Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 czerwca 2018 r.

Sąd Okręgowy w Słupsku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Beata Kopania
Protokolant:	sekretarz sądowy Anna Karwacka

po rozpoznaniu w dniu 26 czerwca 2018 r. w Słupsku

na rozprawie

sprawy z powództwa O. O. (1)

przeciwko K. N., M. N., M. L.
i J. L.

o stwierdzenie nieważności umowy ewentualnie o ustalenie bezskuteczności umowy

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda O. O. (1) na rzecz pozwanych K. N. i M. N. solidarnie kwotę 5.417 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Na oryginale właściwy podpis.

Sygn. akt IC 263/17

UZASADNIENIE

Powód, O. O. (1), wniósł przeciwko pozwanym, K. N., M. N., M. L. i J. L. pozew z żądaniem ustalenia nieważności umowy sprzedaży prawa własności nieruchomości, zawartej w dniu 19 maja 2017r. przed notariuszem M. I. w Kancelarii Notarialnej w M., wpisanej do rep. A nr (...), mocą której K. N. i M. N. sprzedali M. L. i J. L. prawo własności lokalu mieszkalnego położonego w M. przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy w Miastku prowadzi księgę wieczystą (...), podnosząc, że umowa ta jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, ewentualnie o uznanie za bezskuteczną w stosunku do powoda umowy sprzedaży nieruchomości zawartej w dniu 19 maja 2017r. przed notariuszem M. I. w Kancelarii Notarialnej w M. wpisanej do rep. A nr (...), mocą której K. N. i M. N. sprzedali M. L. i J. L. prawo własności lokalu mieszkalnego położonego w M. przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy w Miastku prowadzi księgę wieczystą (...), albowiem przedmiotowa czynność prawna czyni bezskutecznym roszczenie powoda wobec M. i K. N. o przeniesienie prawa własności w/w nieruchomości z tytułu wykonania umowy zlecenia nabycia w/w nieruchomości (zlecenie fiducjarne). Zażądał także zasądzenia od pozwanych na jego rzecz kosztów procesu.

Na uzasadnienie podał, iż zawarł z pozwanymi, K. N. i M. N. umowę, na mocy której mieli oni w imieniu własnym, lecz na rachunek powoda nabyć własność lokalu mieszkalnego położonego w M. przy ul. (...). Powód zdecydował się na zawarcie umowy właśnie z nimi, albowiem są to rodzice małżonki powoda, K. O. (1) i powód darzył ich zaufaniem. Do realizacji umowy doszło w dniu 27 maja 2011r. Pozwani stanęli do aktu notarialnego jako nabywcy lokalu, jednak środki pieniężne na jego zakup pochodziły od powoda, którym w tym czasie prowadził m.in. dobrze prosperujące gospodarstwo rolne, sklep z maszynami rolniczymi oraz inwestował środki finansowe w inne przedsięwzięcia, w tym nieruchomości. Posiadał też środki pieniężne uzyskane z biznesowych przedsięwzięć pochodzących sprzed zawarcia związku małżeńskiego, a także środki przekazane mu tytułem darowizny wyłącznie na jego rzecz przez matkę, której pomagał prowadzić sklepy budowlane. Wskazał, że chciał przeznaczyć środki pieniężne, stanowiące majątek osobisty powoda, na zakup nieruchomości w celach inwestycyjnych, docelowo zamierzając w przyszłości przekazać nieruchomość na rzecz swojej córki, I. O.. Z uwagi na kwestie podatkowe powód zdecydował się zlecić nabycie mieszkania pozwanym, M. N. i K. N.. Pozwani wyrazili zgodę na nabycie nieruchomości w ich imieniu, lecz na rachunek powoda. Pomimo treści umowy fiducjarnej, zbyli oni, w dniu 19 maja 2017r., lokal mieszkalny położony w M. przy ul. (...) pozwanym, J. L. i M. L.. Zdaniem powoda, powyższa umowa sprzedaży jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, przez co jest nieważna. Podkreślił, że darzył pozwanych, M. N. i K. N. zaufaniem, a do czasu złożenia przez ich córkę, K. O. (1) pozwu o rozwód z powodem, pozostawał z nimi w dobrych relacjach. Odwołując się od zasad współżycia społecznego, powód wskazał, że zachowanie pozwanych jest sprzeczne z ideą słuszności oraz z powszechnie uznawanymi wartości w kulturze naszego społeczeństwa. Uzasadniając żądanie ewentualne, wskazał, że opiera się ono na instytucji z art. 59 k.c. Wskazał, że pozwani N. oraz pozwani L. działali w celu pokrzywdzenia powoda już od 2011r. , a nadto działanie pozwanych N. było ukierunkowane na uzyskanie jak największej ilości środków pieniężnych dla ich córki, z którą powód w 2013r. zawarł rozdzielność majątkową. Podał też, że pozwani L. byli zorientowani w całokształcie stosunków łączących powoda z pozwanymi N., w szczególności w motywach, jakie kierowały nimi, odstępując od przeniesienia własności nieruchomości na rzecz powoda, a oferując im sprzedaż spornego lokalu. Pozwani L., według twierdzeń powoda, wiedzieli o problemach małżeńskich powoda oraz o toczącym się postępowaniu rozwodowym, a mimo to zdecydowali się na kupno lokalu, świadomie godząc się na pokrzywdzenie powoda.

