Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 11 września 2018 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu VIII Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 11 września 2018 r.

sprawy z wniosku (...) spółka jawna z siedzibą w Ł.

z udziałem S. R., D. K., N. R.

o stwierdzenie nabycia spadku po E. K.

na skutek zażalenia wnioskodawcy

od postanowienia Sądu Rejonowego w Toruniu

z dnia 24 kwietnia 2018 r.

sygn. akt XI Ns 330/18 (obecnie X Ns 370/18)

p o s t a n a w i a :

uchylić zaskarżone postanowienie w całości.

/SSO Katarzyna Borowy/ /SSO Marek Paczkowski/ /SSO Marek Lewandowski/

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 24 kwietnia 2018 r. Sąd Rejonowy w Toruniu zawiesił postępowanie w sprawie z wniosku (...) spółki jawnej w Ł. z udziałem S. R., D. K., N. R. o stwierdzenie nabycia spadku po E. K.. W uzasadnieniu Sąd wskazał, że zarządzeniem z dnia 13 marca 2018 r. pełnomocnik wnioskodawcy został zobowiązany do złożenia aktów stanu cywilnego uczestników postępowania w terminie 7 dni pod rygorem zawieszenia postępowania. Zarządzenie zostało doręczone w dniu 20 marca 2018 r., jednakże pełnomocnik wnioskodawcy nie wykonał zobowiązania wynikającego z zarządzenia. Jedynie w piśmie z dnia 20 marca 2018 r. pełnomocnik wnioskodawcy podniósł, że wezwanie jest bezpodstawne, ponieważ w treści wniosku wniósł o zobowiązanie uczestników przez Sąd do przedłożenia aktów stanu cywilnego. Z uwagi na to, że pełnomocnik wnioskodawcy nie wykonał zarządzenia w wyznaczonym terminie, który upłynął bezskutecznie w dniu 27 marca 2018r., Sąd Rejonowy zawiesił postępowanie w sprawie na mocy art. 177 §1 pkt 6 k.p.c.

Zażalenie na powyższe postanowienie wniósł wnioskodawca, zaskarżając je w całości i wnosząc o jego uchylenie oraz zasądzenie od uczestników solidarnie na rzecz wnioskodawcy zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego według norm przepisanych.

Zdaniem skarżącego stanowisko Sądu Rejonowego jest błędne, gdyż podstawą zawieszenia postępowania może być tylko niewykonanie przez uczestnika takiego zarządzenia, które powoduje, że sprawie nie można nadać dalszego biegu. Tymczasem nieprzedłożenie aktów stanu cywilnego nie jest ani brakiem formalnym, ani też nie blokuje możności nadania biegu sprawie. Wnioskodawca podniósł przy tym, że w piśmie procesowym z dnia 15 marca 2018 r. wskazał wyraźnie, iż nie może uzyskać aktów stanu dotyczących uczestników postępowania we własnym zakresie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie było zasadne.

