Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

O., dnia 19 września 2017 r.

Sąd Rejonowy w Otwocku – III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie:

Przewodniczący : SSR Paweł Witan

Protokolant : Magdalena Miętus

po rozpoznaniu w dniu 8 września 2017 r. w Otwocku

na rozprawie

sprawy z powództwa małoletniej N. S., reprezentowanej przez przedstawiciela ustawowego E. S.

przeciwko S. S. (1),

o podwyższenie alimentów

1.  alimenty od pozwanego S. S. (1) na rzecz małoletniej N. S., ur. (...) zasądzone w pkt. IV wyroku Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie z dnia 12 stycznia 2010 r. sygn. III C 1188/09 z dniem 11 października 2016 r. podwyższa z kwoty po 500 (pięćset) złotych miesięcznie do kwoty po 800 (osiemset) złotych miesięcznie, płatnej do 10-tego dnia każdego miesiąca z góry do rąk matki małoletniej – E. S., wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat;

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

3.  wyrokowi w pkt. 1 nadaje rygor natychmiastowej wykonalności;

4.  zasądza od pozwanego S. S. (1) na rzecz małoletniej N. S. kwotę 480 (czterysta osiemdziesiąt) złotych tytułem częściowego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

5.  nakazuje ściągnąć od pozwanego S. S. (1) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Otwocku kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) zł tytułem nieuiszczonej przez powoda opłaty sądowej należnej od uwzględnionej części roszczenia powoda, pozostałe nieuiszczone koszty sądowe ponosi Skarb Państwa,

Sygn. akt III RC 222/16

UZASADNIENIE

E. S. – przedstawicielka ustawowa małoletniej N. S. reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika pozwem z dnia 11.10.2016 roku (data prezentaty) wniosła o podwyższenie alimentów od pozwanego S. S. (1) na rzecz małoletniej N. S. z kwoty po 500 zł miesięcznie do kwoty po 1000 zł miesięcznie.

Ponadto wniosła ona o zasądzenie od pozwanego na rzecz małoletniej powódki kosztów procesu.

(pozew k. 1-2)

Pozwany S. S. (1) na rozprawie w dniu 8 września 2017 r. uznał powództwo do kwoty po 700 zł miesięcznie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia i wniósł o oddalenie powództwa w pozostałym zakresie. Ponadto wniósł także o zasądzenie kosztów postępowania od powódki.

(stanowisko pozwanego na rozprawie – nagranie płyta CD k. 86)

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Po raz ostatni obowiązek alimentacyjny pozwanego wobec małoletniej córki został ustalony wyrokiem Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie z dnia 12 stycznia 2010 r. w sprawie sygn. III C 1188/09 na kwotę po 500 zł miesięcznie.

(d. wyrok k. 58 akt sprawy Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie sygn. III C 1188/09).

W tym czasie pozwany S. S. (1) zamieszkiwał (od 2006 r.) w S., gdzie pracował jako rzeźnik i osiągał wynagrodzenie w kwocie ok. 800 funtów miesięcznie, zaś na własne potrzeby wydawał ok. 550-600 funtów. Do Polski S. S. (1) przyjeżdżał ok. 2 razy w roku, zaś z małoletnią córką N. S. utrzymywał również kontakt telefoniczny (dzwonił do niej raz w miesiącu). Ze S. S. (1) zamieszkiwał wówczas jego niespełna 17 letni syn D..

(d. przesłuchanie S. S. (1) k. 54-55 akt III C 1188/09).

Małoletnia N. S. miała wówczas niespełna 10 lat, uczęszczała do szkoły podstawowej w miejscowości K. i zamieszkiwała wraz z matką E. S. w domu jednorodzinnym położonym w miejscowości Z.. Matka małoletniej E. S. zatrudniona była wówczas w charakterze konfekcjonera bakalii i osiągała wynagrodzenie w wysokości ok. 1700 zł netto miesięcznie.

(d. przesłuchanie E. S. k. 55 akt III C 1188/09, przesłuchanie E. S. – nagranie płyta CD k. 70).

Obecnie małoletnia N. S. w dalszym ciągu zamieszkuje w domu jednorodzinnym w Z.. Oprócz niej w domu tym zamieszkuje również jej matka E. S. oraz brat D.. Koszt utrzymania powyższego domu wynosi w sumie ok. 600 zł miesięcznie.

Na wyżywienie dla małoletniej powódki potrzeba ok. 400 zł miesięcznie, na ubrania i buty - ok. 150 zł miesięcznie, na telefon ok. 50 zł miesięcznie, zaś na komunikację publiczną (bilet (...)) – 86 zł miesięcznie.

