddalił powództwo w pozostałej części;

3. zasądził od pozwanego L. P. (1) prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą Usługi (...) w T. na rzecz powoda W. P. (1) kwotę 567,50 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

4. zasądził na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim tytułem zwrotu poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatków związanych z wynagrodzeniem powołanego w sprawie biegłego w zakresie, w jakim nie zostało ono pokryte z uiszczonej przez powoda zaliczki od:

a) powoda W. P. (1) kwotę 174,22 złotych;

b) pozwanego L. P. (1) prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą Usługi (...) w T. kwotę 21,53 złotych.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

W dniu 24 sierpnia 2016 r. miała miejsce kolizja drogowa, w wyniku której uszkodzeniu uległ pojazd marki (...) o numerze rejestracyjnym (...), stanowiący własność powoda. Sprawcą przedmiotowej kolizji był kierowca innego pojazdu, który w dacie zdarzenia miał zawartą z (...) S.A.” z siedzibą w W. umowę obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych.

Powód wybrał wariant bezgotówkowej likwidacji szkody i zawarł w formie ustnej (jako zamawiający) umowę o dzieło z pozwanym L. P. (1) prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą Usługi (...) w T. (przyjmującym zamówienie), której przedmiotem było wykonanie naprawy pojazdu powoda celem przywrócenia stanu sprzed szkody z dnia 24 sierpnia 2016 r.

Ustalono koszty naprawy w kwocie 14.539,08 zł brutto i taką też kwotę (...) S.A.” z siedzibą w W. wypłacił pozwanemu.

Pozwany nie wymienił podłogi bagażnika, w związku z czym zwrócił (...) S.A.” z siedzibą w W. kwotę 3.717,28 zł.

Ostatecznie pozwany otrzymał od (...) S.A.”

z siedzibą w W. kwotę 10.821,80 zł.

W piśmie nadanym w dniu 12 stycznia 2017r. powód stwierdził, że z uwagi na wadliwe wykonanie naprawy przedmiotowego pojazdu odstępuje od umowy i wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 14.539,08 zł w terminie do dnia 1 lutego 2017 r.

Przedmiotowe pismo zostało doręczone pozwanemu w dniu 13 stycznia 2017r.

Podłoga bagażnika pojazdu marki (...) o numerze rejestracyjnym (...) nie została wymieniona, uzyskane wyniki pomiarów wskazują, że pozostałe elementy opisane w kosztorysie naprawy warsztatu zostały wymienione. Wyniki pomiarów grubości powłoki lakierowej nie dają podstaw do stwierdzenia, że wymienione elementy (pokrywa bagażnika, belka zderzaka, pas tylny) nie były nowymi oryginalnymi częściami zamiennymi, jednak na wewnętrznej stronie pokrywy bagażnika oraz belce zderzaka ujawniono początki pojawiania się korozji podpowłokowej i elementy te wymagają ponownej naprawy lakierniczej.

W zakresie naprawy podłogi bagażnika należy stwierdzić, że nie była ona skuteczna i nie przywróciła pojazdu do stanu sprzed szkody. W przypadku uszkodzenia elementów z przetłoczeniami zasadą jest, że jedyne słuszne rozwiązanie to wymiana elementu na nowy.

Koszt wykonanej naprawy przez pozwanego bez wymiany podłogi bagażnika wyniósł kwotę 10.588,82 zł brutto.

Koszt koniecznej naprawy uwzględniającej wady wykonawcze dzieła pozwanego wraz z wymianą podłogi bagażnika wynosi kwotę 5.472,71 zł brutto.

Koszt naprawy poprawkowej bez uwzględnienia wymiany podłogi bagażnika wynosi kwotę 1.234,48 zł brutto.

Żeby upozorować instalację nowych części, które w istocie nowymi nie były, trzeba byłoby np. wypiaskować – zerwać pierwotną powłokę i nałożyć nową, uzyskując wówczas wymiary grubości powłoki odpowiadające mniej więcej nowym częściom. Zwykle jest to do wykrycia, chyba że piaskowanie przeprowadzono w sposób idealny. Dla ewentualnego takiego badania trzeba byłoby zniszczyć daną część – jej powłokę.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów załączonych do akt sprawy, których rzetelność i wiarygodność nie były przez strony kwestionowane, a także na podstawie zeznań samych stron oraz opinii powołanego w sprawie biegłego.

