Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 kwietnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Słupsku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 24 kwietnia 2018 r. w Słupsku

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) w Belgii

przeciwko Miastu L., (...) Spółce Akcyjnej w W., (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W., (...) Spółce Akcyjnej w W., M. M., M. - (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w L.

o zwolnienie spod egzekucji

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda (...) w Belgii na rzecz pozwanych Miasta L., (...) Spółki Akcyjnej w W., (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W., (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę po 5.417 zł (słownie: pięć tysięcy czterysta siedemnaście złotych), a na rzecz pozwanego M. M. kwotę 30 zł (słownie: trzydzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Na oryginale właściwy podpis

Sygn. akt IC 423/16

UZASADNIENIE

Powód, Staro (...) w E. (Belgia) wniósł przeciwko pozwanemu, (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w L. pozew o zwolnienie spod egzekucji kwoty 24.531,32 Euro. Zażądał także zasądzenie od pozwanego na swą rzecz kosztów procesu.

Na uzasadnienie wskazał, że w dniach 8 – 17 października 2016r. prezes powodowej spółki przebywał na urlopie wypoczynkowym. W tym czasie pracownik spółki dokonał błędnej dyspozycji wysłania środków finansowych w kwocie 24.531,32 Euro. Błąd polegał na tym, że w rubryce programu księgowego wpisał naprzemienne cyfry zapisanego pod tym numerem kontrahenta. W wyniku tej omyłki przelew został wysłany do niewłaściwego adresata. Pieniądze wpłynęły na konto podmiotu, (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w L., przeciwko któremu prowadzona jest egzekucja przez komornika sądowego. Powodowa spółka skontaktowała się z Bankiem (...) w E., a ten wystąpił do Banku (...) o zwrot kwoty 24.531,32 Euro. Pomimo, że dłużnik zgodził się, by kwotę omyłkowo wpłaconą na jego konto zwrócić powodowi, zwrot środków pieniężnych nie nastąpił. Co więcej komornik objął tę kwotę planem podziału. W tym stanie rzeczy, wniesienie pozwu stało się konieczne.

Pismem procesowym z dnia 30 grudnia 2016r. powód wskazał jako pozwanych w tej sprawie: Miasto L., (...) Spółkę Akcyjną w W., (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w W., (...) Spółkę Akcyjną w W. oraz komornika sądowego działającego przy Sądzie Rejonowym w Lęborku, M. M. (k. 28).

Pozwana, (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w L., wniosła o oddalenie powództwa z uwagi na brak legitymacji procesowej biernej. Wskazała, że nie zaprzecza prawu powoda do kwoty 24.531,32 Euro. Podkreśliła, że przed procesem wyraziła zgodę, na wniosek Banku (...) SA, o zwrot powyższej kwoty powodowej spółce (k. 111).

Pozwana, Gmina M. L., wniosła o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu (k. 119).

Podała, że nie kwestionuje twierdzenie o przelaniu przez powodową spółkę na rachunek bankowy (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w L. kwoty 24.531,32 Euro. Podniosła jednak, że powódka nie ma tytułu prawnego przelewu środków oraz, że nie zachowała terminu do wniesienia powództwa egzekucyjnego, przewidzianego w art. 841 par 3 k.p.c.. Podkreśliła, że niedopuszczalne jest żądanie osoby trzeciej zwolnienia spod egzekucji środków na rachunku bankowym dłużnika, zajętych w postępowaniu egzekucyjnym, ponieważ prowadzenie egzekucji z wierzytelności posiadacza rachunku w stosunku do banku nie narusza praw osoby trzeciej. Wierzytelność z tytułu prowadzenia rachunku bankowego przysługuje posiadaczowi tego rachunku wobec banku i wierzytelność ta jest przedmiotem egzekucji. Powyższe oznacza, iż powodowa spółka nie jest właścicielem środków pieniężnych znajdujących się na rachunku bankowym prowadzonym dla pozwanej, (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w L..

Pozwany, M. M., wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu (k. 122).

