Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 października 2016r.

Sąd Rejonowy w Toruniu V Wydział Gospodarczy w składzie:

Przewodnicząca: SSR Urszula Martenka

Protokolant: st. sekr. sądowy Anna Szok

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 października 2016r. w T.

sprawy z powództwa : (...) S.A. z siedzibą w W.

przeciwko: (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w T.

o zapłatę 13 580,21 zł

I.  zasądza od pozwanego: (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w T. na rzecz powoda : (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 12.580,21 zł (dwanaście tysięcy pięćset osiemdziesiąt złotych i dwadzieścia jeden groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 26 marca 2015r. do dnia zapłaty.

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie ( co do kwoty 1000 zł )

III.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2587 zł (dwa tysiące pięćset osiemdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt V GC 118/16

UZASADNIENIE

W dniu 26 marca 2015r. powódka: (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniosła do Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym, przeciwko : (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T., domagając się zasądzenia od pozwanej kwoty 13.580,21 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że z pozwaną spółką łączyła ją umowa o świadczenie usług faktoringowych, a na żądaną pozwem kwotę 13.580,21 zł składają się: należna jej prowizja w wysokości 12.300 zł oraz kwota 1 280,21 zł tytułem skapitalizowanych odsetek ustawowych od kwoty prowizji, liczonych od dnia 2 maja 2014r. do dnia 25 marca 2015r.

Sąd Rejonowy Lublin Zachód w Lublinie w dniu 16 kwietnia 2015r. wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, uwzględniając powództwo w całości.

Pozwana w ustawowym terminie wniosła sprzeciw, wskazując, że powyższy nakaz zapłaty zaskarża w całości, nie uznaje roszczenia objętego pozwem, tak co do kwoty, jak i co do zasady, wnosi o przekazanie sprawy do sądu według właściwości ogólnej oraz o oddalenie powództwa w całości.

Po uzupełnieniu przez pozwanego braków formalnych sprzeciwu, Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie postanowieniem z dnia 20 listopada 2015r. przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w Toruniu do rozpoznania.

Powodowa spółka w piśmie procesowym z dnia 5 lutego 2016r. (data wpływu 23 lutego 2016r.) i załączonym do niego formularzu pozwu wskazała, że w dniu 31.12.2013r. zawarła z pozwaną działającą pod firmą (...) spółka z ograniczona odpowiedzialnością w T. umowę o świadczenie usług factoringowych. Na mocy postanowień tej umowy powódka – (...) S.A. w W., jako faktor zobowiązała się do nabywania od pozwanej niewymagalnych wierzytelności pieniężnych wynikających z umów zawieranych przez nią z kontrahentami, finansowania nabytych w ten sposób wierzytelności oraz wykonywania związanych z tym innych czynności na warunkach określonych w umowie oraz załącznikach do niej.

Jednocześnie przyznała pozwanej, jako faktorantowi, limit kwotowy w wysokości 500.000 zł (Limit dla F.) stanowiący maksymalną kwotę mogąca być wypłaconą faktorantowi przez faktora, w związku z nabywanymi wierzytelnościami.

W związku z przyznanym limitem pozwana zobowiązała się do zapłaty faktorowi procentowo określonej kwoty prowizji (2,99% od 500.000 zł). Aneksem nr (...) do umowy strony zmniejszyły wysokość prowizji do 2% (k.46)

Powódka, po obliczeniu prowizji factoringowej, wystawiła 31.01.2014r Fakturę VAT nr (...) z terminem zapłaty na dzień 1.05.2014r. Pozwana nie uregulowała zadłużenia.

Powódka, do pisma procesowego, załączyła umowę factoringową z dnia 31.12.2013r. wraz z tabelą opłat i prowizji (k.33-39), a także aneksy do tej umowy, m.in. modyfikujące wysokość prowizji. (...)Przedłożyła także Regulamin świadczenia usług factoringowych (...) przez (...) S.A. (48-55) oraz Fakturę VAT nr (...) opiewającą na kwotę 12.300 zł (k.56).