Pozwani, M. N. i K. N. wnieśli o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powoda na ich rzecz solidarnie kosztów procesu.

W pierwszej kolejności zakwestionowali twierdzenia, jakoby między powodem a pozwanymi doszło do zawarcia umowy fiducjarnej w zakresie zakupu lokalu mieszkalnego położonego w M. przy ul. (...). Przyznali, że powód był zaangażowany w zakup powyższego lokalu przez pozwanych, to jednak nieprawdą jest, że pieniądze na ten zakup pochodziły od powoda. Podkreślili, iż pozwany wykonywał pracę cieśli w Niemczech, Danii i Norwegii, i tam pozyskał znaczne środki finansowe, które wraz z małżonką przeznaczył na zakup spornej nieruchomości. Podali też, iż działanie powoda polegające na zainicjowanie niniejszego sporu stanowi nadużycie prawa podmiotowego i nie może korzystać z ochrony prawnej, albowiem rzeczywistym celem powoda jest gnębienie pozwanych za to, że ich córka, K. O. (1), wniosła sprawę o rozwód z powodem. Z ostrożności procesowej podnieśli, iż ewentualna umowa fiducjarna byłaby nieważna, albowiem małżonka powoda nie wyrażała zgody na jej zawarcie. Dodatkowo podali, że małżonkowie L. nie posiadali żadnej wiedzy, zarówno w zakresie ewentualnej umowy fiducjarnej, jak i w zakresie stosunków osobistych łącznych powoda i jego małżonkę, a także łączących powoda i małżonków N.. Na koniec wskazali, że uwzględnienie powództwa stanowiłoby naruszenie zasady pewności obrotu prawnego, która w gospodarce rynkowej ma zasadnicze znaczenie.

Pozwani, J. L. i M. L., wnieśli o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na ich rzecz kosztów procesu.

Podkreślili, że nie posiadali jakiejkolwiek wiedzy na temat tego, aby pozwanych M. i K. N. i powoda łączyła jakakolwiek umowa dotycząca spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego położonego w M. przy ul. (...). Zaprzeczyli, by powód kiedykolwiek informował pozwanych L. o tym, że lokal powyższy został zakupiony w 2011r. przez pozwanych N. na rzecz powoda. Podali również, że od 2013r. wynajmowali to mieszkanie i wszelkie uzgodnienia co do zakupu nieruchomości dokonywali wyłącznie z pozwanymi N.. Podkreślili, że czynili starania, by pozwani N. sprzedali im mieszkanie i w październiku 2015r. otrzymali ustne zapewnienie, że tak się stanie. Wówczas pozwani L. przystąpili do wykonania prac remontowych lokalu, w tym do wymiany okien. Podkreślili, że na zakup spornego lokalu zaciągnęli zobowiązania, w tym również kredytowe na kwotę 140.000 zł. Kredyt ten spłacają do chwili obecnej. Uwzględnienie powództwa oznaczałoby pokrzywdzenie pozwanych L., którzy zostali włączeni do sporu, u podłoża którego legł konflikt między małżonkami O. O. (1) i K. O. (1).

Sąd ustalił:

W dniu (...) córka pozwanych, M. N. i K. K., zawarła związek małżeński z powodem, O. O. (1) ( bezsporne).

W dniu 5 września 2013r. małżonkowie O. O. (1) i K. O. (1) ustanowili rozdzielność majątkową.

Dowód: umowa majątkowa małżeńska z dnia 05.09.2013r., rep. A nr (...), k. 143-143v.

W 2011r. powód uzyskał od swych znajomych, G. S. i J. S. (1) informację, że M. W. (aktualnie P.) zamierza sprzedać własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego położonego w M. przy ul. (...). Powód uznał, że jest okazja, by dokonać zakupu lokalu za atrakcyjną cenę. Wraz ze swą małżonką, K. O. (1) był dwukrotnie w tym lokalu, by je obejrzeć. Stwierdzili, że to dobra oferta.

