Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 marca 2018 roku

Sąd Rejonowy w Słupsku Wydział I Cywilny

w składzie następującym :

Przewodnicząca: SSR Agnieszka Leszkiewicz

Protokolant: Monika Kaniowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 lutego 2018 roku w S.

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.

przeciwko R. S.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego R. S. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. kwotę 1.712,30 zł. (jeden tysiąc siedemset dwanaście złotych i 30/100) z odsetkami wynikającymi z czynności prawnej - w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP, z tym zastrzeżeniem, iż odsetki te nie mogą w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych (odsetek maksymalnych) - od kwoty 1.300 zł. (jeden tysiąc trzysta złotych i 00/100) od dnia 28.06.2016 r. do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. na rzecz pozwanego R. S. kwotę 492,54 zł. (czterysta dziewięćdziesiąt dwa złote i 54/100) tytułem zwrotu kosztów sądowych;

IV.  przyznaje ze Skarbu Państwa na rzecz radcy prawnego E. K. kwotę 983,46 zł. (dziewięćset osiemdziesiąt trzy złote i 46/100) tytułem udzielonej pozwanemu pomocy prawnej z urzędu;

V.  nie obciąża pozwanego kosztami postępowania należnymi powodowi.

Sygn. akt I C 3080/16

UZASADNIENIE

W dniu 28.06.2016 r. powód (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. , wytoczył w elektronicznym postępowaniu upominawczym powództwo przeciwko R. S. o zapłatę kwoty 2569,60 zł. z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty od kwoty 1990 zł. Powód wniósł również o zwrot kosztów sądowych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż udzielił pozwanemu pożyczki w wysokości 1990 zł., której pozwany nie spłacił. Powód wskazał, iż na kwotę dochodzoną pozwem składa się kwota udzielonej pożyczki 1990 zł., 20 zł. kosztów korespondencji oraz odsetki 559,60 zł. naliczone od dnia następnego po postawieniu pożyczki w stan natychmiastowej wymagalności, do dnia poprzedzającego wniesienie pozwu. W uzasadnieniu wskazał, również, iż odsetki umowne, których się domaga pozwem, nie mogą być wyższe niż odsetki ustawowe maksymalne za opóźnienie.

W elektronicznym postępowaniu upominawczym został wydany nakaz zapłaty, od którego pozwany wniósł sprzeciw.

Sprzeciwem pozwany zaskarżył nakaz zapłaty w całości, powołując się na niemożność obrony swoich praw i nieważność postępowania, zarzut przedawnienia, brak podstawy faktycznej i prawnej dochodzonego żądania oraz wniósł o przyznanie pełnomocnika z urzędu i zwolnienie go od kosztów sądowych. Sprawa została przekazana do rozpoznania do Sądu Rejonowego w Słupsku – postanowieniem z dnia 13.10.2016 r.

Powód, po przekazaniu sprawy do Sądu Rejonowego w Słupsku, złożył pozew na formularzu urzędowym, w którym domagał się obok pierwotnego żądania również odsetek ustawowych os kwoty 559,60 zł. Jednocześnie złożył pismo z 14.12.2016 r., stanowiące odpowiedź na sprzeciw, w którym domagał się zapłaty kwoty 2569,60 zł. z odsetkami umownymi od kwoty 1990 zł., w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz odsetkami ustawowymi od kwoty 559,60 zł. od dnia wniesienia pozwu do dnia 31.12.2015 r. oraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 559,60 zł. od dnia 1.01.2016 r. do dnia zapłaty. W uzasadnieniu zakwestionował sprzeciw, wskazując iż pozwany nie przywołał żadnych dowodów, nie dokonał też żadnych wpłat na poczet umowy pożyczki.

Pozwany ponownie wniósł (już po przekazaniu sprawy z e-sądu do tutejszego Sądu do rozpoznania) o ustanowienie dla niego pełnomocnika z urzędu.

Postanowieniem z dnia 11.04.2017 r. Sąd ustanowił dla pozwanego radcę prawnego jako pełnomocnika z urzędu.

Pismem z dnia 9.03.2017 r. pozwany podniósł zarzut przedawnienia.

Pozwany reprezentowany przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu złożył sprzeciw na formularzu urzędowym, w którym ponownie wskazał, iż zaskarża nakaz zapłaty w całości, wniósł o zasądzenie kosztów postępowania i zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz pełnomocnika z urzędu nieuiszczonych kosztów zastępstwa prawnego. Pozwany podniósł, iż roszczenie którego domaga się powód jest zawyżone, stanowi obejście przepisów prawa o odsetkach maksymalnych, koszt udzielonej pożyczki )1998 zł.) jest nadmierny w stosunku do udzielonej pożyczki (1000 zł.).

Pismem z dnia 21.06.2017 r. powód ustosunkował się do zarzutów pozwanego, wskazując, iż zarzut przedawnienia jest niezasadny, ponieważ umowa pożyczki została zawarta w dniu 20.09.2013 r., pożyczka stała się wymagalna w dniu 20.02.2014, a powództwo zostało wytoczone w dniu 28.06.2016 r., zatem bieg 3 -letniego terminu przedawnienia, został przerwany przez wytoczenie powództwa.

Pismem z dnia 22.09.2017 r. powód podtrzymał swoje stanowisko w sprawie.