Wskazał, że środki przekazane na rachunek bankowy (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w L. nie stanowią własności powodowej spółki. Podał, że powództwo o zwolnienie zajętego przedmiotu spod egzekucji dotyczy wyłącznie egzekucji z ruchomości, co oznacza, że zajęty przedmiot musi mieć charakter materialny (art. 45 k.c.). Nadto wskazał, iż zajęcie rachunku bankowego, tak jak to miało miejsca w rozpoznawanej sprawie, oznacza zajecie wierzytelności posiadacza rachunku wobec banku wypłatę środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku. Nie stanowi zatem zajęcia środków zgromadzonych na rachunku. Dodatkowo podał, że powód nie wykazał, iż wpłata na konto dłużnika rzeczywiście nastąpiła omyłkowo. Nie przedłożył dowodów na wykazanie, że łączyła go więź z kontrahentem, na którego konto kwota 24.513,32 Euro miała wpłynąć. Jednocześnie wskazał, że powodową spółkę i dłużnika łączyła umowa o usługi transportowe, co potwierdzają dokumenty rozliczeniowe spółki (...). Podniósł również, że nie posada legitymacji procesowej biernej w niniejszej sprawie.

Pozwany, (...) Spółka Akcyjna w W., wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu (k. 126).

Podniósł, że powodowa spółka przekroczyła miesięczny termin do wniesienia powództwa o zwolnienie zajętego przedmiotu spod egzekucji. Nadto podał, iż to nie środki pieniężne, które wpływają na rachunek bankowy dłużnika są przedmiotem zajęcia, lecz zajęcie dotyczy wierzytelności posiadacza rachunku o wypłatę środków pieniężnych zgromadzonych na tym rachunku, przez co powodowa spółka nie może domagać się zwolnienia środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku bankowym dłużnika.

Pozwany, (...) Spółka Akcyjna w W., wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu (k. 137).

Podniósł, że powód nienależycie wykazał , iż wpłata kwoty 24.513,32 Euro na rachunek bankowy dłużnika nastąpiła omyłkowo. Dodatkowo w toku procesu podniósł twierdzenia, iż dokumentów przedstawionych do akt sprawy (k. 105) wynika, ze powodową spółkę i dłużnika (...) spółkę z ograniczona odpowiedzialnością w L., łączyła stała i szeroka współpraca, co czyni niewiarygodnymi twierdzenia powódki o omyłkowej wpłacie kwoty 24.513,32 Euro na konto dłużnika. Nadto wskazał, że przedmiotem zajęcia nie może być określona kwota pieniędzy, a jedynie wierzytelności dłużnika z rachunku bankowego. Zatem nieuzasadnione są twierdzenia powódki, że zajęcie rachunku bankowego dłużnika naruszyło jej prawa.

Pozwany, (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W., wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu (k. 145).

Wskazał, że powodowa spółka przekroczyła miesięczny termin do wniesienia powództwa o zwolnienie zajętego przedmiotu spod egzekucji. Dodatkowo podniósł, że to nie środki pieniężne, które wpływają na rachunek bankowy dłużnika są przedmiotem zajęcia, lecz zajęcie dotyczy wierzytelności posiadacza rachunku o wypłatę środków pieniężnych zgromadzonych na tym rachunku. Zatem powodowa spółka nie może skutecznie domagać się zwolnienia środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku bankowym.

Sąd ustalił:

Komornik sądowy, działający przy Sądzie Rejonowym w Lęborku, M. M., prowadzi egzekucję przeciwko (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w L. w sprawach:

- Km (...) z wniosku (...) Spółki Akcyjnej w W.;

- Km (...) z wniosku (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.;

- Km (...) z wniosku (...) Spółki Akcyjnej w W.;

- Km (...) z wniosku (...) Spółki Akcyjnej w W.;

- Km (...) z wniosku (...) Spółki Akcyjnej w W.;

- Km (...) z wniosku (...) Spółki Akcyjnej w W.;

- Km (...) z wniosku Gminy M. L.;

Sprawa - Km (...) z wniosku (...) Spółki Akcyjnej w W. oraz sprawa Km (...) z wniosku (...) SA w W. są zakończone wobec wyegzekwowania całego roszczenia.

( bezsporne, nadto pismo komornika sądowego z dnia 17.04.2018r., k. 241).

W dniu 10 października 2016r. powodowa spółka dokonała wpłaty kwoty 24.513,32 Euro na rachunek bankowy (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w L., prowadzony przez (...) Bank SA w W. o numerze (...) ( bezsporne).

W toku postępowań egzekucyjnych wymienionych wyżej, komornik sądowy dokonał zajęcia rachunku bankowego dłużnika, prowadzonego przez (...) Bank SA w W. o numerze (...) ( bezsporne).

