Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 kwietnia 2018 r.

Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie VIII Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodniczący – Sędzia Sądu Rejonowego Piotr Szarek

Protokolant – starszy sekretarz sądowy Wioletta Rucińska

po rozpoznaniu w dniu 11 kwietnia 2018 r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa O. N.

przeciwko A. N.

o alimenty

na skutek sprzeciwu pozwanego A. N. od wyroku zaocznego Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 12 lipca 2017 r., wydanego w sprawie o sygnaturze akt VIII RC 208/17

I  utrzymuje w mocy wyrok zaoczny Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 12 lipca 2017 r., wydany w sprawie o sygnaturze akt VIII RC 208/17, w zakresie punktu I (pierwszego) w ten sposób, iż zasądza od pozwanego A. N. na rzecz powoda O. N. alimenty w kwotach po 600 zł (sześćset złotych) miesięcznie, płatne z góry do dnia 10. każdego miesiąca wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w razie opóźnienia
w płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia 9 maja 2017 r., z prawem powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na kwoty spełnione przez pozwanego A. N. tytułem zabezpieczenia alimentów oraz na mocy ww. wyroku zaocznego, czym zmienia punkt III (trzeci) wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 19 sierpnia 2014 r., wydanego
w sprawie o sygnaturze akt X RC 952/14;

II  uchyla w pozostałym zakresie punkt I (pierwszy) wyroku zaocznego Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 12 lipca 2017 r., wydanego w sprawie o sygnaturze akt VIII RC 208/17 i oddala powództwo za okres od dnia 9 maja 2017 r. w pozostałej części,
a za okres do dnia 8 maja 2017 r. postępowanie umarza;

III  uchyla punkty II (drugi), III (trzeci), IV (czwarty) i V (piąty) wyroku zaocznego Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 12 lipca 2017 r., wydanego w sprawie o sygnaturze akt VIII RC 208/17;

IV  odstępuję od obciążania pozwanego A. N. obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz powoda O. N.;

V  odstępuje od obciążania pozwanego A. N. obowiązkiem zwrotu nieuiszczonych kosztów sądowych na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum
w S.;

VI  wyrokowi w zakresie punktu I (pierwszego) nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt VIII RC 208/17

UZASADNIENIE

W dniu 9 maja 2017 r. małoletni powód O. N. – reprezentowany przez matkę B. N. i zastępowany przez zawodowego pełnomocnika w osobie adwokata – wniósł pozew przeciwko A. N. o zasądzenie alimentów w kwotach po 1 000 zł miesięcznie, poczynając od maja 2016 r.

W uzasadnieniu pozwu m.in. wskazano, iż: powód urodził się w dniu (...); powód realizuje obowiązek szkolny i pozostaje na utrzymaniu matki; obowiązek utrzymania powoda obciąża obecnie wyłącznie matkę; pozwany jest emerytem, ale jest zdolny do pracy.

Wyrokiem zaocznym z dnia 12 lipca 2017 r., wydanym w niniejszej sprawie, Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie uwzględnił żądanie pozwu w całości oraz zasądził od pozwanego obowiązek zwrotu kosztów procesu na rzecz powoda oraz obowiązek zwrotu nieuiszczonych kosztów sądowych na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie.

Pozwany A. N. – reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika w osobie adwokata – wniósł sprzeciw od powyższego wyroku zaocznego, uznając żądanie pozwu do kwoty po 250 zł miesięcznie.

W uzasadnieniu sprzeciwu od wyroku zaocznego m.in. wskazano, iż zasądzenie świadczenie alimentacyjnych od pozwanego ponad kwotę 250 zł miesięcznie przekracza jego możliwości zarobkowe i majątkowe, przy uwzględnieniu wysokości uzyskiwanego przez niego dochodu oraz ponoszonych przez niego wydatków.

W dniu 13 lutego 2000 r. O. N. uzyskał pełnoletność, a następnie podtrzymał żądanie pozwu w całości (k. 170 i nast.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

O. N., urodzony w dniu (...), pochodzi ze związku małżeńskiego A. N. i B. N..

Wyrokiem z dnia 19 sierpnia 2014 r., wydanym w sprawie o sygnaturze akt X RC 952/14, Sąd Okręgowy w Szczecinie m.in.: rozwiązał przez rozwód związek małżeński B. N.
i A. N. bez orzekania o winie; wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnim wówczas O. N. powierzył obojgu rodzicom, ustalając miejsce pobytu małoletniego przy ojcu; kosztami utrzymania i wychowania małoletniego O. N. obciążył w całości A. N..

