Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 maja 2018 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Leszek Dąbek (spr.)

Sędzia SO Henryk Brzyżkiewicz

SO Marcin Rak

Protokolant Marzena Makoś

po rozpoznaniu w dniu 10 maja 2018 r. w Gliwicach na rozprawie

sprawy z powództwa Ł. G. (G.)

przeciwko R. G. (G.)

o obniżenie alimentów

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim

z dnia 19 października 2017 r., sygn. akt III RC 71/17

1.  uchyla zaskarżony wyrok:

a)  w punkcie 1 w części oddalającej powództwo za okres od 1 stycznia 2018 roku;

b)  w punktach 2 i 3 w całości

- i w tym zakresie przekazuje sprawę Sądowi Rejonowemu w Wodzisławiu Śląskim do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego;

2.  oddala apelację w pozostałej części.

SSO Marcin Rak SSO Leszek Dąbek SSO Henryk Brzyżkiewicz

Sygn. akt III Ca 100/18

UZASADNIENIE

Powód Ł. G. żądał obniżenia alimentów zasądzonych na rzecz pozwanego R. G. z kwoty 700 zł miesięcznie do kwoty 350 zł miesięcznie.

Uzasadniając żądanie twierdził, że od czasu ustalenia ostatnich alimentów zmieniła się jego sytuacja, ożenił się, ma dwójkę dzieci w wieku 2 i 5 lat, zmniejszyło się jego wynagrodzenie.

Pozwany R. G. wnosił o oddalenie powództwa oraz zasądzenie zwrotu kosztów procesu. Matka małoletniego pozwanego podnosiła, iż powód jest w stanie ponosić alimenty w dotychczasowej wysokości z uwagi na wysokie wynagrodzenie, a także jego możliwości zarobkowe niezależne od faktycznego wynagrodzenia. Podniosła także, że sytuacja pozwanego nie polepszyła się, a jego potrzeby wzrosły.

Sąd Rejonowy w Wodzisławiu Śląskim w wyroku z dnia 19 10 2017r. oddalił powództwo oraz orzekł o kosztach procesu.

W ustalonym stanie faktycznym w motywach orzeczenia jako podstawę prawną rozstrzygnięcia przywołał regulację art.138 k.r.o., art. 133 i 135 k.r.o. Stwierdził, że sytuacja osobista i rodzinna powoda zmieniła się, zawarł związek małżeński, ma na utrzymaniu dwójkę małoletnich dzieci, prócz pozwanego, wynagrodzenie zwiększyło się z kwoty 4 682zł do 4856zł z wszystkimi dodatkami. Jednocześnie uznał, iż możliwości zarobkowe i majątkowe powoda nie zmniejszyły
się. Wskazał, iż powód jest osobą młoda, zdrową, mająca kwalifikacje
i doświadczenie zawodowe, które winien w pełni wykorzystać celem zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb trójki dzieci. Stwierdził, iż potrzeby małoletniego wzrosły. Matka małoletniego zaspokaja jego potrzeby mieszkaniowe, sprawuje nad nim bieżącą pieczę i brak jest podstaw do uznania
by w jeszcze większym zakresie niż dotychczas przyczyniała się do utrzymania dziecka. Podsumowując uznał, iż nie doszło do istotnej zmiany stosunków uzasadniającej zmianę orzeczonego obowiązku alimentacyjnego.

Orzeczenie zaskarżył powód Ł. G., wnosząc o jego zmianę poprzez obniżenie zasądzony alimentów do kwoty 500 zł oraz wzajemne zniesienie kosztów procesu.

Zarzucał, sprzeczność istotnych ustaleń faktycznych z treścią zebranego
w sprawie materiału dowodowego, w tym polegającą na ustaleniu wyższych dochodów od rzeczywiście obecnie uzyskiwanych przez powoda, ustaleniu kosztów pokrycia usprawiedliwionych potrzeb małoletniego pozwanego
na zawyżonym, nieadekwatnym do standardu życia rodzin poziomie
oraz na ustaleniu, że matka ze względu na urlop wychowawczy nie możliwości majątkowych.

