Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 grudnia 2013 r.

Sąd Rejonowy w Pruszkowie, Wydział III Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Katarzyna Gizińska

Protokolant: Katarzyna Kuchnio

po rozpoznaniu w dniu 18 grudnia 2013 r. w Pruszkowie

na rozprawie

sprawy z powództwa W. B.

przeciwko D. B.

o ustalenie, że obowiązek alimentacyjny wygasł

I.  powództwo oddala.

II.  uiszczonymi kosztami sądowymi obciążyć powoda.

UZASADNIENIE

W. B.w dniu 24 października 2013 r. wniósł do tutejszego Sądu Rejonowego powództwo o ustalenie, że jego obowiązek alimentacyjny wobec syna D. B.wygasł. W uzasadnieniu pozwu podał m.in., iż Sąd Okręgowy w W.wyrokiem z dnia 18 sierpnia 2011 r. ustalił udział powoda w kosztach utrzymania niespełna 18-letniego wówczas pozwanego na kwotę 1.000 zł miesięcznie. Wskazał, iż pozwany obecnie ma 20 lat, mieszka wraz z matką i bratem w dużym domu, rozpoczął naukę na (...)na kierunki (...), którą przerwał, po czym rozpoczął studia zaoczne na Wydziale (...). Fakt ten zataił przed powodem. Ponadto pozwany od pewnego czasu regularnie pracuje, w związku z czym posiada stałe źródło dochodu (k.3-4).

W odpowiedzi na pozew z dnia 13 grudnia 2013 r. pozwany D. B. wniósł o oddalenie powództwa w całości. Wskazał, iż za pośrednictwem agencji pracy podjął zatrudnienie na podstawie umowy zlecenie, która obowiązuje do końca 2013 r. Uzyskane dochody przeznacza na opłacenie czesnego za studia. Alimenty otrzymywane od ojca przeznacza na opłaty mieszkaniowe i wyżywienie. Podał także, iż jego matka utrzymuje się z kwoty około 1.000 – 1.200 zł miesięcznie, jest chora i pomaga obłożnie chorej babci. Podniósł, iż powód nie interesuje się pozwanym i nie utrzymuje z nim kontaktu, poza alimentami nie uczestniczy w innych kosztach jego utrzymania mimo, iż uzyskuje wysokie dochody z racji wykonywanego zawodu (k.32-33).

Na rozprawie w dniu 18 grudnia 2013 r. pełnomocnik powoda popierał powództwo o ustalenie, że obowiązek alimentacyjny W. B. wobec pozwanego wygasł (k.42).

Pozwany D. B. nie uznał powództwa i na rozprawie w dniu 18 grudnia 2013 r. do chwili zamknięcia rozprawy wnosił o jego oddalenie w całości (k. 42).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

D. B. urodzony (...) pochodzi ze związku małżeńskiego W. B. i U. B. rozwiązanego przez rozwód. Ze związku tego pochodzą także O. B. urodzona (...) oraz P. B. urodzony (...)

Alimenty od W. B.na rzecz D. B.w kwocie po 1.000 zł miesięcznie zostały ustalone w wyroku Sądu Okręgowego w W.z dnia (...)w sprawie (...). Orzeczenie to uprawomocniło się w dniu 11 października 2011 r.

W. B.posiada wyższe wykształcenie ekonomiczne, pracuje jako (...). W dacie orzekania w poprzedniej sprawie alimentacyjnej miał 45 lat, mieszkał w nowo zakupionym mieszkaniu w D.. Wykonywał czynności zawodowe (...). Utrzymywał ograniczone kontakty z synami, którzy niechętnie spotykali się z ojcem, nie odbierali od niego telefonów. Pomagał finansowo studiującej córce.

Obecnie W. B.ma 47 lat, zawarł kolejny związek małżeński. Zamieszkuje z żoną w D.. Nadal pracuje jako (...), osiąga dochody w granicach 5.000-10.000 zł miesięcznie. Uzyskuje także dochód z wynajmu mieszkania w kwocie 900 zł miesięcznie, za które płaci czynsz 540 zł. W ostatnim czasie wykupił z leasingu 3 – letni samochód osobowy marki N. (...). Rata leasingu za samochód wynosiła 2.500 zł miesięcznie. Reguluje alimenty zasądzone na młodszego syna P. B.w kwocie 1.000 zł miesięcznie. Pomaga także córce O. B.przekazując jej kwoty około 200 zł miesięcznie, opłaca jej studia podyplomowe i opłacił egzamin państwowy w (...). W. B.poza alimentami przekazywanymi D. B.nie pomaga synowi finansowo, ostatni raz rozmawiał z synem w lutym 2013 r.

