Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 grudnia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku

VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA w SO w Gdańsku Ewa Downar-Zapolska

Protokolant: st. sekr. sądowy Małgorzata Wronkowska

po rozpoznaniu w dniu 20 grudnia 2013 r. w Gdańsku

sprawy L. R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy

na skutek odwołania L. R.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

z dnia 16 stycznia 2013 r. nr (...)-1/05/I

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje ubezpieczonemu L. R. prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od 1 stycznia 2013r. do 31 grudnia 2015 r. i ustala, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji

Sygnatura akt VII U 705/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16 stycznia 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. przyznał L. R. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 stycznia 2013 r. do 31 grudnia 2015 r.

Ubezpieczony złożył odwołanie od powyższej decyzji wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na stałe, a w uzasadnieniu wskazał na występujące u niego schorzenia i pogarszający się stan zdrowia.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie i podtrzymał stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

L. R., ur. się (...)., posiada zawód wyuczony i wykonywany – monter elektroniczny po szkole zawodowej.

Od dnia 20 kwietnia 1993 r. ubezpieczonemu przysługiwało prawo do renty inwalidzkiej trzeciej grupy inwalidów w związku z chorobą zawodową.

Od 1 grudnia 1997 r. do 31 października 2004 r. L. R. posiadał prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, od dnia 1 listopada 2004 r. do 31 grudnia 2012 r. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

Niesporne.

W dniu 22 października 2012 r. L. R. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

dowód: wniosek – k. 94 akt rentowych,

Lekarz orzecznik ZUS rozpoznał u ubezpieczonego astmę oskrzelową (POCHP) i stwierdził, że ubezpieczony jest nadal częściowo niezdolny do pracy do grudnia 2015 r.

Orzeczeniem z dnia 7 grudnia 2012 r. lekarz orzecznik ZUS ustalił, że L. R. jest częściowo niezdolny do pracy do 31 grudnia 2015 r.

Ubezpieczony wniósł sprzeciw od powyższego orzeczenia.

Komisja lekarska ZUS rozpoznała u ubezpieczonego astmę oskrzelową (POCHP), spondylozę szyjną oraz zmiany zwyrodnieniowe wielostanowe, łagodny przerost gruczołu krokowego, przepuklinę brzuszną kresy białej, bóle i zawroty głowy w wywiadzie, zaburzenia snu oraz lęki o przebiegu łagodnym i w orzeczeniu z dnia 14 stycznia 2013 r. ustaliła, że L. R. jest częściowo niezdolny do pracy do 31 grudnia 2015 r.

dowód: opinia lekarska k. 107, orzeczenie lekarza orzecznika ZUS k. 118, sprzeciw k. 108 opinia lekarska k. 115 dokumentacji lekarskiej, orzeczenie komisji lekarskiej ZUS k. 120 dokumentacji lekarskiej, akt rentowych,

Decyzją z dnia 16 stycznia 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. przyznał L. R. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 stycznia 2013 r. do 31 grudnia 2015 r.

dowód: decyzja k. 95 akt rentowych,

Biegli sądowi pulmonolog, neurolog oraz ortopeda rozpoznali u ubezpieczonego

1.  przewlekły zespół bólowy kręgosłupa, bez powikłań neurologicznych,

2.  szumy i zawroty głowy w wywiadzie,

3.  zerwanie lewego ścięgna Achillesa po stronie lewej (2001 r.), wygojone samoistnie,

4.  stan po zerwaniu przyczepu ścięgna prostownika palca IV ręki lewej i złamaniu paliczka dystalnego (2007r.),

5.  zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne kręgosłupa,

6.  stan po operacji przepukliny pachwinowej po stronie lewej (2010 r.),

7.  przepuklinę kresy białej, obustronne ostrogi piętowe,

8.  przewlekła sterydozależna alergiczna astma oskrzelowa źle kontrolowana,

9.  podejrzenie zespołu nakładania astma oskrzelowa (POCH.),

10.  zaburzenia sprawności wentylacyjnej płuc o charakterze obturacji w stopniu ciężkim, z obniżeniem VC.

Po przeprowadzeniu badania klinicznego, ocenie dokumentacji medycznej oraz po analizie całości akt spraw; biegli sądowi neurolog oraz ortopeda uznali, ze ubezpieczony nie jest osoba całkowicie niezdolna do pracy.

