Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 kwietnia 2018 roku

Sąd Rejonowy w Szczytnie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 kwietnia 2018 roku w S.,

sprawy z powództwa K. Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego we W.,

przeciwko W. M.,

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej W. M. na rzecz powoda K. Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego we W. kwotę 1.586,51 (jeden tysiąc pięćset osiemdziesiąt sześć złotych pięćdziesiąt jeden groszy) złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie naliczonymi od kwoty 1.500 złotych od dnia 8 listopada 2016 roku do dnia zapłaty,

II.  oddala powództwo w pozostałej części

III.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 661,05 (sześćset sześćdziesiąt jeden złotych pięć groszy) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu,

IV.  nadaje wyrokowi w pkt I i III rygor natychmiastowej wykonalności

Sygn. akt I C 1607/17 upr.

UZASADNIENIE

Powód K. Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty we W. w pozwie przeciwko W. M. domagał się zasądzenia kwoty 2.411,51 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie naliczonymi od kwoty 2.325 złotych od dnia 8 listopada 2016 roku do dnia zapłaty. Nadto, domagał się zasądzenia kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, 17 złotych tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu żądania powód podniósł, że wierzytelność dochodzoną pozwem nabył na skutek umowy przelewu wierzytelności zawartej w dniu 28 kwietnia 2016 roku z (...) Sp. z o.o., na podstawie której nabył wierzytelność wynikającą z umowy pożyczki nr (...) zawartej w dniu 26 kwietnia 2016 roku. Pozwana na podstawie tej umowy otrzymała kwotę pożyczki i zobowiązała się ją spłacić wraz z należnymi pożyczkodawcy odsetkami i innymi kosztami w łącznej wysokości 2.407,74 złote w 12 miesięcznych ratach w wysokości po 200,60 złotych. termin płatności ostatniej raty został określony na dzień 26 maja 2016 roku. Pozwana nie wywiązała się z warunków zawartej umowy, dlatego też pożyczkodawca wypowiedział umowę pożyczki. Na kwotę objętą żądaniem pozwu składały się: 1.500 złotych tytułem niespłaconego kapitału, 61,77 złotych tytułem odsetek umownych, 24,74 złote tytułem odsetek za opóźnienie, 825 złotych stanowiąca opłatę operacyjną stanowiącą koszt zawarcia i wykonania umowy naliczoną na okres obowiązywania umowy pożyczki.

Pozwana W. M. zawiadomiona o terminie rozprawy nie stawiła się na termin rozprawy, nie usprawiedliwiła swoje nieobecności, nie złożyła odpowiedzi na pozew.

Sąd ustalił, co następuje:

Powód K. Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty we (...) Spółka z ograniczona odpowiedzialnością (...) spółka jawna we W. w dniu 18 listopada 2015 roku zawarli ramową umowę sekurytyzacyjną, w której ustalili warunki, na podstawie których (...) Spółka z ograniczona odpowiedzialnością (...) spółka jawna we W. zobowiązała się do przeniesienia na rzecz powoda wierzytelności wchodzących w skład pakietów wierzytelności, które będą przysługiwać spółce w stosunku do dłużników, którym spółka udzieliła pożyczek pieniężnych. Przeniesienie wierzytelności wchodzących w skład przelewów cząstkowych oraz pakietów wierzytelności zgodnie z zawartą umową miało być dokonane pod warunkiem istnienia zobowiązania przysługującego spółce wobec dłużnika w związku z zawarciem umowy pożyczki lub wypłatą kwoty pożyczki. Przeniesienie wierzytelności wchodzących w skład pakietów wierzytelności miało następować jako przelew cząstkowy, z chwila złożenia podpisów przez uprawnionych przedstawicieli każdej ze stron na sporządzonym w formie pisemnej wydruku z systemu informatycznego spółki zawierającym oświadczenie o dokonanym przeniesieniu wraz z informacją o wierzytelnościach będących przedmiotem przeniesienia w ramach przelewu cząstkowego oraz cyklu, którego dotyczą, obejmujące co najmniej nr umowy pożyczki, PESEL dłużnika, wysokość wierzytelności oraz ustalone zgodnie z umową wynagrodzenie za przeniesienie wierzytelności w ramach pakietu wierzytelności.