Dowód: zeznania świadka, M. P. 01:39:27 protokół rozprawy z dnia 8 maja 2018r., k. 263, częściowo zeznania świadka, J. S. (1) 02:18:12 protokół rozprawy z dnia 8 maja 2018r., k. 265, zeznania świadka, K. O. (1) 03:19:03, 03:19:35 , 03:19:52 protokół rozprawy z dnia 8 maja 2018r., k. 268 – 268v, zeznania świadka, J. S. (2) 00:26:00 protokół rozprawy z dnia 26 czerwca 2018r., k. 278v, częściowo przesłuchanie powoda 00:58:38 protokół rozprawy z dnia 26 czerwca 2018r., k. 280.

Powód zaproponował swej siostrze, K. Z., by ta nabyła powyższy lokal w swym imieniu, lecz na rzecz powoda. Siostra powoda się nie zgodziła.

Dowód: zeznania świadka, K. Z. 02:24:25 protokół rozprawy z dnia 8 maja 2018r., k. 265v.

Ostatecznie powód wraz ze swą żoną przekazali pozwanym, M. N. i K. N. informację o możliwości zakupu lokalu mieszkalnego położnego w M. przy ul. (...) za dobrą cenę. Pozwani N. zainteresowali się ofertą. Jednocześnie polegali na stanowisku swej córki, K. O. (1), która potwierdziła, że to dobra oferta. Pozwani N. nie oglądali mieszkania przed zakupem. Uznali, że skoro córka poparła pomysł zakupu tego lokalu, to zdecydują się na transakcję jego nabycia.

Nie kontaktowali się ze zbywcą, M. W. (aktualnie P.). Prosili córkę i zięcia, by załatwili formalności związane z nabyciem lokalu, w tym umówienie wizyty u notariusza. Ich relacje były w tym czasie poprawne.

Dowód: zeznania świadka, K. O. (1) 02:55:54 protokół rozprawy z dnia 8 maja 2018r., k. 267, przesłuchanie K. N. 01:50:02 protokół rozprawy z dnia 26 czerwca 2018r., k. 283, przesłuchanie M. N. 02:31:49, 02:32:27, 02:32:50, 02:33:02 protokół rozprawy z dnia 26 czerwca 2108r., k. 286.

Pozwani, M. N. i K. N. posiadali środki pieniężne na zakup lokalu. Pozwany przez 35 lat pracował w branży budowlanej, w tym m.in. w (...) SA. Od 1999r. przez kolejne lata zatrudniony był w Niemczech jako cieśla. W 2007r. pracował w Norwegii, gdzie zarobił około 100.000 zł. Przez okres 3 /4 lat pracował w Danii, gdzie jego zarobki były również atrakcyjne. Z tytułu zatrudnienia za granicą otrzymał w dniu 23 stycznia 2008r. kwotę 20.861,68 zł., w dniu 27 maja 2008r. – 10.757,31 zł., zaś w dniu 5 listopada 2008r. – 6.238,30 zł.

M. N. od 2010r. do chwili obecnej nie pracuje.

Dowód: świadectwo pracy z (...) SA, k. 146, historia rachunku K. N., k. 144 – 145, zeznania świadka, K. O. (1) 03:03:17 protokół rozprawy z dnia 8 maja 2018r., k. 267v, przesłuchanie K. N. 01:52:26, 01:55:34, 02:11:46 protokół rozprawy z dnia 26 czerwca 2018r., k. 283- 284, przesłuchanie M. N. 02:30:50 protokół rozprawy z dnia 26 czerwca 2108r., k. 286.

W dniu 27 maja 2011r. do notariusza R. Ł., prowadzącego kancelarię notarialną w B. stawili się pozwani, M. N. i K. N. jako nabywcy spornej nieruchomości. M. W. była zaskoczona tą sytuacją. Była przekonana, iż to powód nabędzie sporny lokal.

Dowód: zeznania świadka, M. P. 01: (...) protokół rozprawy z dnia 8 maja 2018r., k. 263, częściowo przesłuchanie powoda 01:06:34 protokół rozprawy z dnia 26 czerwca 2018r., k. 280v.

Tego dnia w kancelarii notarialnej R. Ł. doszło do zawarcia umowy kupna sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego położonego w M. przy ul. (...) za cenę 110.000 zł. Strony umowy oświadczyły przed notariuszem, że kwota 5.000 zł. stanowiąca zadatek została zapłacona sprzedającemu przed zawarciem umowy kupna – sprzedaży, zaś reszta ceny, tj. kwota 105.000 zł. została zapłacona w dniu zawarcia niniejszej umowy.

Dowód: umowa kupna sprzedaży z dnia 27.05.2011r., rep. A nr (...), k. 20 – 24.

