Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 sierpnia 2018 r.

Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie VI Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Barbara Ciwińska

Protokolant Barbara Gawron

po rozpoznaniu w dniu 7 sierpnia 2018 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa E. P.

przeciwko D. M.

o ustalenie, że obowiązek alimentacyjny ustał

1.  powództwo oddala,

2.  koszty postępowania przejmuje na rachunek Skarbu Państwa,

3.  przyznaje wynagrodzenie adwokatowi O. O. prowadzącemu K. A. w W., ul. (...) w kwocie 90 (dziewięćdziesiąt) złotych plus VAT tytułem pokrycia kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, które to wynagrodzenie nakazuje wypłacić ze Skarbu Państwa kasa Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 19 stycznia 2017 roku (data prezentaty) E. P. wniósł o uchylenie jego świadczeń alimentacyjnych zasądzonych wyrokiem Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w sprawie o sygn. akt XII RC 166/95 na rzecz D. M.. (k. 2-3 pozew, k. 6-9 pismo)

W odpowiedzi na pozew w piśmie datowanym na dzień 24 lipca 2017 roku pozwany D. M. wniósł o oddalenie powództwa w całości (k. 37, 39 odpowiedź na pozew)

Strony pozostały przy opisanych stanowiskach procesowych. Ponadto na rozprawie sądowej w dniu 7 sierpnia 2018 roku ustanowiony z urzędu pełnomocnik pozwanego wniósł o zasądzenie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. (e-protokół rozprawy z dnia 7 sierpnia 2018 roku)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

D. M., ur. (...) jest synem E. P. i B. M.. (k. 116 kserokopia decyzji kierownika Urzędu Stanu Cywilnego (...) W. , e-protokół rozprawy z dnia 7 sierpnia 2018 roku zeznania B. M. )

Wyrokiem z dnia 28 grudnia 1999 roku w sprawie o sygn. akt XII RC 166/95 Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy ustalił obowiązek alimentacyjny E. P. na rzecz D. M. na kwotę 400 zł miesięcznie ( okoliczność bezsporna)

Powód E. P. ma 86 lat. Cierpi na przewlekłą chorobę wieńcową, nadciśnienie tętnicze, przerost gruczołu krokowego, astmę oskrzelową. Posiada problemy z pamięcią i wymaga opieki osób trzecich. Nie został ubezwłasnowolniony. Decyzją Rejonowej (...)z dnia 19 stycznia 2015 roku został zaliczony do pierwszej grupy inwalidztwa z ogólnego stanu zdrowia (data powstania inwalidztwa: luty 2005 r.) drugiej grupy inwalidztwa w związku ze służbą wojskową (data powstania inwalidztwa: 01.11.2014 r.), drugiej grupy inwalidztwa w związku ze służbą wojskową, powstałego wskutek wypadku/choroby, z tytułu których przysługują świadczenia odszkodowawcze (data powstania inwalidztwa: 01.11.2014 r.) i został uznany za niezdolnego do samodzielnej egzystencji od dnia 1 listopada 2014 roku. Pozostaje pod opieką przychodni zdrowia psychicznego. Nie płaci dobrowolnie alimentów na rzecz D. M. ani dwóch pełnoletnich córek. Prowadzone jest przeciwko niemu postępowanie komornicze dotyczące zaległych alimentów na rzecz D. M. oraz jego pełnoletnich córek. Na dzień 15 lutego 2017 roku kwota jego zaległych alimentów na rzecz D. M. wynosiła 91.403,93 zł. Nie posiada innych długów. Od czasu stanu wojennego utrzymuje się z renty, która wynosi 4.257,67 zł brutto, z czego kwota 2.554,60 zł jest pobierana tytułem zajęcia komorniczego, w związku z czym otrzymuje kwotę 929,88 zł netto tytułem renty inwalidzkiej i kwotę 209,59 zł netto tytułem dodatku pielęgnacyjnego, tj. łącznie kwotę 1.139,47 zł netto. Mieszka w Z.. Jest również współwłaścicielem innych nieruchomości położonych w Z. (na terenach przemysłowych i zurbanizowanym terenie niezabudowanym lub w trakcie zabudowy). Do jego kosztów utrzymania należą wydatki związane z utrzymaniem mieszkania: czynsz – 430 zł miesięcznie, energia elektryczna – 100 zł miesięcznie, telefon – 50 zł miesięcznie, wyżywienie – 300 zł miesięcznie, ubranie – 50 zł miesięcznie, środki higieny i czystości – 50 zł miesięcznie, leki i witaminy – 100 zł miesięcznie i książki oraz gazety – 20 zł miesięcznie. Pieniądze ze sprzedaży domu położonego w G. pod W. w wysokości około 200.000 złotych przeznaczone zostały na zakup mieszkania dla jego żony, które po jej śmierci odziedziczyły jego dzieci oraz na leczenie żony, która zachorowała na nowotwór, a także na wykształcenie dzieci. Nie kontaktuje się z synem D.. (k. 61-62 zeznania E. P. , k. 10-13 oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania, k. 19-20, 114 kserokopie orzeczeń, k. 21,23, 25 kserokopia dokumentacji medycznej, k. 22, 51-52, 78 kserokopie zaświadczeń, k. 44-46, 112-113 zawiadomienia komornika sądowego, k. 53-59, 79-87 wydruk deklaracji podatkowej, k. 68 pismo z Powiatowego Urzędu Pracy w W., k. 75-76 pismo ze Starostwa Powiatowego w W. wraz z załącznikami, k. 77 pismo z Urzędu Miasta Z., k. 110-111 wydruk z księgi wieczystej)

