Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 czerwca 2018 roku

Sąd Rejonowy w Piszu III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Grzegorz Siwik

Protokolant sekretarka Anna Puczyłowska

po rozpoznaniu w dniu 11 czerwca 2018 roku w Piszu

na rozprawie

sprawy z powództwa A. K.

przeciwko małoletniemu M. L. reprezentowanemu przez ustawowego przedstawiciela C. L.

o uchylenie obowiązku alimentacyjnego

I.  Z dniem 15 lipca 2016 roku uchyla alimenty ustalone wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie VI Wydziału Cywilnego Rodzinnego z dnia 09 kwietnia 2014 w sprawie o sygn. akt VI RC 1702/12 od powódki A. K. (wcześniej L.) na rzecz pozwanego M. L. w kwocie po 400 (czterysta) złotych miesięcznie.

II.  Nie obciąża stron opłatami sądowymi.

III.  Wyrokowi w pkt I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt III RC 202/17

UZASADNIENIE

A. K. (wcześniej L.) wytoczyła powództwo przeciwko małoletniemu M. L., zastąpionemu przez przedstawiciela ustawowego C. L., o uchylenie z dniem 15 lipca 2016 roku obowiązku alimentacyjnego powódki względem małoletniego pozwanego, ustalonego wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie wydanym w dniu 9 kwietnia 2014 roku w sprawie o sygn. akt VI RC 1702/12.

W uzasadnieniu pozwu podniosła, że wskazanym wyżej wyrokiem Sąd Okręgowy w Olsztynie zobowiązał powódkę do płacenia na rzecz małoletniego syna, M. L., alimentów w kwocie po 400 złotych miesięcznie do rąk ojca małoletniego. W wyroku rozwodowym wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnim zostało powierzone ojcu i poddane nadzorowi kuratora sądowego z obowiązkiem składania sprawozdań raz na dwa miesiące. Następnie podała, że na zmianę okoliczności uzasadniających sporządzenie tego wniosku ma wpływ przede wszystkim zmiana miejsca zamieszkania małoletniego syna stron, który w dniu 15 lipca 2016 r. po awanturze w domu ojca został przez niego wygoniony i zamieszkał z powódką. Taki stan rzeczy ma miejsce do dzisiaj, a w toku postępowania o zmianę orzeczenia rozwodowego w przedmiocie władzy rodzicielskiej poprzez przyznanie władzy rodzicielskiej nad małoletnim i ustalenie jego miejsca pobytu przy matce, tutejszy sąd na mocy postanowienia z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie I. N. 238/16 zabezpieczył miejsce pobytu małoletniego na czas trwania postępowania przy powódce. Wskazała, że obecnie ojciec małoletniego nie interesuje się dzieckiem i nie łoży na jego utrzymanie, jednak wymaga on od matki, aby ona realizowała swój obowiązek, pomimo iż dziecko na stałe przebywa przy matce i pozostaje na jej wyłącznym utrzymaniu. Biorąc pod uwagę zmiany okoliczności jakie nastąpiły w życiu powódki i małoletnich pozwanych po zamieszkaniu pod wspólnym dachem, nastąpiła istotna zmiana przemawiająca za uwzględnieniem żądania zgłoszonego w pozwie.

Pozwany M. L. reprezentowany przez ojca ustawowego przedstawiciela C. L. w odpowiedzi na pozew uznał powództwo w przedmiocie uchylenia obowiązku alimentacyjnego powódki względem małoletniego pozwanego M. L.. C. L. zakwestionował jednak datę uchylenia obowiązku alimentacyjnego powódki względem małoletniego pozwanego wskazując, że powinien to być najwcześniej dzień wydania przez Sąd Rejonowy w Piszu III Wydział Rodzinny i Nieletnich postanowienia o sygnaturze akt III Nsm 238/16 w przedmiocie zabezpieczenia miejsca pobytu małoletniego na czas trwania procesu przy A. K. – to jest od dnia 14 lutego 2017 roku. W uzasadnieniu wskazał, że co do zasady uznaje powództwo o uchylenie obowiązku alimentacyjnego powódki, jednak wskazuje, że dniem tym powinien być najwcześniej dzień 14 lutego 2017 r. Zaznaczył, że nie doszło do sytuacji, aby M. L. został wyrzucony z domu przez swojego ojca. Faktem jest, że w tej dacie małoletni przeniósł się chwilowo do matki, jednak odwiedzał wtedy ojca, jak też wielokrotnie u niego nocował. W czasie pobytu małoletniego w miejscu zamieszkania ojca, C. L. wypełniał swój obowiązek alimentacyjny poprzez łożenie na utrzymanie syna. Co więcej, w okresie tym, A. K. pomimo wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie w sprawie o rozwód nie łożyła na utrzymanie swojego syna.