W sierpniu 2013r. mieszkanie zostało wynajęte J. L. i M. L.. Pozwany, M. L. był wówczas pracownikiem powoda. Powód potrącał czynsz za lokal w kwocie 600 zł. miesięcznie z wynagrodzenia M. L.. Na takie rozwiązanie godzili się pozwani, N.. Upoważnili swą córkę, K. do reprezentowania ich w sprawach związanych z mieszkaniem.

Rozliczenia mediów kierowane były do pozwany N.. Rozliczenia takie przesyłani oni L. do wiadomości.

Dowód: rozliczenie kosztów mediów, k. 138 – 139v, k. 168 – 170, zeznania świadka, K. O. (1) 03:13:58 protokół rozprawy z dnia 8 maja 2018r., k. 268, częściowo przesłuchanie powoda 01:08:22, 01:10:02 protokół rozprawy z dnia 26 czerwca 2018r., k. 280v, przesłuchanie K. N. 02:01:44, 02:02:28 protokół rozprawy z dnia 26 czerwca 2108r., k. 283v, przesłuchanie J. L. 02:41:57, 02:53:13 protokół rozprawy z dnia 26 czerwca 2018r., k. 287 – 287v.

L. byli zainteresowani kupnem mieszkania. Chcieli w nie zainwestować (wyremontować), ale potrzebowali potwierdzenia, że w przyszłości mieszkanie zostanie sprzedane na ich rzecz. Poprosili powoda, by nakłonił pozwanych do sprzedaży tego mieszkania. Pozwani N. opierali się temu, by sprzedać L. mieszkanie z uwagi na obciążenia podatkowe, które musieliby ponieść, gdyby sprzedali lokal przed upływem 5 lat od jego nabycia.

W 2015r. J. L. i M. L. otrzymali zapewnienie od pozwanych N., że sporny lokal zostanie im sprzedany. Po tym zapewnieniu L., na przełomie 2015/2016, dokonali nakładów na sporną nieruchomość, m.in. za zgodą pozwanych - wstawili okna plastikowe za kwotę 6.261,08 zł., wymienili stolarkę drzwiową na kwotę 1.792,80 zł.

Dowód: oświadczenie K. N. z dnia 14.11.2015r., k. 165, faktura Vat nr (...), k. 166, faktura VAT nt (...), k. 167, zeznania świadka, K. O. (1) 03:17:02 protokół rozprawy z dnia 8 maja 2018r., k. 268, przesłuchanie K. N. 02:07:36 protokół rozprawy z dnia 26 czerwca 2108r., k. 284, przesłuchanie M. N. 02:38:26 protokół rozprawy z dnia 26 czerwca 2018r., k. 287, przesłuchanie J. L., 02:41:57 protokół rozprawy z dnia 26 czerwca 2018r., k. 287 – 287v.

W lutym 2016r. K. O. (1) wyprowadziła się wraz dziećmi stron od powoda. Złożyła do Sądu Okręgowego w Słupsku pozew o rozwód z żądaniem ustalenia, iż to O. O. (1) jest wyłącznie winny rozkładowi pożycia małżeńskiego. Sprawa rozwodowa jest w toku. O. O. (1) wniósł o ustalenie, iż to jego żona ponosi winę za rozkład pożycia małżeńskiego. Między małżonkami trwa spór również w zakresie sprawowania opieki nad małoletnimi dziećmi stron, w szczególności w zakresie wyznaczenia rodzica pierwszoplanowego.

Od lutego 2016r.pozwani L. na polecenie K. O. (1) płacili czynsz pozwanym N. w kwocie 600 zł. miesięcznie.

Dowód: zeznania świadka K. O. (1) 02:53:42, 03:09:49, 03:18:48 protokół rozprawy z dnia 8 maja 2018r., k. 267 – 268, przesłuchanie powoda 01:11:24 protokół rozprawy z dnia 26 czerwca 2018r., k. 280v.

W dniu 12 marca 2017r. M. N. i K. N. oraz J. L. i M. L. zawarli przedwstępną umowę sprzedaży nieruchomości lokalowej położonej w M. przy ul. (...). Strony zobowiązały się zawrzeć umowę przyrzeczoną do dnia 31 maja 2017r.

Dowód: umowa przedwstępna sprzedaży nieruchomości z dnia 12 marca 2017r., k. 61- 62, aneks nr (...) z dnia 29 kwietnia 2017r.. k. 63.

W Wielką Sobotę 2017r. M. L. przypadkowo spotkał na stacji paliw powoda. W czasie tego spotkania powód oświadczył, że L. będą mieli problemy przez to, że zdecydowali się stanąć do aktu notarialnego z N.. Powód podał, że mógł bowiem doprowadzić do tego, że L. nabędą na własność mieszkania za niższa kwotę, lecz oczekiwał w zamian składania zeznań przez L. na niekorzyść K. O. (1) w sprawie rozwodowej. Po tym zdarzeniu miały miejsce sytuacje, w których powód jeździł samochodem za pojazdem M. L., wprowadzając pozwanego w niekomfortowe samopoczucie.