Pozwany D. M. ma ukończone 29 lat i jest kawalerem. Cierpi na astmę, celiakię, duszności i ma alergię na białko mleka krowiego. Wymaga opieki innych osób. Rozpoznano u niego objawy schizofrenii. Obawia się, że ludzie go obserwują i nagrywają. Ukończył dwie klasy liceum. Później kilkukrotnie próbował bezskutecznie ukończyć szkoły policealne i (...). Orzeczeniem z dnia 5 września 2017 roku Miejskiego Z. (...) w W. został zaliczony do osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności datowanym od 30 marca 2005 roku. Stwierdzono, że orzeczony stopień niepełnosprawności ma charakter okresowy i orzeczenie wydano do dnia 15 września 2022 roku. Nie przebywał w szpitalu psychiatrycznym. Ze względu na stan psychiczny nigdy nie podjął zatrudnienia. Nie było prowadzone postępowanie o jego ubezwłasnowolnienie. Mieszka wraz ze swoją matką w mieszkaniu o powierzchni 31 m ². Utrzymuje się z alimentów, które uzyskuje od komornika sądowego w wyniku prowadzonego przez niego postępowania egzekucyjnego w łącznej wysokości około 1300 zł, na co składają się alimenty bieżące i zaległe. Uzyskuje również zasiłek pielęgnacyjny w wysokości 157 zł miesięcznie. (k. 35, 128 zaświadczenia z urzędu skarbowego, k. 36, 129, 130, 136, 154 kserokopia orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, k. 40 kserokopia opinii psychologicznej, k. 41-43, 131-133, 153 kserokopia dokumentacji medycznej, k. 116 kserokopia decyzji kierownika Urzędu Stanu Cywilnego (...) W. , e-protokół rozprawy z dnia 7 sierpnia 2018 roku zeznania B. M. )

Matka pozwanego B. M. ma 62 lata, posiada wykształcenie wyższe z zakresu ekonomii. Cierpi na chorobę H. – niedoczynność tarczycy, oponiak mózgu i żylaki kończyn dolnych. Utrzymuje się z emerytury w wysokości 970 zł netto miesięcznie. Ponosi opłaty w związku z utrzymaniem mieszkania, w którym mieszka wraz z synem, na co składa się czynsz za mieszkanie w wysokości 530,27 zł miesięcznie. Poza nią samą oraz synem nikt nie mieszka w tym mieszkaniu. (e-protokół rozprawy z dnia 7 sierpnia 2018 roku zeznania B. M. , k. 107-108, 126-127 zaświadczenia z urzędu skarbowego, k. 109, 137 kserokopia decyzji ZUS, k. 125, 138 kserokopia dokumentacji dot. opłat, k. 139 kserokopia dokumentacji medycznej)