Od 2016 r. O. N. zamieszkuje wraz z matką B. N. w S..

Niesporne, a nadto:

-

odpis skrócony aktu urodzenia, k. 7,

-

wyrok rozwodowy Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 19 sierpnia 2014 r., k. 32
w aktach sprawy X RC 952/14.

O. N. zamieszkuje w S. jedynie z matką B. N. w lokalu wynajmowanym od (...) Sp. z o.o. w S., który ma powierzchnię ok. 65 m ² i składa się m.in. z trzech pokoi. Najemcą przedmiotowego lokalu jest B. N..

Czynsz najmu za ww. lokal opiewa na kwotę 1 025 zł miesięcznie; opłata za energię elektryczną wynosi ok. 175 zł miesięcznie (tj. 350 zł, co dwa miesiące); ciepła woda 150 zł miesięcznie; Internet i telewizja 120 zł miesięcznie. Łączne koszty związane z utrzymaniem mieszkania opiewają na kwotę 1 470 zł, a udział w przedmiotowych kosztach przypadający na jednego domownika opiewa na kwotę 735 zł miesięcznie.

Od dnia 26 lutego 2018 r. B. N. – która ma ukończone 49 lat – jest na emeryturze
i otrzymuje świadczenie emerytalne w kwocie ok. 3 600 zł netto miesięcznie, a od 1 marca 2019 r. będzie otrzymywała emeryturę w kwocie ok. 2 700 zł netto miesięcznie. Przechodząc na emeryturę B. N. otrzymała odprawę w kwocie ok. 34 000 zł netto.

Przed odejściem na emeryturę B. N. była funkcjonariuszem Delegatury Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego w S..

Dowód:

-

zeznania powoda O. N., k. 228,

-

zeznania świadka B. N., k. 226 – 228,

-

zaświadczenia z (...), k. 8, 181,

-

potwierdzenia przelewów bankowych, k. 11 – 33, 182 – 201.

O. N.: ma obecnie 18 lat; jest uczniem III klasy gimnazjum publicznego w S.; nie posiada majątku; pracował w wakacje w 2017 r. i uzyskał z tego tytułu świadczenie na łącznym poziomie ok. 700 zł.

Średniomiesięczne koszty związane z utrzymaniem O. N. wynoszą ok. 1 942 zł
i w szczególności w wymiarze średniomiesięcznym przedstawiają się następująco: 735 zł udział przypadający na O. N. w kosztach utrzymania mieszkania i w opłatach za media; 450 zł koszty wyżywienia; 200 zł korepetycje z polskiego i matematyki (10 miesięcy roku szkolnego x
240 zł rocznie / 12 miesięcy roku kalendarzowego); 100 zł koszty organizacji wypoczynku, wycieczek szkolnych (1 200 zł rocznie); 10 zł koszty ubezpieczenia w szkole, wyprawki szkolnej (120 zł rocznie); 200 zł koszty zakupu odzieży, obuwia, bielizny; 35 zł koszty utrzymania telefonu komórkowego; 100 zł kieszonkowe; 42 zł koszty biletu sieciowego na komunikację publiczną
(10 miesięcy roku szkolnego x 50 zł / 12 miesięcy roku kalendarzowego).

W 2017 r. A. N. partycypował w kosztach wycieczki szkolnej O. N. kwotą 300 zł.

Dowód:

-

zeznania powoda O. N., k. 228,

-

zeznania świadka B. N., k. 226 – 228,

-

zaświadczenie ze szkoły, k. 180,

-

zaświadczenia z (...), k. 8, 181,

-

potwierdzenia przelewów bankowych, k. 11 – 33, 182 – 201,

-

potwierdzenie przelewu bankowego od A. N., k. 88.