Powodowa spółka złożyła skargę na czynność komornika sądowego polegającą na zajęciu rachunku dłużnika, zarzucając prowadzenie egzekucji z majątku osoby trzeciej. Sąd Rejonowy w L., postanowieniem z dnia 12 stycznia 2017r., skargę oddalił (ICo (...)) ( bezsporne, nadto postanowienie Sądu Rejonowego w L. z dnia 12 stycznia 2017r.,k. 101).

Dnia 15 listopada 2016r. komornik sądowy dokonał planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji rachunku bankowego, o czym powiadomił dłużnika oraz wierzycieli. Plan podziału dotyczył kwoty 105.140,10 zł., równowartości kwoty 24.513,32 Euro.

Dowód: pismo komornika sądowego z dnia 15.11.2016r., k. 9 – 11.

Postanowieniem z dnia 23 lutego 2017r. Sąd Rejonowy w Lęborku zatwierdził plan podziału kwoty 105.140,10 zł. uzyskanej wskutek egzekucji z rachunku bankowego dłużnika (I Co (...)). Wskutek zażalenia dłużnika, Sąd Okręgowy w S. postanowieniem z dnia 6 kwietnia 2017r. uchylił powyższe postanowienie (IV Cz (...)) i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w L. do ponownego rozpoznania. Sprawa została zarejestrowana w Sądzie Rejonowym w L. pod sygn. ICo (...) i w dniu 9 maja 2017r. została zawieszona z uwagi na uznanie, ze wynik niniejszego sporu będzie miał wpływ na wynik sprawy o zatwierdzenie planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji.

Dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w L. z dnia 23 lutego 2017r., k. 135 – 136, nadto fakty znane sądowi z urzędu.

W październiku 2016r. powodowa spółka zwróciła się do banku, w którym dokonała zlecenia przelewu o zwrot kwoty 24.513,32 Euro, powołując się na omyłkową wpłatę. Bank ten zwrócił się do (...) Bank SA w W. o zwrot kwoty 24.513,32 Euro. (...) Bank SA w W., pismem z dnia 17 października 2016r., zwrócił się do (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w L., o wyrażenie zgody na zwrot pieniędzy. Pozwana spółka wyraziła zgodę na powyższe pismem z dnia 24 października 2016r.

Dowód: pismo (...) Bank SA w W. z dnia 17.10.2016r., k. 12, pismo dłużnika z dnia 24.10.2016r., k. 13.

Zwrot kwoty 24.513,32 Euro na rzecz powodowej spółki nie nastąpił ( bezsporne).

Pismem z dnia 6 grudnia 2016r. powód zwrócił się do komornika sądowego, działającego przy Sądzie Rejonowym w L., M. M. z wnioskiem o wyłączenie spod egzekucji kwoty 24.513,32 Euro w sprawie Km (...), bądź o umorzenie egzekucji w tym zakresie. Wnioski nie zostały uwzględnione.

Dowód: pismo powoda z dnia 06.12.2016r., k. 7 – 8.

Powodową spółkę oraz (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w L. łączyły relacje handlowe.

Dowód: zestawienie faktur, k. 102 – 108.

Sąd zważył:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Jest okolicznością bezsporną, że powodowa spółka wpłaciła na rachunek bankowy dłużnika, (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w L., kwotę 24.513,32 Euro. Spór sprowadza się do oceny prawnej zaistniałego zdarzenia pod kątem przepisu art. 841 k.p.c., regulującego powództwo o zwolnienie zajętego przedmiotu spod egzekucji.

W myśl art. 841 § 1 k.p.c. osoba trzecia może w drodze powództwa żądać zwolnienia zajętego przedmiotu od egzekucji, jeżeli skierowanie do niego egzekucji narusza jej prawa

Podkreślić należy, że powództwo o zwolnienie zajętego przedmiotu spod egzekucji stanowi środek merytorycznej obrony osoby trzeciej, której prawa zostały przez egzekucję naruszone. Zmierza ono do przeciwstawienia się prowadzeniu egzekucji z określonego przedmiotu. Legitymacja czynna przysługuje wyłącznie osobie trzeciej, której prawa zostały naruszone w konkretnym postępowaniu egzekucyjnym. Legitymowany biernie jest zaś wierzyciel egzekwujący. Przepis dalej możliwość pozwania również dłużnika, jeżeli ten kwestionuje prawo powoda.

