Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 listopada 2013r.

Sąd Okręgowy w Elblągu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Bożena Czarnota

Protokolant: stażysta Justyna Sobiech

po rozpoznaniu w dniu 20 listopada 2013r. w Elblągu na rozprawie

sprawy z odwołania M. L.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

z dnia 18/12/2012 r. znak: (...)

o rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy M. L. prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od dnia 1 grudnia 2012r. na stałe.

Sygn. akt IV U 162/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 grudnia 2012 roku (znak: (...)) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. odmówił M. L. prawa do świadczenia rentowego z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Jako podstawę swojego rozstrzygnięcia organ wskazał art. 12 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009 roku Nr 153, poz. 1227 ze zm.) – powoływanej dalej jako ustawa emerytalna. W uzasadnieniu wskazano, że ubezpieczony nie ma prawa do renty, gdyż orzeczeniem Komisji Lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych uznano, iż nie jest on całkowicie niezdolny do pracy.

Ubezpieczony M. L. nie zgodził się z powyższą decyzją ZUS. W odwołaniu od tej decyzji ubezpieczony wskazał, że jego stan zdrowia nie pozwala na wykonywanie pracy zarobkowej. W szczególności podniósł, że od 13 lat choruje na cukrzycę insulinozależną i szereg chorób współistniejących, które jego zdaniem uzasadniają orzeczenie wobec niego całkowitej niezdolności do pracy.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując argumentację zaprezentowaną w zaskarżonej decyzji. Zdaniem organu rentowego rozpoznanie schorzenia czynią ubezpieczonego częściowo niezdolnym do pracy, nie uzasadniają jednak orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

M. L. urodził się (...). Posiada wykształceni zasadnicze zawodowe w zawodzie ślusarz – mechanik. Dotychczas pracował na stanowiskach: ślusarz, milicjat - kursant, mechanik pojazdów samochodowych, pomocnik murarza, spichrzowy, robotnik fizyczny, robotnik gospodarczy, robotnik niewykwalifikowany, pomoc w produkcji drzewnej. Ostatnio był zatrudniony na stanowisku robotnika.

(bezsporne, a ponadto dokumentacja organu rentowego t.I: wniosek o rentę k. 4; kwestionariusz okresów składkowych i nieskładkowych k. 5; oraz świadectwa pracy w aktach ZUS)

Ubezpieczony był uprawniony do renty z tytułu częściowej niezdolności w okresie od 26 października 2001 roku do dnia 31 stycznia 2003 roku. Następnie ubezpieczony miał przyznane prawo do renty z tytułu okresowej całkowitej niezdolności do pracy od 1 lutego 2003 roku do 30 listopada 2012 roku.

(bezsporne)

W dniu 5 października 2012 roku wnioskodawca wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z wnioskiem o ponowne o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Orzeczeniem z dnia 9 listopada 2012 roku Lekarz Orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych po przeprowadzeniu badania i dokonaniu analizy przedstawionej dokumentacji medycznej rozpoznał u ubezpieczonego cukrzycę T I, stan po resekcji trzustki w przebiegu zapalenia, chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa oraz nadciśnienie tętnicze. W uzasadnieniu ustaleń orzeczniczych wskazano, że powyższe schorzenia powodują częściową niezdolność do pracy. Z orzeczeniem powyższym nie zgodził się ubezpieczony wnosząc sprzeciw. Wskutek jego rozpoznania Komisja Lekarska Zakładu Ubezpieczeń Społecznych orzeczeniem z dnia 6 grudnia 2012 roku po rozpoznaniu u M. L. cukrzycy insulinozależnej nie w pełni wyrównanej metabolicznie, przebyte OTZ leczone operacyjne (częściowa resekcja) w grudniu 2012 roku, nadciśnienie tętnicze, chorobę zwyrodnieniową narządu ruchu z dobrą sprawnością, przebyte zapalenie n.n. wzrokowych, oraz zespół cieśni nadgarstka prawego. W uzasadnieniu ustaleń orzeczniczych wskazano, że u wnioskodawcy stwierdzono częściową niezdolność do pracy, gdyż w dostępnej dokumentacji brak jest danych o ewentualnych hipoglikemiach, występują średnie poziomy glikemii, bez białkomoczu, ostrość wzroku 0,5, w EMG – objawy uszkodzenia prawego nerwu pośrodkowego, badanie ECHO w normie.