Małoletnia N. S. ma obecnie 17 lat i uczęszcza do II klasy technikum w O..

Na zakup wyprawki szkolnej (podręczników, przyborów szkolnych i zeszytów) dla małoletniej powódki potrzeba ok. 500 – 600 zł rocznie, na opłacenie rady rodziców oraz innych składek szkolnych ok. 25 zł miesięcznie, zaś na pokrycie kosztów wycieczek szkolnych dla N. S. potrzeba ok. 300 zł rocznie.

Małoletnia powódka korzysta również z korepetycji indywidualnych z języka angielskiego, których koszt wynosi ok. 400 zł miesięcznie.

N. S. na leczenie stomatologiczne (dwie wizyty w ciągu roku) potrzebuje ok. 240 zł rocznie. Nadto z uwagi na nieprawidłowo ułożone zęby potrzebuje aparatu ortodontycznego, którego koszt to 3000 zł (aparat ten będzie służył powódce prawdopodobnie przez ok. 2-3 lata).

Ponadto u małoletniej N. S. w 2012 r. zdiagnozowano nieuleczalny głęboki ubytek słuchu w prawym uchu, w związku z czym ma zalecone stosowanie aparatu słuchowego (koszt jednego aparatu słuchowego to kilka tysięcy zł, zalecane jest stosowanie aparatów na oba uszy), przy czym małoletnia nie chce jednak na razie stosować takich aparatów. W związku ze stwierdzonym niedosłuchem małoletnia raz, dwa razy w roku jeździ na wizyty do lekarzy otolaryngologów do W. i K..

Nadto od 2016 r. N. S. jest diagnozowana pod kątem wystąpienia jaskry.

(d. przesłuchanie E. S. – nagranie płyta CCD k. 70; dokumentacja medyczna k. 7, 9, 61; rachunek k. 8)

Matka małoletniej powódki – E. S. ma obecnie 46 lat, z zawodu jest kucharzem, jednakże od lat zatrudniona jest w charakterze konfekcjonera bakalii - w 2016 r. osiągnęła z tego tytułu przychód w wysokości 40 250 zł, co oznacza, iż jej miesięczny dochód netto wyniósł ok. 2400 zł. E. S. jest właścicielką domu, w którym zamieszkuje. Spłaca również kredyt zaciągnięty w 2005 r. wraz ze S. S. (1), siostrą S. S. (1) oraz jej mężem – miesięczna rata uiszczana przez E. S. wynosi 200 zł.

(d. zaświadczenia k. 10, 17, deklaracje PIT k. 18, 28 oraz przesłuchanie E. S. – nagranie płyta CD k. 70)

S. S. (1) ma 47 lat. Z zawodu jest rzeźnikiem. W dniu 29 sierpnia 2017 r. wraz ze swoją partnerką powrócił na stałe ze S. (gdzie przebywał od 2006 r.) do Polski i aktualnie zamieszkuje w K.. Jest on współwłaścicielem (wraz z partnerką) mieszkania w K. o pow. 63 m2. Mieszkanie to znajduje się w stanie developerskim. Na zakup tego mieszkania S. S. (1) zaciągnął wraz z partnerką w 2015 r. kredyt w funtach na kwotę ponad 200 000 zł. Aktualna cała rata tego kredytu wynosi ponad 200 funtów. Nadto pozwany spłaca też kredyt zaciągnięty przed wyjazdem do S. wraz ze swoją siostrą, jej mężem oraz była żoną – aktualnie spłaca ratę w wysokości 200 zł miesięcznie.

(d. dokumenty kredytowe k. 77-82)

S. S. (1) aktualnie nie pracuje, poszukuje pracy; z przyczyn formalnych (brak odpowiednich dokumentów ze S.) nie został również zarejestrowany w urzędzie pracy, rezygnacja z pracy na terenie S. była jego decyzją.

Podczas pobytu w S. pozwany pracował jako rzeźnik. W roku podatkowym zakończonym w kwietniu 2017 r. osiągnął z tytułu pracy przychód w wysokości 28 853, 90 funtów, z czego zapłacił (...), 60 funtów podatku i (...), 48 funtów składek na ubezpieczenie społeczne.