Zgodnie z treścią art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c. sąd może zawiesić postępowanie z urzędu m.in. jeżeli na skutek niewykonania przez powoda innych zarządzeń nie można nadać sprawie dalszego biegu. Przez „inne zarządzenia”, o jakich mowa w art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c. , należy rozumieć zarządzenia odnoszące się do braków pozwu o podobnym charakterze, jak przykładowo wymienione w tym przepisie niewskazanie adresu powoda lub pozwanego, a więc do braków formalnych pozwu, które jednak nie mogą być usunięte w trybie art. 130, bądź z uwagi na to, że ujawniły się w trakcie trwania procesu, bądź z innych przyczyn (postanowienie SN z dnia 14 kwietnia 1967 r., II CZ 25/67, LEX nr 6139). Zawieszenie postępowania na zasadzie art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c. może zatem nastąpić tylko w razie niewykonania przez powoda zarządzenia o charakterze formalnym, na skutek którego sprawie nie można nadać biegu. Nie dotyczy to natomiast niewykonania postanowienia dowodowego, które może skutkować jedynie następstwami z art. 233 § 2 k.p.c. (postanowienie SN z dnia 29 marca 1982 r., IV CZ 44/82, LEX nr 8407). Wniosek w postępowaniu nieprocesowym o wydanie określonej treści postanowienia powinien spełniać te same warunki co pozew (art. 511 § 1 k.p.c.). Do elementów obligatoryjnych należą: dokładnie określone żądanie oraz przytoczenie okoliczności faktycznych. Te elementy odróżniają wniosek o wszczęcie postępowania nieprocesowego od zwykłych pism procesowych. Zgodnie z art. 187 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. wniosek powinien nadto zawierać dodatkowe elementy, jak wskazanie wartości przedmiotu postępowania w sprawach majątkowych, a w miarę potrzeby - określenie właściwości sądu. W odniesieniu do wniosku o stwierdzenie nabycia spadku kodeks postępowania cywilnego nie przewiduje natomiast innych dodatkowych wymogów formalnych, w szczególności nie przewiduje wymogu dołączania odpisów aktów stanu cywilnego. Nie ulega również wątpliwości, że wymogu takiego nie zawiera szczególna regulacja prawna zawarta w art. 669 k.p.c. - 679 k.p.c. dotycząca postępowania o stwierdzenie nabycia spadku. Analogicznie zatem nieprzedłożenie aktu stanu cywilnego w wykonaniu zobowiązania sądu nie może być w skutkach tożsame z niewykonaniem zarządzenia, na skutek którego sprawie nie można nadać dalszego biegu. W tym względzie istnieje już ugruntowane orzecznictwo, zgodnie z którym powyższy brak nie stanowi podstawy zawieszenia postępowania, a jedynie może mieć znaczenie dla prowadzonego przez Sąd postępowania dowodowego. Brak dowodu nie jest bowiem przyczyną uniemożliwiającą nadanie sprawie biegu w rozumieniu art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c. (por. post. SN z dnia 16 listopada 2016 r., I CSK 807/15, Lex nr 2174065).

Wszak w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku charakterystyczna dla procesu cywilnego zasada kontradyktoryjności ustępuje miejsca zasadzie działania sądu z urzędu. Zgodnie bowiem z art. 670 § 1 i 2 k.p.c., sąd spadku bada z urzędu, m.in. kto jest spadkobiercą. Nałożenie zaś na sąd obowiązku badania z urzędu wymienionej okoliczności oznacza, że co do tej okoliczności, niezależnie od wniosków, sąd powinien podejmować czynności dopuszczalne według stanu sprawy, jakie uzna za potrzebne do uzupełnienia materiału i dowodów przedstawionych przez uczestników postępowania. Prowadzi to do wniosku, że jeżeli wnioskodawca nie jest w stanie podać sądowi nawet już samej okoliczności dotyczących osoby spadkodawcy, sąd, w świetle treści art. 670 § 1 i 2 k.p.c., ma obowiązek ustalenia tej okoliczności. W tym celu sąd może żądać od wnioskodawcy lub uczestników postępowania informacji, które pozwolą ustalić krąg spadkobierców. W sytuacji natomiast, w której pozyskane informacje okażą się niewystarczające, sąd powinien, zależnie od sytuacji, podjąć działania z urzędu.

W żadnym zatem wypadku nieprzedłożenie aktów stanu cywilnego przez wnioskodawcę nie mogło być poczytywane przez Sąd Rejonowy za brak w rozumieniu art. 177 §1 pkt 6 k.p.c., prowadzący do zawieszenia postępowania w sprawie. Tym bardziej, że wnioskodawca szczegółowo wyjaśnił w piśmie z dnia 20 marca 2018 r. przyczyny niemożności uzyskania przez niego odpisów aktów urodzenia uczestników postępowania.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy, na mocy art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 zdanie pierwsze k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c., orzekł jak w sentencji.

/SSO Katarzyna Borowy/ /SSO Marek Paczkowski/ /SSO Marek Lewandowski/