D. B. w dacie orzekania rozwodu rodziców miał 17 lat, uczęszczał do trzeciej klasy liceum ogólnokształcącego. Zamieszkiwał z matką i młodszym bratem w domu, który należał do jego rodziców. Unikał kontaktów z ojcem.

Obecnie D. B.ma 20 lat. Rozpoczął studia stacjonarne na (...)na kierunku (...), z których zrezygnował w drugim semestrze. Obecnie kontynuuje naukę w trybie niestacjonarnym na I semestrze na (...)na Wydziale (...)na kierunku (...). Czesne za semestr wynosi 2.400 zł. Zajęcia odbywają się w każdy weekend od piątku do niedzieli. Od sierpnia 2013 za pośrednictwem agencji pracy tymczasowej na podstawie umowy zlecenia świadczy pracę, za którą otrzymuje wynagrodzenie godzinowe w kwocie 12 zł brutto. Umowa zawarta jest na okres do 31 grudnia 2013 r. Jego średnie wynagrodzenie w okresie wakacyjnym wynosiło 1.800 zł miesięcznie netto, w czasie roku szkolnego jest niższe.

D. B. nadal mieszka z matką i młodszym bratem w domu w N., który w wyniku podziału majątku stał się własnością jego matki. Dom składa się z trzech kondygnacji tworzących odrębne mieszkania, z czego dwa mogą być wynajmowane za kwoty po 2.500 zł miesięcznie. W dacie zamykania rozprawy wynajmowane było tylko jedno mieszkanie. D. B. jest ogólnie zdrowy. Stosuje dietę. Nieregularnie pobiera korepetycje z geometrii, których koszt za godzinę wynosi 50 zł. Jego usprawiedliwione koszty utrzymania to kwota co najmniej 1.900 zł miesięcznie.

Matka D. B. podobnie jak w dacie orzekania rozwodu nie pracuje, utrzymuje siebie i synów z wynajmu mieszkań, alimentów i pomocy rodziny.

Sąd Rejonowy ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o następujące dowody: kopia zaświadczenia k. 35, k.37; kopia umowy zlecenia k. 36; potwierdzenie przelewu k. 38; zeznania w charakterze strony W. B.k. 44, k. 43; zeznania w charakterze strony D. B.k. 44-45, k. 43; wyrok k. 325-332 akt (...).

Jakkolwiek niektóre z dokumentów zostały złożone w kserokopiach, to jednak nic nie wskazuje na to, by ich treść nie odzwierciedlała wiernie treści dokumentów oryginalnych. Podnieść też należy, że strony wiarygodności i mocy dowodowej tych dowodów nie kwestionowały.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Stosownie do treści art. 133 kro obowiązek łożenia na utrzymanie dzieci, które nie są jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie ciąży na obydwojgu rodzicach. Zakres tego obowiązku, zgodnie z art. 135 kro, wyznaczają z jednej strony usprawiedliwione potrzeby osoby uprawnionej, z drugiej zaś zarobkowe i majątkowe możliwości osoby zobowiązanej. Przez usprawiedliwione potrzeby należy rozumieć nie tylko elementarne potrzeby polegające na zapewnieniu minimum egzystencji, ale także takie, które stworzą uprawnionemu normalne warunki bytowania odpowiadające jego wiekowi, stanowi zdrowia i wykształceniu.

Stosownie do treści przepisu art. 138 kro w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.

Przechodząc do oceny zgłoszonego w rozpoznawanej sprawie żądania należy w pierwszej kolejności wskazać, iż alimenty od W. B.na rzecz D. B.zostały ustalone wyrokiem Sądu Okręgowego w W.z dnia (...). w sprawie (...). Orzeczenie uprawomocniło się z dniem 11 października 2011 r.

Dla oceny zasadności zgłoszonego roszczenia należało ustalić czy od powyższej daty nastąpiła taka zmiana stosunków, która uzasadniałaby wygaszenie obowiązku alimentacyjnego powoda wobec pozwanego.