Dowód: przesłuchanie J. L., 02:59:40 – 03:02:22 protokół rozprawy z dnia 26 czerwca 2018r., k. 288.

W dniu 19 maja 2017r. pozwani, M. N. i K. N. sprzedali pozwanym, J. L. i M. L. lokal mieszkalny położony w M. przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy w Miastku prowadzi księgę wieczystą (...), za cenę 175.000 zł, z czego kwota 3.500 zł. została zapłacona przed zawarciem umowy, kwota 2.478,75 zł. w dniu zawarcia umowa, zaś kwota 140.000 zł. pochodząca z kredytu bankowego miała zostać zapłacona do dnia 26 maja 2017r., a kwota 29.021,25 zł., pochodząca ze środków z Funduszu Dopłat, wypłacona przez Bank (...), jako dofinansowanie wkładu własnego, w terminie do dnia 31 stycznia 2018r. Jednocześnie małżonkowie L. oświadczyli, że jako zabezpieczenie spłat wynikających z umowy kredytu, dofinansowania wkładu własnego ustanawiają hipotekę na spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w M. przy ul. (...) do kwoty 210.000 zł.

Dowód: umowa kupna sprzedaży z dnia 19.05.2017r., rep. A nr(...), k. 25 – 31.

Pozwany, J. L. i M. L. zaciągnęli zobowiązanie w celi zakupu spornego lokalu w ramach programu „Mieszkanie dla młodych” . Spłacają kredyt, który został zaciągnięty na 23 lata.

Dowód: dokumenty (...), k. 56 – 60, przesłuchanie J. L., 02:55:32 protokół rozprawy z dnia 26 czerwca 2018r., k. 288.

W 2014r. wszczęto wobec powoda kontrolę podatkową w zakresie rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych za rok 2012 w związku z wykazaną stratą z pozarolniczej działalności gospodarczej prowadzonej przez powoda, zarówno 2011r., jak i w 2012r. Organ podatkowy w wyniku podjętych czynności nakazał powodowi zapłatę podatku od spadku i darowizny w kwocie 8.073 zł. tytułem darowizny otrzymanej w dnu 18 kwietnia 2012r. od swej matki, E. O.. Takie samo zobowiązanie zostało nałożone na żonę powoda, K. O. (1).

Dowód: decyzja Naczelnika Urzędu Skarbowego w B. z dnia 18 lipca 2014r., sygn. (...)nr inf. (...), k. 133 - 134, decyzja Naczelnika Urzędu Skarbowego w B. z dnia 18 lipca 2014r., sygn.(...)nr inf. (...), k. 135 - 136 oświadczenie powoda z dnia 16 kwietnia 2014r., k. 128, oświadczenie E. O. z dnia 24 kwietnia 2014r., k. 130

Powód zawiadomił Prokuraturę o podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez K. O. (1) polegającego na zaborze kwoty 230.000 zł., podtruwaniu powoda oraz składania fałszywych zeznań ( bezsporne, nadto przesłuchanie powoda 01:37:18, 01:37:36 protokół rozprawy z dnia 26 czerwca 2018r., k. 282v)

W toku niniejszej sprawy pozwani, J. L. i M. L. otrzymali pismo od pełnomocnika powoda datowane na 4 października 2017r. z informacją, iż powód gotowy jest zawrzeć z pozwanymi L. ugodę pod warunkiem współdziałania w sprawie i uzyskania korzystnego rozstrzygnięcia przeciwko Państwu N..

Dowód: pismo z dnia 4 października 2017r., k. 171.

Sąd zważył:

Powództwo główne oraz ewentualne nie zasługują na uwzględnienie.

Stan faktyczny sąd ustalił w oparciu o dokumenty przedstawione przez obie strony, albowiem ich autentyczność nie była wzajemnie kwestionowana. Nadto sad dał wiarę świadkom, J. S. (1), J. S. (2) oraz K. Z.. Ich treść była logiczna i spójna. Nie miała jednak wpływu na ustalenie, że powoda oraz pozwanych N. łączyła umowa fiducjarna nabycia nieruchomości. Świadkowie ci nie posiadali bowiem wiedzy w powyższym zakresie. Sąd dał wiarę świadkowi K. O. (1), gdyż uznał, że jej zeznania korelują z pozostałym materiałem D., w szczególności z przesłuchaniem pozwanych. Jeśli chodzi o przesłuchanie stron, sąd w całości dal wiarę pozwanym, uznając, że ich treść znajduje oparcie w zasadach doświadczenia życiowego. Co do przesłuchania powoda sąd dał mu wiarę jedynie w części związanej z zaangażowaniem w sfinalizowaniu umowy kupna sprzedaży lokalu w 2011r. W pozostałym zakresie nie dał mu wiary, albowiem działania powoda, w ocenie sądu, noszą ślady wpływania na inne osoby co do treści składanych przed sądem zeznań, przez co powód nie jest dla sądu wiarygodnym źródłem dowodowym (vide zachowanie powoda na stacji paliw w 2017r., pismo powoda z 4 października 2017r. kierowane do pozwanych L., k. 171, śledzenie M. L.).