Zarzucał, że przy ferowaniu wyroku naruszono prawo procesowe, regulacje:

-

art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów polegające przede wszystkim na:



niewszechstronnej ocenie dowodów z przesłuchania stron i zeznań świadków, w tym pominięcie występujących w zeznaniach matki małoletniego pozwanego i jej męża niespójności co do standardu materialnego rodziny w odniesieniu do dochodów uzyskiwanych
w tej rodzinie;



pominięciu przy ocenie usprawiedliwionych potrzeb małoletniego pozwanego, że pochodzi on z małżeństwa, z którego oboje małżonkowie po rozwodzie założyli nowe rodziny i posiada przyrodnie rodzeństwo, którego potrzeby wyznaczają standard życia adekwatny dla wszystkich tych dzieci;



pominięciu wskazań doświadczenia życiowego przy ocenie zestawienia usprawiedliwionych potrzeb małoletniego pozwanego z zakresem możliwości majątkowych i zarobkowych jego rodziców faktu, że na utrzymanie dzieci w standardzie wymagającym wydatków w kwocie 1 700 zł na członka rodziny nie pozwalają dochody uzyskiwane tak w rodzenie powoda, ja i w rodzinie A. C.;



pominięciu przy oczenie obecnych możliwości zarobkowych powoda, długotrwałości jego niezdolności do pracy i leczenia, któremu jest poddawany;



pominięciu pomimo braku domowy wiarygodności zeznań B. G. w zakresie problemów z utrzymaniem rodziny
z bieżących dochodów;

-

art. 158 § 1 i 2, art. 212 § 1, art. 217 § 1 i art. 236 k.p.c. – poprzez nieujęcie w protokole wniosku dowodowego powoda odnośnie
do dokumentów załączonych do apelacji, a co ko których powód oświadczył przez zamknięciem rozprawy, że chce je złożyć jako dowody oraz nierozpoznanie tych wniosków dowodowych.

W uzasadnieniu apelacji między innymi podnosił, że Sąd I instancji winien
był zważyć na podawana przez powoda jego sytuacje zdrowotną, która wiąże
się z długotrwałą niezdolności do pracy i ryzykiem konieczności przebranżowienia i spadkiem dochodów w okresie niezdolności do pracy.

W odpowiedzi na apelację pozwany R. G. wnosił o oddalenie apelacji i zasądzenie na jego rzecz od powoda zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy ustalił zważył co następuje :

Sąd pierwszej instancji trafnie zakwalifikował roszczenia powoda przyjmując, że mają one źródło w regulacji art. 138 k.r.o. w związku
z art. 133 § 1 k.r.o. i art. 135 § 1 i § 2 k.r.o. oraz prawidłowo rozpoznał sprawę,
w części oddalającej powództwo o obniżenie obowiązku alimentacyjnego
do dnia 31 grudnia 2017r.

Ustalenia faktyczne w tej części składające się podstawę faktyczną orzeczenia mają odniesienie, we wskazanych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku źródłach dowodowych, których ocena jest logiczna, mieści
się w granicach swobodnej oceny dowodów i wbrew zarzutom apelacji
przy jej konstruowaniu nie naruszono wskazanych w apelacji regulacji prawa procesowego.

Sąd pierwszej instancji prawidłowo ocenił wiarygodność zeznań stron
i świadków.

Sąd Rejonowy miał bezpośrednią styczność z tymi osobami podczas składania przez nich zeznań, wobec czego Sąd odwoławczy może jego ocenę podważyć tylko wówczas, gdy w sposób oczywisty są ze sobą czy pozostałym materiałem sprawy sprzeczne czy też nielogiczne, z czym jednak nie mamy
w sprawie do czynienia.

Na ich podstawie w sposób prawidłowy uznał, iż miesięczne koszty utrzymania małoletniego stanowią kwotę 1 700 zł, a dochody pozwanego kształtowały się na poziomie 4 856zł.

Z tych też względów Sąd odwoławczy przyjął za własne ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji.

Dokonana przez Sąd Rejonowy ocena prawna ustalonego stanu faktycznego w części dotyczącej okoliczności faktycznych istniejących do końca grudnia 2017r. ma oparcie w prawidłowo zastosowanych przepisach prawa wskazanych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku i Sąd odwoławczy w tej części ocenę prawną Sądu pierwszej instancji w całości podziela i przyjmuje za własną (orzecz. SN z dn. 26 04 1935r. III C 473/34, ZB. Urz. 1935r. nr 12, poz. 496).