Z uwagi na fakt, iż umowa o dzieło, której przedmiotem była naprawa przez pozwanego pojazdu powoda, nie została sporządzona w formie pisemnej, jak również ze względu na sprzeczność zeznań stron i brak innych środków dowodowych w tym zakresie, Sąd nie miał w istocie możliwości ustalenia rzeczywistej i szczegółowej treści tej umowy. Mając na uwadze treść zeznań stron, doświadczenie życiowe nie można bowiem wykluczyć zarówno stanowiska powoda, który konsekwentnie podnosił, iż samochód miał zostać naprawiony wyłącznie oryginalnymi, nowymi częściami, ale i wersji pozwanego, zgodnie z którą zobowiązał się on – na życzenie powoda – do wykonania naprawy „po kosztach”, celem zaoszczędzenia środków finansowych, w związku z czym powód miał – według pozwanego – oczekiwać „podzielenia się” z nim kwotą odszkodowania uzyskaną przez pozwanego od (...) S.A.” w ramach bezgotówkowej likwidacji szkody.

W niniejszej sprawie istotne - rozstrzygające znaczenie miały opinie biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej, wyceny pojazdów i kosztów naprawy P. J.. W ocenie Sądu przedmiotowe opinie – tj. zarówno Głowna opinia pisemna, jak i opinia ustna były rzetelne, wyczerpujące, spójne, dostatecznie kategoryczne, merytorycznie i logicznie uzasadnione, a przez to przekonujące. Podnieść należy, iż żadna ze stron nie kwestionowała ostatecznie ustnej opinii uzupełniającej tegoż biegłego wydanej na terminie rozprawy w dniu 20 listopada 2017r.

Sąd Rejonowy zważył, iż powództwo zasługiwało na uwzględnienie jedynie w części.

W niniejszej sprawie bezsporne było, że w dniu 24 sierpnia 2016 r. miała miejsce kolizja drogowa, w wyniku której uszkodzeniu uległ pojazd marki (...) o numerze rejestracyjnym (...), stanowiący własność powoda. Sprawcą przedmiotowej kolizji był kierowca innego pojazdu, który w dacie zdarzenia miał zawartą z (...) S.A.” z siedzibą w W. umowę obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Powód wybrał wariant bezgotówkowej likwidacji szkody i zawarł w formie ustnej (jako zamawiający) umowę o dzieło z pozwanym L. P. (1) prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą Usługi (...) w T. (przyjmującym zamówienie), której przedmiotem było wykonanie naprawy pojazdu powoda celem przywrócenia stanu sprzed szkody z dnia 24 sierpnia 2016 r. Ustalono koszty naprawy w kwocie 14.539,08 zł brutto i taką też kwotę (...) S.A.” z siedzibą w W. wypłacił pozwanemu. Pozwany nie wymienił podłogi bagażnika, w związku z czym zwrócił (...) S.A.” z siedzibą w W. kwotę 3.717,28 zł. Ostatecznie pozwany otrzymał od (...) S.A.” z siedzibą w W. kwotę 10.821,80 zł.

Zgodnie z treścią art. 627 k.c. przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.

Umowa o dzieło ma charakter konsensualny, odpłatny i jest umową rezultatu, co oznacza, że aby wykonanie umowy było skuteczne nie wystarczy samo staranne działanie. Koniecznym jest, by wynikiem działania wykonawcy było zamówione dzieło. Istotnym elementem każdej umowy o dzieło jest zapłata wynagrodzenia za jego wykonanie. Obowiązek ten leży po stronie zamawiającego.

Do odpowiedzialności za wady dzieła stosuje się odpowiednio przepisy o rękojmi przy sprzedaży. Odpowiedzialność przyjmującego zamówienie jest wyłączona, jeżeli wada dzieła powstała z przyczyny tkwiącej w materiale dostarczonym przez zamawiającego (art. 638 § 1 k.c.).