(niesporne, a nadto dokumentacja organu rentowego t.I: wniosek o rentę k. 238; orzeczenie lekarza orzecznika ZUS k. 240; sprzeciw k. 241; orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS k. 245; dokumentacja organu rentowego/ plik dokumentacji orzeczniczo – lekarskiej : opinia lekarska z 9.11.2012 r. k 227; opinia lekarska z 6.12.2012 r. k. 231 – 230)

Na tej podstawie w dniu 13 grudnia 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. wydał decyzję (znak: (...) – 1/25/I), którą ustalił ubezpieczonemu prawo do okresowej częściowej renty z tytułu niezdolności do pracy od dnia 1 grudnia 2012 roku do dnia 30 listopada 2015 roku. Jednocześnie zaskarżoną decyzją, organ rentowy odmówił M. L. prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

(dowód: dokumentacja organu rentowego t.I: decyzja z dnia 13.12.2012 r. k. 248; decyzja z dnia 18.12.2012r. k. 249)

Ubezpieczony złożył odwołanie od powyższej decyzji, argumentując, że jego stan zdrowia oraz trapiące go dolegliwości przemawiają za uznaniem go za osobę całkowicie niezdolną do pracy.

(dowód: odwołanie k. 2 – 3 akt sprawy)

W ocenie Sądu odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie.

W myśl art. 57 ust 1. ustawy emerytalnej renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który łącznie spełnia następujące warunki:

1) jest niezdolny do pracy;

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-4, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Zgodnie z ust. 2 w/w artykułu przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

Z art. 58. ust. 1 ustawy emerytalnej wynika, że warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej:

1)1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat;

2)2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat;

3)3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat;

4)4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat;

5)5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

2. Okres, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy; do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty rodzinnej.

3. Jeżeli ubezpieczony nie osiągnął okresu składkowego i nieskładkowego, o którym mowa w ust. 1, warunek posiadania wymaganego okresu uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony został zgłoszony do ubezpieczenia przed ukończeniem 18 lat albo w ciągu 6 miesięcy po ukończeniu nauki w szkole ponadpodstawowej, ponadgimnazjalnej lub w szkole wyższej oraz do dnia powstania niezdolności do pracy miał, bez przerwy lub z przerwami nieprzekraczającymi 6 miesięcy, okresy składkowe i nieskładkowe.

4. Przepisu ust. 2 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy, o którym mowa w art. 6, wynoszący co najmniej 25 lat dla kobiety i 30 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

Natomiast art. 12 ust. 1 – 3 ustawy emerytalnej stanowi, iż niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

W celu ustalenia stanu zdrowia ubezpieczonego pod kątem zasadności przesłanki warunkującej nabycie prawa do renty, jaką jest niezdolność do pracy w rozumieniu art. 12 ustawy emerytalnej oraz jej charakteru Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych specjalistów: neurologa, ortopedę, diabetologa, endokrynologa, okulistę.

W złożonej opinii z dnia 13 marca 2013 roku biegły ortopeda stwierdził u badanego cukrzycę insulinozależną, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa z objawowym zespołem bólowym, umiarkowanie nasilony zespół cieśni prawego nadgarstka, przewlekłe zapalenie nadkłykci bocznych kości ramiennych, początkowe zmiany zwyrodnieniowe stawów kolanowych, zmiany zwyrodnieniowe stawu MCP lewego palucha. W ocenie biegłego schorzenia narządu ruchu nie powodują całkowitej niezdolności do pracy. Uzasadniając powyższe stanowisko biegły wskazał, że obecnie istniejące schorzenia kręgosłupa, stawów kolanowych, kończyn górnych wprawdzie ograniczają istotnie zdolność do wykonywania pracy zgodnie z kwalifikacjami zawodowymi ubezpieczonego, jednak nie naruszają sprawności organizmu w stopniu powodującym całkowitą utratę zdolności do wykonywania pracy.