Całkowicie bez znaczenia dla wyniku sporu pozostały zeznania świadka M. K.. Nie dysponował on żadnymi informacjami co do stanu faktycznego będącego podstawą zgłoszonych roszczeń. Natomiast rozmowy pozwanych po uzyskaniu odpisu pozwu w niniejszej sprawie, nie stanowią z żaden sposób o tym, by strony łączyła umowa fiducjarna, czy nie. Na marginesie wskazać jedynie należy, że świadek wskazał, iż dotarł do niego detektyw i pytał o K. O. (1). To potwierdza stanowisko pozwanych N. oraz zeznania świadka, K. O. (2), że powód korzysta z usług detektywistycznych, by zbierać materiał dowody przeciwko małżonce w sprawie rozwodowej.

Co do świadka M. P. sąd dał jej wiarę jedynie w części, tj. w zakresie zaangażowania powoda w nabyciu lokalu mieszkalnego. Sąd pominął zeznania w zakresie przekazania jej pieniędzy przez powoda w banku, albowiem w tym zakresie nie miały one charakteru spontanicznego. Dodatkowo treść zeznań świadka w zakresie sporządzenia oświadczenia z dnia 21 czerwca 2017r. (k. 19) była tak niespójna, że sąd uznał, iż świadek ten nie jest wiarygodny.

Przechodząc do oceny zgłoszonego żądania wskazać należy, iż w pierwszej kolejności przesądzenia wymaga kwestia, czy strony zawarły umowę fiducjarną nabycia nieruchomości lokalowej położonej w M. przy ul. (...). Powyższe ustalenia ma bowiem znaczenie, zarówno dla oceny zgłoszonego żądania ustalenia, iż umowa z dnia 18 maja 2017r. jest nieważna, jak i oceny prawnej żądania ewentualnego, opartego na instytucji z art. 59 k.c. Okoliczność tę winien wykazać (udowodnić) powód, albowiem to powód z powyższego twierdzenia wywodzi dla siebie skutki prawne. Zdaniem sądu, powód nie sprostał powyższemu.

Należy podkreślić, że w ramach zasady swobody umów dopuszczalne jest fiducjarne nabycie nieruchomości. Polega ono na tym, że nieruchomość jest nabyta przez osobę „podstawioną” w jej imieniu, lecz na rzecz i koszt osoby trzeciej. Istotą tego stosunku prawnego jest zaufanie stron. Polega na stosunku zlecenia, zgodnie z którym powiernik (fiducjariusz) zobowiązuje się na każde żądanie dającego zlecenie przenieść na jego rzecz nabyte prawo oraz wszystkie korzyści związane z umową. Podstawowym celem fiducjarnego nabycia prawa własności nieruchomości jest nieujawnianie podmiotu zlecającego wykonanie czynności powierniczej jako właściciela nieruchomości.

Ze zgromadzonego materiału dowodowego, w tym z zeznań świadków M. P., J. S. (1), J. S. (2) wynika, że powód był zainteresowany nabyciem lokalu mieszkalnego położonego M. przy ul. (...). Siostra powoda, K. Z. zeznała zaś, że brat namawiał ją , by lokal powyższy kupiła w swym imieniu, lecz na rzecz i koszt powoda.

Powyższy materiał nie wystarcza jednak do tego, by uznać, że powoda oraz M. N. i K. N. łączyła umowa fiducjarna nabycia powyższej nieruchomości.

Pozwani N. wyraźnie zaprzeczyli, by zawarli z powodem umowę fiducjarnego nabycie nieruchomości. Podali, że mieszkanie kupili w swym imieniu i na swą rzecz oraz za własne środki pieniężne. Powyższe w całości potwierdziła świadek, K. O. (1), ich córka.

Kwestią przesądzającą, która ze stron jest wiarygodna jest ustalenie, kto finansował zakup spornego lokalu.