Powołany powyżej stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o wymienione dokumenty, które nie budziły wątpliwości co do ich autentyczności pomimo tego, iż część z nich została przedstawiona w formie kserokopii. Zwrócić należy uwagę, iż strony postępowania nie kwestionowały mocy dowodowej w/w dokumentów. W sprawie wykorzystano również akta postępowania prowadzonego pod sygn. akt XII RC 166/95.

Ustalenia faktyczne zostały również poczynione w oparciu o zeznania matki pozwanego B. M. oraz zeznania powoda E. P.. Oceniając zeznania powoda E. P. Sąd zwrócił szczególną uwagę, iż powód w trakcie wysłuchania w niniejszej sprawie kilkukrotnie wskazywał odmiennie okoliczności dotyczące posiadanego przez niego majątku oraz wysokości uzyskiwanej emerytury po potrąceniach komorniczych, co w ocenie Sądu spowodowane jest zaawansowanym wiekiem powoda i jego problemami z pamięcią. Dlatego też Sąd ustalając okoliczności dotyczące stanu majątkowego powoda oraz jego możliwości zarobkowych oparł się przede wszystkim na dołączonych do akt sprawy dokumentach.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje

Podstawą dochodzonego przez powoda E. P. roszczenia jest przepis art. 138 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Zgodnie z powyższym przepisem w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Zgodnie natomiast z art. 133 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Oznacza to, że z wyjątkiem sytuacji, gdy dochody z majątku dziecka i dochody z innych źródeł (w tym przede wszystkim praca zarobkowa) wystarczają do prawidłowego rozwoju fizycznego i intelektualnego dziecka, rodzice są obowiązani dostarczać mu odpowiednie środki. Jedyną okolicznością powodującą ustanie alimentów jest to, że dziecko może się samodzielnie utrzymać lub dochody z majątku dziecka pozwalają na pokrycie jego potrzeb.

Zakres świadczeń alimentacyjnych w myśl art. 135 § 1 i § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego, zaś wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie albo wobec osoby niepełnosprawnej może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego; w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego.

Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, ale tylko wówczas, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się (art. 133 § 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Opierając się na zebranym w sprawie materiale dowodowym Sąd uznał, iż od czasu ustalenia obowiązku alimentacyjnego E. P. na rzecz D. M. w wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy z dnia 28 grudnia 1999 roku w sprawie o sygn. akt XII RC 166/95 na kwotę 400 zł miesięcznie, nie nastąpiła istotna zmiana stosunków w rozumieniu art. 138 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego dająca podstawę do ustalenia, że obowiązek alimentacyjny powoda E. P. wobec syna D. M. wygasł.

Obecnie powód E. P. ma 86 lat. Od czasu stanu wojennego utrzymuje się z wojskowej renty, która obecnie wynosi 4.257,67 zł brutto, z czego kwota 2.554,60 zł jest pobierana tytułem zajęcia komorniczego, w związku z czym otrzymuje kwotę 929,88 zł netto tytułem renty inwalidzkiej i kwotę 209,59 zł netto tytułem dodatku pielęgnacyjnego, tj. łącznie kwotę 1.139,47 zł netto. Mieszka w Z. i jest współwłaścicielem nieruchomości położonych w Z.. Nie płaci dobrowolnie alimentów na rzecz D. M. ani dwóch pełnoletnich córek. Prowadzone jest przeciwko niemu postępowanie komornicze dotyczące zaległych alimentów na rzecz D. M. oraz jego pełnoletnich córek. Na dzień 15 lutego 2017 roku kwota jego zaległych alimentów na rzecz D. M. wynosiła 91.403,93 zł. Ustalone w toku niniejszego postępowania koszty jego utrzymania wynoszą około 1100 zł miesięcznie. Nie kontaktuje się z synem D. i bierze udziału w opiece nad niepełnosprawnym synem.