(dowód: protokół oględzin sądowo – lekarskich k. 25 – 26 akt sprawy)

Biegły sądowy neurolog po dokonaniu w dniu 19 marca 2013 roku badania skarżącego rozpoznał u niego zespół cieśni prawego nadgarstka z umiarkowanym uszkodzeniem nerwu pośrodkowego, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa szyjnego i lędźwiowo – krzyżowego. Zdaniem tego biegłego stan zdrowia ubezpieczonego świadczy o tym, że z powodu schorzeń neurologicznych nie jest on po 30 listopada 2012 roku całkowicie niezdolnym do pracy. W uzasadnieniu wydanej opinii wskazał, że wprawdzie badanie ujawniło upośledzenie czynności prawego układu pośrodkowego w postaci zaburzeń czucia w unerwionym obszarze, ale przy braku innych objawów nie powoduje to całkowitej niezdolności do pracy. Rokowanie co do wyleczenia tego schorzenia biegły uznał za pomyślne. Nadto badanie nie ujawniło istotnego upośledzenia czynności narządu ruchu i układu nerwowego, nie ujawniło upośledzenia czynności organizmu powodującą całkowitą niezdolność do pracy. W ocenie biegłego istotnym i dobrze rokującym elementem jest brak wyraźnych objawów polineuropatii cukrzycowej.

(dowód: opinia sądowo - lekarska k. 28 - 29 akt sprawy)

Biegli lekarze diabetolog oraz endokrynolog we wspólnej opinii, po zbadaniu wnioskodawcy, zebraniu wywiadu oraz dokładnej analizie dokumentacji lekarskiej rozpoznali u niego cukrzycę niewyrównaną metabolicznie – insulinoterapia, polineuropatię w okresie początkowym, nadciśnienie tętnicze, wole guzowate nietoksyczne w trakcie diagnostyki, przebyte OZT – leczenie operacyjne, zespół cieśni nadgarstka prawego, chorobę zwyrodnieniową narządu ruchu z dobrą sprawnością. W ocenie tych biegłych stopień zaawansowania wymienionych schorzeń wymaga leczenia oraz kontroli specjalistycznej, lecz nie powoduje całkowitej niezdolności do pracy. Biegły diabetolog nie stwierdził pogorszenia się stanu zdrowia ubezpieczonego od czasu badania go przez lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Natomiast biegły endokrynolog nie stwierdził niezdolności do pracy ze względu na rozpoznane wole guzkowe w okresie diagnostyki, z tego względu, że występuje prawidłowy poziom hormonów, bez konieczności leczenia.

(dowód: protokół oględzin sądowo – lekarskich w przedmiocie ustalenia niezdolności do pracy k. 51 – 52)

W złożonej opinii z dnia 27 września 2013 roku biegły sądowy okulista, na podstawie dostarczonej dokumentacji medycznej i badania przedmiotowego ubezpieczonego rozpoznał u niego jaskrę powikłaną obu oczu, lunetowe pole widzenia obu oczu ograniczone do 15 – 10 stopni, astygmatyzm krótkowzroczny obu oczu, angiopathię nadciśnieniowo – cukrzycowa II stopnia obu oczu oraz stan po zapaleniu nerwów wzrokowych obu oczu. W ocenie biegłej ze stanu narządu wzroku wnioskodawcy wynika, iż od dnia 9 maja 2012 roku jest on całkowicie niezdolny do pracy na stałe. W uzasadnieniu opinii biegł wskazał, że zawężenie koncentryczne obu oczu jest zbieżne z pomiarem wykonanym w dniu 9 maja 2012 roku i od tej daty należy uznać całkowitą niezdolność do pracy z uwagi na stan oczu. Biegł wskazał, ze według posiadanej wiedzy medycznej zawężenie pól widzenia nie cofa się i dlatego niezdolność do prac jest stała.

Do powyższych opinii zastrzeżeń nie złożyła żadna ze stron postępowania.

Dokonując ustaleń Sąd oparł się na dowodach z dokumentów zgromadzonych w aktach rentowych oraz dokumentacji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz akt sprawy, których prawdziwości i rzetelności nie kwestionowała żadna ze stron postępowania. Sąd również nie znalazł podstaw by odmówić im wiarygodności. Sąd wziął pod uwagę również opinie biegłych sądowych, które w ocenie Sądu są jasne, spójne, pełne i nie zawierają sprzeczności. Pozwala to na przyjęcie, że ustalenia biegłych są prawidłowe.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że schorzenia ortopedyczne, neurologiczne, diabetologiczne i endokrynologiczne nie czynią M. L. całkowicie niezdolnym do pracy. Natomiast całkowitą niezdolność do pracy na stałe powodują rozpoznane u ubezpieczonego schorzenia okulistyczne. Wynika to jednoznacznie ze stanowiska biegłego sądowego z zakresu okulistyki z 27 września 2013 roku. Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania przedmiotowej opinii biegłej sądowej okulisty. W pełni zasługiwała ona na akceptację Sądu – została sporządzona przez właściwego specjalistę, na podstawie badania ubezpieczonego oraz po zapoznaniu się z aktami sprawy. Stanowisko swoje biegły przedstawił w sposób rzeczowy i przystępny. Opinia ta jest rzetelna, wiarygodna i wyczerpuje ocenę stanu zdrowia ubezpieczonego.