Jeżeli zamawiającemu udzielono gwarancji na wykonane dzieło, przepisy o gwarancji przy sprzedaży stosuje się odpowiednio (art. 638 § 2 k.c.).

W ocenie Sądu w pierwszej kolejności należy zauważyć, że odstąpienie przez powoda pismem z dnia 12 stycznia 2017 r. (data nadania) od umowy o dzieło zawartej z pozwanym było nieskuteczne. Analiza materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie nie wykazała – abstrahując już od treści samej ustnej umowy – ażeby powód faktycznie wezwał pozwanego do zmiany sposobu wykonania dzieła. Należy w tym miejscu podkreślić, że zgodnie z treścią art. 636 § 1 k.c. jeżeli przyjmujący zamówienie wykonywa dzieło w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową, zamawiający może wezwać go do zmiany sposobu wykonania i wyznaczyć mu w tym celu odpowiedni termin. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu zamawiający może od umowy odstąpić albo powierzyć poprawienie lub dalsze wykonanie dzieła innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie.

Ponadto dzieło wykonane przez pozwanego nie miało w istocie większych wad, o czym świadczy pisemna opinia biegłego, w której koszt naprawy poprawkowej określono na kwotę 1.234,48 zł (a powód dochodził pozwem kwoty 10.821,80 zł).

A nawet gdyby uznać, że powód jednak od umowy odstąpił, to przecież strony i tak zobowiązane były się wzajemnie rozliczyć, a zatem pozwany zwrócić pojazd w zakresie wykonanej naprawy, a powód za tę naprawę zapłacić, tj. spowodować bezgotówkowe rozliczenie się pozwanego z ubezpieczycielem sprawcy, co w zakresie faktycznie wykonanych przez pozwanego prac naprawczych nastąpiło (uwzględniając zwrot przez pozwanego kwoty 3.717,28 zł za niewykonany remont podłogi bagażnika), a biegły zasadniczo pozytywnie zweryfikował poprawność wykonanej naprawy jedynie z wyj. kwoty 1.234,48 złotych.

Stąd ostatecznie Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.234,48 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w rozumieniu art. 481 § 2 k.c., w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2016 r., począwszy od dnia 2 lutego 2017r. (bowiem w dniu 1 lutego 2017r. upływał termin zapłaty, do której powód wezwał pozwanego) do dnia zapłaty.

W tym miejscu należy jeszcze raz podkreślić, że zasądzona kwota stanowi koszt prac naprawczych dzieła, ustalona przez biegłego sądowego, mającego w tym zakresie wiadomości specjalne. Sąd pominął wyliczenie obejmujące wymianę podłogi bagażnika, albowiem między stronami bezsporne było, że pozwany tej wymiany nie dokonał, za co zwrócił (...) S.A.” z siedzibą w W. kwotę 3.717,28 zł.

Zdaniem Sądu powód nie miał zatem żadnych podstaw oczekiwać od pozwanego zapłaty za ewentualne niewykonanie naprawy podłogi bagażnika, skoro ostatecznie nie pobrał za to pieniędzy (abstrahując już nawet od kwestii treści łączącej strony ustnej umowy w zakresie faktycznie zleconej pozwanemu przez powoda naprawy rzeczonego auta), gdyż w tym zakresie – skoro taka szkoda w przedmiotowym zdarzeniu powstała – powód może nadal domagać się rekompensaty od ubezpieczyciela sprawcy.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. Powód, który wygrał sprawę w 11 %, poniósł koszty procesu w łącznej kwocie 5.159 zł (wynagrodzenie pełnomocnika – 3.600 zł, zaliczka na opinię biegłego – 1.000 zł, opłata od pozwu – 542 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 zł). Pozwany wygrał sprawę w 89 %, przy czym nie poniósł żadnych kosztów. W konsekwencji Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 567,50 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (11 % z kwoty 5.159 zł).