Jednocześnie wskazał, że powódka nigdy nie wywiązywała się z tego obowiązku. Od daty uprawomocnienia się wyroku o rozwód ojciec małoletniego sam utrzymywał syna. Wskazana przez ojca małoletniego data, to jest 14 luty 2017 rok jest datą, gdzie prawnie zostało ustalone miejsce pobytu dziecka. Ojciec małoletniego zaaprobował decyzję Sądu tylko i wyłącznie z uwagi na decyzję małoletniego, aby nie narażać go na dalsze emocje związane z postępowaniem sądowym.

Sąd ustalił, co następuje:

Sąd Okręgowy w Olsztynie prawomocnym wyrokiem z 9 kwietnia 2014 roku wydanym w sprawie o sygn. akt VI RC 1702/12 rozwiązał przez rozwód małżeństwo C. L. i A. K. z domu K., zawarte dnia 30 stycznia 1999 roku w P., z winy obu stron.

Wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnim synem stron, M. L. urodzonym (...), Sąd powierzył ojcu, poddając jej wykonywanie nadzorowi kuratora sądowego z obowiązkiem składania sprawozdań raz na dwa miesiące, matce zaś władzę rodzicielską ograniczył do prawa współdecydowania o istotnych sprawach dziecka w zakresie wychowania, kształcenia i leczenia. Ponadto, Sąd ustalił kontakty pozwanej z małoletnim synem. A w punkcie IV zobowiązał strony do ponoszenia kosztów wychowania i utrzymania małoletniego dziecka i z tego tytułu zasądza od A. L. na rzecz małoletniego M. L. alimenty w kwocie po 400 zł (czterysta złotych) miesięcznie, płatne do rąk ojca C. L. do dnia 10 – ego każdego miesiąca z góry z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności którejkolwiek z rat.

(dowód: odpis wyroku SO w Olsztynie w sprawie o sygn. akt VI RC 1702/12 k. 7, odpis skróconego aktu urodzenia k. 5)

Małoletni M. L. miał wówczas blisko 11 lat. Był prawidłowo rozwijającym się chłopcem i nie wymagał ponadstandardowych wydatków związanych z jego utrzymaniem. Mieszkał razem z ojcem. Chłopiec został zaangażowany w spór pomiędzy stronami i stał się kartą przetargową. Z matką i jej rodziną miał stały kontakt.

Apogeum kryzysu małżeńskiego u stron nastąpiło jesienią 2012 roku, kiedy to w domu stron doszło do incydentu o charakterze kryminalnym z udziałem stron oraz czwórki mężczyzn, którzy przyjechali z powódką. W trakcie tego zajścia dokonano napadu na C. L., został pobity i okradziony, grożono jemu i świadkom tego zajścia. W stosunku do matki toczyło się postępowanie karne, gdzie stosowany był tymczasowy areszt. W czasie aresztowania pozwanej, decyzją Sądu miejsce pobytu dziecka, którym zajęła się rodzina pozwanej, zostało ustalone u C. L.. Ostatecznie wykonanie orzeczonej względem A. K. kary zostało odroczone. Od czasu opuszczenia przez ww. aresztu strony nie utrzymywały praktycznie żadnych kontaktów. Pozwana była radną Rady Miejskiej w P. i pobierała z tego tytułu dietę w wysokości 740 zł.

Pozwany prowadził własną działalność gospodarczą, która w 2013 r. przyniosła mu dochód w wysokości około 70 000 złotych. Ponosił wydatki związane z własnym utrzymaniem oraz domu, przy czym łączna wysokość tych zobowiązań wynosiła około 3.000 zł miesięcznie. Dodatkowo spłacał kredyt, którego miesięczna rata wynosiła 740 zł.

(dowód: akta postępowania Sądu Rejonowego w Piszu III Wydziału Rodzinnego i Nieletnich w sprawie I. N. 238/16 zakończonych prawomocnym postanowieniem, wyrok wraz z uzasadnieniem k. 7 - 16)

Aktualnie małoletni M. L. ma 15 lat. Relacje małoletniego z matką są znacznie lepsze od relacji z ojcem. W dniu 15 lipca 2016 r. po kłótni z ojcem, małoletni na stałe zamieszkał z matką. Małoletni w dniu 31 stycznia 2018 r. został wysłuchany przez Sąd w sprawie I. N. 238/16 i oświadczył, że chciaałby zająć stanowisko w tamtej sprawie. Stwierdził, że u matki jest mu dobrze. Ma psa, którym się zajmuje. Nie zgodził się na propozycję, aby miesiąc mieszkał u matki i miesiąc u ojca, bo nie dogaduje się dobrze ojcem. Z partnerką ojca również ma średnie relacje. Z ojcem chce się widywać, ale nie tak, że musi, tylko, że może. Małoletni cały czas jest „rozdarty” pomiędzy matką, a ojcem. Nie mniej od 15 lipca 2016 r. mieszkał na stałe u matki. Bywało też, że w czasie wolnym przebywał u ojca lub u babci ojczystej. Z babcią miał bardzo dobry kontakt.

