Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 lutego 2017 r.

Sąd Rejonowy dla Miasta Stołecznego Warszawy w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSR Magdalena Szymańska

Protokolant: Katarzyna Pawłowska

po rozpoznaniu w dniu 27 lutego 2017 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania H. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych III Oddziałowi w W.

o zasiłek pogrzebowy

na skutek odwołania H. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych III Oddziału w W.

z dnia 21 września 2016 r. znak (...)

orzeka:

przyznaje odwołującej H. S. prawo do zasiłku pogrzebowego z tytułu poniesionych kosztów pogrzebu R. P..

UZASADNIENIE

Odwołaniem z dnia 18.10.2016 roku ( data prezentaty organu rentowego), ubezpieczona H. S. wniosła o odwołanie od decyzji z dnia 21 września 2016 roku znak: (...) odmawiającej jej prawa do zasiłku pogrzebowego. Odwołująca podniosła, iż dokonała symbolicznego pochówku syna, który został orzeczeniem sądowym uznany za zmarłego. Wskazała, że od czasu zaginięcia syna przyjmowała leki psychotropowe i pozostawała pod opieką lekarzy, którzy doradzali jej dokonanie symbolicznego pochówku, który pozwali jej przeżyć żałobę ( odwołanie k. 2-5).

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie w całości podnosząc, iż zaskarżona decyzja jest prawnie i faktycznie uzasadniona. Wskazano, że ponieważ ciała nie odnaleziono trudno mówić o pogrzebie ( odpowiedź na odwołanie k. 9-10).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

Ubezpieczona H. S. pracowała przez 35 lat, obecnie pobiera rentę po mężu, która jest korzystniejsza od wyliczonej dla niej emerytury.

Syn odwołującej - R. P. zaginął w dniu 08 sierpnia 2000 roku i od tego czasu odwołująca przyjmuje leki psychotropowe ( zeznania odwołującej k. 18-18v).

Postanowieniem Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w W., XVI Wydziału Cywilnego o sygn. XVI Ns 247/15 z dnia 16 marca 2016 roku uznano Syna odwołującej za zmarłego w dniu 31.10.2010 roku. Akt zgonu znak USC/OS/3 został wystawiony przez USC dla (...) W. w dniu 10 czerwca 2016 roku. Ciało Syna odwołującej nie zostało odnalezione ( bezsporne).

Prowadzący terapię odwołującej psychologowie i psychiatrzy zalecali H. S., aby dokonała pochówku, aby móc przeżyć żałobę. H. S. przy udziale rodziny i znajomych uczestniczyła w symbolicznym pochówku swojego syna. W zakupionej urnie umiesiła włosy Syna z dzieciństwa i zdjęcia syna. Pochówek odbył się w dniu 24 marca 2015 roku na cmentarzu służewieckim w starej części cmentarza po lewej stronie w kwaterze (...) w grobie 15. H. S. poniosła koszty pochówku. Jednocześnie H. S. złożyła do sądu wniosek o uznaniu za zmarłego. Posiadając w marcu 2016 roku postanowienie Sądu w dniu 13.10.2016 roku dokonała powtórnego pochówku na podstawie aktu zgonu (zeznania odwołującej k.18-18v, pismo z Zarządu Cmentarza karta bez numeracji w aktach zasiłkowych).

Decyzją z dnia 21.09.2016 roku ZUS III Oddział w W. odmówił odwołującej prawa do zasiłku pogrzebowego z tytułu poniesienia kosztów symbolicznego pochówku osoby zmarłej R. P.. W uzasadnieniu wskazano m.in., że skoro ciała nie odnaleziono to nie można mówić, że odbył się pogrzeb ( decyzja k. 1 w aktach zasiłkowych).

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie zebranych w sprawie dokumentów i akt rentowych odwołującej, którym dał wiarę w pełni, wobec braku podstaw do kwestionowania ich rzetelności.

Sąd dał wiary zeznaniom ubezpieczonej, gdyż zeznania te są spójne ze zgromadzonymi w sprawie dokumentami, zasadami logiki i doświadczenia życiowego.