A. N.:

-

ma ukończone 47 lat;

-

jest obywatelem Irlandii, który na co dzień zamieszkuje w Hiszpanii;

-

legitymuje się wykształceniem średnim;

-

posiada prawo jazdy kategorii A i B;

-

poza O. N. nie ma innych osób na utrzymaniu;

-

od 2006 r. jest emerytowanym funkcjonariuszem Policji – na emeryturę przeszedł w wieku 36 lat, a przed przejściem na emeryturę pracował w jednostce antyterrorystycznej;

-

jest specjalistą m.in. w ratownictwie z powietrza, płetwonurkowaniu, żeglarstwie;

-

jest właścicielem mieszkania położonego w Hiszpanii o powierzchni ok. 80 m ², które składa się m.in. z trzech pokoi;

-

poza mieszkaniem nie posiada innego majątku;

-

mieszkanie zakupił na kredyt hipoteczny, którego miesięczna rata kształtuje się na poziomie 470 – 500 euro miesięcznie;

-

poza kredytem na mieszkanie jest obowiązany do ponoszenia takich stałych opłat jak: opłata osiedlowa 35 euro miesięcznie; podatek od nieruchomości 450 euro rocznie; opłata za wodę 60 euro, płatna co 3 miesiące; opłata za energię elektryczną 60 – 70 euro miesięcznie;

-

otrzymuje emeryturę w kwocie ok. 840 – 860 euro miesięcznie;

-

przez kilka miesięcy w roku – do sześciu miesięcy w roku – pływa jachtem m.in. jako bosman i w zamian ma zapewnione wyżywienie, odzież, ale nie otrzymuje za to wynagrodzenia; jacht nie stanowi własności A. N., ale się nim opiekuje w ww. sposób;

-

w okresach, gdy nie pływa jachtem na wyżywienie przeznacza ok. 100 – 150 euro miesięcznie;

-

przez dwa miesiące w 2017 r. pracował jako pracownik ochrony za wynagrodzeniem 800 euro miesięcznie;

-

ma zwyrodnienie stawów kolanowych oraz łuszczyce i na leczenie przeznacza ok. 20 – 30 euro miesięcznie;

-

nie reguluje na bieżąco opłat związanych z utrzymaniem mieszkania;

-

w dniu 15 października 2017 r. pożyczył od swojej matki T. N. kwotę 2 300 euro na spłacenie zaległości związanych z utrzymaniem mieszkania, którą zobowiązał się zwrócić do dnia 1 września 2018 r.;

-

na mocy orzeczeń Wojewódzkiej Komisji Lekarskiej MSWiA w S. z 2012 r., 2009 r. oraz 2006 r. został uznany za osobę niezdolną do pracy w Policji z uwagi na przebyty zawał serca oraz chorobę zwyrodnieniową stawów kolanowych, ale jednocześnie w ww. orzeczeniach wskazano, że może wykonywać przeciętną pracę zarobkową.

Dowód:

-

zeznania pozwanego A. N., k. 228 – 231,

-

zaświadczenie z UM w S. dotyczące wymeldowania, k. 80,

-

informacja o wpisie do ewidencji ludności, k. 82,

-

wyciąg z rachunku bankowego, k. 83 – 87, 220 – 221,

-

informacja o wysokości podatku od nieruchomości, k. 208,

-

umowa pożyczki, k. 210,

-

orzeczenia (...) MSWiA w S., k. 211 – 213,

-

umowy dotyczące opieki nad jachtem, k. 214, 215,

-

zeznania podatkowe, k. 222 – 223.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo O. N. o zasądzenie alimentów okazało się częściowo zasadne.

Ustalony powyżej stan faktyczny oparty został na całokształcie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, a w szczególności na powyżej powołanych dowodach z dokumentów znajdujących się w aktach niniejszej sprawy, albowiem strony nie kwestionowały zarówno autentyczności, jak i treści tychże dokumentów i jednocześnie Sąd nie powziął wątpliwości, co do wiarygodności przedmiotowych dokumentów.

Nadto podstawę ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie stanowiły zeznania stron oraz świadka B. N.. Sąd wiarę zeznaniom ww. osób w zakresie powyżej poczynionych ustaleń faktycznych, albowiem w tym zakresie zeznania te korespondowały z dokumentami zgromadzonymi w sprawie, które z wyżej podanych względów zostały uznane za przez Sąd za wiarygodne, a nadto częściowo korespondowały z zasadami doświadczenia życiowego
i zawodowego, które obrazują wysokość kosztów związanych z zakupem poszczególnych dóbr
i usług na lokalnym rynku.