Biegły neurolog wskazał, że badaniem neurologicznym nie stwierdza uszkodzenia ani podrażnienia układu nerwowego. Bóle kręgosłupa mają charakter kostno-stawowy. Badaniem radiologicznym wykryto wielomiejscowe obniżenie wysokości trzonów kręgowych w wyniku samoistnego złamania trzonów kręgowych w przebiegu przewlekłej sterydoterapii. Przyczyna szumów i zawroty głowy jest pozamózgowa. Biegły nie stwierdził uszkodzenia móżdżku ani zaburzenia krążenia domózgowego. Zwolnienie przewodnictwa nerwowego nerwów kończyn górnych może być wczesnym objawem rozpoczynającej się polineuropatii, co wymaga dalszej diagnostyki.

Biegły ortopeda wskazał natomiast, że zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego nie są istotnie zaawansowane w badaniach radiologicznych, a w badaniu klinicznym nie skutkują istotnymi ograniczeniami ruchomości kręgosłupa, a zwłaszcza nie skutkują neurologicznymi, patologicznymi objawami ze strony kręgosłupa. Przebyte częściowe uszkodzenie ścięgna Achillesa po stronie lewej, skutkuje niewielkimi ograniczeniami ruchomości stawu skokowego i zanikiem mięśni podudzia, lokomocja ubezpieczonego, choć z utykaniem, jest w pełni wydolna i sprawna. Niewielki, bo w zakresie 10° deficyt pełnego wyprostu w stawie międzypaliczkowym dalszym palca IV ręki lewej, nie upośledza w żaden sposób funkcji chwytnej ręki.

W przeszłości jak i obecnie, stan narządu ruchu i doznane obrażenia ścięgna Achillesa oraz ścięgna prostownika palca, nie były podstawą orzekania uprzedniej niezdolności do pracy. Powodem uprzedniej niezdolności do pracy był wyprysk kontaktowy oraz astma oskrzelowa leczona sterydami.

Z kolei biegły sądowy pulmonolog przeciwnie do w/w biegłych stwierdził, że obecny stopień zaawansowania schorzenia pulmonologicznego uniemożliwia badanemu podjęcie jakiegokolwiek zatrudnienia i skutkuje całkowitą niezdolnością do pracy do 31 grudnia 2015 r.

W uzasadnieniu biegły wskazał, że w wyniku analizy dokumentacji medycznej akt sprawy oraz po przeprowadzeniu badania, w tym spirometrii rozpoznał u ubezpieczonego alergiczną astmę oskrzelową o wieloletnim przebiegu i nieodpowiedniej kontroli mimo przewlekle stosowanej złożonej terapii wziewnej oraz sterydoterapli systemowej (Encorton). Z uwagi na stwierdzaną obturację w dostępnych badaniach spirometrycznych (obecnie w stopniu ciężkim) podejrzewa jej utrwalony charakter, co upoważnia do rozpoznania tzw. zespołu współwystępowania astmy oskrzelowej (POCH.). Ponadto biegły stwierdził objawy uboczne wynikające z przewlekłej wieloletniej sterydoterapii systemowej pod postacią obrzęku twarzy, wygojonych obustronnych złamań żeber, bez udziału czynników zewnętrznych tj. bez urazu , nadmierną kifozę kręgosłupa piersiowego i uogólnione bóle kostne. W jego ocenie w/w przemawiają za procesem osteoporozy posterydowej. W badaniu przedmiotowym ubezpieczony z dusznością spoczynkową nasilającą się w trakcie niewielkiego wysiłku (ubieranie), bez klinicznych cech niewydolności oddechowej (02-97%) z nasilonymi zmianami osłuchowymi nad płucami przemawiającymi za bronchoobturacją mimo przewlekle stosowanej terapii. W badaniu spirometrycznym zaburzenia sprawności wentylacyjnej płuc o charakterze obturacji w stopniu ciężkim. Ubezpieczony wymaga dalszej diagnostyki i modyfikacji terapii.

dowód: opinie biegłych – k. 19-20, 29-30, 39-40 akt sprawy,

Organ rentowy wniósł zastrzeżenia do powyższej opinii biegłego sądowego pulmonologa wskazując, iż dokumentacja z leczenia ambulatoryjnego nie wskazują na zaostrzenia objawów choroby. Ostatnia hospitalizacja w 1999 r. kwietniu 2013 r. pobyt w SOR. Specyfikacja leczenia nie wymaga orzekania długotrwale całkowitej niezdolności do pracy.

dowód: opinia Przewodniczącego Komisji Lekarskich ZUS wraz z pismem z dnia 2 grudnia 2013 r. – k. 51-52 akt sprawy,

Ustosunkowując się do zastrzeżeń pozwanego biegły pulmonolog podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie oraz wyjaśnił, iż jego opinia opiera się przede wszystkim na obecnym stanie klinicznym ubezpieczonego, ze współistniejącym znacznym obniżeniem parametrów spirometrycznych w stosunku do badań wcześniej wykonywanych, mimo przewlekle stosowanej terapii wziewnej i sterydoterapii systemowej. Sugestia dotycząca ewentualnej modyfikacji terapii nie ma wpływu na ocenę stanu klinicznego wnioskodawcy i wydaną opinię.