Powód w żaden sposób nie wykazał, by w 2011r. posiadał środki pieniężne na nabycie lokalu mieszkalnego położonego w M. przy ul. (...). Powód podał, że pieniądze miał z oszczędności, które trzymał w domu w sejfie oraz ze spadku, który otrzymał w 2001r. Wskazał, że wartość tego spadku to aktualnie 1.000.000 zł. Jednocześnie z oświadczenia z kwietnia 2014r., złożonego w toku czynności wyjaśniających podjętych przez organ podatkowy wynika, że otrzymał on spadek w 2001r. o wartości 100.000 zł., a nadto działalność pozarolnicza powoda przynosiła mu w 2011r. i 2012r. straty.

Zasady doświadczenia życiowego sprzeciwiają się temu, by uznać, że pieniądze ze spadku 2001r. oraz oszczędności z sejfu, stanowiły źródło finansowania transakcji. Powód nie poparł swych twierdzeń żadnymi dokumentami, które dałyby walor obiektywności jego przesłuchaniu. Powyższe prowadzi do wniosku, że gołosłowne są twierdzenia powoda, że to on finansował zakup lokalu.

Tymczasem pozwani, M. N. i K. N. złożyli dokumenty w postaci świadectwa pracy z (...) SA (k. 146), historii rachunku K. N. (k. 144 – 145), potwierdzenia wpłaty (k. 147), które to dokumenty potwierdzają zeznania pozwanych N. i zeznania K. O. (1), z których wynika, że K. N. przez kilka lat przed nabycie lokalu, tj. przed 2011r. pracował jako cieśla za granicą, tj. w Niemczech, Norwegii, czy Danii, gdzie uzyskiwał atrakcyjne wynagrodzenie, zdecydowania wyższe aniżeli w Polsce. Jest zaś wiedzą powszechną , iż zarobki pracowników w takich krajach jak Niemcy, Norwegia, czy Dani rzeczywiście są atrakcyjne. Powyższe prowadzi do wniosku, iż pozwani N. rzeczywiście dysponowali pieniędzmi na zakup lokalu.

Powyższemu wnioskowi nie sprzeciwia się okoliczność przekazania M. P. pieniędzy. Jest to kwestia drugoplanowa. Stanowiska stron w zakresie przekazania ceny nabycie lokalu są rozbieżne. Z oświadczenia zawartego w akcie notarialnym z dnia 27 maja 2011r., rep. A nr (...)(k. 20 – 24) wynika, że cena w kwocie 105.000 zł. została zapłacona w dniu zawarcia niniejszej umowy. Nawet, jeśli powód wręczał pieniądze M. P., tak jak zeznał świadek oraz powód - w banku, to nie skutkuje to uznaniem, że wręczane pieniądze pochodziły od powoda.

Dodatkowo warto odnieść się w tym miejscu do oświadczenia M. P. z dnia 21 czerwca 2017r. (k. 19). Podkreślić należy, ze pozostaje ono bez wpływu na wynik sporu. Nie stanowi bowiem dokumentu urzędowego. Nadto na marginesie wskazać należy, że szczegółowość tego oświadczenia po 6 latach od zdarzenia oraz zgodność z twierdzeniami powoda podnoszonymi w tym postępowaniu prowadzi do wniosku, że zostało przygotowane na potrzeby niniejszego procesu. Świadek zeznała, że poszukiwała w Internecie treści oświadczenia, aby było prawidłowe, następnie podała, że pani adwokat powoda pomagała jej napisać to oświadczenie. Następnie, na rozprawie na której składała zeznania, wskazała, że dysponuje oryginałem oświadczenia, gdyż przypadkowo znalazła to oświadczenia na kserokopiarce w swym domu we Włoszech, po czym po okazaniu tego oświadczenia okazało się, że nie jest to oryginał, czego świadek nie potrafiła już wyjaśnić.

Dodatkowo należy podać, że z przesłuchania J. L. nie wynika, by powód kiedykolwiek informował ja oraz jej małżonka, M. L. o tym, że nabycie spornej nieruchomości w 2011r. miało charakter fiducjarny. A jest okolicznością bezsporną, że powód miał od 2013r. stały kontakt M. L., który był jego pracownikiem. Nadto małżonkowie L. wynajmowali sporny lokal i czynsz był potrącany co miesiąc z pensji pozwanego. Zatem występowała sposobność ku temu, by powód poinformował przynamniej M. L. o fiducjarnym nabyciu nieruchomości. Takiej informacji jednak nie przekazał, co świadczy o tym, że nie było umowy pomiędzy M. N. i K. N. a powodem.

Dodatkowo, twierdzenia powoda są wewnętrznie sprzeczne, gdyż powód raz twierdzi, że mieszkanie zostało nabyte na jego rzecz, a drugim razem twierdzi, że mieszkanie zostało nabyte na rzecz jego córki, J.. Również świadek powoda, K. Z. zeznała, iż powód powtarzał, że to „I. mieszkanie”. Powyższe prowadzi do wniosku, że sam powód nie twierdzi stanowczo, że mieszkanie w M. zostało nabyte na jego rzecz.