(dowód: ramowa umowa sekurytyzacyjna k. 27-29)

Pozwana (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dawniej: (...) Spółka z ograniczona odpowiedzialnością (...) spółka jawna) we W. w dniu 26 kwietnia 2016 roku zawarli umowę pożyczki nr (...). Na jej podstawie pożyczkodawca udzielił pozwanej pożyczki w wysokości 1.500 złotych na okres od dnia 26 kwietnia 2016 roku do dnia 26 kwietnia 2017 roku. Pozwana zobowiązała się do zapłaty kwoty 2.407,47 złotych w 12 ratach, w tym 11 rat po 200,60 złote i ostatnia rata w wysokości 200,87 złotych. W treści umowy wskazano: całkowitą kwotę pożyczki – 1.500 złotych, roczną stopę oprocentowania – 10% - 82,47 złotych oraz opłatę operacyjną naliczoną za okres obowiązywania umowy – 825 złotych.

(dowód: umowa pożyczki k. 18-21)

W dniu 28 kwietnia 2016 roku w związku z zawartą umową pożyczkodawca wypłacił pozwanej kwotę 1.500 złotych. Tego samego dnia przedstawiciele powoda i (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dawniej: (...) Spółka z ograniczona odpowiedzialnością (...) spółka jawna) we W. złożyli podpisy pod wydrukiem z systemu informatycznego (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dawniej: (...) Spółka z ograniczona odpowiedzialnością (...) spółka jawna) we W., w którym pod pozycją 367 wyszczególniono imię i nazwisko pozwanej, nr PESEL pozwanej, umowę pożyczki – nr (...) , datę powstania wierzytelności – 28 kwietnia 2016 roku, wartość wierzytelności - 1.500 złotych, całkowitą przyszłą wartość wierzytelności stanowiącą całkowitą kwotę do zapłaty przed dłużnika – 2.407,47 złotych.

(dowód: potwierdzenie dokonania przelewu k. 22, przelew cząstkowy nr (...) k. 13-16)

Pozwana nie dokonała żadnej wpłaty i pożyczkodawca w oparciu o § 6 pkt 10 umowy pożyczki wypowiedział umowę z zachowaniem jednomiesięcznego okresu wypowiedzenia. Oświadczenie o wypowiedzeniu umowy pożyczki zostało przesłane pozwanej na adres wskazany w umowie pożyczki. Korespondencja była dwukrotnie awizowana 5 i 13 września 2016 roku.

(dowód: oświadczenie o wypowiedzeniu umowy pożyczki wraz z dowodem nadania k. 55-58, wydruk ze strony (...) k. 59)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie w zasadniczej części tj. do kwoty 1.586,51 złotych. Nie zasługiwało na uwzględnienie w pozostałej części tj. w kwocie 825 złotych.

W myśl przepisu art. 509 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością na nabywcę przechodzą wszelkie związane z nią prawa, a w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Zgodnie z przepisem art. 510 § 1 k.c. umowa sprzedaży, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły. W sytuacji gdy wierzytelność została stwierdzona pismem, przelew tej wierzytelności również powinien być pismem stwierdzony (art. 511 k.c.)

Na skutek zawarcia umowy cesji wierzytelności stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie, natomiast zmienia się osoba uczestnicząca w nim po stronie wierzyciela. Tym samym legitymacja procesowa czynna przysługująca do tej pory cedentowi przechodzi na cesjonariusza, który zyskuje szczególne uprawnienie do występowania w charakterze strony w konkretnym procesie w stosunku do konkretnego podmiotu. Warunkiem uzyskania tego uprawnienia jest wykazanie przez cesjonariusza skuteczności cesji konkretnej wierzytelności, a zwłaszcza wykazania istnienia i wysokości danej wierzytelności.

Ustalenia stanu faktycznego sąd poczynił w oparciu o dokumenty przedłożone przez powódkę w postaci umowy pożyczki zawartej przez pozwaną z wierzycielem pierwotnym (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością we W., potwierdzenia dokonania przelewu, ramowej umowy sekurytyzacyjnej wraz z załącznikami oraz wydruku z systemu informatycznego (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością we W. stanowiącego potwierdzenie dokonania przelewu cząstkowego nr (...).

Dokumenty te były ze sobą zgodne i tworzyły spójny obraz stanu faktycznego, który przez pozwaną nie został w żaden sposób zakwestionowany. Wobec powyższego Sąd – zgodnie z przepisem art.230 k.p.c. uznał za przyznany przez pozwaną fakt dokonania cesji wierzytelności wynikającej z umowy pożyczki z dnia 28 kwietnia 2016 roku z pierwotnego wierzyciela na powoda, jendakże nie uznał aby powód wykazał, że na skutek umowy cesji wierzytelności nabył w stosunku do pozwanej wierzytelność w wysokości objętej żądaniem pozwu.