Ponadto biegły nadmienił, iż orzekana w 2008 r. dalsza całkowita niezdolność do pracy nie wynikała z licznych zaostrzeń skutkujących koniecznością hospitalizacji (ostatnia w 1999 r.), ale oparta była na przewlekle utrzymujących się objawach klinicznych uniemożliwiających jakąkolwiek aktywność zawodową, z wartościami spirometrycznymi - FEV1 (43-60%) k.73. przy obecnej wartości FEVl-37% przemawiającej za systematycznym spadkiem sprawności wentylacyjnej płuc o charakterze obturacji obecnie w stopniu ciężkim.

dowód: opinia uzupełniająca z dnia 13 grudnia 2013 r. – k. 56 akt sprawy.

Sąd zważył, iż zgromadzony w toku postępowania materiał dowodowy w pełni zasługuje na wiarę, dokumenty zawarte w aktach rentowych ubezpieczonego oraz dokumentacji lekarskiej nie były kwestionowane przez żadną ze stron co do ich prawdziwości, rzetelności. Także i Sąd nie znalazł podstaw by nie dać im wiary.

Sąd Okręgowy dał wiarę przeprowadzonym dowodom z opinii biegłych lekarzy sądowych. W ocenie Sądu, wydane przez nich opinie są miarodajne, jasne i spójne, a wysnute w nich wnioski logiczne i właściwe, zaś ich uzasadnienie jest wyczerpujące i przekonywujące.

Podstawę rozstrzygnięcia niniejszej sprawy stanowiła jednak treść opinii biegłego sądowego pulmonologa, który stwierdził, że ubezpieczony jest całkowicie niezdolny do pracy zawodowej.

W świetle poczynionych ustaleń, w ocenie Sądu Okręgowego, odwołanie ubezpieczonego L. R., stanowiące przedmiot niniejszego postępowania, jest zasadne i jako takie zasługuje na uwzględnienie.

W myśl art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – dalej: ustawa (Dz. U. z 2009 r. Nr 535, poz. 1227 ze zm.) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące warunki: jest niezdolny do pracy, ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy, niezdolność do pracy powstała w okresie podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub nie później niż 18 miesięcy od ich ustania.

Zgodnie zaś z treścią art. 12 ustawy, niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

W myśl art. 13 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:

1) stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji;

2) możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Niezdolność do pracy orzeka się na okres nie dłuższy niż 5 lat, z zastrzeżeniem ust. 3, który przewiduje, iż niezdolność do pracy orzeka się na okres dłuższy niż 5 lat, jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie było, czy ubezpieczony L. R. spełnił wszystkie wymagane warunki do przyznania mu prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na stałe.

Celem ustalenia powyższej okoliczności, Sąd Okręgowy na mocy art. 279, 284 i 292 k.p.c. dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych lekarzy pulmonologa, neurologa i ortopedy, zgodnie z rodzajem schorzeń występujących u ubezpieczonego.

Należy bowiem wskazać, iż subiektywna ocena stanu zdrowia ubezpieczonego i jego przekonanie, że jest niezdolny do pracy, nie może zastąpić oceny dokonanej przez biegłych sądowych – wysokiej klasy specjalistów, którzy w przekonujący sposób uzasadnili swoje stanowisko (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia 1998 r., II UKN 466/97, OSNAP 1999/1/25).

Zważyć w tym miejscu należy, iż specyfika oceny dowodu z opinii biegłych wyraża się z tym, że sfera merytoryczna opinii kontrolowana jest przez Sąd, który nie posiada wiadomości specjalnych, tylko w zakresie zgodności z zasadami logicznego myślenia, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej. Kryteria oceny tego dowodu stanowią również: poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania sformułowanych w nich stanowisk oraz stopień stanowczości wyrażonych w nich ocen.