Sąd zważył co następuje:

Odwołanie H. S. zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 77 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( t.j. Dz.U.2016.887 ze zm.) zasiłek pogrzebowy przysługuje w razie śmierci: ubezpieczonego; osoby pobierającej emeryturę lub rentę , która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty, lecz spełniała warunki do jej uzyskania i pobierania; członka rodziny osoby wymienionej w pkt 1 i 2. Członkami rodziny, o których mowa w ust. 1 pkt 4, są osoby wymienione w art. 67, z tym że od wnuków i rodzeństwa nie wymaga się spełnienia warunku przyjęcia na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności (ust. 2 art. 77). Zasiłek pogrzebowy przysługuje osobie, która pokryła koszty pogrzebu (art. 78 ust. 1 cyt. ustawy). Prawo do zasiłku pogrzebowego wygasa w razie niezgłoszenia wniosku o jego przyznanie w okresie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, po której zasiłek przysługuje (art. 81 ust. 1 cyt. ustawy). Jeżeli zgłoszenie wniosku o zasiłek pogrzebowy w terminie określonym w ust. 1 było niemożliwe z powodu późniejszego odnalezienia zwłok lub zidentyfikowania osoby zmarłej albo z innych przyczyn całkowicie niezależnych od osoby uprawnionej, prawo do zasiłku pogrzebowego wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia pogrzebu (ust. 2 art. 81 cyt. ustawy). Dokumentem potwierdzającym okoliczności lub przyczyny, o których mowa w ust. 2, jest zaświadczenie Policji lub prokuratury, odpis zupełny aktu zgonu lub inny dokument urzędowy potwierdzający zaistnienie okoliczności lub przyczyn uniemożliwiających zgłoszenie wniosku (ust. 3 art. 81 cyt. ustawy).

Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego koszty pogrzebu obejmują wydatki odpowiadające zwyczajom panującym w środowisku, do którego zmarły należał. Do wydatków tych zalicza się: koszty przewiezienia zwłok do miejsca ich pochowania, nabycia i urządzenia grobu, wystawienia nagrobka odpowiadającego zwyczajom środowiska. Do kosztów pogrzebu można zaliczyć umiarkowany wydatek poniesiony na zakup niezbędnej odzieży żałobnej, której noszenie zarówno w czasie pogrzebu, jak i przez dłuższy czas po zgonie osoby bliskiej jest zwyczajowo przyjęte w wielu środowiskach w naszym społeczeństwie. Obowiązek zwrotu kosztów pogrzebu obejmuje zwrot kosztów bezpośrednio z pogrzebem związanych (przewóz zwłok, nabycie trumny, zakup miejsca na cmentarzu itp.), jak również zwrot wydatków odpowiadających zwyczajom danego środowiska. Do tych wydatków zalicza się koszt postawienia nagrobka (w granicach kosztów przeciętnych, jeżeli nawet koszty rzeczywiste były znacznie wyższe), wydatki na wieńce, kwiaty, zakup odzieży żałobnej, poczęstunek osób biorących udział w pogrzebie, przy uwzględnieniu okoliczności konkretnego przypadku .

W ocenie Sądu Rejonowego możliwe jest odbycie uroczystości tzw. pogrzebu symbolicznego w sytuacjach wyraźnie uregulowanych prawnie, gdy zostało wydane orzeczenie o uznaniu za zmarłego (art. 535 kpc.) gdy mimo braku ciała, zasadne jest przeprowadzenie uroczystości żegnających i upamiętniających zmarłego , w judykaturze przyjmuje się nawet, że sama wola symbolicznego uczczenia pamięci osoby zmarłej dawać może w określonych okolicznościach przesłankę do przyznania kosztów niezbędnych do realizacji tego celu w postaci pomnika czy tablicy upamiętniającej ( tak Sąd Apelacyjny w Białymstoku w postanowieniu z dnia 13 czerwca 1996 r. w sprawie II AKz 270/96).

Poza sporem pozostawało natomiast, że nie odnaleziono zwłok i nie doszło do pogrzebania zwłok.

Sąd Rejonowy stanął na stanowisku, odmiennym niż ZUS, że w kontekście przepisów art. 77 ust. 1 oraz art. 78 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, nie należy utożsamiać pogrzebu wyłącznie z aktem złożenia ciała albo szczątków do grobu, ale z przeprowadzeniem zwyczajowo przyjętych, w danej kulturze, obrzędów związanych ze śmiercią i pożegnaniem osoby zmarłej.

W świetle powyższego decyzja organu rentowego z dnia 21 września 2016 roku odmawiająca przyznania ubezpieczonej prawa do spornego świadczenia była niezasadna. Z uwagi na powyższe Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴§2 kpc zmienił decyzję ZUS, orzekając jak w sentencji wyroku.