A. K. stworzyła z A. C. nowy związek partnerski. Z tego związku urodziła w 2016 roku drugiego syna. Z dniem 15 lipca 2016 r. przyjęła małoletniego syna M. L. do swojego domu. Sama leżała wówczas w szpitalu, w związku z porodem, ale zorganizowała mu transport. Od tego też czasu przejęła na siebie obowiązki utrzymania syna. Osobiście sprawowała opiekę nad synem, dbała o jego wychowanie oraz w przeważającej części ponosiła koszty jego utrzymania. Zapewniała mu wyżywienie, kupowała odzież, leki, zeszyty i podręczniki szkolne.

Okoliczności powyższe spowodowały zainicjowanie przez A. K. postępowania sądowego, gdzie w dniu 28 listopada 2016 r. zwróciła się z wnioskiem o zmianę wyroku rozwodowego w zakresie powierzenia jej wykonywania władzy rodzicielskiej nad małoletnim M. L. i ustalenia miejsca zamieszkania małoletniego, poprzez ustalenie miejsca pobytu małoletniego każdorazowo przy matce. Sprawa zarejestrowana została pod sygnaturą akt III Nsm 238/16. W sprawie tej Sąd Rejonowy w Piszu postanowieniem wydanym w dniu 14 lutego 2017 roku udzielił zabezpieczenia w ten sposób, że na czas trwania postępowania ustalił miejsce pobytu małoletniego M. L. przy matce. Ostatecznie zaś postanowieniem z dnia 31 stycznia 2018 r. zmienił w całości pkt 2. wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 9 kwietnia 2014 roku w sprawie VI RC 1702/12 w ten sposób, że powierzył rodzicom A. K. i C. L., z jednoczesnym ustaleniem miejsca pobytu małoletniego przy matce, uchylając jednocześnie ograniczenie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom. Postanowienie jest prawomocne.

C. L. nadal prowadzi własną działalność gospodarczą. Również założył nowy związek partnerski. Nadal utrzymuje więź z synem M. L., rozmawia z nim o szkole, o przyszłości.

(dowód: akta postępowania Sądu Rejonowego w Piszu III Wydziału Rodzinnego i Nieletnich w sprawie I. N. 238/16 zakończonych prawomocnym postanowieniem, zeznania stron: A. K. k. 42v. – 43; C. L. k. 43; zeznania świadków: L. L. (2) k. 41v. – 41; A. C. k. 42)

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 138 kro, w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego, w tym podwyższenia, obniżenia lub uchylenia alimentów.

Dla stwierdzenia, czy nastąpiła zmiana stosunków w rozumieniu art. 138 kro, należy brać pod uwagę, czy istniejące warunki i okoliczności - na tle sytuacji ogólnej - mają charakter trwały, dotyczą okoliczności zasadniczych, ilościowo znacznych i wyczerpują te przesłanki, które w istotny sposób wpływają na istnienie czy zakres obowiązku alimentacyjnego. Zmiana orzeczenia dopuszczalna jest tylko w razie zmiany stosunków powstałych po jego wydaniu (tak Sąd Najwyższy w uchwale składu 7 sędziów z dnia 23 października 1954r., I CO 41/54, OSN 1956, nr I, poz. 3, LEX nr 117975).

Należy podkreślić, że powództwo o uchylenie alimentów skierowane jest nie przeciwko prawnemu obowiązkowi, ale przeciwko tytułowi wykonawczemu (orzeczeniu zasądzającemu alimenty zaopatrzonemu w klauzulę wykonalności), który na skutek zmiany okoliczności stracił w całości na aktualności. W tym wypadku nie zwalcza się prawnego obowiązku alimentacyjnego, który istnieje nadal. Zwalcza się obowiązek płatności, nie kwestionując i nie unicestwiając prawnego obowiązku alimentacyjnego. Zgodnie z treścią art. 133 § 1 kro rodzice mogą być zwolnieni od świadczeń alimentacyjnych w stosunku do dziecka tylko wtedy, gdy dziecko jest w stanie utrzymać się samodzielnie i nie pozostaje w niedostatku lub posiada własny majątek, a dochody z tego majątku wystarczają na całkowite pokrycie jego kosztów utrzymania lub wychowania. Wówczas prawny obowiązek alimentacyjny wygasa. We wszystkich innych wypadkach na obojgu rodzicach ciąży stanowczy obowiązek utrzymania dziecka, ograniczony tylko ich możliwościami zarobkowymi i majątkowymi.