Postanowieniem z dnia 20.02.2018 r. wydanym na rozprawie, Sąd uznał zmianę powództwa za niedopuszczalną.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany R. S. i powód zawarli w dniu 20.09.2013 r. umowę pożyczki nr (...). Z postanowień tej umowy wynika, iż Całkowity Koszt P. to prowizja w wysokości 990 zł., natomiast kwota pożyczki (do wypłaty) to kwota 1000 zł., a jako Całkowita Kwota P. została wskazana kwota 1990 zł., natomiast jako całkowita kwota do zapłaty przez pożyczkobiorcę to suma Całkowitego Kosztu P. oraz całkowitej kwoty pożyczki i określona jako Całkowita Kwota do Zapłaty – to kwota 2.980 zł. w umowie zawarty został zapis, iż w przypadku zadłużenia przeterminowanego powód ma prawo do naliczania odsetek karnych za opóźnienie w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP. W umowie został ustalony również koszt wezwań do zapłaty w przypadku opóźnienia w zapłacie (10 zł. za wezwanie do zapłaty oraz 10 zł. za przedsądowe wezwanie do zapłaty).

dowód: k. 16-20 - umowa pożyczki

Pozwany nie spłacić w żadnym zakresie pożyczki. Został wezwany do zapłaty.

dowód: 21- wezwanie do zapłaty

Wobec braku zapłaty, powód wypowiedział umowę pożyczki wypowiedzeniem z dnia 28.11.2013 r.

dowód: k. 22 – wypowiedzenie, k. 23 – dowód nadania

Powód ponownie wezwał pozwanego do zapłaty.

dowód: k. 24 – wezwanie do zapłaty, k. 25 – dowód nadania

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało uwzględnieniu jedynie w części.

Powód wywodził swoje roszczenie z umowy pożyczki, która została uregulowana w art. 720 kc. i n.

Pozwany podniósł zarzut przedawnienia. W ocenie Sądu, w niniejszej sprawie, z uwagi na charakter zawartej umowy (pożyczka) oraz prowadzenie działalności gospodarczej przez powoda, termin przedawnienia to 3 lata (art. 118 kc.).

Pożyczka została udzielona w dniu 20.09.2013 r., a pozew został wniesiony w dniu 28.06.2016 r., zatem nawet od dnia zawarcia umowy pożyczki do dnia wytoczenia powództwa o należności wynikające z tej umowy, nie minęło trzy lata. Zatem zarzut ten jest nietrafny (art. 123 1 kc.).

W oparciu o przedstawioną umowę pożyczki Sąd ustalił, iż kwota wypłacona rzeczywiście jako kwota pożyczki - to kwota 1.000 zł., natomiast kwota 990 zł. jest to opłata za udzielenie pożyczki. Przy czym Sąd uznał, iż ustalenie prowizji na poziomie niemalże 100 % udzielonej pożyczki stanowi naruszenie zasad współżycia społecznego, o których mowa w art. 5 kc., a także stanowi klauzulę niedozwoloną – zmierzającą do obejścia przepisów o odsetkach maksymalnych (w 2013 r. maksymalnych odsetkach umownych – art. 359 kc.). W ocenie Sądu zasadnym było przyjęcie, iż prowizja – jako wynagrodzenie za udzielenie pożyczki - winna się kształtować maksymalnie na poziomie 30 % wartości pożyczki i taką kwotę też Sąd przyjął (300 zł.). Pozostała kwota 412,30 zł. jako wyliczona kwota odsetek umownych od daty postawienia pożyczki w stan natychmiastowej wykonalności (28.11.2013 r.) do dnia poprzedzającego wniesienie pozwu (27.06.2016 r.) – została wyliczona wg odsetek umownych stanowiących czterokrotność stopy lombardowej NBP, wg aktualnie obowiązujących w danych okresach stawek – obliczone od kwoty 1300 zł. W sposób następujący: od 28.11.2013 r. do 8.10.2014 r. – 16 % (314 dni) – 178,94 zł.; od 9.10.2014 r. do 4.03.2015 r. – 12 % (146 dni) – 62,40 zł.; od 5.03.2015 r. do 27.06.2016 r. – 10 % (480 dni) 170,96 zł. – łącznie 412,30 zł.

Zastrzeżenie wysokości odsetek od czynności prawnej wynika z treści aktualnej przepisu art. 359 kc., który stanowi podstawę żądania odsetek dochodzonych pozwem (bowiem powód dochodzi ich na podstawie umowy – czyli czynności prawnej).

Zgodnie z treścią art. 5054 kpc. zmiana powództwa w postępowaniu uproszczonym (zatem rozszerzenie – tu: o odsetki od kwoty 559,60 zł. i 20 zł.) jest niedopuszczalna.

Powództwo podlegało oddaleniu w pozostałym zakresie.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 102 kpc., uwzględniając trudną sytuację majątkową i zdrowotną pozwanego, która legła również u podstaw przyznania mu pomocy prawnej z urzędu.

Odnośnie kosztów udzielonej, a nie opłaconej pomocy prawnej z urzędu, udzielonej przez radcę prawnego, wyznaczonego dla pozwanego z urzędu – zastosowanie znajduje przepis art. 100 kpc. w zw. z art. par. 6 rozp. MS z 3.10.2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. poz. 1715): „ W sprawie cywilnej, w której kosztami procesu został obciążony przeciwnik procesowy strony korzystającej z pomocy udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, koszty, o których mowa w 2, sąd przyznaje po wykazaniu bezskuteczności egzekucji.”. Opłatę tę podwyższa się o podatek VAT ( 4 pkt 3 cyt. rozp.). Stąd też, mając na uwadze wynik procesu (powód przegrał w 33,37 zł.), należało od powoda na rzecz pozwanego zasądzić kwotę 492,54 zł. jako 33,37 % z kwoty 1476 zł. (1200 zł. z VAT) - należnej radcy prawnemu za pomoc prawną udzieloną z urzędu, a pozostałą część – wobec nieobciążania pozwanego kosztami postępowania – przyznać radcy prawnemu ze Skarbu Państwa – o czym orzeczono w pkt III, IV i V wyroku.

Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w sentencji.