(d. deklaracja podatkowa k. 51, 67, przesłuchanie pozwanego – nagranie płyta CD k. 86)

Na terenie S. pozwany zamieszkiwał wraz z partnerką w mieszkaniu komunalnym o pow. ok. 70m2. Roczny podatek od tego mieszkania wynosił 1200 funtów, a nadto miesięczna opłata za to mieszkanie wynosiła 290 funtów. Na koszty utrzymania tego mieszkania składały się ponadto: opłata za prąd – 20 funtów tygodniowo (a więc ok. 90 funtów miesięcznie) i opłata za gaz – średniorocznie ok. 40 funtów tygodniowo (ok. 180 funtów miesięcznie). Powyższe koszty pozwany dzielił ze swoją partnerką po połowie.

Na dojazd do pracy S. S. (1) potrzebował ok. 50 funtów tygodniowo (a więc ok. 220 funtów miesięcznie), na wyżywienie ok. 60 funtów tygodniowo (ok. 270 funtów miesięcznie), na środki higieniczne ok. 5 funtów tygodniowo (ok. 22 funtów miesięcznie), zaś na ubranie ok. 50 funtów miesięcznie.

S. S. (1) ma pewne problemy z kręgosłupem, tym niemniej nie posiada żadnej dokumentacji stwierdzającej, jakoby był niezdolny do pracy.

S. S. (1) aktualnie utrzymuje sporadyczny osobisty kontakt z małoletnią powódką. Obecnie przekazuje na jej rzecz alimenty w kwocie po 600 zł miesięcznie, a nadto łoży na jej rzecz w formie prezentów czy też dodatkowych wpłat ok. 2000 zł rocznie.

(d. przesłuchanie pozwanego – nagranie płyta CD k. 86).

Starsze dziecko S. S. (1) i E. D. S., ma w chwili obecnej 24 lata, pracuje i utrzymuje się co do zasady samodzielnie.

(d. przesłuchanie E. S. i S. S. (1) – nagranie płyta CD k. 70 i 86)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w postaci dokumentów złożonych przez strony (k. 3, 7-10, 17-18, 28, 51, 61, 67, 77-82), jak również akt sprawy Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie sygn. III C 1188/09, a także dowodu z przesłuchania stron (przedstawicielki ustawowej powódki – nagranie płyta CD k. 70 i pozwanego – nagranie płyta CD k. 86).

Powyższy materiał dowodowy Sąd co do zasady uznał za wiarygodny.

W szczególności Sąd dał wiarę złożonym przez strony dokumentom, albowiem ich prawdziwość i wiarygodność nie były kwestionowane przez żadną ze stron.

Sąd co do zasady dał również wiarę zeznaniom przedstawicielki ustawowej małoletniej powódki i zeznaniom pozwanego.

Sąd nie dał jedynie wiary zeznaniom E. S. w zakresie, w jakim wynika z nich, że zarabia ona ok. 2200 zł netto miesięcznie, albowiem z przedstawionej przez nią deklaracji podatkowej wynika, iż zarabia ok. 2400 zł netto miesięcznie. Ponadto, mimo, iż na początku swych zeznań E. S. podtrzymała wskazane w pozwie koszty wycieczek szkolnych małoletniej (1000 zł rocznie), różnorakich składek szkolnych (100 zł miesięcznie) i leczenia zębów (ok.100 zł miesięcznie), Sąd przyjął, iż faktyczne aktualne koszty wycieczek szkolnych małoletniej to ok. 300 zł rocznie, składek szkolnych – to ok. 25 zł miesięcznie, zaś leczenia zębów – ok. 20 zł miesięcznie, albowiem w dalszym toku swych zeznań E. S. zweryfikowała swoje wcześniejsze twierdzenia w tej kwestii.

Sąd odmówił ponadto waloru wiarygodności zeznaniom pozwanego, jakoby w czasie pobytu w S. zarabiał 325-400 funtów tygodniowo netto (w zależności od ilości nadgodzin), albowiem z przedstawionej przez niego deklaracji podatkowej wynika, iż jego zarobki były wyższe – po odprowadzeniu podatku i składek na ubezpieczenie społeczne wynosiły miesięcznie prawie 1900 funtów.

W pozostałym zakresie Sąd zeznaniom stron dał wiarę.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z dyspozycją art. 133 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. O zakresie obowiązku alimentacyjnego decydują w każdym razie usprawiedliwione potrzeby uprawnionego oraz zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego (art. 135 § 1 kro). Pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można jednoznacznie zdefiniować. Rodzaj i rozmiar tych potrzeb jest uzależniony od cech osoby uprawnionej oraz od różnych okoliczności natury społecznej i gospodarczej w których osoba uprawniona się znajduje. Zakres obowiązku alimentacyjnego wyznaczać będą poszczególne sytuacje uprawnionego i zobowiązanego, konkretne warunki społeczno-ekonomiczne oraz cele i funkcje obowiązku alimentacyjnego. Dopiero na tym tle można określić potrzeby życiowe, materialne i intelektualne uprawnionego (uzasadnienie do tezy IV uchwały Sądu Najwyższego z dnia 16.12.1987r., II CZP 91/86).