Zgodnie z przepisem art. 720 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. W warunkach niniejszej sprawy zawarcie przez pozwaną i (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością we W. umowy pożyczki było niewątpliwe. Okoliczność tą potwierdza umowa pożyczki załączona do pozwu, harmonogram spłat pożyczki. Pozwana, której wraz z odpisem pozwu doręczono dokumenty nie zakwestionowała faktu wypłaty kwoty pożyczki na podstawie zawartej umowy w wysokości 1.500 złotych w dniu 28 kwietnia 2016 roku, jak również warunków umowy w zakresie oprocentowania. Stopa oprocentowania pożyczki jest ceną jaką płaci pożyczkobiorca za możliwość czasowego korzystania ze środków finansowych otrzymanych od pożyczkodawcy na warunkach określonych w umowie pożyczki. Klauzula dotycząca stopy oprocentowania pożyczki stanowi przedmiotowo istotny element umowy pożyczki i w realiach niniejszej sprawy nie przekracza wysokości odsetek maksymalnych określonych w przepisie art. 359 § 2 ¹ k.c.

Wobec powyższego jako zasadne uznać należy żądanie pozwu w zakresie kwoty 1500 złotych tytułem niespłaconego kapitału pożyczki oraz 86,51 złotych tytułem skapitalizowanych odsetek umownych ustalonych od kwoty niespłaconego kapitału.

W ocenie Sądu niezasadne jest żądanie pozwu ponad wskazane powyżej kwoty, a obejmujące opłatę operacyjną w wysokości 825 złotych, albowiem w ocenie Sądu postanowienia umowy pożyczki przewidujące tą opłatę nie wiązały pozwanej, a co za tym idzie na podstawie tej umowy powód nie może obecnie domagać się zasądzenia kwoty 825 złotych.

Zasad swobody zawierania umów nie ma charakteru bezwzględnego. Granice swobody umów wyznaczają przepisy prawa i zasady współżycia społecznego, a więc normy pozaprawne (art. 353 ¹ k.c.). Za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego uznaje się między innymi umowy, zawierane zwłaszcza w obrocie konsumenckim, które kształtują prawa i obowiązki stron stosunku w sposób nieodpowiadający słuszności kontraktowej. W szczególności będą to umowy sprzeciwiające się regułom uczciwości i rzetelności profesjonalnej oraz kontrakty rażąco nierównoważnie kształtujące wzajemne prawa i obowiązki, naruszające zasadę ekwiwalentności świadczeń przy umowie wzajemnej (wyrok SN z dnia 8 października 2004 roku, sygn. akt V CK 670/03). Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23 czerwca 2005 roku (sygn. akt II CK 739/04) wprost stwierdził, że jeżeli strony nadają zawieranej umowie cechę wzajemności, to mają swobodę w kształtowaniu wynikającego z niej zobowiązania o tyle tylko, o ile ich postanowienia nie podważają zasady ekwiwalentności świadczeń z umowy wzajemnej. Biorąc pod uwagę powyższe rozważania należy stwierdzić, iż zawarta przez pozwaną z wierzycielem pierwotnym umowa pożyczki, na którą obecnie jako na źródło powstania wierzytelności objętej przelewem powołuje się powód była sprzeczna z zasadami współżycia społecznego w części dotyczącej opłaty operacyjnej.

Zgodnie z art. 385 ¹ § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem, nie uzgodnione indywidualnie, nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Powołany przepis zawiera klauzulę generalną pozbawiającą mocy wiążącej postanowień zamieszczonych w umowie zawartej z konsumentem, określonych przez ustawodawcę jako niedozwolone postanowienia umowne, czyli tzw. klauzule abuzywne. Warunkiem określonej klauzuli umowy za niedozwolone postanowienie umowne jest stwierdzenie, iż zostały spełnione następujące przesłanki: umowa została zawarta z konsumentem, postanowienie umowy nie zostało uzgodnione indywidualnie, postanowienie kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy.

Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przyjętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje (art. 385 ¹ § 3 i 4 k.c.)