Na podstawie art. 83 ust. 2 w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r.

o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 623) Sąd zasądził na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim tytułem zwrotu poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatków związanych z wynagrodzeniem powołanego w sprawie biegłego, w zakresie w jakim nie zostało ono pokryte z uiszczonej przez powoda zaliczki (łączny koszt opinii to 1.195,76 zł, tj. 1032,16 zł i 163,60 zł, zaś powód uiścił w całości wykorzystaną zaliczkę 1.000 zł, dlatego do zwrotu na rzecz Skarbu Państwa pozostała różnica, tj. kwota 195,76 zł, którą w stosownych proporcjach 89% i 11% Sąd nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa) od - powoda kwotę 174,22 zł i od pozwanego kwotę 21,53 zł.

Z powyższych przyczyn orzeczono jak w sentencji wyroku.

Apelację od powyższego wyroku złożył powód za pośrednictwem swojego pełnomocnika zaskarżając orzeczenie w części oddalającej powództwo.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił:

1. naruszenie przepisów prawa procesowego, tj.:

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną a nie swobodną ocenę materiału dowodowego polegającą na sprzecznym z zasadami logicznego rozumowania oraz powszechną wiedzą uznaniu, iż Sąd nie jest w stanie ustalić treści umowy łączącej strony oraz uznaniu, iż wersja zdarzeń przedstawiona przez pozwanego jest wiarygodna,

- art. 227 k.p.c. i art. 233 § 1 k.p.c. poprzez nieuwzględnienie przy ustalaniu stanu faktycznego dokumentów załączonych do pozwu, a w szczególności faktury wystawionej przez pozwanego oraz pełnej treści opinii biegłego,

- art. 228 k.p.c. poprzez uznanie, iż nie udowodniono treści umowy i że nie jest możliwe jej ustalenie z uwagi na sprzeczne stanowiska stron w sytuacji, gdy treść umów tego typu – w związku również z przepisami prawa cywilnego - jest znana powszechnie.

2. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

- art. 636 § 1 k.c. poprzez jego bezzasadne zastosowanie (związane m.in. z błędną wykładnią słowa „wykonywa") w sytuacji, gdy zgodnie z ustalonym stanem faktycznym przepis ten nie mógł mieć zastosowania,

- art. 560 § 1 k.c. w zw. z art. 638 § 1 k.c. poprzez jego wadliwe niezastosowanie w sytuacji, gdy zaistniały przesłanki określone w tym przepisie.

Powołując się na powyższe zarzuty skarżący wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, według norm prawem przepisanych - za obie instancje.

Sąd Okręgowy dodatkowo ustalił:

Z inicjatywy pozwanego (...) po dokonanych oględzinach zakwalifikowało do wymiany i naprawy szereg elementów ustalając koszty naprawy w kwocie 14.539,08 zł i taka też kwota została wypłacona pozwanemu.

Dowód: - zeznania pozwanego L. P. k.51odw.-52 /00:28:13-00:50:17, zeznania powoda W. P. k.50odw /00:20:18-00:22:19/

Pozwany na wyraźną prośbę powoda nie wymienił podłogi bagażnika pomimo że była ona przedstawiona we wstępnej kalkulacji.

Po dokonanych oględzinach i stwierdzeniu braku wymiany podłogi przez pozwanego co miało nastąpić na życzenie powoda pozwany zwrócił wypłaconą mu z tego tytułu przez (...) kwotę odszkodowania.

Dowód: - zeznania pozwanego L. P. k.51odw. /00:47:18-01:07:48/

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja jest bezzasadna pomimo tego, że niektórym jej zarzutom nie sposób odmówić słuszności.

Mając na uwadze zarzuty naruszenia prawa procesowego Sąd Okręgowy dokonał dodatkowych ustaleń faktycznych opierając się na materiale dowodowym zgromadzonym przed Sądem I instancji w szczególności na zeznaniach stron.