W realiach niniejszej sprawy spór sprowadzał się w zasadzie do ustalenia daty, od której M. L. na stałe zamieszkał z matką. W ocenie Sądu na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego powódka wykazała, że to właśnie z datą 15 lipca 2016 r. małoletni przeprowadził się do niej i od tego czasu na stałe pozostaje pod jej opieką. Małoletni M. L. od 15 lipca 2016 roku mieszka z matką, po tym jak pokłócił się z ojcem. Z zeznań powódki, jej obecnego partnera A. C. i potwierdzającego te zeznania dowodu z wysłuchania małoletniego, przeprowadzonego w sprawie I. N. 238/16 w dniu 31 stycznia 2018 roku, wynika jednoznacznie, że A. K. od tego momentu na stałe osobiście sprawuje opiekę nad synem, dba o jego wychowanie oraz w przeważającej części ponosi koszty jego utrzymania. A. K. i A. C. potwierdzali te okoliczności od samego początku i konsekwentnie. Również sam małoletni M. L. powiedział wprost w trakcie wysłuchania, że „zamieszkałem u mamy w wakacje (…) był konflikt z ojcem (…) mama była w szpitalu”. Na tej podstawie Sąd nabrał przekonania, że wersja powódki polega na prawdzie i w rzeczywistości ww. zamieszkał u matki od 15 lipca 2016 r. (w wakacje, wówczas powódka była w szpitalu). Dodatkowo, zauważyć wypada, że pomiędzy sekwencją poszczególnych zdarzeń zachowany został logiczny ciąg. I tak podkreślić należy, że to właśnie okoliczność zmiany przez M. miejsca zamieszkania w lipcu 2016 r. dała impuls jego matce, aby już w dniu 28 listopada 2016 r. wystąpiła do Sądu z wnioskiem o zmianę wyroku rozwodowego w zakresie władzy rodzicielskiej. To właśnie na podstawie okoliczności, poprzedzających wskazany wyżej wniosek, Sąd w sprawie I. N. 238/16 orzekł o udzieleniu zabezpieczenia pod postacią ustalenia miejsca pobytu małoletniego u matki.

Ponadto, w ocenie Sądu wersja podawana przez C. L. i jego matkę L. L. (2) nie przeczą tak ustalonemu stanowi faktycznemu. L. L. (2) podała, że małoletni jest „rozdarty”, każde z jego rodziców ułożyło sobie na nowo życie, a on jest nikomu niepotrzebny. Bezspornym było, że małoletni miał bardzo dobry kontakt z babcią. Lubił spędzać u niej wolny czas po szkole, jeździć na wycieczki. Okoliczności tej nie przeczyła również sama powódka. Zupełnie naturalnym jest, iż podczas tych pobytów babcia z własnej woli kupowała wnuczkowi pewne ubrania, przedmioty, a nawet żywiła go. Było to tak naturalne i oczywiste, że jak świadek sama wskazała, nawet nie zbierała w tym kierunku żadnych paragonów, faktur. Niewątpliwie, również ojciec nadal stara się zachować więź ze swoim synem, spotyka się z nim, rozmawia o przyszłości. C. L. zeznając w niniejszej sprawie, w sposób pośredni sam przyznał, że zasadniczo syn ma dom u matki, tam mieszka. Nawiązując do rozmowy z synem o jego prawie jazdy powiedział, że syn jeszcze ma to przemyśleć „ jak wróci do domu”.

W tym stanie rzeczy, w ocenie Sądu, nastąpiła istotna zmiana stosunków i zasadnym jest uchylenie płatności alimentów z dniem 15 lipca 2016 r., albowiem powódka wywiązuje się z ciążącego na niej obowiązku alimentacyjnego. Utrzymywanie stanu, w którym powódka łoży na utrzymanie syna do rąk jego ojca, jest niecelowe. Nie zmienia to jednak faktu, jak już wspomniano wyżej, że na stronach nadal ciąży obowiązek utrzymania dziecka zgodnie z treścią art. 133 § 1 kro.

Mając powyższe na uwadze, w oparciu o przepis art. 138 kro, Sąd uchylił z dniem 15 lipca 2016 roku obowiązek alimentacyjny powódki A. K. (wcześniej L.) na rzecz małoletniego M. L. wynikający z wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 09 kwietnia 2014 roku w sprawie VI RC 1702/12 na kwotę po 400 złotych miesięcznie.

Na podstawie art. 102 kpc i art. 100 kpc Sąd nie obciążył stron opłatami sądowymi.

Wyrokowi w pkt I nadał rygor natychmiastowej wykonalności.