Potrzeby uprawnionego oraz możliwości zobowiązanego ulegają zmianie, tym samym może ulegać zmianie wysokość alimentów. Dlatego też w razie zmiany stosunków zarówno uprawniony jak i zobowiązany mogą żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego (art. 138 kro). Dla stwierdzenia czy nastąpiła zmiana stosunków w rozumieniu wyżej wskazanego przepisu, należy brać pod uwagę, czy istniejące warunki i możliwości mają charakter trwały, dotyczą okoliczności zasadniczych, ilościowo znacznych i wyczerpują te przesłanki, które
w istotny sposób wpływają na istnienie czy zakres obowiązku alimentacyjnego. Zmiana orzeczenia dopuszczalna jest tylko w razie zmiany stosunków, powstałych po jego wydaniu, a jej ustalenie następuje poprzez porównanie stosunków obecnych z warunkami i okolicznościami uprzednio istniejącymi (uzasadnienie do tezy VII uchwały Sądu Najwyższego z dnia 16.12.1987r., II CZP 91/86). Przez zmianę stosunków w rozumieniu art. 138 kro rozumie się więc istotne zmniejszenie lub zwiększenie możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego albo też istotne zwiększenie lub zmniejszenie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego (tak np. T. Domińczyk, Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz pod red. K. Piaseckiego, LexisNexis 2005 str. 839).

W ocenie Sądu ze gromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż od czasu poprzedniego orzeczenia w przedmiocie alimentów na rzecz małoletniej powódki, koszt zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb małoletniej N. S. znacznie wzrósł i wynosi obecnie ok. 1500 zł miesięcznie. W ocenie Sądu wzrost ten wynika przede wszystkim z pewnej inflacji, jaka miała miejsce od ostatniego orzeczenia w przedmiocie alimentów, jak również z naturalnego rozwoju małoletniej – w czasie poprzedniego orzeczenia w przedmiocie alimentów małoletnia miała niespełna 10 lat i uczęszczała do szkoły podstawowej w K., obecnie zaś ma lat 17 i uczęszcza do szkoły średniej. Zwiększeniu uległy więc niewątpliwie zarówno usprawiedliwione koszty zaspokojenia potrzeb małoletniej w zakresie ubrania i obuwia (zauważyć należy, iż nastolatki dużą uwagę przywiązują do ubioru), jak również koszty związane z edukacją (w tym dojazdy do szkoły). Podnieść przy tym należy, iż jeśli chodzi o wydatki na naukę języków obcych Sąd za usprawiedliwione uznał jedynie wydatki na korepetycję z języka angielskiego (w aktualnych warunkach regułą jest, iż nastolatkowie korzystają z korepetycji z tego języka). Sąd natomiast nie zaliczył wydatków na korepetycję z języka portugalskiego do usprawiedliwionych kosztów utrzymania małoletniej powódki – zauważyć bowiem należy, iż powódka dopiero od września 2017 r. rozpoczyna naukę tego języka w szkole i obecnie nie sposób przewidzieć, czy będzie potrzebowała wsparcia w nauce w postaci korepetycji. Wzrost kosztów utrzymania małoletniej wiąże się również z problemami zdrowotnymi, jakie zostały zdiagnozowane u N. S. od czasu orzeczenia w sprawie sygn. III C 1188/09 - u małoletniej zdiagnozowano głęboki niedosłuch ucha prawego, pojawiła się konieczność poprawy ustawienia jej uzębienia, a nadto małoletnia wymaga kontroli pod kątem zaistnienia problemów okulistycznych (przy czym Sąd – wobec faktu, iż N. S. aktualnie nie chce nosić aparatu słuchowego – do usprawiedliwionych kosztów utrzymania małoletniej nie zaliczył kosztów zakupu tego aparatu).

Jednocześnie w ocenie Sądu znacząco zmieniły się możliwości zarobkowe (rozumiane jako środki pieniężne, które osoba zobowiązana może i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności, stosownie do swych sił umysłowych i fizycznych (tak np. uchwała pełnego składu (...) – Izby Cywilnej i Administracyjnej z dnia 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86, OSNCP 1988, nr 4, poz. 42, wyrok SN z dnia 22 czerwca 2007 r., II UK 229/06, LEX nr 422753) zarówno pozwanego jak i matki powódki.