Strona pozwana w piśmie z dnia 2 czerwca 2016r., stanowiącym uzupełnienie jej sprzeciwu i ustosunkowanie się do twierdzenie powódki, wskazała, że w dalszym ciągu nie uznaje roszczenia powoda, tak co do zasady, jak i do wysokości. Pozwana przyznała, że zawarła z powódką umowę factoringu, jednak zaprzeczyła, jakoby (...) Spółka z o.o. w T. pozostawała dłużnikiem (...) S.A. Pozwana podniosła, że powódka nie wykazała źródła swoich roszczeń, ani sposobu wyliczenia dochodzonej kwoty. Co więcej, jej zdaniem wystawienie Faktury VAT nie powoduje powstania obowiązku zapłaty kwoty w niej wskazanej, a nadto że faktura ta nie została podpisana przez stronę powodową, nie jest dokumentem i dowodem, który potwierdzałby treści umowy łączącej strony.

Ostatecznie strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa, widząc jednak możliwość ugodowego zakończenia sprawy.

Pismem procesowym z dnia (...). (data wpływu do sądu 16.08.2016r.) strona powodowa, ustosunkowując się do pism pozwanej, wniosła
o przeprowadzenie dowodu z dokumentu potwierdzającego transakcję przelewu kwoty 1000 zł na rzecz powódki (k.105), dokonanego przez pozwaną w dniu 27 marca 2015r- dzień po wniesieniu pozwu- tytułem częściowej zapłaty prowizji za przyznanie limitu factoringowego. W ocenie powódki takie zachowanie pozwanej stanowiło de facto uznanie roszczenia dochodzonego pozwem.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 31 grudnia 2013r. (...) Spółka Akcyjna z siedzibą
w W. (faktor) zawarła z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. (faktorant) umowę o świadczenie usług factoringu pojedynczego nr (...). W ramach umowy, faktor zobowiązał się do nabywania wierzytelności (szczegółowo określonych w § 5, 6 i 8 Regulaminu) przysługujących faktorantowi od jego kontrahentów z tytułu wykonywania umów handlowych oraz świadczenia innych usług związanych
z finansowaniem i obsługą nabywanych wierzytelności. F. zobowiązał się do terminowego regulowania umówionego wynagrodzenia oraz wykonywania innych zobowiązań przewidzianych w umowie i regulaminie. Strony uzgodniły, że integralną częścią umowy będzie „Regulamin świadczenia usług factoringowych (...) przez (...) S.A.”.

/dowód: umowa o świadczenie usług factoringowych oraz Regulamin
k. 33-55/

Umowa została zawarta na czas nieokreślony (§ 36 regulaminu umowy).
W §2-4 regulaminu przewidziano, że przyznanie limitu factoringowego przez faktora uzależnione jest od posiadania przez faktoranta odpowiedniej wiarygodności i zdolności kredytowej oraz przedłożenia określonych dokumentów, informacji, oświadczeń, ustanowienia zabezpieczeń, określonych także w treści umowy (k.34-47). Postanowienia te zostały przez (...) spółkę z o.o. w T. przyjęte i wykonane.

/dowód: umowa, regulamin świadczenia usług factoringowych ,,Faktoring
Pojedynczy” przez (...) S.A k. 48-55/

(...) udzielił faktorantowi limitu factoringowego. Zgodnie z ust. 8 umowy oraz § 33 regulaminu faktorowi, z tytułu przeprowadzonych czynności oraz świadczonych usług factoringowych przysługuje wynagrodzenie określone w Regulaminie oraz w Tabeli opłat i prowizji stanowiącej również załącznik do właściwej umowy. Wysokość prowizji, ponoszonej przez faktoranta, za przyznanie, jak i za odnowienie limitu factoringowego wynosiła 2,99% wysokości limitu. Aneksem nr (...), strony dokonały modyfikacji postanowień umowy donośnie wysokości stopy procentowej prowizji za przyznanie limitu factoringowego, określając ją ostatecznie na poziomie 2%.