Dokonując oceny całkowitej niezdolności do pracy ubezpieczonego Sąd miał w szczególności na uwadze zawężenie koncentryczne pól widzenia, stwierdzone przez biegłą. Biegły zauważył, że wykonane przez niego badanie jest zbieżne w tym zakresie z badaniem przeprowadzonym 9 maja 2012 roku. Data tego pierwszego badania powinna być, zdaniem biegłego, datą od której należy liczyć istnienie całkowitej niezdolności do pracy na stałe, bowiem zgodnie ze stanem wiedzy medycznej tego typu dolegliwości narządu wzroku nie cofają się. Tym samym stan narządu wzroku ubezpieczonego uzasadnia orzeczenie wobec niego całkowitej niezdolności do pracy na stałe.

Należy podkreślić, iż żadna ze stron postępowania nie wniosła zastrzeżeń do opinii biegłych w wyznaczonym przez Sąd terminie. Postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych jest postępowaniem cywilnym, które cechuje się kontradyktoryjnoscią. Oznacza to, iż strony wywodzące z określonych faktów skutki prawne obowiązane są te fakty udowodnić (art. 232 k.p.c.). Strona pouczona przez Sąd o możliwości wnoszenia zastrzeżeń wobec niekorzystnego dla niej dowodu ma możliwość podejmowania z nim polemiki we wskazany sposób. Brak tej polemiki dozwala na przyjęcie, iż strona godzi się z rozstrzygnięciem mającym u podstawy orzekania właśnie ten dowód. Sąd prowadzi postępowanie w takim zakresie, w jakim zostanie ono zainicjowane przez strony. Mając więc na względzie charakter sprawy jaką jest sprawa z zakresu ubezpieczeń społecznych, po złożeniu przez biegłych opinii dalsza inicjatywa spoczywa w rękach stron procesowych. Skoro zaś żadna ze stron nie podjęła polemiki z ustaleniami biegłych, należało przyjąć, iż strony w pełni zgadzają się z tymi ustaleniami.

W świetle opinii biegłego okulisty nie budziło wątpliwości Sądu, że stan narządu wzroku M. L. uzasadnia orzeczenie wobec niego całkowitej niezdolności do pracy na stałe. Z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika, że ubezpieczony wykonywał prace fizyczne. Z doświadczenia życiowego wynika, że praca taka oprócz sprawności narządu ruchu wymaga również sprawności narządu wzroku. Biegły nie miał jakichkolwiek wątpliwości co do tego, iż rozpoznane u ubezpieczonego schorzenia okulistyczne czynią go osobą niezdolną do jakiejkolwiek pracy.

Uznając więc, iż opinia biegłej wyjaśnia wszystkie istotne dla sprawy okoliczności i nie budzi wątpliwości żadnej ze stron, Sąd przyjął ją za podstawę wyrokowania. Zważyć w tym miejscu należy, iż specyfika oceny dowodu z opinii biegłych wyraża się w tym, że sfera merytoryczna opinii kontrolowana jest przez Sąd, który nie posiada wiadomości specjalnych, tylko w zakresie zgodności z zasadami logicznego myślenia, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej. Kryteria oceny tego dowodu stanowią również poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania sformułowanych w nich stanowisk oraz stopień stanowczości wyrażonych w nich ocen.

Sąd zważył, iż pozostałe opinie biegłych również są rzetelne, a ich wnioski logiczne i prawidłowo uzasadnione zgodnie z wiedzą medyczną posiadaną przez biegłych, a tym samym zasługują na danie im wiary. Jakkolwiek pozostali biegli sądowi orzekli, że ubezpieczony nie jest całkowicie niezdolny do pracy, to jednak trzeba zwrócić uwagę na to, że orzekali oni przez pryzmat swojej specjalności, a schorzenie wiodące u ubezpieczonego dotyczy narządu wzroku.

Mając na względzie powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. oraz cytowanych wyżej przepisów, Sąd zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał wnioskodawcy M. L. prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od dnia 1 grudnia 2012 roku na stałe.