Przechodząc do oceny roszczenia zgłoszonego przez W. B. w pierwszej kolejności należy wskazać na kilka uwag natury ogólnej. Po pierwsze obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka stanowi uszczegółowienie ogólnego obowiązku troszczenia się o jego rozwój fizyczny i duchowy oraz należytego przygotowania dziecka do pracy zawodowej. Polega na zaspokojeniu indywidualnych potrzeb uprawnionego takich jak wyżywienie, ubranie, środki higieny osobistej, wykształcenie, wypoczynek, ochrona zdrowia, zapewnienie mieszkania i mediów. Obowiązek ten nie jest ograniczony żadnym terminem, w szczególności dojściem alimentowanego do pełnoletności. Nie jest też związany stopniem wykształcenia w tym sensie, że uprawniony nie traci prawa do alimentowania z chwilą uzyskania określonego podstawowego lub średniego wykształcenia. Jedyną okolicznością, od której uzależnione jest trwanie bądź ustanie tegoż obowiązku jest możliwość samodzielnego utrzymania się dziecka. Obowiązek alimentacyjny rodziców trwa zatem dopóty dopóki dziecko nie zdobędzie odpowiednich kwalifikacji zawodowych. W szczególności nie traci prawa do alimentowania przez rodziców dziecko, które osiągnęło pełnoletność, jeżeli chce ono kontynuować naukę oraz jego osobiste zdolności i cechy charakteru pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie edukacji. Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec pełnoletniego dziecka może ustać jedynie wówczas, gdy dziecko uzyska zawód bądź podejmie zatrudnienie w czasie pobierania nauki, a osiągane zarobki pozwolą mu na zaspokojenie jego potrzeb. Pozbawienie dziecka środków materialnych niezbędnych do kontynuowania nauki po osiągnięciu pełnoletności mogłoby prowadzić co najmniej do znacznego utrudnienia jego dalszego rozwoju, co sprzeciwiałoby się podstawowemu obowiązkowi rodzicielskiemu.

Odnośnie powoda W. B. wskazać należy, iż w okresie będącym przedmiotem zainteresowania w sprawie zdaniem sądu nie zaszły żadne istotne zmiany, które uzasadniałyby uchylenie ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego wobec syna.

Powód łoży na utrzymanie najmłodszego syna alimenty w kwocie 1.000 zł miesięcznie, pomaga finansowo córce, opłacając jej studia podyplomowe, egzaminy i doraźnie wspierając materialnie. Bezsporne jest, iż W. B.nadal wykonuje swoje obowiązki (...), jest również (...). Jak wskazywał w sprawie rozwodowej, ówcześnie jego dochody wynosiły 3.000 zł miesięcznie a aktualnie wynoszą od 5.000 zł do 10.000 zł miesięcznie, zatem znacząco wzrosły. Ponadto powód uzyskuje dochód z wynajmu mieszkania.

W toku niniejszego postępowania nie zostało wykazane, iż powód utracił możliwości zarobkowe oraz majątkowe, wręcz przeciwnie jego sytuacja finansowa uległa poprawie i dlatego po jego stronie brak jest przesłanek uzasadniających uwzględnienie powództwa o ustalenie, że jego obowiązek alimentacyjny wobec pozwanego wygasł.

Decydująca zatem dla rozstrzygnięcia sprawy stała się ocena, czy D. B. osiągnął zdolność do samodzielnego utrzymania się. Na uzasadnienie zgłoszonego powództwa powód wskazywał wyłącznie na zmiany, które zaszły po stronie pozwanego, zwłaszcza zmianę trybu nauki i uzyskiwanie dochodów wystarczających na samodzielne utrzymanie się.

W sprawie ustalono, iż pozwany w dalszym ciągu mieszka z matką i z bratem w tym samym miejscu, które zajmowali podczas poprzedniej sprawy alimentacyjnej. Jego usprawiedliwione koszty utrzymania to kwota co najmniej 1.900 zł miesięcznie, na którą składają się koszty opłat za dom około 300 zł miesięcznie w trzy osobowej rodzinie pozwanego, koszt wyżywienia 500 zł miesięcznie, koszt środków czystości i kosmetyków około 100 zł miesięcznie, czesne za studia 400 zł miesięcznie, koszt podręczników i przyborów co najmniej 100 zł miesięcznie, koszt dojazdów co najmniej 100 zł miesięcznie, koszt ubrań około 200 zł miesięcznie oraz inne wydatki, w tym leki, korepetycje, imprezy kulturalne i wakacje co najmniej 200 zł miesięcznie. Sąd ustalając koszty utrzymania pozwanego, opierał się także na zasadach doświadczenia życiowego, które pozwalają na określenie takich kosztów jak wyżywienie, środki czystości i kosmetyki, ubrania, wydatki szkolne i inne. Nie budzi także żadnych wątpliwości, iż koszty utrzymania uprawnionego, określane są stosowanie do możliwości majątkowych i dochodowych zobowiązanego do alimentów.