Postanowienia tej treści zostały przez (...) spółkę z o.o. zaakceptowane. F. potwierdził otrzymanie regulaminu i fakt zapoznania się z jego treścią.

/dowód: umowa, tabela opłat k. 39, Aneks nr (...) do umowy o świadczenie
usług factoringu pojedynczego nr (...) k.46-47, bezsporne/

Prowizja za przyznanie limitu factoringowego, zgodnie z §33 Regulaminu określona została jako kwota, płatna jednorazowo z góry, w zamian za rozpatrzenie wniosku factoringowego i przeprowadzenie innych czynności przygotowawczych do zawarcia umowy faktoringu.

W przypadku opóźnienia w zapłacie przez faktoranta, na rzecz faktora kwoty należności wynikających z umowy, Regulamin przewidywał, że faktorowi przysługują odsetki (§34 Regulaminu).

Stosownie to §36 Regulaminu umowy każda ze stron mogła wypowiedzieć umowę w całości lub w części, dochowując formy pisemnej pod rygorem nieważności.

(...) S.A. w W. wystawiła w dniu 31 stycznia 2014r. fakturę VAT nr (...), na kwotę 12.300 zł, z tytułu prowizji za przyznanie limitu factoringowego. Termin płatności faktury określony został na dzień 1 maja 2014r.

/dowód: faktura VAT nr (...) k.56/

Pozwana spółka nie uregulowała w całości należności wynikającej
z powyższej faktury. W (...). dokonała jednak wpłaty na rzecz (...) S.A. w W. kwoty 1 000 zł tytułem częściowej zapłaty za fakturę nr (...)

/dowód: potwierdzenie transakcji k.105 /

Pełnomocnik powódki przedkładając dowód częściowej wpłaty nie cofnął pozew co do kwoty 1 000 zł, uiszczonej przez pozwaną.

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny w sprawie został ustalony na podstawie przedłożonych przez stronę powodową dokumentów, w szczególności umowy factoringowej z dnia (...). z załącznikami i aneksów do niej, a także w oparciu o zapisy Regulaminu i Tabele opłat i prowizji, będące częścią tej umowy i wystawioną fakturę VAT . Dokumenty te Sąd ocenił jako wiarygodne, co więcej żadna ze tron skutecznie nie podważyła ich autentyczności, jak i prawdziwości treści, którą stwierdzały. Wobec powyższego okoliczności faktyczne sprawy istotne dla jej rozstrzygnięcia można było ocenić jako bezsporne.

Pozwana potwierdziła, że zawarła z powódką umowę o świadczenie usług factoringowych, jak i nie negowała faktu, iż obowiązywał ją regulamin. stanowiący integralną część umowy.

Pozwana nie kwestionowała faktu, że zgodnie z zasadami reprezentacji złożyła oświadczenie woli, podpisując określone dokumenty–umowę factoringową wraz z tabelami opłat i prowizji i była w pełni świadoma skutków prawnych, wynikających z tego faktu. Dokumenty te podpisał prezes zarządu spółki R. K..

W sprzeciwie od nakazu zapłaty Sądu Rejonowego Lublin-Zachód
w L. pozwana jedynie ogólnikowo stwierdziła, że nie uznaje żądania pozwu, nie przytaczając jakichkolwiek argumentów na poparcie swoich racji. Po przekazaniu sprawy tutejszemu Sądowi strony podtrzymały swoje stanowiska zajęte w sprawie. Pozwana w uzupełnieniu sprzeciwu wnosiła o rozpoznanie sprawy pod jej nieobecność.

Zebrany materiał dowodowy wskazuje, że strony zawarły umowę factoringu. Jest to umowa nienazwana, dopuszczalna w obrocie, zgodnie z zasadą swobody umów, wyrażoną w art. 353 ¹ k.c.

W myśl tego przepisu strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie, ani zasadom współżycia społecznego. Tym samym, strony niewątpliwie mogły ukształtować łączący ich stosunek obligacyjny – dotyczy to zarówno utworzenia, jak i późniejszych modyfikacji - aby ten jak najbardziej odpowiadał ich oczekiwaniom.