Okoliczności w jakich została zawarta umowa pożyczki wskazują, że pozwana poza wskazaniem kwoty pożyczki, nie miała rzeczywistego wpływu na ustalenie kosztów dodatkowych tj. opłaty operacyjnej. Z samej treści tej umowy nie sposób nawet stwierdzić za dokonanie jakich czynności opłata operacyjna została przewidziana.

W przypadku zawarcia, jak w niniejszym przypadku - odpłatnej umowy pożyczki, wynagrodzenie pożyczkodawcy winno być wyraźnie określone w umowie. Zwyczajowo formę wynagrodzenia za korzystanie z cudzego kapitału stanowią odsetki, ewentualnie zapłata prowizji. Ustawodawca, aby chronić interesy słabszych uczestników obrotu gospodarczego, jakimi zazwyczaj są konsumenci, wprowadził do kodeksu cywilnego instytucję odsetek maksymalnych których wysokość winna stanowić podstawowe odniesienie do oceny wysokości wynagrodzenia pożyczkodawcy ustalonego w umowie. Stopa tych odsetek, ustalana w odniesieniu do aktualnej stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, co odzwierciedla aktualny układ stosunków gospodarczych oraz „cenę” pieniądza w obrocie międzybankowym i poziom inflacji, nie pozwala podmiotom uprzywilejowanym, jakim zwykle w obrocie z konsumentami są pożyczkodawcy, na wykorzystywanie przymusowego położenia słabszej strony umowy. Odsetki, obok prowizji za udzielenie pożyczki, stanowią wynagrodzenie pożyczkodawcy za korzystanie przez kredytobiorcę z jego środków finansowych. W warunkach umowy zawartej przez strony wysokość wskazanych odsetek umownych wynosiła 10% w stosunku rocznym i została ustalona na poziomie odsetek maksymalnych. Zastrzeżenie w umowie opłaty dodatkowej zmierzało w ocenie Sądu do obejścia przepisów dotyczących odsetek maksymalnych. Strona powodowa nie wykazała też, aby jej wysokość była efektem indywidualnych uzgodnień z pozwaną. Ich zastrzeżenie w stosunkach z konsumentem jako niedotyczące świadczeń głównych stron, uznać należy za niedozwoloną klauzulę umowną, gdyż kształtują one jego sytuację w sposób podobny do lichwy, co jest powszechnie przyjmowane za sprzeczne z dobrymi obyczajami.

Reasumując, zapisy umowy pożyczki dotyczące opłaty operacyjnej jako niedozwolone klauzule umowne, zgodnie z art. 385 ¹ § 1 k.c., nie wiązały pozwanej w stosunku do pierwotnego wierzyciela i nie maja one, co oczywiste, charakteru wiążacego w stosunku do powoda. Podkreślić należy, że powód jako nabywca wierzytelności nie może być w korzystniejszej pod tym względem sytuacji aniżeli zbywca wierzytelności.

Wobec powyższego Sąd na podstawie art. 509 k.c. w zw. z art. 720 k.c. w zw. z art. 385 ¹ § 1 i 2 k.c. i art. 481 § 2 k.c. zasadził od pozwanej na rzecz powoda kwotę należności głównej i skapitalizowanych odsetek w łącznej wysokości 1.586,51 złotych wraz z dalszymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie naliczonymi zgodnie z żądaniem pozwu od kwoty należności głównej od dnia 8 listopada 2016 roku do dnia zapłaty, oddalając powództwo w pozostałej części tj. co do kwoty 825 złotych.

O kosztach procesu Sąd orzekł w myśl przepisu art. 100 k.p.c. dokonując ich stosunkowego rozdzielenia. Przy przyjęciu wartości przedmiotu spory na kwotę 2.412 złotych powódka wygrała sprawę co do kwoty 1.586,51 złotych, a więc w 65%. Na koszty procesu składały się: opłata od pozwu w kwocie 100 złotych, opłata od pełnomocnictwa w wysokości 17 złotych, wynagrodzenie pełnomocnika procesowego będącego radcą prawnym w wysokości wskazanej w żądaniu pozwu tj. 900 złotych. Łącznie koszty procesu jakie poniosła powódka wyniosły 1.017 złotych. Uwzględniając więc część w jakiej powódka proces wygrała Sąd zasądził na jej rzecz od pozwanej kwotę 661,05 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd zgodnie z przepisem art. 333 § 1 pkt 3 k.p.c. nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności co do pkt I i II