W ocenie Sądu aktualne możliwości zarobkowe E. S. wyczerpują się w osiąganych przez nią obecnie dochodach i wynoszą ok. 2400 zł netto miesięcznie.

Możliwości zarobkowe pozwanego wyczerpują się natomiast w zarobkach osiąganych przez niego w czasie pobytu w S. i wynoszą ok. 1800-1900 funtów netto miesięcznie (z ustalonego w sprawie stanu faktycznego wynika wprawdzie, iż S. S. (1) pod koniec sierpnia 2017 r. powrócił na stałe do Polski i aktualnie nie ma zatrudnienia, tym niemniej ustalając możliwości zarobkowe pozwanego Sąd miał na względzie, iż w myśl art. 136 kro „jeżeli w ciągu ostatnich trzech lat przed sądowym dochodzeniem świadczeń alimentacyjnych osoba, która była już do tych świadczeń zobowiązana, bez ważnego powodu zrzekła się prawa majątkowego lub w inny sposób dopuściła do jego utraty albo jeżeli zrzekła się zatrudnienia lub zmieniła je na mniej zyskowne, nie uwzględnia się wynikłej stąd zmiany przy ustalaniu zakresu świadczeń alimentacyjnych”).

W tej sytuacji, mając na uwadze fakt, że od czasu poprzedniego orzeczenia w przedmiocie alimentów zwiększyły się potrzeby małoletniej powódki i koszt ich zaspokojenia wynosi obecnie ok. 1500 zł miesięcznie, a równocześnie zważywszy na okoliczność, iż znacząco zwiększyły się możliwości zarobkowe i majątkowe pozwanego (z około 800 funtów miesięcznie do około 1800-1900 funtów miesięcznie), oraz mając na uwadze fakt, iż możliwości zarobkowe S. S. (1) są wyższe od możliwości zarobkowych E. S., za zasadne należy uznać podwyższenie alimentów należnych powódce od jej ojca z kwoty po 500 zł miesięcznie do kwoty po 800 zł miesięcznie.

Zdaniem Sądu alimenty w wysokości po 800 zł miesięcznie na rzecz powódki nie przekraczają możliwości zarobkowych i majątkowych pozwanego, mając na uwadze osiągane przez niego w S. dochody, a także zważywszy na okoliczność, iż pozwany już obecnie przekazuje na rzecz powódki kwotę po 600 zł miesięcznie oraz dodatkowo pewne kwoty w ramach prezentów, jak również mając na uwadze, iż w czasie poprzedniego orzeczenia w sprawie alimentów pozwany łożył również na utrzymanie syna D., czego obecnie nie czyni.

Z kolei kwotę alimentów żądaną przez powódkę (tj. 1000 zł miesięcznie) należy uznać za wygórowaną, albowiem nie uwzględnia tego, iż także E. S. winna partycypować w zwiększonych kosztach utrzymania małoletniej powódki (możliwości zarobkowe matki powódki także uległy zwiększeniu – z kwoty 1700 zł miesięcznie do kwoty 2400 zł miesięcznie, a nadto E. S. ma obecnie na utrzymaniu jedynie małoletnią powódkę, podczas gdy w czasie poprzedniego orzeczenia w przedmiocie alimentów winna ona także łożyć na utrzymanie syna D.), jak również okoliczności, iż wprawdzie możliwości zarobkowe pozwanego znacząco wzrosły, ale również wzrosły jego usprawiedliwione wydatki na własne utrzymanie – z kwoty po 550-600 funtów miesięcznie do kwoty po ok. 1100 funtów miesięcznie.

Z uwagi na powyższe, Sąd podwyższył alimenty należne małoletniej N. S. od pozwanego z kwoty po 500 zł miesięcznie do kwoty po 800 zł miesięcznie na powódkę, płatnej do 10-tego każdego miesiąca z góry do rąk matki małoletniej wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia 11 października 2016 r. (a więc od dnia wniesienia powództwa), zaś w pozostałym zakresie powództwo oddalił.

Wobec faktu, iż powódka wygrała proces w 60%, Sąd, kierując się wyrażoną w art. 100 kpc zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów, oraz mając na względzie § 2 pkt. 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (w brzmieniu obowiązującym w dniu 11 października 2016 r.) w zw. z § 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności adwokackie zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 480 zł tytułem częściowego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

O rygorze natychmiastowej wykonalności Sąd orzekł na podstawie art. 333 § 1 pkt 1 kpc, zaś na podstawie art. 113 ustęp 1 w zw. z art. 13 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych obciążył pozwanego opłatą sądową od uwzględnionej części powództwa.