Odnosząc powyższe od niniejszej sprawy, stwierdzić wpierw należy, że dłużnik (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w L. nie kwestionowała i nadal nie kwestionuje twierdzeń powodowej spółki, że środki pieniężne wpłacone w październiku 2016. na rachunek bankowy dłużnika prowadzonego przez (...) Bank SA w W. pochodziły od powódki. Zatem dłużnik nie posiada legitymacji procesowej biernej w tym procesie. W konsekwencji powyższego, sąd co do tego pozwanego oddalił powództwo na podstawie art. 841 par 2 k.p.c., stosowanego a contrario.

Z uwagi na brak legitymacji procesowej biernej sąd oddalił również powództwo wobec komornika sądowego, M. M., na podstawie art. 841 par 1 k.p.c., stosowanego a contrario. Nie stanowi on bowiem podmiotu, który jest stroną postępowania egzekucyjnego, bądź osobą obcą.

W zakresie pozostałych podmiotów pozwanych rozważania są wspólne.

Poza sporem jest, że komornik sądowy, działający przy Sądzie Rejonowym w L., M. M., prowadził i nadal prowadzi egzekucję sądową wobec (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w L., w tym również w zakresie rachunku bankowego w (...) Bank SA w W. o numerze (...).

Wyjaśnić należy, że znaczenie wpisu na rachunku bankowym polega na tym, że określa on wierzytelności posiadacza rachunku do banku, który zobowiązany j jest na jego żądanie wypłacić mu określoną kwotę pieniędzy lub wykonać polecenie przelewu, polecenie zapłaty, czy inne zlecenie. Inaczej rzecz ujmując, bank jest dłużnikiem posiadacza rachunku do wysokości zapisanej na rachunku kwoty. Nie można zatem twierdzić, że zgromadzona na rachunku bankowym kwota pieniędzy stanowi własność posiadacza rachunku, a tym bardziej własność innej osoby, na polecenie której określona kwota ten rachunek zasiliła, choćby dokonała tego omyłkowo. Należy wyraźnie podkreślić, że przedmiotem zajęcia egzekucyjnego nie jest ani gotówka, ani sama kwota zapisana, zaksięgowana na rachunku bankowym, lecz wierzytelność posiadacza rachunku bankowego wobec banku o wypłatę tej kwoty (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27.10.2016r., (...), (...)

Podzielając w całości powyższe rozważania Sądu Najwyższego, stwierdzić należy, że kwota 24.513,32 Euro, nawet jeśli została omyłkowo wpłacona na rachunek bankowy dłużnika, nie stanowi przedmiotu, który można zwolnić spod egzekucji w ramach powództwa z art. 841 k.p.c., albowiem to nie kwota pieniędzy jest przedmiotem egzekucji, lecz wierzytelność posiadacza rachunku o wypłatę środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku.

W konsekwencji powyższego, sąd oddalił powództwo na podstawie art. 841 k.p.c. stosowanego a contrario. Bezprzedmiotowe stało się zatem ustalanie okoliczności przelania kwoty 24.513,32 Euro na rachunek dłużnika. Dlatego też sąd oddalił wnioski powoda o dopuszczenie w poczet materiału dowodowego zeznań świadka N. P. oraz przesłuchania stron.

Mając na uwadze, że powód przegrał niniejszy spór, o kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 par 1 i par 3 k.p.c., art. 99 k.p.c. i sąd zasądził od powodowej spółki na rzecz pozwanych Miasta L., (...) SA w W., (...) spółki z o.o. w W. oraz (...) SA w W. kwoty po 5.417 zł. na rzecz każdego z wyżej wymienionych pozwanych. Na kwoty te złożyło się wynagrodzenie fachowego pełnomocnika w kwocie 5.400 zł. (par 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r., (Dz. U. poz. 1804, zm. Dz. U. z 2016r., poz. 1667) oraz opłata od udzielonego pełnomocnictwa w kwocie 17 zł. Na rzecz pozwanego, M. M. sąd zasądził kwotę 30 zł. stanowiącą opłatę od zażalenia wniesionego przez tego pozwanego w toku niniejszego procesu.

Na oryginale właściwy podpis

Sygn. akt IC 423/16

ZARZĄDZENIE

1.  Postanowienie o zabezpieczeniu (k. 248) prawomocne z dniem 2 maja 2018r.;

2.  sporządzić odpis okładki z akt: Km (...), Km (...), Km (...), Km (...), Km (...), Km (...), Km (...) i Km (...);

3.  odpis załączyć do akt niniejszych, po czym zwrócić akta Km wymienione wyżej komornikowi sądowemu, M. M.;

4.  odnotować uzasadnienie;

5.  odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi (...) SA;

6.  akta przedłożyć z wpływem lub za 21 dni.