Nadto twierdzenia powoda w zakresie celu, dla którego miało dojść do zawarcia umowy został przez powoda wskazany ogólnikowo, tj. „ze względów podatkowych”, ale jakich konkretnie – powód nie wskazał.

W konsekwencji powyższego, sąd nie dał wiary powodowi, jakoby doszło do zawarcia fiducjarnej umowy nabycia nieruchomości położnej w M. przy ul. (...).

Odnosząc się do oceny prawnej zgłoszonego żądania, to podać należy, iż w myśl art. 58 § 2 k.c. nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadni współżycia społecznego.

Powód, domagając się ustalenia nieważności umowy z dnia 19 maja (...). dotyczącej lokalu mieszkalnego położonego w M. przy ul. (...) nie wskazał, jakie konkretnie zasady współżycia społecznego zostały naruszona poprzez jej zawarcie.

Z przesłuchania pozwanych wynika, że J. L. i M. L., najemcy od 2013r. byli zainteresowani nabyciem lokalu na własność. Czynili starania przynajmniej od 2015r., by uzyskać zapewnienie, że lokal ten zostanie im sprzedany. Czyni to po to, gdyż zamierzali wykonać remont mieszkania. Po uzyskaniu ustnych zapewnień od pozwanych N., co nastąpiło właśnie w 2015r., przeprowadzili remont mieszkania na przełomie 2015/2016. Nadto , by dokonać nabycie spornego lokalu zaciągnęli zobowiązania kredytowe na 23 lata. Powyższe wskazuje, że dla J. L. i M. L. kupno mieszkania było poważną decyzją życiową.

Wobec ustalenia, iż powoda oraz pozwanych N. nie łączyła umowa fiducjarnego nabycia nieruchomości, nie sposób przypisać zachowaniu pozwanych cech, które naruszałyby konkretne zasady współżycia społecznego.

Zatem roszczenie o ustalenie , iż umowa z dnia 19 maja 2017r. jest nieważna, zostało przez sąd oddalone, na podstawie art. 189 k.c. w zw. art. 58 par 2 k.c., stosowanych a contrario.

Co do roszczenia ewentualnego, opartego na instytucji z art. 59 k.c., podkreślić należy, że w celu skutecznej ochrony swych praw konieczne jest wykazania następujących przesłanek: 1) istnienie roszczenia osoby trzeciej (powoda), 2) zawarcie przez zobowiązanego umowy z inną osobą, której wykonanie czyni całkowicie lub częściowo niemożliwym zadośćuczynieniu roszczeniu osoby trzeciej oraz 3) wiedza stron umowy o roszczeniu osoby trzeciej.

Odnosząc powyższe do niniejszej prawy stwierdzi należy, iż pod nie wykazał, by posiadał roszczenia wobec pozwanych N. o przeniesienie na jego rzecz prawa własności lokalu mieszkalnego położonego w M. przy ul. (...), o czym była mowa wyżej.

Nadto z logicznego i spójnego przesłuchania J. L. wynika, że pozwani L. nie posiadali żadnej wiedzy co do tego, by powód i pozwani N. zawarli umowę fiducjarną oraz, nie dysponowali żadną wiedzą w zakresie stosunków panujących między małżonkami O.. Pozwani L. byli osobami zainteresowanymi nabyciem spornego lokalu, gdyż wiązali swą przyszłość właśnie z tym lokalem, o czym była mowa wyżej. Gdyby tylko mieli cień wątpliwości co do skuteczności nabycia tego prawa, nie zaciągnęliby pozwanego zobowiązania bankowego na potrzeby zakupu tego konkretno lokalu, a po prostu podjęliby działania nabycia innego lokalu.

Powyższe prowadzi do wniosku, ze wprawie nie zaistniała żadna z przesłanek z art. 59 k.c., dlatego też sąd roszczenie ewentualne również oddalił.

O kosztach procesu sąd orzekł na podstawie art. 98 par 1 k.p.c. w zw. z par 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. (Dz. U. poz.1800 z późn. zm.), mając na władz, ze powód przegrał spór. Po stronie pozwanych, M. N. i K. N. powstały koszty w zakresie zastępstwa procesowego w kwocie 5.400 zł. oraz opłaty od udzielonego pełnomocnictwa w kwocie 17 zł. Sąd nie znalazł podstawy do podwyższenia stawki minimalnej trzykrotnie tak jak żądała strona pozwana, gdyż czynności podjęte przez fachowego pełnomocnika mieściły się w typowych granicach podjętej obrony.

Na oryginale właściwy podpis.