Poza sporem pozostaje okoliczność, iż D. B. posiada już możliwości zarobkowe. Są one jednak ograniczone brakiem kwalifikacji zawodowych oraz kontynuowaniem nauki i brakiem dyspozycyjności. W ocenie Sądu obecnie osiągane przez D. B. dochody nie pozwalają mu na zaspokojenie wszystkich usprawiedliwionych potrzeb. Pozwany w okresie letnim uzyskiwał wynagrodzenie w kwocie średnio 1.800 zł miesięcznie, jednak uzasadnione wydaje się być twierdzenie pozwanego, iż w czasie roku akademickiego, z uwagi na konieczność nauki, pozwany nie będzie w stanie pracować tyle czasu co w wakacje. Nie bez znaczenia jest także, iż umowa zawarta z agencją pracy przez pozwanego obowiązuje jedynie do dnia 31 grudnia 2013 r.

Jednocześnie sąd nie podziela twierdzenia strony pozwanej, iż pozwany winien szukać zatrudnienia na umowę o pracę. Wskazać należy, iż z doświadczenia zawodowego wynika, iż pracodawcy w zasadzie nie zatrudniają studentów przed ukończeniem 26 roku życia na umowę o pracę z uwagi na preferencyjne koszty zatrudnienia takiej osoby na umowę zlecenia.

Ponadto Sąd Rejonowy rozpoznający niniejszą sprawę stoi na stanowisku, iż fakt osiągania przez studenta dochodów, wyłączając sytuację, kiedy te dochody są naprawdę znaczne, nie wyłącza samoistnie prawa takiego studenta do alimentowania przez rodziców, których możliwości finansowe na to pozwalają. Odmienne stanowisko preferowałoby bowiem osoby bierne, ci zaś studenci, którzy byliby aktywni i zaradni byliby za to w swoisty sposób karani poprzez odejmowanie im prawa do alimentowania przez rodziców. Taka sytuacja byłaby w oczywisty sposób demotywująca. Osiąganie przez studenta dochodów w zdecydowanej większości przypadków może więc mieć wpływ wyłącznie na wysokość obowiązku alimentacyjnego rodziców. Sąd uznał więc, iż w rozpoznawanej sprawie także pełnoletni pozwany jest uprawniony do dalszego alimentowania przez ojca.

W ocenie Sądu Rejonowego D. B. wykazuje chęć kontynuowania nauki, posiada także umiejętności i możliwości do dalszej edukacji. Na chwilę zamykania rozprawy nie jest uzasadnione twierdzenie, iż pozwany lekceważy obowiązek szkolny, mimo trudnej sytuacji rodzinnej. Co prawda przerwał naukę na studiach dziennych, jednak kontynuuje edukację na studiach niestacjonarnych w tej samej placówce. Mimo kontynuowania nauki tymczasowo podjął także pracę zarobkową, albowiem środki przekazywane mu przez matkę i alimenty od ojca okazały się niewystarczające na pokrycie jego usprawiedliwionych potrzeb.

Wszystko powyższe uzasadnia przekonanie sądu, iż pozwany nie osiągnął jeszcze samodzielności życiowej, nie jest w stanie w pełni sam się utrzymać, a zatem winien w dalszym ciągu być alimentowany przez rodziców. Pozbawienie go alimentów mogłoby poważnie utrudnić bądź nawet uniemożliwić mu osiągnięcie zamierzonego celu, jakim jest ukończenie studiów i zdobycie możliwie najlepszych kwalifikacji zawodowych. Nie ulega wątpliwości, iż matka pozwanego w dalszym ciągu wyłącznie troszczy się o jego wychowanie. Ponadto W. B. poza płaceniem alimentów nie finansuje żadnych innych potrzeb syna. Jednocześnie domaga się wygaszenia swojego obowiązku alimentacyjnego względem pozwanego podczas gdy w dalszym ciągu finansuje potrzeby najstarszej córki.

Kierując się wszystkimi wyżej wymienionymi względami Sąd Rejonowy doszedł do przekonania, iż w rozpoznawanej sprawie nie zaistniała taka istotna zmiana stosunków, która pozwalałaby na uchylenie obowiązku alimentacyjnego powoda wobec pozwanego i dlatego też wobec braku przesłanek z art. 138 kro orzekł jak w punkcie I sentencji.

O kosztach procesu sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 kpc obciążając powoda uiszczonymi kosztami sądowymi w sprawie.

Już na zakończenie należy wskazać, iż żądanie ustalenia, że obowiązek alimentacyjny wygasł stosownie do obowiązujących przepisów kodeksu postępowania cywilnego nie mieści w sobie jednocześnie żądania obniżenia alimentów. Powód reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika nie wnosił o ewentualne obniżenie alimentów, dlatego też sąd nie badał, czy zachodzą przesłanki do dokonania korekty obowiązku alimentacyjnego ciążącego na W. B. wobec D. B..