Opinie sporządzone przez w/w biegłych sądowych pulmonologa, neurologa i ortopedy w niniejszej sprawie są – w ocenie Sądu – wnikliwe i wyczerpujące, logiczne i spójne, a wnioski w nich zawarte prawidłowo uzasadnione. Zostały one wydane przez lekarzy specjalistów o specjalnościach adekwatnych do rodzaju schorzeń rozpoznanych u L. R., o uznanym autorytecie i dużym doświadczeniu zawodowym oraz długoletniej praktyce. Opinie zostały wydane po uprzednio przeprowadzonym badaniu ubezpieczonego oraz zapoznaniu się ze zgromadzoną przezeń dokumentacją medyczną. Biegli w sposób wyczerpujący i przekonywujący wskazali również, dlaczego wydali opinie powyższej treści.

Podkreślić należy również, że biegły sądowy, dokonując oceny zdolności ubezpieczonej do pracy wziął pod uwagę występowanie określonych jednostek chorobowych i ich wpływ na funkcjonowanie organizmu człowieka, jak również poziom kwalifikacji ubezpieczonej, możliwości zarobkowania w zakresie tych kwalifikacji, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

W związku z powyższym, biegli sądowi, wydając opinie, wziął pod uwagę nie tylko schorzenia, ale również wykształcenie ubezpieczonej i posiadane przez nią kwalifikacje (zawód wyuczony i wykonywany – monter elektroniczny po szkole zawodowej).

Sąd za podstawę rozstrzygnięcia w sprawie przyjął jednak opinię biegłego sądowego pulmonologa, który uznał, że L. R. jest całkowicie niezdolny do pracy do 31 grudnia 2015 r. W ocenie Sądu stanowi ona w niniejszej sprawie miarodajny środek dowodowy na okoliczność występowania u ubezpieczonego całkowitej niezdolności do pracy i jej stopnia, pomimo że pozostali biegli neurologa i ortopedy stwierdzili, iż z powodu schorzeń z ich specjalizacji L. R. nie jest całkowicie niezdolny do pracy. Zgodnie z treścią wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 2009 r. w sprawie o sygnaturze akt I UK 302/08, nie narusza zakazu samodzielnego dokonywania przez Sąd rozstrzygania kwestii objętych wiadomościami specjalnymi oparcie ustaleń na jednej opinii biegłego lekarza wyrażającej odmienne poglądy od innych lekarzy, w związku z tym, Sąd Okręgowy tym bardziej uznał, że celem ustalenia występowania okresowej niezdolności do pracy u ubezpieczonej i jej stopnia, wystarczająca jest opinia biegłego pulmonologa. Nadto zauważyć należy, że biegły wydał opinię w oparciu o stwierdzone schorzenia zgodnie z posiadaną przez siebie specjalizacją. Oznacza to, że ubezpieczona została uznana za osobę częściowo niezdolną do pracy ze względu na schorzenia układu oddechowego.

Podkreślenia także wymaga, iż pozwany przedstawił swoje stanowisko w przedmiocie opinii biegłego sądowego pulmonologa, jednak biegły po ponownym przeanalizowaniu akt sprawy wraz z dokumentacją medyczną, w opinii uzupełniającej podtrzymał jednak swoje wcześniejsze stanowisko.

Reasumując należy zatem stwierdzić, że ubezpieczony spełnił warunki konieczne do przyznania mu renty jednak z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i niezdolność ta trwa do końca 31 grudnia 2015 r.

W związku z tym, zaskarżona decyzja pozwanego nie odpowiadała prawu w części dotyczącej stopnia występującej u ubezpieczonego niezdolności do pracy i jako taka podlega zmianie.

Podkreślenia wymaga również, że zgodnie z treścią art. 100 ust. 1 cytowanej wyżej ustawy prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa, z zastrzeżeniem ust. 2.

W konkluzji z przytoczonych wyżej względów Sąd Okręgowy, na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. w zw. z cytowanymi wyżej przepisami, zmienił zaskarżoną decyzję przyznając ubezpieczonej prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 stycznia 2013 r. do 31 grudnia 2015 r.

Nadto, Sąd Okręgowy stwierdził, iż zasadność odwołania wynika z przeprowadzonego przez Sąd postępowania dowodowego w sprawie, co uzasadnia twierdzenie o braku odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, co mając na względzie orzeczono jak w wyroku w myśl dyspozycji art. 118 ust. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych cyt. wyżej wnioskując a contrario.

Przewodniczący: SSA w SO Ewa Downar-Zapolska