Sąd oddalił wniosek pozwanego o przesłuchania świadka W. Ł. (k. 231), skoro ów świadek miał być przesłuchany na okoliczność ustalenia wysokości dochodów, jakie w zeszłym roku podczas wakacji uzyskał powód, zaś O. N. przyznał, że w 2017 r. uzyskał dochód z pracy.

Powództwo O. N. zostało oparte o art. 133 § 1 k.r.o. Zgodnie z powołanym unormowaniem, rodzice są obowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Należy przy tym wskazać, iż stosownie do treści art. 135 § 1 k.r.o., zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

W ocenie Sądu, przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe w sposób jednoznaczny wykazało, że usprawiedliwione koszty związane z utrzymaniem powoda opiewają na kwotę ok. 1 942 zł średniomiesięcznie, a poszczególne kwoty wskazano w stanie faktycznym niniejszego uzasadnienia.

W ocenie Sądu, wszystkie wydatki wyszczególnione w stanie faktycznym niniejszego uzasadnienia, jako koszty związane z utrzymaniem powoda i we wskazanej tam wysokości, są wydatkami usprawiedliwionymi w rozumieniu art. 135 § 1 k.r.o., a więc wydatkami, które powinny być pokrywane w pierwszej kolejności przez rodziców dziecka. Podkreślenia wymaga przy tym fakt, iż przedmiotowe wydatki (oraz ich wysokość) – oceniana przez pryzmat zasad doświadczenia życiowego i zawodowego – są adekwatne do potrzeb powoda przy uwzględnieniu jego wieku, stanu zdrowia, dotychczasowego poziomu życia, możliwości zarobkowych i majątkowych rodziców dziecka, potrzeb rozwojowych, emocjonalnych, społecznych powoda, potrzeby stymulowania jego rozwoju, a także przy uwzględnieniu cen dóbr i usług jakie wiążą się z zaspokajaniem poszczególnych potrzeb. W rezultacie, wysokość przedmiotowych wydatków nie może być poczytana za zbyt wygórowaną, ani za zbyt niską, a w sprawie nie ujawniły się żadne przekonywujące dowody np. z dokumentów, które by podważały powyższe zapatrywanie Sądu. Sąd nie zaliczył do usprawiedliwionych wydatków związanych z utrzymaniem powoda kosztów prywatnych wizyt lekarskich, skoro owe wizyty mogą być realizowane w ramach NFZ, a w sprawie brak jest dowodów, które by wskazywały, że powód nie może uczęszczać do lekarzy w ramach publicznej służby zdrowia.

W odniesieniu do kwestii możliwości zarobkowych pozwanego należy wskazać, że kształtują się one na wyższym poziomie niż wysokość uzyskiwanej przez niego emerytury. Sąd nie kwestionuje okoliczności, że praca, którą wykonywał pozwany była bardzo trudna i obciążająca zarówno fizycznie, jak i psychicznie i należał mu się wypoczynek na emeryturze. Jednakże nie można tracić z pola widzenia okoliczności, że pozwany jest na emeryturze już od 12 lat, więc zapewne zdążył nieco wypocząć, przy uwzględnieniu tego, że prowadzi bardzo odprężający styl życia, tj. żegluje przez wiele miesięcy w ciągu roku. Pozwany nie jest osobą niezdolną do pracy, skoro pracuje na jachcie podczas rejsów i jednocześnie w orzeczeniu Wojewódzkiej Komisji Lekarskiej MSWiA w S. z 2006 r. wskazano, że schorzenia pozwanego nie ograniczają
w istotny sposób możliwości zarobkowania poza resortem MSWiA (k. 213v). Zasądzone świadczenia alimentacyjne opiewają mniej więcej na równowartość 150 euro miesięcznie, tj. 1 800 euro rocznie. Z uwagi na to, że pozwany jako pracownik ochrony uzyskiwał dochody na poziomie 800 euro miesięcznie i nawet uwzględniając okoliczność, że nie ma on możliwości pracy przez cały rok z uwagi na sytuację na rynku pracy w jego obecnym miejscu zamieszkania (Hiszpania), to jednak osiągnięcie dodatkowego dochodu na poziomie 1 800 euro rocznie nie jest w ocenie Sądu bardzo utrudnione dla pozwanego, nawet jeżeli wiedza Sądu o rynku pracy w Hiszpanii ma swoje źródło jedynie w zasadach doświadczenia życiowego Sądu. Sąd ma świadomość tego,
że rezygnacja z dotychczasowego stylu życia jest dla pozwanego bardzo trudna, ale musi mieć on świadomość tego, że jego syn O. N. nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie i potrzebuje wsparcia swoich rodziców. Nie ma podstaw, aby obowiązkiem utrzymania O. N. obciążać tylko jego matkę, skoro oboje rodzice mogą łożyć na jego utrzymanie. Z uwagi na to, że matka powoda uzyskuje stały dochód, który w polskich warunkach ma wyższą siłę nabywczą niż emerytura pozwanego, którą ten wydatkuje w Hiszpanii, to Sąd uznał, że A. N. ma w 30 % pokrywać wydatki związane z utrzymaniem syna, a matka powoda ma to czynić w 70 %. Powyższe zapatrywanie wynika z faktu, że nie ma podstaw do przyjęcia, iż pozwany może regularnie uzyskiwać w Hiszpanii dodatkowy dochód, aby pokrywać w większym udziale koszty związane z utrzymaniem syna.