Istotą factoringu jest zbywanie przez przedsiębiorcę (faktoranta) własnych, często jeszcze niewymagalnych wierzytelności, na rzecz faktora
(z reguły jest nim bank lub inna wyspecjalizowana instytucja finansowa) i za to szybsze uzyskiwanie środków potrzebnych do finansowana działalności faktoranta. Umowa faktoringu zawiera w sobie elementy różnych umów nazwanych, uregulowanych w kodeksie cywilnym. Faktoring nie polega więc jedynie na prostym przelewie wierzytelności, lecz swoim zakresem obejmuje także dodatkowe usługi świadczone przez faktora, ,,kredytującego”, w pewnym zakresie faktoranta. Stronami umowy faktoringu są przedsiębiorcy a więc profesjonaliści w obrocie gospodarczym. W takim układzie, faktorant (może nim być zarówno osoba fizyczną jak i prawna) jest przeważnie sprzedawcą, bądź usługodawcą, zaś faktorem jest z reguły bank, bądź inna wyspecjalizowana spółka – fundusz.

W doktrynie rozróżnia się faktoring pełny od niepełnego, w zależności od zakresu odpowiedzialności faktora za spełnienie świadczeń przez nabywców towarów i usług.

W przypadku faktoringu pełnego dochodzi do definitywnego przejęcia (przeniesienia) określonej wierzytelności od faktoranta na rzecz faktora. (...) nie przysługuje prawo regresu. Odpowiedzialność faktoranta przejawia się w obowiązku zapłaty faktorowi prowizji. Zgodnie z zaleceniami tzw. Konwencji Ottawskiej o Faktoringu Międzynarodowym z 28 maja 1988r., umowa faktoringu powinna być zawarta na piśmie i zgodnie z utrwaloną praktyką kontraktową zawiera: część ogólną (podstawową), określającą standardowe klauzule spotykane we wszystkich umowach faktoringu oraz część szczegółową, której strony umieszczają indywidualnie uzgodnione postanowienia, dostosowując wzajemne uprawnienia i obowiązki do warunków konkretnej transakcji. W związku z popularnością zawierania umów przy wykorzystaniu wzorców umownych, tak w praktyce bankowej, jak i przy zawieraniu umów faktoringu, zarówno treść z części podstawowej, jak i szczegółowej przeważnie są z góry określone w regulaminach dotyczących świadczenia usług tego rodzaju.

Nie ulega wątpliwości, że pozwana zobowiązana była do uiszczenia powódce prowizji w związku z udzieleniem przez nią limitu factoringowego, który w sposób szczegółowy został opisany w umowie stron, jak
i w regulaminie będącym integralną częścią samej umowy. Stawki prowizji zostały w sposób wyraźny określone przez strony w Tabeli opłat i prowizji. Prowizja za przyznanie limitu factoringowego została, co wymaga podkreślenia, ograniczona z 2,99% do 2%, do czego konieczne było przecież oświadczenie woli pozwanej spółki.

Powódka w oparciu o postanowienia umowne wystawiła pozwanej 31 stycznia 2014r fakturę VAT nr (...) oczekując do dnia 1 maja 2014r zapłaty kwoty 12.300 zł tytułem należnej prowizji.

Pozwana (...) Sp. z o.o. podniosła, że powodowa spółka nie wykazała, w jaki sposób obliczyła dochodzoną należność, a także, że wystawiona faktura nie została podpisana. Argumenty pozwanej okazały się dalece nieprzekonujące, zwłaszcza, że do obliczenia należności dochodzonej pozwem, po zapoznaniu się z treścią umowy oraz regulaminem, wystarczyło dokonanie prostego działania matematycznego (pomnożenia 2% przez 500.000 zł, co dało kwotę 10.000 zł netto powiększonej o podatek 23% VAT razem 12.300 zł). Dochodzone odsetki za opóźnienie od dnia 2 maja 2015r. również znajdują swoje uzasadnienie
w przywołanej już treści regulaminu, ale i w przepisach kodeksu cywilnego – art.481 k.c.