Powód jest ojcem pozwanego, który z racji swojego wieku
nie jest w stanie samodzielnie się utrzymywać, wobec czego na powodzie
- z mocy regulacji art. 133 § 1 k.r.o. - ciąży obowiązek jego alimentacji.

Ostatnie alimenty zostały ustalone w kwotach po 700 zł miesięcznie
w wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach Ośrodka (...) w R.
z dnia 21 11 2011r. wydanym w sprawie o sygn. akt II RC 994/11.

Od tego czasu upłynęło ponad 6 lat i w tym czasie pozwany rozwinął się fizycznie oraz nadal uczęszcza do szkoły podstawowej.

W następstwie tego jego potrzeby nie zmieniły się, a nawet wzrosły i tym samym wzrosły także koszty jej utrzymania.

Jednocześnie sytuacja majątkowa powoda od czasu orzeczonego obowiązku alimentacyjnego polepszyła się, jego dochody wzrosły o kwotę 1 000zł. Powiększenia się rodziny powoda, przy uwzględnieniu dochodu w wysokości 4 865zł nie uzasadnia zmniejszenia obowiązku alimentacyjnego. Jednocześnie należy wskazać, iż Sąd Odwoławczy w zakresie kosztów utrzymania powoda nie uwzględnił spłacanego zobowiązania kredytowego w wysokości 1 700zł, które – co sam potwierdza powód w swych zeznaniach – nie zostało zaciągnięte na potrzeby rodziny.

Dlatego Sąd pierwszej instancji słusznie ocenił, że w chwili wyrokowania nie nastąpiła zmiana stosunków w rozumieniu regulacji art. 138 k.r.o. uzasadniająca obniżenie dotychczasowych alimentów, co z uwagi na osiągane przez powoda dochody rozciąga się także na okres do 31 12 2017r..

W tej zatem części apelacja jest bezzasadna w rozumieniu art. 385 k.p.c., co z mocy zawartej w nim regulacji prowadziło w tym zakresie do jej oddalenia.

W toku postępowania odwoławczego doszło jednak do zasadniczej zmiany w sytuacji majątkowej powoda, który na skutek choroby utracił zdolność do pracy zarobkowej.

Nastąpiło to po wydaniu zaskarżonego wyroku i okoliczności te,

jak również okoliczności dotyczące jego aktualnej rodzinnej oraz sytuacji majątkowej i rodzinnej pozwanego, ze swej istoty– z przyczyn niezależnych od Sądu Rejonowego – nie zostały w sposób prawidłowy ustalone.

Ich ustalenie wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego niemal w całości, a to stosownie do regulacji art. 386 § 4 k.p.c. skutkowało koniecznością uchylenia w tej części zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Reasumując zaskarżone wyrok jest w części wadliwy i dlatego apelację powoda jako częściowo uzasadnioną uwzględniono uchylając zaskarżony wyrok w części oddalającej powództwo za okres od dnia 1 01 2018r., orzekającej o kosztach sądowych oraz kosztach procesu i przekazując w tym zakresie sprawę Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania w oparciu o regulację art. 386 § 4 k.p.c., a w pozostałej części apelację jako bezzasadną oddalono na mocy regulacji art. 385 k.p.c.

Sąd Rejonowy rozpoznając sprawę uwzględni zawartą powyżej ocenę prawną i zakreśli stronom termin do zgłoszenia wniosków dowodowych

na okoliczność ich sytuacji materialnej i rodzinnej po zmianie sytuacji zdrowotnej powoda.

Następnie zgłoszone przez strony wnioski dowodowe – w tym wnioski dowodowe zgłoszone w toku postępowania odwoławczego - rozpozna
a dopuszczone dowody prawidłowo przeprowadzi.

W przypadku, gdyby zebrany w sprawie materiał nie pozwalał poczynić wszystkich niezbędnych ustaleń faktycznych weźmie pod uwagę, iż w sprawach
o alimenty Sąd zobowiązany jest działać z urzędu w celu wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności w sprawie i z urzędu dopuści oraz przeprowadzi niezbędne dowody w celu ich jednoznacznego ustalenia.

SSO Marcin Rak SSO Leszek Dąbek SSO Henryk Brzyżkiewicz