Nie ulega wątpliwości, iż przedmiotem umowy była naprawa powypadkowa pojazdu. Zeznania pozwanego wskazują na to, iż pierwotna treść umowy została zmodyfikowana przez powoda który ostatecznie wycofał się z naprawy podłogi bagażnika. Nie można zatem zasadnie twierdzić, iż nie da się ustalić treści umowy. Sąd wykazał się w tym zakresie daleko idącą niekonsekwencją albowiem rolą sądu w tego rodzaju sprawach jest dokonanie ustaleń faktycznych na podstawie przedłożonych przez strony dowodów przy uwzględnieniu całokształtu przepisów procesowych. Słusznie skarżący dowodzi , iż naprawa bezgotówkowa cechuje się tym, że zamawiający otrzymuje naprawiony samochód, a za naprawę płaci ubezpieczyciel. Na ogół zakres takiej naprawy jest uzgadniany we wstępnej kalkulacji, w przedmiotowej sprawie zakres ten został jednak ograniczony na wyraźne życzenie powoda i pojazd w takim stanie został odebrany przez powoda bez zastrzeżeń.

W kontekście powyższych ustaleń faktycznych należy zgodzić się z powodem , iż Sąd Rejonowy w sposób błędny zastosował art. 636§ 1 k.c. Przepis ten nie ma bowiem zastosowania po odebraniu działa, a rozciągnięcie jego zastosowania na odmienne sytuacje powstałe w wyniku stwierdzenia wady po odbiorze dzieła jest niedopuszczalne na co słusznie zwraca uwagę skarżący..

Złożenie oświadczenia o odstąpieniu od umowy o dzieło po jego odebraniu może bowiem nastąpić w sytuacji wad dzieła. Rolą Sądu była zatem ocena czy po odebraniu dzieła ujawniły się takie jego wady które usprawiedliwiały odstąpienie od takiej umowy.

Umowa o dzieło została zawarta pomiędzy powodem, a pozwanym zatem znajdą w tym zakresie zastosowanie przepisy art. 638§ 1 k.p.c. w zw. z at. 560 k.p.c. Skarżący złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy powołując się na istnienie wad wykonanego dzieła i domagał się zwrotu zapłaconej ceny dzieła. Na istnienie takiego uprawnienia wskazuje treść art. 638§ 1 k.c. w zw. z art. 560 k.c.

Istotą składanego oświadczenia o odstąpieniu od umowy jest wynikający z art. 494 k.c. obowiązek zwrotu wzajemnych świadczeń tzn. pozwany winien oddać powodowi pieniądze a powód winien umożliwić pozwanemu zabranie rzeczy które ten zainwestował w pojazd powoda.

Należy zatem rozważyć czy oświadczenie o odstąpieniu od umowy zostało złożone w sposób skuteczny. W tym zakresie Sąd Rejonowy wskazał na jego nieskuteczność błędnie powołując się na art. 636§ 1 k.c.

Tymczasem zgodnie z art. 638§ 1 k.c. w zw. z art. 560 k.c. jeżeli dzieło ma wadę, kupujący może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy, chyba że wykonujący dzieło niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wadę usunie. Ograniczenie to nie ma zastosowania, jeżeli rzecz była już wymieniona lub naprawiana przez wykonującego zamówienie albo nie uczynił on zadość obowiązkowi usunięcia wady.

Niemniej jednak nie należy zapominać o treści art. 560§ 4 k.c. z którego wprost wynika , iż kupujący nie może od umowy odstąpić jeżeli wada jest nieistotna.

W kontekście powyższego uregulowania wypada zauważyć, iż rolą Sądu w takiej sytuacji jest ocena stwierdzonej wady dzieła którą biegły określił na kwotę 1234,48 zł w związku z ujawnionymi wadami wykonawczymi.

W ocenie Sądu Okręgowego w okolicznościach niniejszej sprawy należy wskazać, iż stwierdzona przez biegłego wada była nieistotna i nie upoważniała powoda do odstąpienia od umowy, a co za tym idzie nie dawała mu prawa do występowania do pozwanego o zwrot spełnionego na rzecz pozwanego przez (...) świadczenia.

Reasumując apelacja powoda jest w sposób oczywisty bezzasadna dlatego też na podstawie art. 385 k.p.c. należało orzec jak w wyroku.

SSA w SO Arkadiusz Lisiecki SSO Dariusz Mizera del. SSR Lucyna Szafrańska