Zgodnie z regułami dowodzenia, obowiązującymi w procesie cywilnym, w myśl zasady kontradyktoryjności, strony obowiązane są wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne.

Co istotne, to na powodzie, ciążył zasadniczy ciężar dowodzenia, tj. przedstawienia dowodów na poparcie faktów istotnych w sprawie dla rozstrzygnięcia.

W myśl art. 233 §1 k.p.c. to Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodową według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego. Przez moc dowodową rozumie się siłę przekonania jakie uzyskał Sąd wskutek przeprowadzenia określonych dowodów, o istnieniu bądź nieistnieniu jakiegoś faktu.

W ocenie Sądu powódka wykazała zasadność dochodzonego roszczenia. Udowodniła, że łączyła ją z pozwaną umowa określonej treści, a w zakresie obowiązków pozwanej istniał obowiązek uiszczenia prowizji za udzielenie limitu factoringowego.

Wobec właściwie biernej postawy pozwanej i nie przedstawienia przez nią dowodów dla poparcia swoich racji, nie można było uznać, aby proste negowanie twierdzeń pozwu, stanowiło wystarczający środek obrony przeciwko roszczeniu powódki.

Niebagatelne znaczenie miał również fakt, że pozwana, mimo negowania, zasadności roszczenia, (jak wskazała) tak co do zasady, jak i co do wysokości,
uiściła na rzecz powódki kwotę 1000 zł, wskazując iż czyni to, tytułem częściowej zapłaty faktury VAT nr (...).

Zachowanie pozwanej, polegające na zapłaceniu w części kwoty dochodzonej pozwem również podlegało ocenie Sądu, który uznał, że istotnie doszło do uznania tego długu, choć nie w postaci wyraźnej – uznania właściwego na piśmie, a jedynie postaci uznania tzw. niewłaściwego.

W związku z brakiem cofnięcia przez powódkę pozwu w części, co do kwoty 1 000 zł zapłaconej przez pozwaną, koniecznym było w tym zakresie oddalenie powództwa ( punkt drugi sentencji orzeczenia) .

Sąd zasądził od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
z siedzibą w T. na rzecz (...) S.A. z siedzibą
w W. kwotę 12.580,21 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 26 marca 2015r., tj. od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty, uznając że skoro powódka wykazała wystąpienie faktów przemawiających za słusznością dochodzonego roszczenia (art. 353 ¹ k.c., nadto art. 353 § 1 k.c. i z art. 481 k.c., art. 482 k.c. w związku z pkt I umowy oraz pkt 1 załącznika nr 4 do umowy zmienionego aneksem nr (...) do umowy - punkt pierwszy sentencji orzeczenia ).

O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o art. 98 §1i §2 k.p.c. i art. 99 k.p.c.

Art. 98 k.p.c. wyraża zasadę odpowiedzialności za wynik procesu, zgodnie z którą strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi, na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Sąd uznał pozwaną za stronę przegrywającą, nawet w tej części, w której doszło do oddalenia powództwa ( 1 000 zł), gdyż do zapłaty częściowej doszło dopiero po wytoczeniu powództwa.

Na zasądzone od pozwanej na rzecz powódki koszty procesu w (...)zł składały się: uiszczona przez powódkę opłata od pozwu w kwocie 170 zł, kwota 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, kwota 2400 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego ( punkt trzeci sentencji orzeczenia).

Wysokość kosztów zastępstwa procesowego ustalono w oparciu o § 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r., które ma zastosowanie do spraw wszczętych i nie zakończonych przed dniem 1 stycznia 2016r. (zgodnie z § 21 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. - Dz. U. 2015, poz. 1804).

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować w kontrolce uzasadnień.

2.  doręczyć pozwanej odpis wyroku wraz z uzasadnieniem i pouczeniem o apelacji,

3.  przedłożyć z wpływem lub po 21 dniach od doręczenia stronie odpisu wyroku z uzasadnieniem

T., dnia 6 listopada 2016r.(niedziela)

SSR U. M.