Natomiast pozwany D. M. jest już pełnoletni, ma ukończone 29 lat i cierpi na liczne schorzenia (astmę, celiakię, duszności i ma alergię na białko mleka krowiego), rozpoznano u niego objawy schizofrenii i wymaga opieki innych osób. Obawia się, że ludzie go obserwują i nagrywają. Ze względu na stan psychiczny nie podjął zatrudnienia. Orzeczeniem z dnia 5 września 2017 roku Miejskiego Z. (...) w W. został zaliczony do osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności datowanym od 30 marca 2005 roku. Ukończył dwie klasy liceum. Mieszka wraz ze swoją matką w mieszkaniu o powierzchni 31 m ². Utrzymuje się z alimentów, które uzyskuje od komornika sądowego w wyniku prowadzonego postępowania egzekucyjnego w łącznej wysokości około 1300 zł, na co składają się alimenty bieżące i zaległe. Uzyskuje również zasiłek pielęgnacyjny w wysokości 157 zł miesięcznie. Nie pobiera renty.

Podstawową kwestią, którą Sąd rozpatrywał w niniejszej sprawie było ustalenie, czy obecnie pozwany D. M. jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Mając na uwadze zebrany w sprawie materiał dowodowy tutejszy Sąd doszedł do przekonania, że pozwany D. M. nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, gdyż ze względu na rozpoznaną u niego chorobę psychiczną w postaci schizofrenii, nie jest w stanie znaleźć zatrudnienia. Mając na uwadze informacje przekazane przez matkę pozwanego, a także dołączone do akt kserokopie zaświadczeń o niepełnosprawności, należy uznać za uzasadnione, że pozwany nie może podjąć pracy zarobkowej. W przypadku uchylenia zasądzonych alimentów do jego utrzymania musiałaby wystarczyć mu kwota 157 zł miesięcznie tytułem otrzymanego dodatku pielęgnacyjnego, która z całą pewnością byłaby niewystraczającą, aby pokryć jego uzasadnione potrzeby.

Zwrócić należało uwagę, iż powód jest właścicielem nieruchomości położonych w Z., które nie są przez niego użytkowane. Mógłby on sprzedać powyższe nieruchomości i środki przeznaczone z ich sprzedaży przeznaczyć na alimenty dla jego niepełnosprawnego syna. Zwrócić należy uwagę, iż w przypadku, gdyby powód uiszczał w terminie alimenty na rzecz swojego syna, nie byłoby prowadzone przeciwko niemu postępowanie komornicze w sprawie zaległych alimentów. W związku z czym uzyskiwane przez niego świadczenia rentowe byłyby znacznie wyższe.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd uznał, iż pozwany nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, dlatego w punkcie I sentencji wyroku oddalił powództwo o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego.

Z uwagi na zwolnienie powoda od kosztów sądowych, w zakresie opłaty od pozwu (k. 28), fakt, iż strona pozwana w niniejszym postępowaniu jest z mocy ustawy zwolniona od kosztów sądowych (art. 96 ust. 1 pkt 2 u.k.s.c.) oraz uwzględniając wynik postępowania (art. 98 k.p.c.), Sąd przejął koszty postępowania na rachunek Skarbu Państwa.

Podstawą wyliczenia wynagrodzenia adwokata O. O. prowadzącego Kancelarię Adwokacką w W., ul. (...) – pełnomocnika z urzędu pozwanego D. M. było Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U. 2016 poz. 1714). Sąd na podstawie powołanych przepisów postanowił przyznać adwokatowi O. O. prowadzącemuK. A.w W., ul. (...) wynagrodzenie w kwocie 90 złotych plus 23% VAT tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej przyznanej z urzędu, które postanowił wypłacić ze Skarbu Państwa – Kasa Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie (pkt 3 wyroku).