Zgodnie z art. 347 k.p.c., po ponownym rozpoznaniu sprawy sąd wydaje wyrok, którym wyrok zaoczny w całości lub części utrzymuje w mocy albo uchyla go i orzeka o żądaniu pozwu, bądź też pozew odrzuca lub postępowanie umarza. Przepis art. 332 § 2 stosuje się odpowiednio.

Z uwagi na to, iż w okolicznościach sprawy ziściły się przesłanki do ustalenia alimentów na poziomie 600 zł miesięcznie, poczynając od dnia wniesienia pozwu, tj. od dnia 9 maja 2017 r., to Sąd w powyższym zakresie częściowo utrzymał w mocy wyrok zaoczny z dnia 12 lipca 2017 r., wydany w niniejszej sprawie, a w pozostałym zakresie wyrok zaoczny uchylił i powództwo częściowo oddalił, co do świadczeń za okres od dnia 9 maja 2017 r., a za okres sprzed wytoczenia powództwa postępowanie w sprawie umorzył z uwagi na cofnięcie w tym zakresie pozwu.

Ze względu na to, że w toku procesu pozwany świadczył już częściowo alimenty na rzecz powoda, to w celu uniknięcia sytuacji, że musiałby ponownie spełniać te same świadczenia na rzecz syna Sąd poczynił zastrzeżenie, że w toku postępowania egzekucyjnego ma prawo powoływania się na okoliczność spełnienia świadczeń alimentacyjnych na mocy udzielonego w sprawie zabezpieczenia i wydanego w sprawie wyroku zaocznego.

Uwzględniając okoliczność, że sytuacja majątkowa pozwanego uniemożliwi mu równoczesne spełnienie świadczeń alimentacyjnych, jak i ponoszenie kosztów procesu oraz nieuiszczonych kosztów sądowych, to Sąd – na mocy art. 102 k.p.c. – odstąpił od obciążania pozwanego przedmiotowymi kosztami. W ocenie Sądu, powołana sytuacja materialna pozwanego jest szczególnie uzasadnionym wypadkiem w rozumieniu art. 102 k.p.c., albowiem odmienne zapatrywanie doprowadziłoby do sytuacji, że pozwany mógłby wpaść w spiralę zadłużenia, aby regulować zarówno świadczenia alimentacyjne, jak i zobowiązania związane
z obowiązkiem ponoszenia kosztów procesu i nieuiszczonych kosztów sądowych.

Mając na względzie całokształt powyższych ustaleń orzeczono, jak w punktach I – V wyroku.

Stosownie do treści art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c., sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności, jeżeli zasądza alimenty – co do rat płatnych po dniu wniesienia powództwa, a co do rat płatnych przed wniesieniem powództwa za okres nie dłuższy niż za trzy miesiące.

Z tych też względów orzeczono, jak w punkcie VI wyroku.